Przypisy

Persja — obecnie Iran, państwo na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]

Perskie (starop. forma ort.) — dziś popr.: perskie. [przypis edytorski]

perski proszek — środek owadobójczy. [przypis edytorski]

perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim (łac. Pyrethrum cinerariaefolium a. Tanacetum cinerariifolium). [przypis edytorski]

perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim. [przypis edytorski]

Pers, który obdarzył nas barwnikiem z marzanny — Jean Althen, właśc. Hovhannes Althounian (1709–1774), Ormianin urodzony pod panowaniem perskim, osiadł we Francji, gdzie w Awinionie od 1763 z wielkim powodzeniem rozwinął uprawę marzanny, z której wytwarzano czerwony barwnik. [przypis edytorski]

Pers — mieszkaniec Persji, dzisiejszego Iranu. [przypis edytorski]

Persów ma być ogółem blisko sto dwadzieścia tysięcy — w oryg.: δώδεκα μυριάδας; liczba ta jest zdecydowanie zbyt niska. [przypis edytorski]

Persów zabierca — Aleksander Macedoński, który w latach 334–330 p.n.e. podbił Imperium Perskie (obejmujące wówczas m.in. Anatolię, Fenicję i Egipt). [przypis edytorski]

persona grata (łac.) — osoba mile widziana w danym towarzystwie. [przypis edytorski]

persona grata — osoba pożądana, mile widziana, por. persona non grata. [przypis edytorski]

persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]

personaliter (łac.) — osobiście. [przypis edytorski]

persona maschia (wł.) — osoba męska; maschio po włosku oznacza mężczyznę. [przypis edytorski]

persona non grata (łac.) — osoba niepożądana. [przypis edytorski]

personat (daw.) — ważna osobistość. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac. persona: osoba) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat — osobistość, ważna i wpływowa osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — osobistość. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — ważna osobistość. [przypis edytorski]

persona (z łac.) — osoba. [przypis edytorski]

personifikować (z łac.) — uosabiać. [przypis edytorski]

personka — osobowy. [przypis edytorski]

Personne, Antoine, n'a jamais vu mes yeux ou ceux qui les ont vus sont morts. Si je relevais mes paupières roses et gonflées, tout de suite tu mourrais (fr.) — Nikt, Antoine, nigdy nie widział moich oczu, a ci, którzy je widzieli, nie żyją. Gdybym podniósł swoje różowe i obrzmiałe powieki, umarłbyś natychmiast (tłum. Paweł Kozioł). [przypis edytorski]

Persoon, Christiaan Hendrik (1761–1836) — mykolog (badacz grzybów) i botanik, pierwszy z korektorów klasyfikacji systematycznej Linneusza. [przypis edytorski]

Persowie — lud pochodzenia indoeuropejskiego, który stworzył w I tysiącleciu p.n.e. imperium na Bliskim Wschodzie. Przodkowie dzisiejszych mieszkańców Iranu. [przypis edytorski]

Persowie — starożytny lud zamieszkujący obszar Iranu (dawnej Persji). [przypis edytorski]

Persowie — starożytny lud zamieszkujący teren obecnego Iranu. [przypis edytorski]

Persowie — tragedia Ajschylosa z 472 r. p.n.e. [przypis edytorski]

perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]

perspektywa (daw.) — tu: luneta, lornetka. [przypis edytorski]

perspektywa — luneta. [przypis edytorski]

perspektywa — tu: oś widokowa. [przypis edytorski]

perspikacja (z łac.) — jasnowidztwo, tu raczej: widzenie siebie. [przypis edytorski]

Pers Sophara, Jan, arcykapłan Świętej Ewagii, Synesios, biskup Ptolemaidy, Olimpiodor i Stephanos — wg jednego z manuskryptów na temat alchemii: jedni z najdawniejszych z alchemików. [przypis edytorski]

perstatyti sau (lenk.) — įsivaizduoti. [przypis edytorski]

per Stygia, per manes vehor (łac.) — przez manowce Stygii mnie prowadzą; przen.: jestem w piekle. [przypis edytorski]

perswadować coś komuś — przekonać kogoś do czegoś. [przypis edytorski]

perswadować coś komuś — przekonywać kogoś do czegoś. [przypis edytorski]

perswadować — tłumaczyć, przekonywać. [przypis edytorski]

perswadować — tłumaczyć. [przypis edytorski]

perswadować (z łac.) — tłumaczyć, przekonywać. [przypis edytorski]

perswazja (daw., z łac. persuasio) — przekonanie, mniemanie. [przypis edytorski]

perswazja (daw., z łac.) — przekonanie, mniemanie. [przypis edytorski]

perswazja — namawianie lub odradzanie poparte argumentacją. [przypis edytorski]

perswazja — przekonywanie z przytoczeniem odpowiednich argumentów. [przypis edytorski]

Persydes — w oryginale ang.: Persides. [przypis edytorski]

persyflaż — ironiczny utwór literacki, w którym autor naśladuje styl innego autora. [przypis edytorski]

persyflaż — pozornie poważny, a w istocie ironiczny utwór literacki, naśladujący cudzy styl. [przypis edytorski]

persyflaż — utwór o charakterze ironicznym, pozornie będący wyrazem wyszukanej uprzejmości; w drugim znaczeniu: naśladownictwo stylu innego autora. [przypis edytorski]

persyflaż (z fr., lit.) — utwór korespondujący z innym dziełem, autorem czy stylem, którego jest ironiczną krytyką. [przypis edytorski]

persyflaż (z fr. persiflage) — kpina, szyderstwo. [przypis edytorski]

perszeron — ciężki koń pociągowy. [przypis edytorski]

perszeron — ciężko koń pociągowy. [przypis edytorski]

Pert em heru, czyli „wyjście poza dzień” — chodzi o zbiór staroegipskich tekstów religijnych znany powszechnie pod nadaną mu w XIX w. nazwą Księgi umarłych; faktycznie jego egipska nazwa oznacza: wyjście podczas dnia. [przypis edytorski]

perteriotias — iškankintas. [przypis edytorski]

Perthuis, Emilie de — hrabina de Perthuis, uczennica Chopina, u której gościł w 1834 r. [przypis edytorski]

pertol — trump. per toli. [przypis edytorski]

pertraktować się — tu: odbywać się; mieć miejsce. [przypis edytorski]

perturbacje — komplikacje (dosł.: zawirowania). [przypis edytorski]

perturbacyjny (z łac. perturbatio: zaburzenie) — zaburzający, zakłócający normalny przebieg spraw a. ustalony porządek. [przypis edytorski]

perturbacyjny (z łac. perturbatio: zaburzenie) — zaburzający, zakłócający normalny przebieg spraw. [przypis edytorski]

Perudżino a. Perugino, właśc. Pietro di Cristoforo Vannucci (ok. 1450–1523) — wł. malarz i rysownik okresu renesansu, przedstawiciel szkoły umbryjskiej, oryginalny artysta tworzący w stylu typowym dla XV wieku (quattrocenta). [przypis edytorski]

Perugia — starożytne miasto w środkowych Włoszech. [przypis edytorski]

Perun — jeden z najważniejszych bogów słowiańskich, przedstawiany jako gromowładny. [przypis edytorski]

Perun — słowiański bóg piorunów. [przypis edytorski]

pervasar — vasarą. [przypis edytorski]

per vela — per vėlu. [przypis edytorski]

pervers a. perverti (fr.) — zbereźny, zboczony, perwersyjny. [przypis edytorski]

pervers (fr.) — perwersyjny, zdeprawowany, zepsuty. [przypis edytorski]

perversité (fr.) — perwersyjność; przewrotność. [przypis edytorski]

per viam rectam (łac.) — prostą drogą. [przypis edytorski]

per voi, bambino mio (wł.) — dla ciebie, moje dziecko. [przypis edytorski]

perwersja — szokujące, naruszające normy zachowanie. [przypis edytorski]

perwersja (z łac. perversio: przekręcenie) — wynaturzenie. [przypis edytorski]

peryferia (z łac., lm) — zewnętrzna część czegoś, krańce; odległe od centrum, dzielnice na krańcach miasta. [przypis edytorski]

peryferium (z łac.) — obrót koła. [przypis edytorski]

peryfraza — omówienie; figura stylistyczna zastępująca pojedyncze słowo dłuższym wyrażeniem. [przypis edytorski]

peryjod, właśc. period (z łac.) — okres. [przypis edytorski]

Perykles (495–429 p.n.e.) — ateński polityk, mąż stanu, reformator demokracji ateńskiej. [przypis edytorski]

Perykles (ok. 495–429 p.n.e.) — polityk i mówca ateński. [przypis edytorski]

Perykles (ok. 495–429 p.n.e.) — polityk i mówca ateński w okresie politycznej hegemonii Aten, ich rozkwitu gospodarczego i kulturalnego; przyczynił się do budowy środkowego z tzw. długich murów, łączącego Ateny z Pireusem, biegnącego pomiędzy murem północnym a murem falerońskim, powstałymi w czasach Temistoklesa. [przypis edytorski]

Perykles (ok. 495–429 p.n.e.) — polityk i mówca ateński w okresie politycznej hegemonii Aten, ich rozkwitu gospodarczego i kulturalnego. [przypis edytorski]

Perykles (…) wprowadził pensje za wszystko — Perykles wprowadził diety dla sędziów heliai (sądu ludowego) w skromnej wysokości dwóch oboli dziennie, będące rekompensatą za brak możliwości zarobkowania podczas pełnienia funkcji; miało to umożliwić najbiedniejszym uczestnictwo w życiu politycznym Aten i zapoczątkowało rozwinięty po czasach Peryklesa system wynagradzania obywateli za pełnienie funkcji i udział w posiedzeniach Zgromadzenia Ludowego. [przypis edytorski]

perykulum (łac. periculum, r.n.) — próba, niebezpieczne działanie, ryzyko. [przypis edytorski]

Perylus stworzył mię na woła (…) — Perylus a. Perilaos miał być twórcą byka z brązu (również: spiżowego smoka a. woła), w którego wnętrzu jak w piecu palono ludzi na rozkaz tyrana sysylijskiego miasta Akragas, Falarisa. [przypis edytorski]

perypatetyczne teorie — teorie Arystotelesa, jego uczniów i zwolenników. [przypis edytorski]

perypatetyk — członek grupy uczniów Arystotelesa, pot. człowiek lubiący spacerować podczas rozmyślań lub rozmów. [przypis edytorski]

perypatetyk (gr. peripatetikos: przechadzający się) — uczeń lub zwolennik filozofii Arystotelesa; określenie wywodzone od zwyczaju przechadzania się podczas wykładów i dyskusji panującego w szkole Arystotelesa; pot.: osoba lubiąca przechadzać się podczas rozmyślań lub rozmów. [przypis edytorski]

perypatetyk — przechadzający się; tu: filozof; uczniowie Arystotelesa, którzy rozprawiając zwykli przechadzać się, tworzyli staroż. szkołę perypatetyków. [przypis edytorski]

perypatetyk — słowo pochodzące od nazwy Perypat, określającej akademię założoną przez Arystotelesa; w potocznym znaczeniu określa ono jednak osobę, która filozofuje bądź dyskutuje przechadzając się, co pochodzi od sposobu prowadzenia dyskusji we wzmiankowanej akademii. [przypis edytorski]

perypatetyk — uczeń Arystotelesa lub zwolennik jego filozofii; określenie wywodzone od zwyczaju przechadzania się podczas wykładów i dyskusji (gr. peripatetikos: przechadzający się), panującego w szkole Arystotelesa. [przypis edytorski]

perypatetyk (z gr. περιπατητικός, peripatetikos: związany z chodzeniem, przechadzaniem się) — tu: osoba, która lubi spacerować w czasie rozmowy (w innym znaczeniu: zwolennik filozofii Arystotelesa). [przypis edytorski]

perypetyj — dziś D. lm: perypetii. [przypis edytorski]

peryskop — przyrząd optyczny służący do obserwacji przedmiotów poza polem widzenia obserwatora; stosowany jest m.in. w wojsku. [przypis edytorski]

perystyl — dziedziniec otoczony kolumnami. [przypis edytorski]