Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160311 przypisów.
Noe — postać biblijna; z rozkazu Boga zbudował Arkę i wprowadził do niej wybranych ludzi i zwierzęta, żeby nie zginąć w zesłanym na Ziemię potopie. [przypis edytorski]
No es necessario (…) mover las estrellas (hiszp.) — Aby ktoś się zakochał, wcale nie potrzeba dużo czasu do rozmyślań i wyboru; dość gdy przy pierwszym zobaczeniu okaże się ścisła odpowiedniość, zgodność dusz, czyli to, co zwykle nazywamy współczuciem krwi i co się zwykle znajduje pod szczególnym wpływem gwiazd. [przypis tłumacza]
Noetarcha — w innym oprac. tegoż tłum.: Ojciec Bytu. [przypis edytorski]
Noe — w Biblii: bohater opowieści o potopie, czyli straszliwym deszczu, który Bóg spuścił na ziemię. [przypis edytorski]
No felice, ma infelice (wł.) — nie szczęśliwa, ale nieszczęśliwa. [przypis edytorski]
Nogaj a. Kara Nogaj (zm. 1299) — prawnuk Czyngis-chana, emir Złotej Ordy, organizator m.in. najazdów na Kraków w 1259 i 1287 r. Nie był chanem, ale przez wiele lat sprawował faktyczną władzę w Złotej Ordzie, w końcu został pokonany przez chana Toktę (zm. 1312) i stracony. Jego zwolennicy utworzyli osobną Ordę Nogajską, a ich potomkowie, lud Nogajów, żyją do dziś na Kaukazie Północnym. [przypis edytorski]
Nogajec a. Nogaj (zm. 1299) — jeden z wodzów Złotej Ordy, państwa mongolsko-tatarskiego; hordy Nogaja koczowały nad Morzem Azowskim; utarło się określać tak Tatarów mających siedziby w tym rejonie. [przypis edytorski]
Nogajowie — turecki lud zamieszkujący Kaukaz. [przypis edytorski]
Noga kossacza pająka — chodzi o kosarza, należącego do pajęczaków, jednak nie będącego w ścisłym znaczeniu pająkiem (nie ma on np. jadu); cechą charakterystyczną wyglądu kosarza są cztery pary bardzo długich nóg (mogą mierzyć nawet kilkanaście centymetrów, przy ok. półcentymetrowej wielkości głowotułowiu). [przypis edytorski]
Nogat — wschodnie ujście Wisły. [przypis edytorski]
nogawice (daw., gw.) — spodnie. [przypis edytorski]
nogawice — daw. spodnie, dwie oddzielne nogawki, które przywiązywało się do paska. [przypis edytorski]
nogawice (daw.) — spodnie. [przypis edytorski]
nog — dziś popr. pisownia: nóg. [przypis edytorski]
Nogę (…) musiał opatrywać Eskulapowi (…) ramię Apollowi! — przechwałki lekarza, należącego w „komedii nowej” do rodziny samochwałów, p. Wstęp. Stary dowcipnie bierze to na serio, ale… jako opowiadanie rzemieślnika o naprawianiu posągów: prowadzę lekarza czy stolarza, co bogów naprawia (ducere medicum an fabrum): przekład jest zarazem objaśnieniem, by uratować Plautyński dowcip. [przypis tłumacza]
nogi — dziś popr. forma N.lm: nogami. [przypis edytorski]
nogi — dziś popr. forma: nogami. [przypis edytorski]
nogi — dziś popr. N. lm: nogami. [przypis edytorski]
nogieć — choroba koni i trzody, którą leczono solą; przen.: nicpoń. [przypis edytorski]
nogieć (daw.) — nicpoń, oszust (dosł.: choroba bydła). [przypis edytorski]
nogi mdlały pode mną na pośrodku drogi — Tu poeta poczuł znużenie: bo światło, które jedno nas umacnia i daje wytrwanie w dążeniu naszym do wiekuistego dobra, już znikło. [przypis redakcyjny]
nogi mu chodzą po kolędzie — niepewnym krokiem. [przypis redakcyjny]
Nogi mu rozedrzeć — [pedes] discindite, Niem. [przypis tłumacza]
nogi okrętu (navales pedes) — żartobliwe nazwanie wioślarzy. [przypis tłumacza]
nogi załamały się pod nimi — raczej: nogi ugięły się pod nimi. [przypis edytorski]
nogły (gw.) — nagły; gwałtowny, porywczy. [przypis edytorski]
nogóm nie spocznę — nie dam nogom odpocząć, nie usiądę. [przypis edytorski]
nogów — popr. forma D. lm: nóg. [przypis edytorski]
nohajec a. nogajec — tu: Tatar; członek Ordy Nogajskiej, która w XIII w. odłączyła się od Złotej Ordy na Kaukazie i przewędrowała na tereny dzisiejszej płd. Ukrainy. Nazwa pochodzi od mongolskiego wodza Nogaja (zm. 1299), wnuka Czyngis Chana i zięcia cesarza bizantyjskiego. Potomkowie tej ordy, Nogajowie, żyją dziś na Kaukazie. [przypis edytorski]
noia (wł.) — nuda, udręka. [przypis redakcyjny]
No! Io non sono morto (…) la prima vita! (wł.) — Nie! Nie jestem umarły. Za sobą trupem pozostawiłem pierwsze życie (z prologu do Gambi et Epodi Carducciego). [przypis edytorski]
noir (fr.) — czarny. [przypis edytorski]
nojan a. nojon (mong. ноён) — tytuł szlachecki w Mongolii, używany od średniowiecza do początku XX w. nojany — dziś popr. forma M. lm: nojanowie. [przypis edytorski]
nojdzie (gw.) — znajdzie. [przypis edytorski]
nokciu (starop.) — nikczemniku, któryś i paznokcia nie wart. [przypis redakcyjny]
nokieć a. nogieć — choroba końska; przen. nicpoń, gałgan. [przypis edytorski]
nokieć — choroba nożna koni i bydła; tu: nicpoń. [przypis edytorski]
nokri — wrogowie [hebr. nokri jest synonimem słowa goj, tj. obcy, nie-Żyd; red. WL]. [przypis autorski]
noktambulista — lunatyk; tu: człowiek żyjący nocnym życiem. [przypis redakcyjny]
nokturn — część nabożeństwa, zwanego jutrznią, odprawianego przed wschodem słońca. [przypis redakcyjny]
nokturn — muzyczny utwór instrumentalny o spokojnym, sentymentalnym charakterze, oddający nastrój nocy. [przypis edytorski]
nokturn — rodzaj utworu muzycznego. [przypis edytorski]
nokturn — spokojna instrumentalna forma muzyczna, inspirowana nastrojem nocy. [przypis edytorski]
nokturn — spokojny, oddający atmosferę nocy utwór instrumentalny, poetycki lub obraz. [przypis edytorski]
nokturn — utwór muzyczny, poetycki bądź malarski oparty na motywie nocy. [przypis edytorski]
nokturn (z wł. notturno a. fr. nocturne) — w muz.: utwór instrumentalny o spokojnym, sentymentalnym charakterze, oddający nastrój nocy. [przypis edytorski]
nok (żegl.) — wolny koniec poziomego drzewca w omasztowaniu statku (bukszprytu, rei, bomu itp.). [przypis edytorski]
nolens volens — chcąc nie chcąc. [przypis edytorski]
nolens volens (łac.) — chcąc, nie chcąc. [przypis edytorski]
Nolens volens (łac.) — chcąc, nie chcąc. [przypis edytorski]
nolens volens (łac.) — chcąc niechcąc. [przypis edytorski]
Noli aemulari in malignantibus (łac.) — nie unoś się gniewem z powodu złoczyńców; Psalm 37. [przypis edytorski]
Nolie, właśc. Natan Pariser — członek żydowskiego ruchu oporu, zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]
noli me tangere (łac.) — nie dotykaj mnie; nie zatrzymuj mnie (wg Ewangelii Jana słowa wypowiedziane przez zmartwychwstałego Jezusa do Marii Magdaleny; J 20,17). [przypis edytorski]
Noli me tangere (łac.) — Nie dotykaj mnie. [przypis redakcyjny]
Noli me tangere (łac.) — „Nie tykaj mnie” J 20, 17. [przypis tłumacza]
noli me tangere — nie dotykaj mnie (por. w Biblii, J 20:17). [przypis edytorski]
Noli — port genueński; Bismantowa — wysoka góra przy Reggio. [przypis redakcyjny]
Nolo (…) leoni — Martialis, Epigrammata, X, 90, 9. [przypis tłumacza]
nomada — koczownik, członek ludu pasterskiego prowadzącego wędrowny tryb życia; ogólnie: włóczęga, błąkający się. [przypis edytorski]
nomada — włóczęga, błąkający się. [przypis redakcyjny]
noma (gw.) — nam. [przypis edytorski]
No! Mai! (wł.) — Nie! Nigdy! [przypis redakcyjny]
no-man's-land (ang.) — ziemia niczyja; teren niekontrolowany przez żadną ze stron konfliktu. [przypis edytorski]
nomarcha Habu — zarządca położonego na południowo-wschodnim krańcu Delty 8. nomu Dolnego Egiptu o nazwie A-bet, na terenie którego miały odbyć się manewry. [przypis edytorski]
nomarcha (z gr. nomarchos) — zarządca nomu, czyli okręgu, jednostki administracyjnej starożytnego Egiptu. Ogółem państwo składało się z 42 nomów: Dolny Egipt był podzielony na 20 nomów, zaś Egipt Górny na 22 nomy. Sam podział, nazwy, obszary i stolice poszczególnych nomów pozostawały bez większych zmian od czasów predynastycznych. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim czasu wojny. [przypis edytorski]
nom de guerre (fr.) — pseudonim. [przypis edytorski]
nom de nom (fr.) — wykrzyknik typu: „na Boga!” itp. [przypis edytorski]
Nom de nom, par exemple!… ah ça! vous me prendre!… moi?… ha, ha, ha! nom d'un! (fr.) — Boziu droga, a to ci dopiero!… ach, więc to tak! chcecie mnie wziąć!… mnie? ha, ha, ha! Do diaska! [przypis edytorski]
nomen agentis (łac.) — nazwa wykonawcy czynności. [przypis edytorski]
nomen appellativum (łac.) — rzeczownik określający całą klasę rzeczy (np. „człowiek”). [przypis edytorski]
Nomen (…) citatus — Martialis, Epigrammata, IV, 29, 6. [przypis tłumacza]
nomenclator (łac.) — niewolnik oznajmiający przybycie gości. [przypis edytorski]
nomen coronati capitis (łac.) — imię ukoronowanej głowy. [przypis redakcyjny]
nomenklator (daw.) — rodzaj słownika rzeczowego. [przypis edytorski]
nomenklatura — ogół terminów używanych w jakiejś dziedzinie nauki, sztuki itp. [przypis edytorski]
nomenklatura — zbiór nazw właściwych jakiejś nauce lub sztuce. [przypis redakcyjny]
nomen omen (łac.: imię [jest] znakiem) — wyrażenie zwracające uwagę, że użyta nazwa lub nazwisko jednocześnie charakteryzuje daną rzecz lub osobę. [przypis edytorski]
Nomen omen (z łac.) — imię znaczące, stanowiące proroctwo. [przypis edytorski]
Nomen, pronomen, verbum, et caetera — Imię, zaimek, słowo [nomen tu: rzeczownik, verbum tu: czasownik; red. WL] i tam dalej. [przypis autorski]
nomen proprium (łac.) — nazwa własna. [przypis edytorski]
Nomentum — w kraju Sabinów nad źródłem Alii, dokąd prowadziła z Rzymu Via Nomentana. [przypis edytorski]
nomen victoris (łac.) — imię zwycięzcy. [przypis redakcyjny]
nomes (gr. nomos), dziś: nom — jednostka administracyjna starożytnego Egiptu. [przypis edytorski]
nomesy Abs, Horti i Emsuch — trzy nomy położone na północ od Teb: Abs to Abdżu, 8. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Abydos, Horti to Herui, 5. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Koptos, Emsuch to „Krokodyl”, 6. nom Górnego Egiptu, ze stolicą w Denderze. [przypis edytorski]
nom (gr. nomos) — starożytna grecka pieśń wykonywana solowo przy akompaniamencie kitary (odmiana liry), zwłaszcza przez zawodowych śpiewaków podczas konkursów muzycznych, charakteryzująca się brakiem powtórzeń strof, wiązana z kultem Apollina. [przypis edytorski]
nomier tridcatyj (z ros.) — numer 30. [przypis edytorski]
nomina, cognomina (łac.) — imiona, nazwiska. [przypis redakcyjny]
nomina (łac.) — nazwiska. [przypis redakcyjny]
nominalizm — Żeromski nazywa poglądy społeczne Abramowskiego nominalizmem, chcąc zaznaczyć, że miały one charakter utopijny, że były „snem na jawie” — somnium vigilantis (łac); tak określił scholastykę średniowieczną — według świadectwa Kallimacha — pierwszy polski humanista Grzegorz z Sanoka (zm. 1477). W myśl takiej intencji należało jednak poglądy Abramowskiego porównać nie z nominalizmem, lecz raczej z przeciwstawnym mu prądem w scholastyce — z tzw. realizmem średniowiecznym, który przyznawał obiektywne istnienie uniwersaliom (tj. pojęciom ogólnym), mającym stanowić jak gdyby idealne pierwowzory konkretnych przedmiotów. Natomiast nominalizm głosił, że uniwersalia nie posiadają samodzielnego bytu, są tylko nazwami (nomina) konkretnych przedmiotów pojedynczych. Żeromskiego zawiodła tu pamięć i użył terminu „nominalizm” dla oznaczenia sposobu myślenia analogicznego przez swą „nierealność” właśnie do realizmu średniowiecznego. [przypis redakcyjny]
nominalizm — znany od średniowiecza pogląd filozoficzny, wedle którego uniwersalia (powszechniki, idee) nie istnieją realnie, a są jedynie abstrakcjami językowymi, potrzebnymi do porozumiewania się. [przypis edytorski]
Nomina sunt odiosa (łac.) — dosł.: nazwiska są nienawistne; nie należy wymieniać nazwisk. [przypis edytorski]
Nominativ: das Buch (niem.) — mianownik: książka. [przypis edytorski]
nominat — mianowany przez króla, lecz przez papieża jeszcze niezatwierdzony biskup lub arcybiskup. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imię. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — imieniem. [przypis redakcyjny]
nomine (łac.) — w imieniu. [przypis redakcyjny]
nomine omnium (łac.) — w imieniu wszystkich. [przypis redakcyjny]
nominis recordatio (łac.) — pamięć imienia. [przypis redakcyjny]
