Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5535 przypisów.
bieżyć (starop.) — iść, podążać; bieżemy: forma 2.os. lm, idziemy. [przypis edytorski]
bieżyć za ścianę — iść się załatwić. [przypis edytorski]
bieży, co żywo (starop.) — idzie, kto żyw; w znaczeniu: wszyscy idą, zdążają. [przypis edytorski]
bieży — dziś popr. forma: biegnie. [przypis edytorski]
bieży — idzie; tu w znaczeniu: „czas mija”. [przypis edytorski]
bieży — prowadzi. [przypis edytorski]
bieży (starop.) — forma 3.os.lp; znaczenie: podąża, zmierza, idzie. [przypis edytorski]
bieży (starop. forma) — idzie, ucieka. [przypis edytorski]
bieżysz (daw. forma) — idziesz. [przypis edytorski]
bieżysz (daw.) — idziesz, dążysz. [przypis edytorski]
bieżysz o zakład (starop.) — ścigać się o nagrodę. [przypis edytorski]
biezsowiestnyje ekspłoatatory (ros.) — wyzyskiwacze bez sumienia. [przypis edytorski]
Bigda — tytułowy bohater powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego Mateusz Bigda, urodzony w nędznej chłopskiej rodzinie ludowy przywódca, który dochodzi do stanowiska premiera Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]
Big Mario (ang.: Wielki Mario) — postać z niektórych gier komputerowych z serii „Super Mario”, w którą może zmieniać się główny bohater, zyskując nadzwyczajne zdolności. [przypis edytorski]
bigos — tu: awantura. [przypis edytorski]
bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, w istocie zaś hipokryta. [przypis edytorski]
bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, zaniedbujący przy tym duchowość wewnętrzną i moralność; hipokryta w kwestiach religijno-moralnych. [przypis edytorski]
bigot — dewot; człowiek przywiązujący przesadną wagę do zewnętrznych form pobożności, zaniedbujący przy tym duchowość wewnętrzną i moralność. [przypis edytorski]
bigoteria — dewocja; manifestacyjna pobożność przy jednoczesnym zaniedbywaniu duchowości wewnętrznej i moralności. [przypis edytorski]
bigoteria — hipokryzja w zakresie moralności, dewocja; przywiązywanie przesadnej wagi do zewnętrznych form pobożności, przy jednoczesnym zaniedbywaniu istotnej duchowości wewnętrznej i moralności. [przypis edytorski]
bihme (z ukr.) — przysięgam na Boga. [przypis edytorski]
bijąc woły — tu: zabijając woły na ofiarę bogom. [przypis edytorski]
biją w ciebie ciemnego potopu zbrodni, fale / Już sięgają cię, obejmują… — nie zmieniono oryginalnej interpunkcji; zastosowanie przerzutni każe sądzić, że autorka dokonywała tu pracy nad możliwymi sensami frazy. [przypis edytorski]
bijak — jeden z dwóch kijów, z których zbudowany był cep; krótszy i wykonany zazwyczaj z twardszego drewna, służył do uderzania w kłosy ułożone na twardym podłożu. [przypis edytorski]
bijak — kij służący do młócenia. [przypis edytorski]
bijał (gw.) — bił; (o czynności zwyczajowej) zwykł bić. [przypis edytorski]
bije się — tu: odbija się na maszynie drukarskiej, drukuje się. [przypis edytorski]
Bije zegar — anachronizm. [przypis edytorski]
Bijon własc. Bion z Borystenu — grecki filozof żyjący w III w. p.n.e. [przypis edytorski]
Bił nam czołom i prosył, szczob jeho podaryty, a my pomniawszy jeho usługi, dajem (z ukr.) — Bił nam czołem i prosił, żeby go obradować, a my, wspomniawszy jego usługi, dajemy. [przypis edytorski]
bila — kula bilardowa. [przypis edytorski]
Bilbao — miasto w płn. Hiszpanii, w Kraju Basków, u ujścia rzeki Nervión do Zat. Biskajskiej. [przypis edytorski]
bilbokiet (z fr. bilboquet) — zabawka powstała z XVI w., składająca się z kijka z uchwytem połączonego sznurkiem z kulką; podstawą zabawy bilbokietem jest podrzucenie kulki ruchem uchwytu i złapanie jej na kijek. [przypis edytorski]
bilbokiet (z fr. bilboquet) — zabawka składająca się z ostro zakończonego kijka połączonego sznurkiem z przedziurawioną drewnianą kulką; zabawa bilbokietem polega podrzucaniu kulki i łapaniu jej na kijek. [przypis edytorski]
bilboklet — właśc. bilbokiet (z fr. bilboquet), zabawka powstała z XVI w., składająca się z kijka z uchwytem połączonego sznurkiem z kulką; podstawą zabawy bilbokietem jest podrzucenie kulki ruchem uchwytu i złapanie jej na kijek. [przypis edytorski]
bildowany — uczony. [przypis edytorski]
Bileam ben Beor a. Balaam ben Beor — prorok, któremu król Moabu, Belek, nakazał, by przeklął Izraelitów, gdyż stanowili zagrożenie dla jego ziemi. Dwukrotnie Bóg nakazał Bileamowi odmówić królowi. Trzecim razem, kiedy Bileam już był w drodze, jego oślicy, na której odbywał podróż, ukazał się Anioł. Oślica przemówiła do Bileama ludzkim głosem i przekazała, że ten ma powiedzieć to, co nakaże Bóg. Ostatecznie pobłogosławił Izraelitów trzy razy (Lb 22,1–41; 24,1–10). [przypis edytorski]
bilet bankowy — banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]
bilet bankowy — banknot papierowy. [przypis edytorski]
bilet bankowy — pierwowzór banknotu, zobowiązanie banku do wypłacenia określonej kwoty. [przypis edytorski]
bilet (daw.) — karteczka z krótką wiadomością, liścik. [przypis edytorski]
bilet (daw.) — tu: bilet bankowy, banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]
bilet „p. p. c.” — bilet wizytowy z dopiskiem „p.p.c.” (od fr. pour prendre congé), przekasyłany na pożegnanie przed wyjazdem. [przypis edytorski]
bilet prostytutki — od 1843 prostytucja w Imperium Rosyjskim była legalna; prostytutki rejestrowano w komisjach medyczno-policyjnych i zamiast paszportów wewnętrznych wydawano im specjalne dokumenty, zwane potocznie „żółtymi biletami”. [przypis edytorski]
bilet — tu: banknot, drukowane pieniądze. [przypis edytorski]
bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka; obowiązkiem kobiety z wyższych sfer było regularne składanie wizyt towarzyskich, zapowiadanych odpowiednio wcześniej przekazaniem wizytówki przez służbę; w XIX w. zagięciem odpowiedniego rogu wizytówki sygnalizowano cel wizyty, np. rozmowę towarzyską lub złożenie gratulacji. [przypis edytorski]
bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka. [przypis edytorski]
bilet — tu: bilet wizytowy, wizytówka; w dawnym kodeksie honorowym wręczenie biletu wizytowego przez urażonego mężczyznę oznaczało wyzwanie na pojedynek. [przypis edytorski]
bilet — tu: karta wizytowa. [przypis edytorski]
bilet — tu: wizytówka. [przypis edytorski]
bilet wyglądał tak — tu w wydaniu źródłowym zamieszczono obrazek, przedstawiający w niewyraźny sposób kilka liter arabskich w otoczeniu kwiatów. [przypis edytorski]
Bilitis — fikcyjna autorka wierszy o miłości między kobietami, w istocie napisanych przez Pierre'a Louÿsa pod koniec XIX w. [przypis edytorski]
bill (ang.) — projekt ustawy. [przypis edytorski]
bill (ang.) — projekt ustawy wniesiony do parlamentu w Wielkiej Brytanii lub USA. [przypis edytorski]
bill (ang.) — tu: ustawa. [przypis edytorski]
Billaud-Varenne, Jacques Nicolas (1756–1819) — ultraradykalny polityk czasów rewolucji francuskiej, jakobin; deputowany Paryża do Konwentu Narodowego, jeden z najżarliwszych zwolenników osądzenia i stracenia Ludwika XVI, a następnie Marii Antoniny; atakował stanowisko żyrondystów, do 1794 r. popierał linię polityczną Robepierre'a. [przypis edytorski]
billet doux (fr.) — liścik miłosny. [przypis edytorski]
billige Bleisoldaten; deine sind viel, viel bessere (niem.) — tanie ołowiane żołnierzyki; twoje są dużo, dużo lepsze. [przypis edytorski]
Billinger, Richard (1893–1965) — poeta i dramaturg austriacki. [przypis edytorski]
Billot, Jean-Baptiste (1828–1907) — francuski generał i polityk, minister wojny (1896–1898); dysponował niezbitymi dowodami niewinności Dreyfusa i celowo je ukrywał, co ujawnił Zola w swoim liście otwartym. [przypis edytorski]
bilokale i trilokale (żarg.) — w branży turystycznej: dwu- i trzypokojowe apartamenty, złożone z jednej lub dwu sypialni oraz pokoju dziennego z aneksem kuchennym i łazienki. [przypis edytorski]
Biloxi — miasto nad Zat. Meksykańską, założone w 1699, w latach 1719–1722 było stolicą francuskiej Luizjany, ob. w USA, w stanie Missisipi. [przypis edytorski]
Bilsk — dziś: Bielsk; tu: zapis zgodnie z wymową właściwą ludności zamieszkującej wsch. województwa daw. Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]
Bil — w oryginale ang.: Beale. [przypis edytorski]
bima (aszkenaz.) a. tewa (sefard.) — mównica pośrodku synagogi, gdzie wykłada się i czyta Torę; podwyższenie zwieńczone ozdobną kopułą lub ażurową altaną. [przypis edytorski]
bima a. tewa — miejsce w centrum synagogi służące do czytania i objaśniania Tory oraz prowadzenia modlitwy; zwykle w formie altany a. ażurowej kapliczki osadzonej na podwyższeniu (wstępuje się do niej po kilku stopniach) i wyposażonej w pulpit, na którym kładzie się Pismo. [przypis edytorski]
bima (hebr.) — podest z pulpitem usytuowany w centralnej części synagogi. [przypis edytorski]
bima — mównica w synagodze. [przypis edytorski]
bima — podwyższenie z pulpitem w głównej sali synagogi. [przypis edytorski]
binche — rodzaj koronki. [przypis edytorski]
binda (daw.) — wstęga, szarfa, opaska. [przypis edytorski]
binda (daw.) — wstęga, szarfa, opaska; ten bożek, co sam na oczach nosi bindę… — Amor, rzym. bóg będący uosobieniem miłości, bywa przedstawiany z przepaską na oczach, dla zobrazowania, że miłość jest ślepa. [przypis edytorski]
bindasz (starop.) — męski członek. [przypis edytorski]
binda — w gwarze obozowej: opaska więźniów funkcyjnych. [przypis edytorski]
Binet, Alfred (1857–1911) — francuski psycholog. [przypis edytorski]
Bineta-Termana skala — przeznaczona do indywidualnych badań sprawności intelektualnej, dostarcza punktację zwaną wiekiem umysłowym oraz iloraz inteligencji (IQ). Obecnie nazywana stanfordzką skalą Bineta, od nazwy Uniwersytetu Stanforda, uczelni, na której pracował Terman. [przypis edytorski]
Binetti, Anna (ok. 1738–po 1786) — znana włoska tancerka baletowa i kurtyzana; w latach 1765–1777 partnerka sceniczna i życiowa francuskiego tancerza i baletmistrza Charles'a Le Picqa (1745–1806). [przypis edytorski]
Bing, Siegfried (1838–1905) — niemiecko-francuski marszand, kolekcjoner i mecenas sztuki. [przypis edytorski]
Bin keine Dame, weder schön; kann unbegleitet nach Hause geh'n… — Anim ci pani, ni nadobna, / przystojniej wracać mi z osobna (cyt. za Goethe, Faust, tom I, tłum. Emil Zegadłowicz, wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1953). [przypis edytorski]
bin momenten sehr beschäftigt und kann sie deshalb jetzt nicht empfangen! (niem.) — w tym momencie jestem bardzo zajęty i nie mogę teraz odebrać. [przypis edytorski]
binokle (a. fr. pince-nez; czyt.: pęsné) — szkła bez oprawy trzymające się na nosie. [przypis edytorski]
binokle — dawny rodzaj okularów, przyczepianych do nosa za pomocą sprężynki, a za to pozbawionych uchwytów na uszy. [przypis edytorski]
binokle (daw.) — okulary [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów, mocowanych na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów, mocowanych na nosie z pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów, mocowanych na nosie z pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów na uszy, mocowanych na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów na uszy, mocowanych na nosie z pomocą sprężynki; także z niem.: cwikier. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów bez uchwytów na uszy. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów. Binokle nie mają uchwytów na uszy, a na nosie trzymają się dzięki specjalnej sprężynie. [przypis edytorski]
binokle — rodzaj okularów noszonych w XIX w. i na początku XX. Trzymały się na nosie dzięki dodatkowemu elementowi łączącemu szkła. [przypis edytorski]
Binsfeld, Peter (ok. 1540–1598 lub 1603) — niemiecki teolog, biskup pomocniczy Trewiru. [przypis edytorski]
Bintang — wyspa należąca do Indonezji. [przypis edytorski]
Binue — dziś popr.: Benue lub Bénoué, rzeka w zach. Afryce, w Kamerunie i Nigerii; główny dopływ Nigru. [przypis edytorski]
biódr — bioder. [przypis edytorski]
biódr — dziś forma D.lm: bioder. [przypis edytorski]
biódr — dziś poprawnie: „bioder”. [przypis edytorski]
biódr — dziś popr.: bioder. [przypis edytorski]
biódr — dziś popr. forma D. lm: bioder. [przypis edytorski]
biografia Cyrusa, napisana przez Ksenofonta — Cyropedia (Wychowanie Cyrusa), powieściowa biografia autorstwa Ksenofonta z Aten (ok. 430–ok. 355 p.n.e.), przedstawiająca Cyrusa Wielkiego jako przykład idealnego władcy, a monarchię perską jako idealne państwo. [przypis edytorski]
