Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 457 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6559 przypisów.
tafta — tkanina jedwabna, nieco sztywna, szeleszcząca przy jej poruszaniu. [przypis edytorski]
Tagalowie — lud żyjący na Filipinach. [przypis edytorski]
Tagblatt (niem.) — dziennik. [przypis edytorski]
ta gdzie (gw.) — gdzie tam, skądże. ta (gw. ukr.) — tu: a, ale. [przypis edytorski]
Tagebuch (niem.) — dziennik; tu: komedia Eduarda von Bauernfelda Das Tagebuch. Lustspiel in zwei Acten, po raz pierwszy wystawiona w 1836 r. [przypis edytorski]
Tagliamento — Mieszkańcy margrabstwa Trewiskiego. [przypis redakcyjny]
tag ludzie (gw.) — tak ludzie. Udźwięcznienie spółgłoski k na końcu wyrazu, dlatego że po niej następuje dźwięczna spółgłoska l w wyrazie ludzie. [przypis edytorski]
Ta góra od świata początku (…) od wszelkich zaburzeń natury — Za bramą czyśćcową opisaną w pieśni IX poczyna się wieczny porządek; przed nią zaś jeszcze ziemski porządek panuje. Tylko namiętność i grzech, buntując się przeciw prawom porządku, sprowadzają przygodne wypadki w świecie moralnym. Tam, gdzie ich nie ma, panuje niezmienne prawo, jak poza obłokami sklepi się niebo wiecznie błękitne. [przypis redakcyjny]
Tagore, Rabindranath (1861–1941) — indyjski poeta, prozaik, filozof; laureat literackiej nagrody Nobla (1913). [przypis edytorski]
Tag — rzeka w Hiszpanii. [przypis edytorski]
ta (gw.) — tam. [przypis edytorski]
ta (gw.) — tu: też, wcale. [przypis edytorski]
ta (gw. ukr.) — tu: a, ale. [przypis edytorski]
Ta harda potęga, nieprzyjaciółka rozumu (…) — Ustęp ten pełen jest reminiscencji z Montaigne'a Prób III, 8. [przypis tłumacza]
Taher — dziś popr.: Tahir, w dystrykcie Eleşkirt, dawniej na szlaku z Erzurum do Persji, który przesunął się do doliny Şeryan, 3 km dalej na południe. [przypis edytorski]
Tahiti — wulkaniczna wyspa w południowej części Oceanu Spokojnego, w archipelagu Wysp Towarzystwa; największa wśród wysp Polinezji Francuskiej. [przypis edytorski]
Tahmasp I (1524–1576) — szach Persji (od 1524), najdłużej panujący z dynastii Safawidów. [przypis edytorski]
taić czego (starop. forma) — dziś: taić (zatajać) co (tj. z B. zamiast D.). [przypis edytorski]
taić — ukrywać. [przypis edytorski]
taić — ukrywać, zatajać. [przypis edytorski]
tai-fun (z chińskiego) — tajfun, cyklon tropikalny. [przypis edytorski]
Taillefer (…) zbrodni bez wyrzutów — Historia Taillefera znajduje się w noweli L'Auberge rouge. [przypis tłumacza]
tailleur a. costume tailleur (fr.) — kostium damski, ubranie składające się z żakietu i spódnicy. [przypis edytorski]
Taine, Hipolit (1828–1893) — francuski psycholog, filozof, historyk sztuki i krytyk literacki. Stworzył teorię, wedle której na kształt charakteru człowieka wpływają trzy elementy: jego pochodzenie, środowisko, w którym się kształtował, i moment historyczny, w którym żył. Jego przemyślenia były szczególnie ważne dla dziewiętnastowiecznych pisarzy, zwłaszcza z kręgu naturalistów, wywarły znaczny wpływ na kształt ich dzieł. [przypis edytorski]
Taine, Hipolit (1828–1893) — francuski psycholog, filozof, historyk sztuki i krytyk literacki. Stworzył teorię, wedle której na kształt charakteru człowieka wpływają trzy elementy: jego pochodzenie, środowisko, w którym się kształtował i moment historyczny, w którym żył. Jego przemyślenia były szczególnie ważne dla dziewiętnastowiecznych pisarzy, zwłaszcza z kręgu naturalistów, wywarły znaczny wpływ na kształt ich dzieł. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte (1828–1893) — francuski filozof, historyk, krytyk i teoretyk kultury; jeden z głównych przedstawicieli pozytywizmu. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte (1828–1893) — francuski filozof, psycholog, historyk sztuki i literatury oraz krytyk literacki. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte (1828–1893) — francuski filozof, psycholog, historyk sztuki i literatury oraz krytyk literacki. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte Adolphe (1828–1893) — francuski filozof, historyk, krytyk i teoretyk kultury; członek Akademii Francuskiej; jeden z głównych przedstawicieli pozytywizmu. Twierdził, że w podejściu do analizy dzieła sztuki należy uwzględnić trzy aspekty: rasę, środowisko i moment historyczny. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte Adolphe (1828–1893) — francuski filozof, historyk, krytyk i teoretyk kultury; jeden z głównych przedstawicieli pozytywizmu. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte Adolphe (1828–1893) — francuski psycholog, filozof, historyk sztuki i krytyk literacki. Stworzył teorię, wedle której na kształt charakteru człowieka wpływają trzy elementy: jego pochodzenie, środowisko, w którym się kształtował, i moment historyczny, w którym żył. [przypis edytorski]
Taine, Hippolyte Adolphe (1828–1893) — fr. filozof, historyk, krytyk i teoretyk kultury; członek Akademii Francuskiej; jeden z głównych przedstawicieli pozytywizmu. [przypis edytorski]
Taine — „Powinienem, jest to moim obowiązkiem, napisać książkę w obronie Taine'a”. W cyklu monografii, którego projekt wyłonił się w kilka tygodni później u Brzozowskiego, jak o tym będzie jeszcze niżej w przypisach mowa, zamierzał autor jeden tomik poświęcić Taine'owi. „Jeden z tematów do moich tomików — pisał w liście z 26 I 1911 — byłby Taine i jego ostatni krytycy. W zasadzie całą siłą pro Taine'a”. [red. WL]. [przypis edytorski]
Tais a. Thais — kurtyzana z czasów Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
Taisez ous, tas des salauds (fr.) — spokój, bando łajdaków! [przypis edytorski]
Tais — kurtyzana z czasów Aleksandra Wielkiego. [przypis edytorski]
tajać — topnieć. [przypis edytorski]
taj coże (gw.) — to i cóż, no i co. [przypis edytorski]
taj dom stawity (z ukr.) — i dom stawiać. [przypis edytorski]
tajeć (starop.) — tu w sensie przenośnym: uwalniać skrywane uczucia. [przypis edytorski]
ta jego cecha (…) piękna — tę dziwną bezwrażliwość wobec liryzmu Danta zdradza znany erudyt Scartazzini, który dopatruje się u poety charakterystycznego braku Liebenswürdigkeit. Czy nie miał czasem na myśli Gemüthlichkeit?… [przypis autorski]
tajemna rada — tajne zamysły. [przypis redakcyjny]
tajemna siła — To jest tęsknota do rzeczywistego duchowego życia, jakiego żarłocy zatopieni przez ciąg swojego życia w fałszywym użyciu nigdy doświadczać nie mogą. [przypis redakcyjny]
tajemnica, z którą (…) się nie zwierzał — dziś: tajemnica, z której się nie zwierzał. [przypis edytorski]
tajemnicę, której (…) nie powinni byli wiedzieć — dziś: tajemnicę, której nie powinni znać; powinni byli: forma daw. czasu zaprzeszłego, dziś: powinni (przedtem, wcześniej). [przypis edytorski]
Tajemnice grobowca — powieść sensacyjna autorstwa Xaviera de Montépin (1823–1901). [przypis edytorski]
Tajemnice Samotrackie — por. Rubensohn, Die Mysterienheligthümer in Eleusis und Samothrake, Berlin 1892. [przypis redakcyjny]
tajemnice (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: tajemnicy. [przypis edytorski]
tajemnictwa — tajemnice. [przypis autorski]
tajemnicy, którą miał w zapasie dopiero od paru godzin (s. 323. w 3. i n.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „(…) wynurzały się w jego umyśle z toni nieświadomości także pewne szczegóły, których dotąd prawie nie tykał, i stanęły w kącie jego świadomości jako ostatnia rezerwa (…)” (rozdział XVII). [przypis edytorski]
Tajemnicze słowa (…) — w źródle w tym miejscu umieszczono napis alfabetem arabskim. [przypis edytorski]
tajemniczy ptak — bajeczny ptak Feniks, symbol nieśmiertelności. [przypis redakcyjny]
ta-je — panie. [przypis autorski]
tajga — las z przewagą drzew iglastych, tworzący formację roślinną w północnej części Eurazji, w szczególności na Syberii. [przypis edytorski]
Tajget — najwyższe pasmo górskie na Półwyspie Peloponeskim. [przypis edytorski]
Tajget — pasmo górskie na płd. Peloponezu, oddzielające Mesenię od Lakonii. [przypis edytorski]
Tajget — pasmo górskie w południowej części Peloponezu, oddzielające Mesenię od Lakonii. [przypis edytorski]
Tajget — zalesione góry na Peloponezie, miejsce akcji mitów o Artemidzie, dziewiczej bogini księżyca i łowów. [przypis edytorski]
taj (gw.) — i; no i. [przypis edytorski]
Taj hodi (ukr.) — i dosyć. [przypis redakcyjny]
taj kazały, szczo na paniw (ukr.) — i mówili, że na panów. [przypis edytorski]
tajmień — duża ryba z gatunku łososi. [przypis redakcyjny]
tajń (poet.) — tajemnica. [przypis edytorski]
tajń — tajemnica; miejsce tajemne. [przypis edytorski]
tajna — tajona, ukrywana. [przypis redakcyjny]
tajne komplety a. tajne nauczanie — nielegalne zajęcia i wykłady, organizowane poza szkołą lub uczelnią w okresie okupacji w czasie II wojny światowej. [przypis edytorski]
Tajne Źródełko — po grecku Klepsydra, dosłownie: kradziona, skryta woda; wysoko na skale zamku ateńskiego jest niewielka pieczara, a w niej źródło, z którego dotychczas wodę czerpią dla Akropoli. [przypis tłumacza]
tajne — zatajone przed społeczeństwem. [przypis redakcyjny]
tajnia (daw.; dziś poet.) — tajemnica. [przypis edytorski]
tajnia (daw.) — tajemnica, kryjówka. [przypis edytorski]
tajnia (daw.) — tajemnica. [przypis edytorski]
tajnia — dziś: tajemnica. [przypis edytorski]
tajnia — miejsce tajemne. [przypis edytorski]
tajnia — tajemnica; miejsce tajemne. [przypis edytorski]
tajnia — tajemnica. [przypis edytorski]
tajnica — tajemnica. [przypis edytorski]
tajnie — dziś: tajniki. [przypis edytorski]
tajnie — tajemnice. [przypis edytorski]
tajnoż ci — konstrukcja z partykułą -że-, skróconą do -ż; znaczenie: czy jest ci tajne. [przypis edytorski]
tajnymi szlaki dążyli — dziś: dążyli tajnymi szlakami (drogami). [przypis edytorski]
tajny spisek z naszym królem Karolem, aliści król Fryderyk (…) zamysły ich udaremnił — mowa o walce o władzę nad Sycylią, która wywiązała się między Fryderykiem II a Karolem II w latach 1295–1301; Karol pragnął zająć Sycylię, jednak mieszkańcy wyspy, sprzeciwiając się temu, koronowali swym królem Fryderyka, który zwyciężył i wypędził stronników Karola z wyspy. [przypis edytorski]
Tajo (hiszp.) — Tag, rzeka w Hiszpanii i Portugalii, najdłuższa na Płw. Iberyjskim; w jej zakolu leży miasto Toledo. [przypis edytorski]
tajoiści — żartobliwa nazwa lwowian, utworzona przez grę słów, jako odpowiednik do nazwy sekty chińskiej taoiści. Przedmiejscy lwowianie używają wyrazu: ta-joj! [przypis autorski]
Taj słuchajte, gdy z was panów budut' trupy, budut' hłazy (z ukr.) — więc posłuchajcie, gdy z was panów będą trupy, będą głazy. [przypis edytorski]
Taj szczob (…) czarny (z ukr.) — A żeby diabły przeklęły twój dom czarny. [przypis edytorski]
Tajtelbaum, Wacław — pisarz, poeta i satyryk, z zawodu adwokat, używający pseudonimu mecenas Wacuś. Przez pewien czas współtworzył ze Szlenglem program satyryczny „Żywi dziennik”. [przypis edytorski]
taj — toć; przecież. [przypis edytorski]
„taką atmosferą oddychać musimy dziś my, pokolenie zrodzone po wypadkach 1863 r.” (…) „Nieobcą jest piersi naszej gorąca, szczera chęć pracy dla społeczeństwa” — obydwa cytaty z artykułu Zamiast programu, „Ognisko” 1889, nr 1. [przypis autorski]
taką cacaną figurę — aluzja do okazałej postawy Ajschinesa. [przypis tłumacza]
taką — dziś popr.: taka. [przypis edytorski]
Taką interpretację, najoczywiściej świadczącą, że jest wyrazem potrzeb pokolenia, powtarza Brzozowski na cichszym rejestrze tak w Współczesnej powieści, jak w Współczesnej krytyce — S. Brzozowski, Dzieła wszystkie, VI, Warszawa 1936, s. 68–70, 158–165. [przypis autorski]
taką jednak w sobie lekkość mają — δὲ κουφότητος, prae levitate, so leicht (Cl.). To cudne obrazowe wyrażenie Flawiusza tłumacze zaopatrzyli uwagami: слѣдуетъ конечно читатъ: тяжела ([=należy oczywiście czytać: ciężka; red. WL], Henkel) albo „D. h. leichttragend” (Clementz), gdyż na zjawiska przyrody nie patrzą okiem człowieka pierwotnego, który był zawsze poetą (p. Aleksandra Świętochowskiego, Poeta jako człowiek pierwotny, Kraków, 1896), ale okiem profesorów, którzy wiedzą, że wód tych „specifisches Gewicht verhält sich zu dem des destillierten Wassers nach Marcet wie 1211: 1000, nach Gay-Lussac wie 1228: 1000”. Opis Tacyta w Dziejach V, 6 jest zgodny z opisem Flawiusza. [przypis tłumacza]
taką jest moja prośba — dziś popr. forma: taka jest moja prośba. [przypis edytorski]
Taką nowiną chciałem się zasmucić — Dante należący do stronnictwa gwelfów białych, spotkał w tym kręgu Fuccia, który był gwelfem czarnym; ten zagniewany, że poeta widział go w takiej piekielnej męce, z rozkoszą przepowiada jemu upadek ostateczny gwelfów białych. Rys dość charakterystyczny zajadłości stronnictw politycznych. [przypis redakcyjny]
taką — popr.: takiej (nauczyłem się (…) i takiej). [przypis edytorski]
taką rzeczą (daw.) — w ten sposób, w tej sytuacji. [przypis edytorski]
taką samą odpowiedź, jaką dałem co do wszelkich form rządu — przy końcu rozdz. III, księgi III. [przypis tłumacza]
Taką teorię nazywam idealizmem transcendentalnym — „Nazywałem zresztą niekiedy także idealizmem formalnym, by go odróżnić od materialnego, tj. pospolitego, który o istnieniu samych rzeczy zewnętrznych powątpiewa lub też go zaprzecza. W niektórych wypadkach lepiej będzie podobno posługiwać się tym wyrażeniem, niż powyżej podanym, aby zapobiec wszelkiemu błędnemu tłumaczeniu”. Uwaga ta jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]
Taka biała kosulka — płótno bielone było droższe i przyjemniejsze w dotyku od zwykłego, szarego. [przypis edytorski]
takać — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]
