Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza | przypisy tradycyjne
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | austriacki | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | sportowy | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 128020 przypisów.
mowię — dziś mówię; pozostawiono archaiczną formę o odmiennym niż dziś brzmieniu jako rym do „powie”. [przypis edytorski]
mowny (daw.) — gadatliwy. [przypis edytorski]
mowny — tu: wymowny. [przypis edytorski]
mowy jednej — chodzi o hebrajski, język w którym został stworzony świat, przez Żydów określany jako 'język święty' (hebr. לָשׁוֹן הַקֹּדֶשׁ laszon hakodesz), zob. Raszi do 11:1. [przypis edytorski]
moździerz — miseczka z tłuczkiem służąca do ucierania przypraw, leków itp. [przypis edytorski]
moździerz — tu: rodzaj działa strzelającego pod stromym kątem. [przypis edytorski]
moździerz typu „Karl” o nazwie własnej „Ziu”, monstrualnego kalibru 600 mm, strzelający pociskami o wadze 2170 kilogramów sztuka — Właśc. 60-cm Karl-Grät 040. Moździerze te zaprojektowano z myślą o ostrzale umocnień francuskiej Linii Maginota. W sumie Niemcy wyprodukowali 6 egzemplarzy tej broni. [przypis edytorski]
možna (sl.) — galima. [przypis edytorski]
możderz (daw.) — dziś: moździerz. [przypis edytorski]
Może barany zarówno gorące — wg wydania Quarto te słowa oraz cztery następne kwestie Marii, aż do końca aktu II, mówi Katarzyna. [przypis edytorski]
możebne (daw.) — dziś: możliwe. [przypis edytorski]
możebne (daw.) — możliwe. [przypis edytorski]
możebne (daw.) — możliwe. [przypis edytorski]
możebne — dziś: możliwe. [przypis edytorski]
możebne — dziś raczej: możliwe. [przypis edytorski]
możebne — możliwe. [przypis edytorski]
możebny (daw.) — możliwy. [przypis edytorski]
może bym za zbytnią troskliwość wydała — może bym ujawniła za wielką troskliwość. [przypis edytorski]
Może by pan wody sodowej wypił? — rzekła życzliwie (…) podając mu flakon z wodą kolońską — być może błąd tekstu lub mylący opis sytuacji: dziś wodą kolońską nazywa się rodzaj wody toaletowej, roztwór kompozycji olejków eterycznych w alkoholu o bardzo wysokim stężeniu, nienadający się do picia. [przypis edytorski]
możeć — skrócone: może ci. [przypis edytorski]
możeć to wziąć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]
może chcesz widzieć syna — Mąż stara się „sprowadzić na ziemię” swoją żonę, opętaną poezją, przypominając o roli społecznej kobiety w rodzinie; nie przynosi to jednak pożądanego skutku. [przypis edytorski]
możecie być przybranymi synami tyranów, ale nigdy nie ujrzycie czwartego dnia Idów!… — Idy to w staroż. kalendarzu rzymskim dzień przypadający w środku miesiąca (w 13 lub 15 dniu, zależnie od miesiąca roku), używany jako odniesienie przy rachubie czasu, gdyż Rzymianie nie stosowali ciągłej numeracji dni w miesiącu; Juliusz Cezar, sprawujący wówczas władzę dyktatorską, planował 18 marca roku 44 p.n.e. opuścić Rzym i wyruszyć na czele wyprawy wojennej na Wschód, jednak w dniu Idów marcowych (15 marca) został zasztyletowany przez spiskowców uważających go za tyrana i dążących do przywrócenia republiki; 19 marca otwarto testament Cezara, w którym usynowił i ustanowił swoim spadkobiercą Gajusza Oktawiusza, późniejszego zwycięzcę wojen domowych i pierwszego cesarza rzymskiego, znanego jako Oktawian August. [przypis edytorski]
może co pilnego — dziś raczej: może coś pilnego. [przypis edytorski]
możeli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy może. [przypis edytorski]
możeli — „może” z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]
możeli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy może, czyż może. [przypis edytorski]
możem był (gw., daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może byłem. [przypis edytorski]
możem ją zabił — inaczej: może ją zabiłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
może mnie kto z ziemią zabierze (pot.) — dziś raczej: może mnie ktoś z ziemią zabierze. [przypis edytorski]
możem (…) nie miał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może nie miałem. [przypis edytorski]
możem przechodził — inaczej: może przechodziłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
możem — skrócone od: może jestem. [przypis edytorski]
Może mu się śni, że ma pieniądze. Żeby je tylko zatrzymał do rana — żart znany od czasów starożytnych, zawarty w najstarszym znanym zbiorze dowcipów (Philogelos albo Śmieszek, żart nr 124, o człowieku z Abdery, który śnił, że sprzedaje świnię). [przypis edytorski]
możemy być tego iści (daw.) — możemy być tego pewni. [przypis edytorski]
Możemy fotografować kości żywego człowieka — tj. wykonywać zdjęcia rentgenowskie, obrazy otrzymywane za pomocą promieni rentgenowskich przenikających przez ciało pacjenta. [przypis edytorski]
możemyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy możemy. [przypis edytorski]
Może nie pójdzie — midrasz uczy, że «Eliezer sam miał córkę i starał się wynaleźć pretekst, aby Abraham zmuszony był zwrócić się do niego, by [Eliezer] wydał własną córką [za Icchaka]», zob. Raszi do 24:39. [przypis edytorski]
możeście wy mnie wzięli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może wy mnie wzięliście. [przypis edytorski]
Możeście zostawił (…) gdzieście był — grzecznościowa forma stosująca gramatyczne formy lm w wypowiedziach skierowanych do pojedynczej osoby; dziś: możeście zostawili, gdzieście byli. [przypis edytorski]
możeś miała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może miałaś. [przypis edytorski]
Możeś (…) nie zajrzał — może nie zajrzałeś (przykład ruchomości końcówki fleksyjnej czasownika. [przypis edytorski]
możeś (…) powiedziała — może powiedziałaś. [przypis edytorski]
możeś (…) rozmawiał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może rozmawiałeś. [przypis edytorski]
możeś się (…) nie zastanowił — inaczej: może się nie zastanowiłeś (przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
możeś się zakochał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: może się zakochałeś. [przypis edytorski]
możeś — skrót od: może jesteś. [przypis edytorski]
możeś słyszała — inaczej: może słyszałaś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
możeś słyszał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: może słyszałeś. [przypis edytorski]
możeś ty — przykład konstrukcji z formą czasownika „być” skróconą końcówki fleksyjnej dołączonej do czasownika modalnego; inaczej: może ty jesteś. [przypis edytorski]
możeś wrony łapał — dziś: może łapałeś wrony. [przypis edytorski]
może się nam jaki delfin trafi pod wierzch — zapewne aluzja do opowieści o pieśniarzu Arionie, zmuszonym przez marynarzy do wyskoczenia za burtę statku, oraz delfinie, który wziął go na grzbiet i dowiózł do lądu; zob. Herodot, Dzieje I 24. [przypis edytorski]
możesz — czy może. [przypis edytorski]
możeszli (daw.) — czy możesz. [przypis edytorski]
możeszli — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy możesz. [przypis edytorski]
możeszli — konstrukcja z partykułą pytającą -li; znaczenie: czy możesz. [przypis edytorski]
możeszli wydać głos(daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli możesz wydać głos. [przypis edytorski]
możesz sądzić me obejście płochym — możesz uważać, że moje zachowanie jest lekkomyślne. [przypis edytorski]
możeszże (daw.) — czy możesz. [przypis edytorski]
możeszże (daw.) — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czyż możesz, czy możesz. [przypis edytorski]
możeszże — inaczej: czy możesz. [przypis edytorski]
możeszże — konstrukcja z partykułą -że o znaczeniu pytającym; inaczej: czy masz; czyżbyś miała. [przypis edytorski]
możeszże — konstrukcja z partykułą -że; znaczenie: czy możesz. [przypis edytorski]
możeta (gw.) — możecie. [przypis edytorski]
możet pogulit pojdiom (ros.) — może pójdziemy pospacerować. [przypis edytorski]
możeż być (daw.) — konstrukcja z partykułą -ż w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy może być. [przypis edytorski]
możeż — czy może. [przypis edytorski]
Możeż — czy może. [przypis edytorski]
możeż (daw.) — czyż może. [przypis edytorski]
możeż — daw. forma z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; inaczej: czy może; czyż może. [przypis edytorski]
Możeż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy może. [przypis edytorski]
możeż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, wzmacniającą i tworzącą pytanie retoryczne; znaczenie: czy może; czyż może. [przypis edytorski]
możeż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, wzmacniającą i tworzącą pytanie; znaczenie: czy może; czyż może. [przypis edytorski]
możeż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy może. [przypis edytorski]
możeż sądzić — konstrukcja z partykułą -ż (skróconą od -że); znaczenie: czyż może sądzić. [przypis edytorski]
możeż to być — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; inaczej: czy może to być; czyż może to być. [przypis edytorski]
możeż — tu: czy może, czyżby mógł (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż). [przypis edytorski]
możliweż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą i pytającą, tu w znaczeniu: „czy możliwe?”. [przypis edytorski]
możliwości nowej formy kultu Angeliki (…) o której sam wspomniał w rozmowie z Olą (s. 346. w. 23 i n.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragment: „Ty jesteś moją ofiarą… (…) Ofiarą, ale nie moją. Tyś myślała, że ja jestem tylko pospolitym grzesznikiem, a ja jestem tylko kapłanem. Pamiętasz Powinowactwa z wyboru? Widzisz, chciałem… niech się potwór nasyca. Naprzód tę aktorkę, potem ciebie, potem jeszcze inne, aby się ten głodny wampir nasycał” (rozdział XVII). [przypis edytorski]
możliwy (pot.) — akceptowalny, do przyjęcia. [przypis edytorski]
możliwy (pot.) — możliwy do przyjęcia, wystarczająco dobry, nadający się do czegoś. [przypis edytorski]
można by go używać do rozcinania kart książki — dawniej książki wydawano w postaci zszytych razem, obustronnie zadrukowanych arkuszy papieru, kilkukrotnie poskładanych na pół w mniejszy format, a czytelnicy samodzielnie rozcinali je na kartki w miejscach zgięć, zwykle korzystając w tym celu z noża do papieru. [przypis edytorski]
można by o Stanisławskim powiedzieć: figura rabelesowska. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Lekcja Stanisławskiego (rys. S. Rzeckiego w „Liberum Veto”). [przypis edytorski]
możnali — czasownik z partykułą pytajną -li. [przypis edytorski]
można siła (starop.) — siła, która [wiele] może. [przypis edytorski]
można widzieć — raczej: można zobaczyć; widać. [przypis edytorski]
Można więc przypuszczać, że chodzi o bitwę pod Koryntem z roku 368 przed Chr., w której Ateńczycy pod wodzą Chabriasa ponieśli klęskę, walcząc z Tebami — stoczoną podczas drugiej inwazji tebańskich wojsk Epaminondasa na Peloponez, maszerujących na pomoc Argos, Elidzie i Arkadii. Przejścia przez Przesmyk Koryncki strzegły dowodzone przez Chabriasa wojska Aten, Koryntu i Pellene, do których dołączyli Spartanie. Epaminondas zaatakował o świcie najsłabszą placówkę, strzeżoną przez Spartan, przedarł się i dołączył do swoich peloponeskich sojuszników (Ksenofont, Hellenika VII 1.15–18). Po spustoszeniu okolic miast sprzymierzonych ze Spartą oddziały tebańskie usiłowały zagarnąć Korynt, ale Ateńczycy z korpusu Chabriasa wyszli z miasta, zajęli wyżej położone pozycje i odparli atak (Hellenika VII 1.18–19; Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna XV 69.2). Zapewne w dialogu chodzi jednak o późniejsze, pomniejsze starcie, w którym nakłonieni przez Epaminondasa Argiwowie w nocnym ataku zajęli kluczową pozycję na górze Onejon w pobliżu Koryntu, słabo strzeżoną przez spartańskie oddziały Nauklesa i ateńskie Timomachosa (Hellenika VII 1.41). [przypis edytorski]
możnaż — czy można (daw. konstrukcja z partykułą pytającą -że, skróconą do -ż). [przypis edytorski]
możnaż — czy można. [przypis edytorski]
możnaż (daw.) — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy można, czyż można. [przypis edytorski]
możnaż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy można, czyż można. [przypis edytorski]
możnaż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy można. [przypis edytorski]
możnaż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czyż można. [przypis edytorski]
możnem i chudszem (starop. forma) — możnym i ubogim. [przypis edytorski]
możno (białorus.) — można; nie możno: nie można, nie wolno. [przypis edytorski]
możny (daw.) — potężny. [przypis edytorski]
możny — tu: potężny. [przypis edytorski]
możyć się (daw.) — wyniszczać się. [przypis edytorski]
mozaistyczny — związany z mozaizmem, czyli judaizmem; określenie używane głównie w zach. chrześcijaństwie, utworzone od imienia Mojżesza, biblijnego prawodawcy judaizmu. [przypis edytorski]
mozaizm — określenie judaizmu używane gł. w zach. chrześcijaństwie, nazwa utworzona od imienia Mojżesza, pierwotnego prawodawcy judaizmu; niektórzy historycy (m.in. Feliks Koneczny) używali nazwy mozaizm na określenie pierwotnej wersji religii żydowskiej, opartej na Biblii (Torze) i różnej od judaizmu opartego na Talmudzie, ukształtowanego wg tej wykładni dopiero w pierwszych wiekach naszej ery i w opozycji do chrześcijaństwa. [przypis edytorski]
