Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 114106 przypisów.

Pieśń trzecia i ostatnia — Pieśń trzecia została wydana w 1845 r., poprzedzona przez drugą (1843), a jeszcze przed pierwszą (1846). Numeracja pieśni podyktowana jest chronologią opisywanych zdarzeń: pierwsza, Witolorauda, dotyczy czasów mitycznych, druga, Mindows, rozgrywa się w XIII w., a trzecia, Witoldowe boje, w XIV i XV w. [przypis edytorski]

Pieśń VI, część II — ten fragment odpowiada w nowszych wydaniach pierwszej części Pieśni V [A]; pozostałe 8 strof tej pieśni brzmi następująco: ”Lecz późno… czego ja czekam — i stoję?/ Jedź pan… zobaczę, jak przepłyniesz fale”./ Maurycy westchnął i rzekł: ”Oczy twoje/ Zrobiły mnie tu posągiem na skale,/ Dziecino moja piękna; bo się boję,/ Że ciebie wezmą gdzie w stepach Moskale —/ Oczy twe patrzą na mnie jak bławatki;/ Chcesz - odprowadzęć do ojca i matki…”/ Skinęła głową… spuściła zrennice,/ A potem na Boh pokazała dłonią —/ Potem wiatr uniósł ją jak tanecznicę/ Na skały, co nad Bohu stały tonią./ Potem wrzasnęła… i dwie gołębice,/ Jak dwa anioły, niespokojne o nią,/ W błękitnym niebie — zjawiły się — spadły…/ I na ramionach odkrytych usiadły…/ Tak, białe ptaki niosąc na ramieniu,/ Przelatywała ze skały na skałę,/ Czasami w słońcu — czasem cała w cieniu./ A kiedy nóżki ją uniosły białe,/ Nad wodą rycerz został w zamyśleniu/ I serce w sobie wtenczas uczuł małe./ Zdjęła go czułość wielka — pół niebieska,/ Jak Danta, gdy go porzuca Franczeska./ Widział, że go ta porzuciła ładność./ A świat zostawał przed nim — z tęcz odkryty…/ Dalej co? cała żywota szkaradność,/ Realne życie… Gule i Afryty,/ Ludzka obłuda — pół-uczucia — żadność,/ Bez wiary — z czarnej pochwy miecz dobyty…/ Grób bez posągu, teraźniejsza biéda,/ Która się za lat sto poezją wyda./ O! ileż razy… mamy takie czucie/ Poetyczności przyszłej! o jak cudna/ Ta błyskawica, co nas w jednym rzucie/ Przenosi za grób — ale jak obłudna!/ Trzeba — ażeby przeszło ciał zepsucie/ I kości ziemia rozebrała brudna,/ Aż z duszy — z życia… i z wypadków ciągu/ Uderzy białe światło — jak z posągu?/ W tym wietrze rannym, co we włosy wieje,/ W tym słońcu złotym, co ci oczy razi…/ W tej wodzie Bohu, co się wiecznie leje…/ W tym niebie, które żaden dym nie kazi…/ W tej róży polnej, co się na świat śmieje,/ Jest ziarno nudy, co się przeobrazi/ W ziarno tęsknoty… gdy myśl zwiędnie młoda/ Jak róża — i upłynie, jak ta woda…/ Myśl się w ten błękit nieskończony wgryza,/ W tę ozłoconą ziemię się zacieka,/ Jakby… w niej — spała — uczuć Heloiza,/ Która — na trupa kochanego czeka…/ Na łożu z jasnej róży i narcyza…/ Idź spać — gdy z trumny jej podniosą wieka,/ Otworzy ręce ta grobu odźwierna,/ Spokojna — chłodna — zmarła — ale wierna./ Któż nie ma w ziemi — miejsca w jakiej trumnie?/ Chyba przeklęty — lub nadto wysoki,/ Podobny smutnej — na polu kolumnie,/ Co tylko głowa gwiazdy — i obłoki/ Kochała… zawsze wyglądając dumnie…/ Chociaż jej siostry upadły w potoki/ Cefizu… i tam leżą… w modrej fali —/ Lecz kto tak dumnie żył — czemuż się żali?…/ Kto mogąc wybrać, — wybrał zamiast domu/ Gniazdo na skałach orła… niechaj umie/ Spać — gdy zrennice czerwone od gromu,/ I słychać… jęk szatanów w sosen szumie…/ Tak żyłem… teraz widzę pełen sromu,/ Że mam łez pełne — oczy; lecz je tłumię —/ I nie chcę wyznać, że mi przed mogiłą/ Z aniołem śmierci żyć, tak — straszno było…/ Lecz to już przeszło… widma poznikały…/ Do ciebie, M[atko] moja, twarz obrócę…/ Do ciebie znowu tak jak anioł biały,/ Z obłędnych krajów… położyć się wrócę/ U twoich biednych stóp — bez szczęścia — chwały,/ Lecz bez łzy próżnej. — Obojętnie zrzucę/ Resztę nadziei — zwiedzionych przez losy…/ Jak liść — co we śnie mi upadł na włosy…/ Odbiegłem ciebie — w szaleństwa godzinie…/ Lecz ileż razy — z fal — i mórz i burzy/ Patrzałem… na twój cichy dom — w dolinie,/ Jak człowiek, który myśląc — oczy mruży, —/ Myśląc — że myślisz o mnie… o tym… [synie],/ Który Nieszczęścia Bogu… wiernie służy,/ Lecz bez nadziei… łzami twemi żywy,/ Jak — Chrystusowe w ogrójcu oliwy. —/ Z błogosławieństwa twego — miałem blaski,/ Gwiazdom podobne… i cień w puszczach Gazy…/ Nieraz ćwiek rdzawy — u podróżnej laski/ Rył imię twoje, tam… gdzie same głazy,/ I słychać tylko fal libijskich wrzaski —/ Eschylowskiemi budzone wyrazy,/ Echa słyszały twoje święte imię/ I słyszał je ten laurów las, co drzymie./ Ponad potokiem Elektry… tyś była/ Ze mną… na każdym miejscu — gdzie z przeszłości/ Dolata płaczu głos… o moja miła…/ Wszędzie, gdzie w polach się bieleją kości/ I woła — głosem rycerskim mogiła/ O zemstę — wszędzie, gdzie człowiek zazdrości/ Umarłym… i chęć śmierci duszą pije…/ Tyś była ze mną… jam cię czuł — i żyję./ W Ramie — podobny głos twemu głosowi/ Słyszałem — anioł życia zadrżał we mnie —/ Aniołowie mi ciebie nadpalmowi/ Pokazywali świecącą przyjemnie/ W gwiazdach… tam gdzie był żłobek Chrystusowi…/ I anioł życia smętny wyszedł ze mnie,/ Chcąc ręką dotknąć o twe serce krwawe/ I ból twój stłumić pozdrowieniem… Ave…/ Wszędzie… miłośne twoje oddychanie/ Liczyło mi czas… co upływał w ciszy;/ W tych strofach jeszcze… kiedy rym ustanie —/ Niechaj czytelnik — na końcu usłyszy/ Moje twych biednych stóp — pocałowanie,/ Bo łez nie słyszał…/ ………………………………./ ………………………………./ Potem następuje nie objęta niniejszym wydaniem Pieśń VI [A]: Pamiętam jedną godzinę żywota —/ Leżałem w greckiej łodzi… Spało morze…/ A każdy żagiel był jak muszla złota,/ W której się chował… w albańskim ubiorze/ Majtek. Słuchałem, jak fala klekota,/ Kiedy jej złotą pierś kaika porze…/ Księżyc się cicho błyszczał… złoty taki/ Jak słońce… łódź płynęła z Kalamaki…/ I z wolna wschód się oczerwienił siny…/ Ponad Pireą — powiał wiater świeży./ Wzdrygnęła się łódź śród morskiej równiny,/ Jak rycerz, gdy go w piersi wróg uderzy…/ Była to pierwsza fala Salaminy…/ Szła od mogiły, gdzie Temistokl leży —/ Zatrzęsła łodzią… wkoło ją obeszła,/ Zagrzmiała — jękła żałośnie — i przeszła…/ Wstałem — tańczyły fal różane bryły —/ Słońcu się niebios otwierała droga —/ Słońce! — myślałem, że wstaniesz z mogiły/ Temistoklesa, — jak z mogiły Boga/ Zmartwychwstający anioł blasku, siły …/ Lecz nie — gdzie był tron złoty jego wroga,/ Skąd Kserkses — patrzał na zniszczenia dzieło,/ Wyszło ogromne słońce — i stanęło…/ Wtenczas zacząłem urągać się w duchu/ Grobowi, — co był rzuconym w ciemnoty,/ I morzu, które chodziło w łańcuchu —/ I obróciłem się gdzie stał tron złoty,/ Paląc się w słońca czerwonym wybuchu —/ Bo tak stać musiał, gdy ginęły floty/ I marli za kraj rozpaczni obrońce…/ Kserkses… na tronie tym — ubrany w słońce… [przypis edytorski]

Pieśń VI — w późniejszych wydaniach obowiązuje inna numeracja. Części II niniejszej pieśni odpowiada pierwszych 13 strof Pieśni V [A] (dalszych 15 strof tej pieśni nie pojawia się w niniejszym wydaniu, zostały one przytoczone w przypisie w części II, podobnie jak całość Pieśni VI [A]); części III odpowiada pierwszych 19 strof Pieśni VIII [B]; części IV, V i VI stanowią kolejne fragmenty Pieśni VII [B]; część VII jest tożsama z pozostałymi 8 strofami Pieśni VIII [B]. Części I niniejszej pieśni brak w nowszych wydaniach. [przypis edytorski]

Pieśń wieczorna — jedna z najpopularniejszych pieśni Stanisława Moniuszki, skomponowana do tekstu Władysława Syrokomli, pochodząca z II Śpiewnika domowego (1854). [przypis edytorski]

Pieśń XI, część IV — po tym fragmencie w późniejszych wydaniach dodaje się Ustęp przekreślony odmiennego opracowania historii Wernyhory: Powiedział nawet, że ten bezmogilny/ Przeżyje Polskę… A tego upiora/ I starca tego imię Wernyhora…/ Że jest jak stary dąb krewki i silny,/ I mówił, że koń to zaklęty, duchowy,/ Z gwiazdami u nozdrza — przez błękit Rosiowy/ Przejdzie jak łabędź — przeleci ją wpław,/ Jasny jak srebru, tęczowy jak paw;/ Przyleci po kręgach księżyca złotego,/ I porwie lirnika przed śmiercią żywego,/ I będzie go nosił… z krwawemi oczyma,/ Jak trupa żółtego, co siodła się trzyma;/ Przez burze i mgły… czerwone i sine,/ Przez krzyże, co złocą czarownic krainę,/ Od ziemi… od świata, od słońc malowany,/ Nam tu niewidzialny… lecz zawsze słyszany./ Tę dziwnąm ja powieść… notował i zbierał,/ A dziad na barłogu… już charkał — umierał,/ Przy bladym ka[ga]nku… bez księdza — i wiary./ Gdy umarł, kazałem położyć na mary,/ A że był to piątek… wiec zeszły się bractwa/ Z chorągiew tęczami i tłumy żebractwa./ Ja sam czarny kontusz… przywdziałem na siebie/ l bytom na króla żebraka pogrzebie…/ I cerkwie dzwoniły… po stepach blaszane,/ Paląc się jak słońce od zorzy różane,/ I diaki śpiewali:….Wieczne odpocznienie… [przypis edytorski]

Pieśń XI, część I — w nowszych wydaniach z tą częścią, noszącą tam numer Pieśń VI, łączą się Fragmenty o księdzu Marku: Tymczasem Anioł przyszedł cały złoty/ Do księdza Marka celi, i rzekł: „Księże,/ Zaprzestań twojej z Lachami roboty,/ Bo ich mysl — myśli Boskiej me dosięże./ Są małe duchy — do ziemskiej roboty/ Skazane, które pierwej były węże/ I wiele jadu przetrawiły w sobie,/ A teraz — dają go… na kraju grobie./ Więc weź twój kostur… i szukaj… a prawie/ Obaczysz… kto jest z nich silniejszy w duchu:/ Nie ci, co chodzą jak tęczowe pawie,/ Pas odsłaniając dumy w każdym ruchu,/ Ale ci, którzy w żebraków postawie…/ Imieniem swoim nie trącili słuchu/ I są jak dzieci… zasłużeni wielce/ Myślami Pannie Boskiej Rodzicielce./ Tych dostań… i tych, którzy pokutują/ Za dawne grzechy… a są teraz w ciele,/ Których — tu inni obmowami trują —/ Takich po wioskach znajdziesz bardzo wiele./ Niech tylko w sobie ojczyznę poczują,/ Ze wszystkich onych będą zbawiciele”./ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ./ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ./ Tymczasem się ksiądz Marek w czarnym dębie/ Do snu położył… i spał jak zabity…/ I dąb się w próchna wystroił błękity,/ I noc spokojna była — lecz gołębie/ Duchy latały wkoło… jak na zrębie/ Starej kaplicy… zawichrzone wrony,/ I tak śpiewały: „O, błogosławiony!/ W tobie myśl Boża teraz się poczyna,/ Śpij w imię Ojca i Ducha i Syna!/ Co widzisz, prawdą jest… Oto na niebie/ Walkę… i duchów wielkie zamieszanie./ Śpij… boś skazany na ukrzyżowanie/ I wielkie dzieła — dzieją się przez ciebie./ Ty na ojczyzny ostatnim pogrzebie/ Będziesz święconą wodą trumnę zlewał,/ Ty Anioł Pański będziesz smutnie śpiewał./ Potem od Ciebie śpiew raz podniesiony,/ Coraz wyższemi będzie płakać tony”. [przypis edytorski]

Pieśń XI, część V — po tym fragmencie w późniejszych wydaniach następują strofy: „Wodziłem ja był na boje rycerzy,/ Lecz teraz siędę — i będę spoczywał,/ Bo tu dzieciątek moich para leży…/ Adasiek jeszcze wczoraj kwiatki zrywał,/ A dzisiaj — patrzaj, Boże — trupek świeży,/ Bielutki, jakby srebrem się umywał,/ Jak wosk bielutki… zarznięty biedaczek,/ Najmłodsze moje dziecko — mój synaczek./ O! Matko Boska, zbudź go… wszak ja proszę,/ Tak cię ogniście proszę… Matko Boska,/ Zbudź go… ja twój cud po świecie ogłoszę,/ Ja ciebie, Matko Święta Poczajowska,/ Ubrylantuję… ja różane kosze/ Przyniosę tobie… Każda biedna zgłoska/ Twego imienia i Chrystusa Pana/ Po kraju pójdzie złotem drukowana…”/ Tak stary jęczał… od rozumu prawie/ Odszedłszy… szlachta wokoło wąsata/ Słuchała. Wszystkim śniło się na jawie,/ Że gołąb cudu w tej kaplicy lata…/ Obraz złocony palił się jaskrawie/ Nad głową starca… a krwawa obiata,/ Na ołtarzowe rzucona podnóże,/ Leżała… główki dziatek, jak dwie róże./ A Ona — święta — na ostrzu miesiąca/ Stojąca… łez się i krwi litowała…/ Co było dalej — tego już płacząca/ Ta pieśń nie będzie dalej opiewała./ Więc, że mi radzi Muza latająca/ Znów Beniowskiego wziąć…/ ……………………………………. [przypis edytorski]

Pieśń XIII — w późniejszych wydaniach obowiązuje inna numeracja. Niniejsza pieśń odpowiada [Pieśni VII (C)]. [przypis edytorski]

Pieśń XII — w późniejszych wydaniach obowiązuje inna numeracja. Niniejsza pieśń odpowiada [Pieśni VI (C)]. [przypis edytorski]

Pieśń XIV — w późniejszych wydaniach obowiązuje inna numeracja. Części V niniejszej pieśni odpowiada [Pieśń XI]. [przypis edytorski]

Pieśń XI — w późniejszych wydaniach obowiązuje inna numeracja. Części I niniejszej pieśni odpowiada w dzisiejszej numeracji [Pieśń VI]; części II odpowiada [Pieśń XII (?)]; część III stanowi kombinację strof od 7-ej do 15-ej i od 2-ej do 6-ej fragmentu publikowanego później jako Odmienne opracowanie historii Wernyhory; część IV stanowi kombinację strof 1-ej, 16-ej i 17-ej z fragmentu Odmienne opracowanie historii Wernyhory; części V, VI i VII stanowią kolejne fragmenty [Pieśni XIII (?)]; części VIII odpowiada [Pieśń XIV (?)]. [przypis edytorski]

pieśń z Piekła, w której znajduje się epizod Franceski z Rimini — w Pieśni V Piekła z Boskiej Komedii Dantego występuje potępiona dusza Franceski da Rimini (da Polenta) (1255–ok. 1285). Francesca została wydana za mąż za panującego w Rimini ułomnego Giovanniego Malatesta, lecz zakochała się w Paolo, młodszym bracie męża. Giovanni przyłapał kochanków w sypialni i zabił obydwoje. [przypis edytorski]

pieśną — prawdopodobnie neol.; 3 os.lm od czas. pieśnić (śpiewać pieśni). [przypis edytorski]

pieśniach, jakie Dawid utworzył — biblijna Księga Psalmów przypisuje autorstwo kilkudziesięciu z nich królowi Dawidowi. [przypis edytorski]

pieśnia — dziś popr.: pieśń. [przypis edytorski]

pieśnię — dziś popr.: pieśń. [przypis edytorski]

pieśnię — dzis popr. forma B.lp: pieśń. [przypis edytorski]

pieśnie — dziś popr. forma B.lm: pieśni. [przypis edytorski]

pieśnie — dziś popr.: pieśni. [przypis edytorski]

pieśni falliczne (gr. φαλλικὰ) — wykonywane podczas świątecznych procesji na cześć Dionizosa, boga płodności i wina, w których obnoszono fallus, męski symbol płodności. [przypis edytorski]

Pies Baskerville'ów — tytuł polskiego tłumaczenia, stanowiącego podstawę niniejszej publikacji, brzmi Tajemnica Baskerville'ów. Późniejsza tradycja utrwaliła jednak nazwę bliższą tytułowi oryginału The Hound of the Baskervilles. [przypis edytorski]

piesek stepowy — dziś: piesek preriowy, nieświszczuk, niewielki gryzoń podobny do świstaka, żyjący na preriach Ameryki Płn., w chwili zagrożenia wydający odgłosy przypominające szczekanie psa. [przypis edytorski]

piesek ziemny — tu: piesek preriowy, nieświszczuk, niewielki gryzoń podobny do świstaka, żyjący na preriach Ameryki Płn., w chwili zagrożenia wydający odgłosy przypominające szczekanie psa. [przypis edytorski]

piesień (rusycyzm) — popr. D. lm: pieśni. [przypis edytorski]

pies i kot kręcą ogonami (…) ich wypędzić — dziś popr.: (…) je wypędzić. [przypis edytorski]

pieski preriowe — niewielkie gryzonie podobne do świstaków, żyjące na preriach Ameryki Płn., w chwili zagrożenia wydające odgłosy przypominające szczekanie psa. [przypis edytorski]

pies morski — inaczej foka pospolita. [przypis edytorski]

pies morski — w oryg.: dogfish (dosł.: psia ryba), określenie różnych gatunków ryb z rodziny rekinkowatych. Psem morskim (sea dog) nazywano dawniej rekina, ale także fokę pospolitą. [przypis edytorski]

Pies (…) niebieski — gwiazda Syriusz najlepiej widzialna na niebie latem. [przypis edytorski]

pies nowofundlandzki a. nowofundland — rasa psów z grupy molosów. [przypis edytorski]

pies ogrodnika (fraz.) — ktoś, kto nie pozwala innym z czegoś korzystać, mimo że sam tego nie używa. [przypis edytorski]

piesu — popr. forma C. lp: psu; dziecko tworzy formę C. regularnie, pies : piesu, na wzór np. kot : kotu. [przypis edytorski]

pieszą bym tu pątnicą szła (daw.) — tu: szła bym pieszo jako pątnica, czyli jako uczestniczka pielgrzymki. [przypis edytorski]

pieszakiem — dziś: pieszo. [przypis edytorski]

pies z Babaste, kot z Febe — omyłka wynikająca z błędnego odczytania źródła przez autora: w Bubastis czczono Bastet, boginię miłości, radości, płodności i kotów, miejscowości Febe w Egipcie nie ma; Febe (gr.: promienna) to epitet Artemidy, greckiej bogini łowów i płodności, którą grecki historyk Herodot w swoim dziele utożsamił z boginią Bastet. [przypis edytorski]

pieszczenie — dziś: pieszczotliwie. [przypis edytorski]

pieszczony (daw.) — pieszczotliwy, delikatny, wyszukany. [przypis edytorski]

pieszczony (daw.) — wypieszczony; delikatny, miły. [przypis edytorski]

pieszczony [strój] (starop.) — delikatny, wykwintny. [przypis edytorski]

pieszczotliwymi słowy (daw. forma) — dziś: pieszczotliwymi słowami. [przypis edytorski]

pieszczoty miękkiemi — dziś popr. forma N. lm: miękkimi pieszczotami. [przypis edytorski]

pieszy (starop. forma) — dziś popr. M.lm: piesi. [przypis edytorski]

pieszy (starop.) — piesi; piechota. [przypis edytorski]

pieta (z wł. pietà: miłosierdzie, litość) — w sztukach plastycznych: przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]

Pietkiewicz, Zenon (1862–1932) — literat, publicysta, tłumacz. [przypis edytorski]

pietra serena — szary piaskowiec szeroko stosowany w renesansowej Florencji jako detal architektoniczny. [przypis edytorski]

Pietro Fragiacomo (1856–1922) — wł. malarz, pejzażysta, członek Akademii Sztuk Pięknych w Wenecji. [przypis edytorski]

Pietruszka — w tradycji rosyjskiej kukiełka z wędrownego teatrzyku. [przypis edytorski]

Pietrze (gw.) — Piotrze. [przypis edytorski]

Pietrzycki, Jan (1880–1944) — pseud.: Jan P. Tarnowianin, Kordian Sławita; poeta, tłumacz m.in. Safony, historyk literatury, autor prac o Konopnickiej, Słowacki, Wyspiańskim; laureat Srebrnego Wawrzynu Polskiej Akademii Literatury w 1936 r. [przypis edytorski]

pietuch (gw.) — kogut. [przypis edytorski]

pietuch (ros.) — kogut. [przypis edytorski]

pietysta (z łac. pietas: pobożność) — zwolennik pietyzmu, ruchu religijnego w luteranizmie z XVII i XVIII wieku mającego za cel rozbudzanie uczuć religijnych; tu raczej: człowiek głęboko zaangażowany religijnie. Pascal był zwolennikiem jansenizmu, katolickiego pobożnościowego ruchu teologiczno-duchowego rozwijającego się w tym samym okresie co pietyzm, kładącego nacisk na zepsucie natury ludzkiej, niezbędność i wystarczający charakter łaski Bożej do przestrzegania przykazań. [przypis edytorski]

pietystyczny — pietyzm, nurt religijny w luteranizmie akcentujący modlitwę, studiowanie Biblii, rygorystyczną moralność oraz dobroczynność. [przypis edytorski]

pietystyczny (z łac. pietas: pobożność) — tu zapewne: głęboko religijny; być może: związany pietyzmem, ruchem religijnym w Kościele ewangelickim XVII–XVIII w. mającym za cel rozbudzanie uczuć religijnych. [przypis edytorski]

pietyzm — dbałość o coś, wynikająca z głębokiego szacunku. [przypis edytorski]

pietyzm — głęboki szacunek, cześć dla jakiejś osoby lub rzeczy. [przypis edytorski]

pietyzm — wielka dbałość o coś lub o kogoś, wynikająca z głębokiego szacunku dla tej rzeczy lub osoby. [przypis edytorski]

pietyzm — wielka dbałość o coś lub o kogoś wynikająca z głębokiego szacunku dla tej rzeczy lub osoby. [przypis edytorski]

pietyzm — wielka dbałość o coś. [przypis edytorski]

pietyzm (z łac. pietas: pobożność) — głęboki szacunek, cześć dla jakiejś osoby lub rzeczy. [przypis edytorski]

pietyzm (z łac.) — uwielbienie, okrywanie czegoś czcią. [przypis edytorski]

piewca — tu: śpiewak. [przypis edytorski]

piewca z Kos (IV/III w. p.n.e.) — Filetas z Kos, prekursor szkoły aleksandryjskiej w poezji greckiej. [przypis edytorski]

piewik — cykada, owad tropikalny, którego samce wydają głośne, przerywane dźwięki. [przypis edytorski]

piewik — rodzaj owada z podrzędu pluskwiaków mający zdolność wydawania i odbierania dźwięków oraz wykonywania skoków; cykada. [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru i rzeźbiarz, który zakochał się we własnym dziele, wyrzeźbionej z kości słoniowej kobiecie. Nadał jej imię Galatea, a bogini Afrodyta na jego usilne prośby ożywiła posąg. [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru i rzeźbiarz, który zakochał się we własnym dziele, wyrzeźbionej z kości słoniowej kobiecie; nadał jej imię Galatea, a bogini Afrodyta na jego usilne prośby ożywiła posąg. [przypis edytorski]

Pigmalion (mit. gr.) — król Cypru, rzeźbiarz; ożenił się z ożywionym przez Afrodytę posągiem Galatei. [przypis edytorski]

Pigmalion — tu: brat Dydony; syn Belosa, władca fenickiego miasta Tyr; z chęci zysku zabił męża Dydony, co zmusiło ją do ucieczki z rodzinnych stron. Dydona osiadła na płn. wybrzeżu Afryki i założyła Kartaginę. [przypis edytorski]

Pigmalion — w mit. gr. król Cypru i rzeźbiarz, który zakochał się we własnym dziele, wyrzeźbionej z kości słoniowej kobiecie. Nadał jej imię Galatea, a bogini Afrodyta na jego usilne prośby ożywiła posąg. [przypis edytorski]

Pigmejczykowie, Pigmejowie (tu: mit.) — lud karłów mieszkających w Afryce lub w Indiach, wg legend prowadzących ustawiczną wojnę z żurawiami. [przypis edytorski]

pigmejczyk — tu: karzełek. [przypis edytorski]

Pigmeje — w wieku XIX nazywano tak plemiona koczownicze lasów Afryki Środkowej, charakteryzujące się niskim wzrostem. [przypis edytorski]

Pigmejowie (tu: mit.) — lud karłów mieszkających w Afryce, wg Iliady prowadzących ustawiczną wojnę z żurawiami. [przypis edytorski]

Pigmejowie — w greckich legendach było to plemię zamieszkałych w Egipcie karłów. [przypis edytorski]

Pigmej — przedstawiciel karłowatego ludu afrykańskiego. [przypis edytorski]

pigmejska bitwa — taka jak prowadzona przez Pigmejów, mityczny lud karłów mieszkających w Afryce lub w Indiach, wg legend prowadzących ustawiczną wojnę z żurawiami. [przypis edytorski]

Pignatelli — arystokratyczna rodzina włoska z Neapolu. [przypis edytorski]

Pigoń, Stanisław (1885–1968) — historyk literatury polskiej, profesor historii literatury polskiej na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (1921–1930), rektor tegoż uniwersytetu w l. 1926–1928, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1931 do 1960 r., z wyjątkiem okresu II wojny światowej; autor szeregu prac, przede wszystkim dotyczących zagadnień romantyzmu pol. [przypis edytorski]

pigularz (pot.) — aptekarz. [przypis edytorski]

Pigwa, Kłąb, Ryj — postacie komiczne ze Snu nocy letniej, ang.: Quince, Bottom, Snoud, w polskich przekładach: Pigwa (cieśla), Spodek lub Denko (tkacz), Ryjak lub Ryjek (kotlarz). Są to rzemieślnicy ateńscy, którzy przygotowują i odgrywają amatorskie przedstawienie na motywach tragedii o Priamie i Tyzbe, wywołując swoją prostotą efekt śmieszności. [przypis edytorski]

Pi-Hebit — Per-Hebit, dziś Behbeit el-Hagar, miasto w środkowej części Delty, kilka km na północ od Sebennytos, w 12. nomie Dolnego Egiptu. [przypis edytorski]