Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 445 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8355 przypisów.
żałosny — tu: zasmucony. [przypis edytorski]
żałować się (tu daw.) — skarżyć się. [przypis edytorski]
żałować sie (starop.) — żalić się na co. [przypis redakcyjny]
żałować (starop.) — cierpieć, boleć, opłakiwać, żalić się. [przypis redakcyjny]
żałować — tu: opłakiwać. [przypis redakcyjny]
żałowali (…) kapitańską parkę — dziś popr.: żałowali kapitańskiej parki, tj. Stasia i Helci. [przypis edytorski]
Żałuię czasu mey młodości… — Villon, pisząc testament, miał lat trzydzieści! [przypis tłumacza]
żałujta (gw.) — forma 2 os. lm: żałujcie. [przypis edytorski]
żaleć — dziś: użalać się; żałować czegoś. [przypis edytorski]
żale — naczynia służące do obrzędów pogrzebowych. [przypis edytorski]
Żale piękney płatnerki — Owa płatnerka była historyczną osobistością: niegdyś głośna piękność paryska, za czasu Villona już zgrzybiała staruszka, nasunęła mu widokiem swoim te strofy, jedne z najlepiej odlanych w całym jego dziele [płatnerz — handlarz broni i rynsztunku wojennego; Red.WL]. [przypis tłumacza]
żali a. zali — czy, czyż. [przypis edytorski]
żali a. zali — czy. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czy; czy też. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czy, czy też. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czy, czyż, czy rzeczywiście. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czy, czyż. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czyż, czyżby. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — czyż. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw., gw.) — czy. [przypis edytorski]
żali a. zali (daw.) — tu: jeśli. [przypis edytorski]
żaliby (daw.) — czy, czyby. [przypis edytorski]
żalić (daw., starop.) — konstrukcja złożona z zaimka pytajnego zali: czy, czyż oraz partykuły -ci (skróconej do -ć) w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]
żalić się straty — dzisiejsza składnia: żalić się na stratę. [przypis edytorski]
żali (daw.) — czy. [przypis edytorski]
żali (daw.) — czyż. [przypis edytorski]
żaliła się — następuje oratio obliqua, którą Henkel zamienia na oratio recta. [przypis tłumacza]
żaliś (…) przybył (daw.) — konstrukcja z partykułą -li- oraz ruchomą końcówką czasownika; znaczenie: czy przybyłeś, czyż przybyłeś. [przypis edytorski]
żali, właśc. zali (daw., starop.) — czy; czyż. [przypis edytorski]
żaliż a. zaliż — czy; czy też (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż). [przypis edytorski]
żaliż (daw., starop.) — konstrukcja złożona z zaimka pytajnego zali: czy, czyż oraz partykuły -że (skróconej do -ż) w funkcji wzmacniającej. [przypis edytorski]
żali, zali a. azali (daw.) — czy, czyż; czyżby. [przypis edytorski]
Żal mi — rzekł — żem dotąd żył (…) prowadzonym przez Macrona, gorszego nad Sejana, i wybranego na jego zgubę — Tacyt, Annal. VI, 48. [przypis autorski]
żalnie (gw.) — żałośnie. [przypis edytorski]
żalnik (daw.) — cmentarz. [przypis edytorski]
Żaltis (z litew. žaltys) — wąż [pogańscy Litwini uważali węże za zwierzęta święte, przynoszące szczęście; w mit. litew. występował mądry i dobry Król Węży, przyjaciel Słońca. Red. WL]. [przypis autorski]
żaltis (z litew. žaltys) — wąż. [przypis autorski]
żal zaczął przejmować jej sercem — dziś popr.: przejmować jej serce. [przypis edytorski]
żandarmeria — formacja policyjna; w czasie drugiej wojny światowej na terenach okupowanych przez III Rzeszę działała Policja Porządkowa (niem. Ordnungspolizei, tzw. Orpo) a jej część stanowiła żandarmeria (niem. Gendarmerie), działająca w mniejszych miejscowościach. [przypis edytorski]
żar, co grzeje muł nilowy — słońce. [przypis tłumacza]
żardinierka — stolik a. podstawka na kształt skrzyni, na której ustawia się rośliny doniczkowe. [przypis edytorski]
żardinierka (z fr. jardinière) — półka a. wydłużony stolik z zagłębieniem w blacie przeznaczonym na rośliny doniczkowe; początkowo także rodzaj misy na nóżce używanej w tym samym celu. [przypis edytorski]
żardinierka (z fr.) — ozdobna stojąca półka pokojowa na kwiaty doniczkowe. [przypis edytorski]
żardinierka (z fr.) — półka lub stolik z wgłębieniem na rośliny doniczkowe. [przypis edytorski]
żardynierka — podstawka lub kosz na kwiaty. [przypis redakcyjny]
żardynierka (z fr.) — ozdobna stojąca półka pokojowa na rośliny doniczkowe. [przypis edytorski]
żargon (daw., pogard.) — tu: w języku jidysz; w międzywojniu używano tego określenia, odmawiając jidysz rangi pełnowartościowego języka. [przypis edytorski]
żargon (fr.) — odmiana ogólnonarodowego języka, którą posługuje się jakaś grupa środowiskowa, np. młodzież, więźniowie. [przypis edytorski]
żargon — jidisz; język europejskiej diaspory żydowskiej. [przypis edytorski]
żargonowy (daw., pogard.) — tu: w języku jidysz. [przypis edytorski]
żargon — tu: język jidysz, używany przez Żydów w Europie Środkowej i Wschodniej, powstały ok. X wieku w płd. Niemczech na bazie jednego z dialektów niemieckich z dodatkiem elementów hebrajskich, słowiańskich i romańskich. [przypis edytorski]
żargon — tu: jidysz. [przypis edytorski]
żarko (ros.) — gorąco. [przypis edytorski]
żarkość — ogień, zapalczywość, żarliwość, zapał; por. żar, żarzyć się. [przypis edytorski]
żarłoctwo — dziś: żarłoczność. [przypis edytorski]
żarłoczne Teutony — Tym szyderczym przydomkiem poeta przygania Niemcom, którzy w średnich wiekach często swoimi wojskami grasując po Włoszech, dali się we znaki miast i wsi mieszkańcom swą żarłocznością. [przypis redakcyjny]
żarłoczność [luxuria] (…) pijaństwo [ebrietas] (…) pożądliwość [avaritia] (…) lubieżność [libido] — Zob. Przyp. do Tw. 56. [przypis redakcyjny]
żarna — daw. przyrząd do mielenia ziarna, składający się z dwóch trących o siebie kamieni. [przypis edytorski]
żarna — do obracania żaren używano zwierząt pociągowych, a za wielką karę występnych niewolników. [przypis tłumacza]
żarna — kamienie dawniej używane do mielenia zboża. [przypis edytorski]
żarna — kamienie służące do ręcznego mielenia zboża. [przypis edytorski]
żarna (przestarz.) — urządzenie do mielenia ziarna, składające się z dwóch płaskich kamieni. [przypis edytorski]
żarna — przyrząd do ręcznego mielenia zboża, złożony z dwóch kamieni: dolnego, nieruchomego, często wgłębionego dla pomieszczenia ziarna oraz górnego, ruchomego, służącego do miażdżenia ziarna na mąkę. [przypis edytorski]
żarna — urządzenia do ręcznego mielenia ziarna, rozcieranego na kamiennej płycie. [przypis edytorski]
żarna — urządzenie do mielenia ziarna, składające się z dwu okrągłych płaskich kamieni. Te skojarzenia byłyby znamienne dla Lucjana Rydla jako autora Zaczarowanego koła, gdzie motyw młyna odgrywa znaczną rolę. [przypis redakcyjny]
żarnówka — mąka zmielona na żarnach. [przypis edytorski]
Żarnower, Teresa (1897–1949) — rzeźbiarka i graficzka, tworząca pod wpływem konstruktywizmu, zajmowała się również architekturą. [przypis edytorski]
żarnowiec miotlasty (łac. Cytisus scoparius) — krzew kwitnący na żółto; inaczej: szczodrzeniec. [przypis edytorski]
żarnowiec — rodzaj roślin z rodziny bobowatych. [przypis edytorski]
żarny (daw.) — gorący. [przypis edytorski]
żarny — rozżarzony, palący się, jarzący. [przypis redakcyjny]
żarny — żarna; kamienie do ucierania ziaren na mąkę. [przypis edytorski]
Żar-Ptak — ognisty ptak, często spotykany w baśniach rosyjskich [przypis edytorski]
Żarski, Władysław — właśc. Władysław Szajer; aktor. [przypis edytorski]
żar słoneczny dochodzi do przeszło stu stopni — Fahrenheita. [przypis autorski]
żarstwa (daw.) — piasek gruboziarnisty. [przypis edytorski]
Żart… jak z Attyki — ironiczne poczucie humoru. [przypis edytorski]
żartki a. żardki (starop.) — żwawy, rączy; ognisty. [przypis edytorski]
żartki (daw.) — chyży, żwawy, prędki. [przypis edytorski]
żartki — żwawy, energiczny, pełen życia; porywczy. [przypis edytorski]
żartko (daw.) — gorąco. [przypis redakcyjny]
żartko (daw.) — szybko. [przypis edytorski]
żartkość (daw.) — szybkość. [przypis edytorski]
żartkość (starop.) — żwawość, żarliwość. [przypis edytorski]
Żartobliwy ton każe przypuszczać, iż adresatem wierszyka jest Jakub Montanus (por. przyp. do fr. II 49). [przypis redakcyjny]
żartobliwy wiersz napisał on najwyraźniejszą prozą… — Przytoczone wiersze, czytane metrycznie, zawierają nienaturalne wzdłużenia i brzmiały tym samym śmiesznie dla ucha starożytnych. Wiersz drugi, nie mający myśli pełnej, brzmiał może pierwotnie inaczej. [przypis tłumacza]
żarty (gw.) — obżerający się, żarłoczny. [przypis edytorski]
żarty po większey części bez dowcipu, fałszywe nowiny, złe sądzenie o rzeczach, trochę politykowania, a wiele obmowy — Candide [Voltaire'a]. [przypis autorski]
żarty — zżerany. [przypis edytorski]
żarzewie — dziś: zarzewie; tu: łuna pożaru. [przypis edytorski]
żarz (neol.) — żar a. jaskrawy blask. [przypis edytorski]
żarz wieczorna — zorza wieczorna. [przypis edytorski]
żarzyć — tu: rozpalać na nowo. [przypis edytorski]
żarzyć — tu: wypalać. [przypis edytorski]
żażec (daw.) — zapalić. [przypis edytorski]
żbik — tu: kot kafryjski (Felis silvestris cafra), południowoafrykański podgatunek żbika. [przypis edytorski]
Żdżar i Podspady — miejscowości w Tatrach na Słowacji. [przypis edytorski]
że afrykańskie między krokodyle (starop.) — przestawienie: że między afrykańskie krokodyle. [przypis redakcyjny]
żeb (gw.) — żeby. [przypis edytorski]
