Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zoologia
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4895 przypisów.
grot, marsel, foki i topsle — rodzaje żagli. [przypis edytorski]
grotmaszt — główny maszt żaglowca. [przypis edytorski]
Grotowski, Jerzy (1933–1999) — reżyser i teoretyk teatru, zainscenizował m. in. spektakle Książę Niezłomny (1965) i Apocalypsis cum figuris (1969), od początku lat 80. na emigracji. [przypis edytorski]
grotreja — reja (pozioma belka) na głównym maszcie (grotmaszcie). [przypis edytorski]
Grottger, Artur (1837–1867) — malarz okresu romantyzmu, znany z cyklu rysunków na temat powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Grottger, Artur (1837–1867) — malarz okresu romantyzmu, znany z cyklu rysunków na temat powstania styczniowego. [przypis edytorski]
Grottger, Artur (1837–1867) — polski malarz, ilustrator i rysownik. [przypis edytorski]
grot tyfejski — piorun, którym Jowisz zabił niegdyś Tytana Tyfeusa. [przypis edytorski]
Grotus — nazyw. w inn. źródł. Grothaus albo Grothausen, Ernest, generał-major piechoty w dywizyi hetmana pol. kor., Jerzego Lubomirskiego. [przypis autorski]
groty — dziś popr. forma N. lm.: grotami. [przypis edytorski]
groty — dziś popr. forma N.lm: grotami. [przypis edytorski]
groty Kanheri na wyspie Salcette — buddyjski zespół klasztorny składający się z ponad stu wyciętych w skale grot, zawierających wiele rzeźb, płaskorzeźb i inskrypcji z I w. p.n.e.–X w. n.e. [przypis edytorski]
grotżagiel — żagiel głównego masztu. [przypis redakcyjny]
Grouchy, Emmanuel de (1766–1847) — francuski generał, marszałek Francji (1815) i par Francji; ostatni z marszałków Napoleona Bonapartego; mimo iż słyszał odgłosy bitwy pod Waterloo, wykonał wydane mu uprzednio rozkazy i zaangażował się w walkę z korpusem nieprzyjaciela postawionym celowo przez głównego dowódcę wojsk pruskich z dala od głównego pola bitwy. [przypis edytorski]
groupe allegorique — grupa postaci, figur itp. posiadająca znaczenie alegoryczne. [przypis edytorski]
Grove, Harriet (1791–1867) — kuzynka Shelleya, omyłkowo uznana przez tłumacza za jego pierwszą żonę (zapewne przez zbieżność imion). Według innych źródeł pierwszą żoną poety i matką ich dwojga dzieci była Harriet Westbrook (1795–1816), a z kuzynką połączył go jedynie romans. [przypis edytorski]
Growth of English Constitution — The Growth of the English Constitution from the Earliest Times, książka Freemana z 1872 roku. [przypis edytorski]
growth of English mind (ang.) — rozkwit, rozwój angielskiego umysłu. [przypis edytorski]
groźby i schlebianiami — groźbami i pochlebstwami. [przypis edytorski]
grožei — dabar: grožiui. [przypis edytorski]
groźne — φρικτὸν, tremendum, hehren (Cl.), Henkel nie tłumaczy. [przypis tłumacza]
groźne powodzie (…) w latach 1803–1848 — Mowa o latach katastrofalnych powodzi na Maderze, które wystąpiły kolejno: w 1803, 1815, 1842, 1848; dlatego autor użył tu zakresu dat. [przypis edytorski]
groźnież (…) wyglądało (daw.) — konstrukcja z partykułą -ż w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy groźnie wyglądało. [przypis edytorski]
groźno (starop.) — srodze; tu: bardzo. [przypis edytorski]
groźny i straszliwy wyraz, jaki Komodus kazał dawać swoim posągom — Władca ów widział dobrze, jaka jest zasada jego rządów w tym państwie. [przypis autorski]
groźnymi parowy (daw.) — dziś popr. forma N.lm: (…) parowami. [przypis edytorski]
Groźnym pewności wzrokiem — pewności: pewności siebie; a groźnym oczywiście: dla wroga. [przypis redakcyjny]
grožybė — grožis. [przypis edytorski]
grożąc złotem liliom — tj. Francji, gdyż królowie francuscy używali herbu lilii. [przypis redakcyjny]
groza — tu: groźba. [przypis edytorski]
grūšia (brus.) — kriaušės medis. [przypis edytorski]
grūšia — kriaušė. [przypis edytorski]
Gruba Berta (niem. Dicke Bertha) — potoczna nazwa najcięższego moździerza oblężniczego I wojny światowej, kalibru 420 mm, produkowanego przez niemieckie zakłady Kruppa; przydomek tej broni został nadany przez żołnierzy niemieckich jako odniesienie do imienia żony fabrykanta, Berty Krupp. [przypis edytorski]
Gruba Berta (niem. M-Gerät, pot. Dicke Bertha) — najcięższy moździerz oblężniczy I wojny światowej wyprodukowany w liczbie 30 przez zakłady Kruppa w Essen (popularna nazwa Dicke Bertha miała „uhonorować” żonę fabrykanta broni Gustava Kruppa, Bertę Krupp); pociski moździerza (kaliber 420 mm) przebijały stropy o grubości 2,5 metra oraz osłony pancerne o grubości do 300 mm. [przypis edytorski]
gruba — piec z szerokim paleniskiem. [przypis edytorski]
gruba plika — dziś popr.: gruby plik. [przypis edytorski]
grubarz (daw.) — grabarz. [przypis redakcyjny]
grubaski (gw.) — gruby. [przypis edytorski]
gruba (z niem. Grube: dołek, jama) — palenisko. [przypis edytorski]
grubej księgi „Malleus malaficarum” (Młot na czarownice) — Wyszła w przekładzie polskim w r. 1614. [przypis autorski]
grubem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: grubym. [przypis edytorski]
grubiański — prymitywny, niekulturalny. [przypis edytorski]
grubian — dziś popr.: grubianin, tj. cham, nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubian — grubianin, człowiek nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubianin — człowiek nieokrzesany, nieuprzejmy. [przypis edytorski]
grubianitas (żart., na wzór łac.) — grubiaństwo, nieuprzejmość. [przypis redakcyjny]
grubianitatis (daw., neol. na wzór łac.) — grubiaństwo, nieokrzesanie, chamstwo. [przypis edytorski]
Grubianno — przezwisko utworzone od przymiotnika grubiański, tj. niegrzeczny, prostacki. [przypis edytorski]
Grubiński, Wacław (1883–1973) — dramaturg, krytyk teatralny, przedstawiciel realizmu w teatrze. [przypis edytorski]
grubogłowa kaczka Micropterus Eytona — wspomniana wcześniej torpedówka, opisana w monografii T. Eytona nt. kaczek (1838). [przypis edytorski]
grubość (daw.) — prostactwo. [przypis edytorski]
gruboskórne, Pachydermata (daw. biol.) — wyróżniany w XIX w. rząd ssaków kopytnych, do którego zaliczano słonie, hipopotamy, tapiry, nosorożce i in. zwierzęta o grubej, pozbawionej włosów skórze. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — nieokrzesany, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prostacki, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prosty, prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prymitywny, nieokrzesany. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — prymitywny. [przypis edytorski]
gruby (daw.) — tu: pozbawiony subtelności. [przypis edytorski]
grubym fiszem — dziś: grubą rybą. [przypis edytorski]
gruby (pot.) — bogaty. [przypis autorski]
gruby (starop.) — grubiański, prosty, prostacki. [przypis edytorski]
gruby (starop.) — tu: grubiański, nieokrzesany. [przypis edytorski]
gruby — tu: pospolity, prostacki. [przypis edytorski]
gruby — tu: prosty, prymitywny, pozbawiony wyrafinowania. [przypis edytorski]
gruby — tu: prymitywny. [przypis edytorski]
gruby — tu: przytłumiony. [przypis edytorski]
gručkas (brus.) — sėtinys, griežtis. [przypis edytorski]
grucė — toks valgis,sriuba. [przypis edytorski]
gruchot — tu: gruchanie. [przypis edytorski]
gruda — choroba skóry u koni. [przypis edytorski]
grudniowa ruchawka — nieudane powstanie wszczęte w grudniu 1825 przez tzw. dekabrystów, rewolucjonistów szlacheckich dążących do obalenia jedynowładztwa i zmiany ustroju. [przypis edytorski]
gruduknąć — odbić się, jęknąć. [przypis redakcyjny]
Grudziądz — albo: Grudziąż; [Gromada Grudziąż: jedna z Gromad Ludu Polskiego, radykalnego odłamu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, powst. 30 października 1835 w Portsmouth, skupiała byłych żołnierzy powstania listopadowego, którzy po upadku zrywu byli więzieni w twierdzy w Grudziądzu od czerwca 1832 do października 1833 roku); nazwa Grudziąż pochodzi od błędnego zapisu nazwy miasta Grudziądz, jednakże w tej formie nazwa Gromady przeszła do historii; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Grudzińska, Joanna (1791–1831) — księżna łowicka, od 1820 żona rosyjskiego wielkiego księcia Konstantego; zmarła pół roku po śmierci męża. [przypis edytorski]
Grudzińska, Joanna (1791–1831) — morganatyczna małżonka Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza Romanowa. [przypis edytorski]
gründer (niem. der Gründer) — założyciel (firmy itp.). [przypis edytorski]
Gründer (niem.) — założyciel. [przypis edytorski]
grün ist jede deutsche Theorie (niem.) — niedojrzała (dosł. zielona) jest każda niemiecka teoria. [przypis edytorski]
Grüß Gott (niem.) — Szczęść Boże! [przypis edytorski]
Grütz — Verstand. [przypis edytorski]
grula (gw.) — określenie ziemniaka na Podhalu. [przypis edytorski]
grula — stara świnia. [przypis autorski]
grumać się — borykać się. [przypis autorski]
grum a. groom (ang.) — chłopiec stajenny opiekujący się końmi. [przypis edytorski]
Grunau, Szymon (ur. 1455–1470, zm. po 1529–1530) — dominikanin, kaznodzieja, autor Kroniki Pruskiej pisanej w latach 1517–1526. [przypis edytorski]
Grunds-Boden — Grund und Boden. [przypis edytorski]
Grundtvig, Nikolai Frederik Severin (1783–1872) — duński pisarz romantyczny, pedagog i reformator szkolnictwa, twórca uniwersytetu ludowego. [przypis edytorski]
grundwaga — poziomica; przyrząd budowlany służący np. do określenia, czy ściany i podłogi są proste; daw. była to trójkątna deseczka, z której wierzchołka zwieszał się sznurek z ciężarkiem. [przypis edytorski]
grundwaga — prosty przyrząd do wyznaczania linii poziomej, trójkątna deseczka ze zwisającym z wierzchołka sznurkiem z ciężarkiem na końcu oraz z zaznaczoną rysą na środku przeciwległego boku. [przypis edytorski]
grunta chłopskie i grunta dworskie — ziemia będąca w wyłącznym użytkowaniu chłopów, w zamian za co odrabiali pańszczyznę, i ziemia będąca w bezpośrednim użytkowaniu dziedzica; właścicielem jednych i drugich był dziedzic. [przypis redakcyjny]
grunta (daw.) — dziś popr. B. lm: grunty. [przypis edytorski]
grunta (daw.) — dziś raczej: grunty. [przypis edytorski]
grunta — dziś popr.: grunty. [przypis edytorski]
grunta — dziś raczej: grunty. [przypis edytorski]
Grunta piątej klasy… — przy klasowaniu gruntu brana jest pod ocenę jakość gleby wierzchniej i warstw podwierzchnich, i stosownie do tego grunt orny dzieli się na 6 klas, łąki na 8, ogrody na 4, pastwiska na 3 klasy. W Dzikowie są grunta, łąki, ogrody i pastwiska wszystkich klas. Nazwy pól są tu następujące: Ogniska, Podgórze, Zagródki, Zastawie, Wągrody, Jaksiny, Łańszcz, Nawozy. [przypis autorski]
gruntować (daw.) — umacniać, utrwalać. [przypis edytorski]
gruntować — tu: zgłębiać. [przypis edytorski]
gruntuśmy (…) dostać mogli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: gruntu (…) dostać mogliśmy. [przypis edytorski]
grunt wesela prawego — podstawa prawdziwej radości. [przypis redakcyjny]
