Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji współczesnych autorek i autorów wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur.
Footnotes
By first letter: all | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
By type: all | author's footnotes | Wolne Lektury editorial footnotes | source editorial footnotes | translator's footnotes
By qualifier: all | anatomiczne | angielski, angielskie | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | rzeczownik | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | żartobliwie
By language: all | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
14757 footnotes found
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, w Iliadzie sprzyjającej Grekom. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, w Iliadzie sprzyjającej Grekom. [przypis edytorski]
Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, córki Zeusa, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallada (…) venerandus — Ovidius, Fasti, III, 81. [przypis tłumacza]
Palladis Tamia — książka księdza Francisa Meresa (1565–1647), wydana w 1598 r., zawierająca między innymi omówienie 12 sztuk Shakespeare'a. [przypis edytorski]
Palladium — kino przy ul. Złotej 7/9 w Warszawie, funkcjonujące od lat 30. do końca lat 90. XX w. [przypis edytorski]
palladysta — członek loży palladyjskiej; miała to być loża zał. w 1870 r. przez Wielkiego Mistrza rytu szkockiego, amer. gen. Alberta Pike'a, skupiająca elitę elit masońskich, działająca na rzecz obalenia papiestwa oraz przygotowania świata na nadejście Antychrysta; w Charlestown loża palladyjska miała posiadać podziemną świątynię, w której rzekomo odprawiano czarne msze, dopuszczając się profanacji hostii. Rewelacje te ujawnione zostały w książkach Wyznania eks-wolnomyśliciela (1885) i Masoneria zdemaskowana autorstwa nawróconego antyklerykała Leo Taxila (właśc. Marie Josepha Gabriela Antoine'a Jogand-Pages'a) i zyskały wkrótce potwierdzenie w licznych publikacjach, m.in. dr Bataille'a (Diabeł XIX wieku), tajemniczej Amerykanki Diany Vaughan (Pamiętniki eks-palladystki), arcybiskupa Leona Meurin (Wolnomularstwo, synagoga szatana) oraz w artykułach i komentarzach prasy katolickiej w całej Europie (w Polsce rozwijano ten wątek w „Przeglądzie Powszechnym” i „Przeglądzie Katolickim”). Leo Taxil zyskał wielki autorytet, pisali do niego z wyrazami poparcia kardynałowie, arcybiskupi, biskupi, stał się protegowanym nuncjusza Stolicy Apostolskiej we Francji, a papież Leon XIII (którego encyklika Humanum Genus z 1884 r. była wymierzona przeciwko masonerii) przyjął go na prywatnej audiencji i udzielił swojego błogosławieństwa. Z Dianą Vaughan korespondowała św. Teresa od Dzieciątka Jezus, przesyłając jej swoje zdjęcie w przebraniu Joanny D'Arc, ponieważ za wstawiennictwem tej świętej miało się dokonać nawrócenie zarówno Vaughan, jak i Taxila. Taxil miał być czołową postacią (i niejako świadkiem oskarżenia) na Międzynarodowym Kongresie Antymasońskim w 1896 r., na którym jednakże doszło do jego autodemaskacji: okazało się, że autor wymyślił zarówno loże palladystów, jak wszelkie szczegóły satanistycznych praktyk masonerii oraz samą postać eks-palladystki Diany; Taxil przez 12 lat brylował w świecie katolickim, a na swoich publikacjach zarobił 2 mln franków; sprawę tej mistyfikacji podejmuje Umberto Eco w powieści Cmentarz w Pradze. [przypis edytorski]
Pallas Atena — grecka bogini mądrości, rzemiosł i wojny, przedstawiana zwykle w pełnym rynsztunku bojowym; stąd przydomek Pallas, Pallada: potrząsająca włócznią. [przypis edytorski]
Pallas — Atena (Minerwa) u Greków ukochana córka Zeusa, szczególniejsza opiekunka Aten, bóstwo wpływowe. [przypis redakcyjny]
Pallas (gr.: Panna) a. Pallada (mit. gr.) — przydomek Ateny, córki Zeusa, dziewiczej bogini mądrości, sztuki, wojny sprawiedliwej, opiekunki miast i kobiet, szczególnie panien. [przypis edytorski]
Pallas (gr.: potrząsająca dzidą; mit. gr.) — przydomek Ateny, dziewiczej bogini mądrości i sprawiedliwej wojny, przedstawianej w hełmie, z tarczą i z dzidą. [przypis edytorski]
Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. [przypis edytorski]
Pallas (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallas mogła spalić łodzie Argiwów (…) — Pallas Atena ścigała swym gniewem Ajasa, syna Ojleusa (króla Lokrów), który dopuścił się świętokradztwa i znieważenia Kasandry: szukającą ochrony w świątyni Ateny wieszczkę uprowadził i zgwałcił w dniu zburzenia Troi; bogini raziła go piorunem i rozbiła jego flotę przy przylądku Eubei. [przypis edytorski]
Pallas — przydomek Ateny, bogini mądrości. [przypis edytorski]
Pallas — przydomek bogini Ateny. [przypis edytorski]
Pallas sowiooka (mit. gr.) — przydomek Ateny, bogini mądrości; w Odysei występuje ona pod postacią Mentora, opiekuna Telemacha, syna Odyseusza. [przypis edytorski]
Pallas — [tu:] syn Ewandra. [przypis redakcyjny]
Pallentem morte futura (łac.) — cytat z Eneidy (ks. VIII, w. 709); [dosł.: „pobladłą od zbliżającej się śmierci”, red.WL]. [przypis redakcyjny]
Pall Mall — ulica w londyńskiej dzielnicy Westminster, znana z licznych klubów dżentelmenów. [przypis edytorski]
Pall-Mall — ulica w Londynie, w dzielnicy Westminster. [przypis edytorski]
Pallor in ore sedet, macies in corpore toto (łac.) — bladość na twarzy siedzi, wynędznienie na całym ciele. [przypis redakcyjny]
palmam (łac. forma B.) — palmę (pierwszeństwa). [przypis redakcyjny]
palmam praecipere (łac.) — zaszczyt wydrzeć. [przypis redakcyjny]
palma rzymska — miara nieco większa od stopy paryskiej. [przypis redakcyjny]
palma — šiltų kraštų medis. [przypis edytorski]
palma wyniesiona z pogańskich męk — w sztuce chrześc. gałązka palmowa to atrybut męczenników, wiązany z chwałą i przyszłym ostatecznym zwycięstwem nad złem. [przypis edytorski]
palmeta — dekoracyjny motyw w formie stylizowanego, symetrycznego liścia palmy, wachlarzowo rozpostartego. [przypis edytorski]
Palmira — a. Palmyra, staroż. miasto; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego w III w. n.e.; zdobyta w odwecie za bunt przez armię rzym. pod wodzą Aureliana Palmyra została całkowicie złupiona i zniszczona w 273 r. [przypis edytorski]
Palmira a. Palmyra — staroż. miasto w środkowej Syrii; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupione i zniszczone w 273; zachowały się ruiny wielu monumentalnych budowli. [przypis edytorski]
Palmira — staroż. miasto; położone na drodze handlowej między Mezopotamią a wybrzeżem Morza Śródziemnego, stało się niezwykle zamożne, zyskało potęgę i w III w. n.e. podjęło próbę uniezależnienia się od Cesarstwa Rzymskiego; w odwecie za bunt całkowicie złupiona i zniszczona w 273 r. [przypis edytorski]
Palmirski, Władysław (1861–1940) — warszawski lekarz bakteriolog, zajmował się między innymi szczepieniami przeciw wściekliźnie. [przypis edytorski]
palmy podobne (…) do olbrzymich wachlarzy — borassus flabelliformis. [przypis autorski]
palmy rodzące dzikie daktyle — phoenix senegalensis. [przypis autorski]
palmy — zwycięstwa. [przypis edytorski]
palnąć bąka (daw., pot.) — pomylić się. [przypis edytorski]
palnął — feruit, Studemund. [przypis tłumacza]
Palnatoko — legendowy bohater duński; Bartholinus, De causis contemptae a Danis, adhuc gentilibus, mortis, cap. I. [przypis redakcyjny]
palnik Bunsena — rodzaj palnika laboratoryjnego. [przypis edytorski]
palo mulato — drzewo o wysokim pniu, z wiecznie zielonymi liśćmi, przypominające z oddali pinię. [przypis autorski]
palotyn — właśc. paladyn, tj. znamienity rycerz towarzyszący królowi; tu skontaminowane z nazwą zakonu męskiego. [przypis edytorski]
palšas — neryškios spalvos, nublukęs. [przypis edytorski]
pal — spalenie. [przypis redakcyjny]
paltocik (daw.) — palto, ciepłe okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
paltocik — daw. palto. [przypis edytorski]
paltocik — zdrobnienie od „palto”, rodzaj płaszcza zimowego. [przypis edytorski]
palto — płaszcz zimowy. [przypis edytorski]
paltot — daw. palto. [przypis edytorski]
paltot (daw.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (przestarz.) — okrycie wierzchnie; palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przestarz.) — palto. [przypis edytorski]
paltot (z fr., przest.) — palto. [przypis edytorski]
palukai — palaikai. [przypis edytorski]
palus, paludis (łac.) — bagno; tu M. lm paludes: bagna. [przypis edytorski]
palyčia — žagrės ar plūgo verstuvė. [przypis edytorski]
pamarškė — palapinė. [przypis edytorski]
pamažėliais — pamažu, neskubėdamas. [przypis edytorski]
p. Ambroży — Ambroży Grabowski (1782–1868), archeolog i antykwariusz. [przypis redakcyjny]
Pamela — Pamela czyli cnota nagrodzona, słynny angielski romans Richardsona (1740). [przypis redakcyjny]
Pamela — tytułowa bohaterka sentymentalnego romansu (1740) angielskiego pisarza Samuela Richardsona. [przypis redakcyjny]
pamfil a. panfil, kinal, pancerola — nazwy kart w chapance, które w układzie atutowym odpowiadały waletowi treflowemu, waletowi kierowemu i szóstce pikowej. [przypis redakcyjny]
pamfila skinalą — waleta treflowego zamienią w atutowego (kinala). [przypis redakcyjny]
pamfil (daw.) — dama atutowa w grze w mariasza. [przypis redakcyjny]
Pamfilia, Cylicja, Karia — staroż. krainy w płd. części Azji Mniejszej, wzdłuż wybrzeża M. Śródziemnego. [przypis edytorski]
Pamfilia — kraina w Małej Azji. [przypis redakcyjny]
Pamfilia — staroż. kraina w płd. części Azji Mniejszej, pomiędzy Licją i Cylicją, kolonizowana przez Greków od końca II tysiąclecia p.n.e. [przypis edytorski]
pamflet (daw.) — utwór literacki o charakterze ośmieszającym. [przypis edytorski]
pamflet (lit.) — utwór będący ostrą demaskatorską krytyką osoby, grupy lub instytucji, zwykle złośliwy, często anonimowy. [przypis edytorski]
pamflet (lit.) — utwór o charakterze satyrycznym. [przypis edytorski]
pamflet — utwór będący ostrą demaskatorską krytyką osoby, grupy lub instytucji, zwykle złośliwy, często anonimowy. [przypis edytorski]
pamflet — utwór zmierzający do zdemaskowania, ośmieszenia, a nawet poniżenia danej osoby czy instytucji. [przypis edytorski]
Pamflety dnia ostatniego — Thomas Carlyle, Latter-day pamphlets, London: Chapman and Hall, 1850. [przypis edytorski]
pamflet (z ang.) — często anonimowy utwór z pogranicza literatury pięknej i publicystyki, ostro krytykujący osobę czy instytucję. [przypis edytorski]
pamflet (z gr.) — obelżywe pismo ulotne. [przypis redakcyjny]
pamiątka (daw.) — pamięć o czymś, wspomnienie. [przypis edytorski]
pamiątka* (daw.) — upamiętniający znak (dziś znaczenie węższe); nieszczęsna pamiątka: znak świadczący o nieszczęściu i upamiętniający je. [przypis redakcyjny]
Pamiątka po dobrej Matce, czyli ostatnie jej rady dla córki — [zbeletryzowany traktat moralno-pedagogiczny z 1819] Klementyny Tańskiej (Hoffmanowej). [przypis redakcyjny]
pamiątka — tu: wspomnienie. [przypis edytorski]
pamiątka — tu: wspomnienie, ślad przeszłości, pamięć. [przypis redakcyjny]
Pamiątki Soplicy — pierwotny tytuł brzmiał: Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego. [przypis edytorski]
Pamiątki Soplicy — pierwotny tytuł brzmiał: Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego [przypis edytorski]
pamięć haniebną (…) wuja i brata — Jakub, król wysp Majorki i Minorki, wuj, a Jakub, król Arragoński, brat Fryderyka, króla sycylijskiego. [przypis redakcyjny]
pamięć jednej z najszlachetniejszych istot naszych czasów — mowa o pani de Mortsauf, bohaterce Lilii w dolinie. [przypis edytorski]
pamięć* — tu: znak upamiętniający lub pamiętanie. [przypis redakcyjny]
Pamiętaj Jowiszu, że byłeś bykiem dla twojej Europy — nawiązanie do mitu o Europie, którą porwał Zeus w postaci byka. [przypis edytorski]
pamiętaj na to (daw.) — dziś: pamiętaj o tym. [przypis edytorski]
pamiętaj, panie, na sługę — pamiętaj, panie, o słudze. [przypis edytorski]
Pamiętaj, że urodziła cię […] przed twoim przełożonym stawała co dzień z chlebem i piwem domu swego — autentyczne. [przypis autorski]
pamiętał, że pisze do Wiśniowieckiego — Samoił Weliczko, str. 79. Pisał Chmielnicki do księcia: „żeby tedi o toje, szczo sia z hetmanami koronnymi stało, on, kniaź Wiszniewiecki, ne urażałsia i gniewa swojeho k'nemu, Chmielnickomu, prostyraty ne izwolił”; [z ukr.: „żeby tedy o to, co się z hetmanami koronnymi stało, kniaź Wiśniowiecki nie obrażał się i gniewu swojego przeciw niemu, Chmielnickiemu, kierować nie raczył”; Red. W.L.]. [przypis autorski]
Pamiętam, jak bystrego dosiadłem Kantaki, By odjechać na zawsze w ten świat byle jaki — wg legendy Budda uciekł nocą konno z pałacu ojca, aby szukać lekarstwa na choroby, starość i śmierć, o których istnieniu dowiedział się dopiero w wieku ok. 29 lat. [przypis edytorski]
Pamiętam scenę, jak Stach dawał restauratorowi Turlińskiemu skrócony kurs literatury polskiej. — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Sala w kawiarni Turlińskiego (Od lewej ku prawej; M. Dobrowolski, Alfred Wysocki, Dagny, W. Tetmajer, K. Żelechowski, K. Rakowski, T. Żeleński (Boy), S. Przybyszewski i in.). [przypis edytorski]
Pamiętasz wyjątek z Rufina Piotrowskiego — z Pamiętników Rufina Piotrowskiego drukowanych w „Przeglądzie poznańskim”, wydawanym przez Koźmiana. [przypis redakcyjny]
pamiętne (daw.) — czesne, płaca sędziów. [przypis edytorski]
pamiętne (daw.) — czesne; płaca sędziowska. [przypis edytorski]
pamiętne (daw.) — czesne, płaca sędziowska. [przypis edytorski]
Pamiętniki człowieka dobrze urodzonego — powieść księdza Prévost d'Exiles. Korespondencja milorda All-eye z milordem All-ear (1777–78) jest pióra M. F. Pidansat de Malrobert. [przypis redakcyjny]
„Pamiętnikiem poetyckim całego pokolenia” nazywa Borowy (…) utwory Langego — W. Borowy, Dziś i wczoraj, Warszawa 1934, s. 203. [przypis autorski]
Pamiętniki kardynała de Retz — napisane przez Jean-François Paula de Gondi (1613–1679), kardynała de Retz, uczestnika Frondy, cenione ze względu na opisy wydarzeń i portrety postaci historycznych. [przypis edytorski]
Pamiętniki pani d'Épinay […] przez długi czas brane w rachubę przez wybitnych nawet krytyków — nowsza krytyka coraz bardziej podkopywała autentyczność i znaczenie tych „pamiętników”; w ostatnich zaś latach cenne rewelacje panny Macdonald (La legende de Jean-Jacqnes Rousseau, Paris 1909, przekład z angielskiego) obaliły doszczętnie wszelką ich wartość jako dokumentu. Panna M. znalazła rękopis tych rzekomych pamiętników, z którego niezbicie wynika, iż jest to po prostu swobodnie przez panią d'Épinay pisany romans w formie pamiętnika, i że, co więcej, po zerwaniu stosunków z Russem pani d'Épinay, po części pod dyktandem Diderota i Grimma, przerobiła go całkowicie, obciążając w tej nowej redakcji Russa mnóstwem tendencyjnych rysów, sprzecznych z pierwotnym tekstem. Pamiętniki te, zanim dostały się do druku, uległy jeszcze nowym przeróbkom. Pamiętniki pani d'Épinay miały być w tej wersji niewątpliwie odpowiedzią na Wyznania, które Rousseau od dawna zapowiadał, za życia jeszcze odczytywał w paryskich kołach, a które po śmierci jego obiegały w odpisach, zanim je wreszcie ogłoszono drukiem. [przypis tłumacza]
Loading