Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6197 przypisów.
Odon z Cluny (ok. 878–942) — drugi opat klasztoru w Cluny, wprowadził reformy w sieci klasztorów benedyktyńskich we Francji i we Włoszech. [przypis edytorski]
Od opisu ciał nieożywionych i roślin przeszedłem do opisu istot żyjących, a w szczególności ludzi — Traktat o człowieku i O kształtowaniu się płodu. [przypis tłumacza]
odoratus (łac.) — wonie, zapachy. [przypis redakcyjny]
od owego czasu Ruś względem Polski na długo została danniczą — w oryg. łac. Rusia Poloniae vectigalis diu fuit. [przypis edytorski]
od pacholika (daw.) — przez pacholika. [przypis edytorski]
odpadnie ostatecznie serce od kopuły pękniętej — Kościół św. Piotra, aluzja do Legendy Krasińskiego. [przypis redakcyjny]
odpalać — tu: odrzucać. [przypis edytorski]
od Pallady — dziś popr.: przez Palladę. [przypis edytorski]
od paniej (daw. forma) — dziś popr. forma D. lp: od pani. [przypis edytorski]
Od pani w królewskiej purpurze… — przekład A. Langego [sztuki Don Juan Tenorio (1844), hiszpańskiego dramaturga Joségo Zorrilli; red. WL]. [przypis tłumacza]
Odparcia zaś zarzutów szukać należy w wyliczonych sposobach, a jest ich dwanaście — Sposoby te są: 1) można się powołać na cel sztuki, cel wywołania podziwu, 2) na to, że błąd nie dotyka kunsztu poetycznego, ale jakiś inny, 3) na zadanie poety wystawienia tego, co być powinno, 4) na rozpowszechnione mniemanie, 5) na rzeczywistość, 6) na warunki kompozycji. W pozostałych sześciu sposobach uwzględnione jest wyrażenie się: 7) użycie wyrazu obcego, 8) przenośni, 9) zastosowanie prozodii, 10) rozdzielenie albo połączenie wyrazów ściślejsze, 11) użycie wyrazu dwuznacznego albo 12) wyrazu ogólnie znanego i utartego. [przypis tłumacza]
odparła — dziś popr.: odpowiedziała. [przypis edytorski]
odparł Sokrates Krytonowi — [w:] Platon, Fedon, 115b (LXIV). [przypis tłumacza]
odparł: „Wiedziałem o tym” — historyczne. Wielu ludzi, mimo że bardzo ciekawych, z niechęcią słucha nowin: obawiają się pozoru upośledzenia w stosunku do tego, kto je opowiada. [przypis autorski]
odparto — odpędzono. [przypis edytorski]
Odparto spod Modeny… — w r. 43 p.n.e. Pobity Antoniusz, przebywszy Alpy, przeciągnął na swoją stronę wojsko Lepidusa i tak wzrósł w siły, że Oktawian szukał z nim porozumienia. W ten sposób powstał drugi triumwirat. [przypis tłumacza]
od Parysa (daw.) — przez Parysa. [przypis edytorski]
odpasować (starop.) — odpasać; odłączyć od pasa. [przypis edytorski]
od pastucha (daw.) — przez bogów. [przypis edytorski]
o. D. P. B. P. R. Z. o. S. S. P. — [skrót:] oraz dawnym przyjacielem, Błażejem Pascal rodem z Owernii, synem Stefana Pascal. [przypis tłumacza]
od pewnego lichego rycerzyny oszczepem przebity — w oryg. łac. tak samo pogardliwie: ab uno vili milite venabulo perforatus). [przypis edytorski]
od pewnej pasterki — tu w znaczeniu: przez pewną pasterkę (napisana). [przypis edytorski]
odpieją — skończą piać. [przypis redakcyjny]
odpierać czemu (starop.) — opierać się czemu; odpierać płaczowi: powstrzymywać się do płaczu. [przypis redakcyjny]
odpierać nieprzyjołom (starop. konstrukcja) — dziś: odpierać nieprzyjaciół. [przypis redakcyjny]
odpierał (starop.) — opierał się (Hunnowi). [przypis redakcyjny]
Od pierwszych słów Boy trafił do serca makończyków, mówiąc im, że przed podróżą do Francji, chcąc poprawić sobie akcent, czytywał głośno „Jocelyna”: nie można było bardziej ucieszyć dusz makońskich — Mâcon jest to rodzinne miasto Lamartine'a przesiąknięte tradycjami poety, który był trzykrotnym prezesem tamtejszej akademii. [przypis autorski]
Od pisania dziennika odrywa mię pisanie… powieści. (…) narysować tego człowieka chybionego, straconego dla społeczeństwa — Żeromski Dzienniki II, s. 17 (23 XI 1886). [przypis autorski]
odpis (daw.) — pisemna odpowiedź, odpisanie na list. [przypis edytorski]
odpis W. Żeleńskiej — w papierach matki mojej znalazłem przepisane ustępy listów Narcyzy, wśród nich niektóre takie, których oryginału nie znalazłem. Te podaję z odpisu, zaznaczając ich pochodzenie. [przypis redakcyjny]
odpłacić się pięknym za nadobne — odpłacić się w ten sam sposób. [przypis edytorski]
odpływ wody tworzącej Białkę — w rzeczywistości tutaj wypływa Rybi Potok, Białka powstaje dopiero z połączenia Białej Wody z Rybim Potokiem. [przypis edytorski]
od plusków — na czas deszczowy. [przypis redakcyjny]
odpór (daw.) — obrona. [przypis edytorski]
odpocnijze (gw.) — odpocznijże. [przypis edytorski]
«Odpoczął» — Od-począł, znaczy, począł na nowo, począł w drugiej potędze… [przypis autorski]
odpocznieli kto (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli kto odpocznie. [przypis edytorski]
odpocznienie (daw.) — spoczęcie, wypoczynek. [przypis edytorski]
odpocznienie (starop.) — spoczęcie, wypoczynek. [przypis edytorski]
odpocznienie (starop.) — spoczęcie, wypoczynek, wypoczynek. [przypis edytorski]
odpocznienie znękanej duszy — właściwie: złożyć „riposare animo stanco”. [przypis autorski]
odpoczynać (neol.) — od nowa poczynać, rozpoczynać. [przypis redakcyjny]
odpoczynie — dziś popr. forma 3.os.lp: odpocznie. [przypis redakcyjny]
od pojęcia generacji, uwarunkowanego bądź obserwacją romantyzmu, bądź (…) w neoromantyzmie — do oderwania pojęcia od tych warunków i przeniesienia go w sferę hipotez badawczych, niekrępujących się formą, w jakiej wspólność pokolenia występuje — ta obecna dwoistość pojęcia najlepiej się uwidacznia w konkretnych badaniach. Kiedy H. Jeschke opisuje hiszpańskie pokolenie 1898 roku (Die Generation von 1898 in Spanien. Versuch einer Wesensbestimmung, Halle 1934), posługuje się pojęciem w jego uświadomionym wydaniu. Kiedy E. Drerup stara się nakreślić rytm greckich i rzymskich pokoleń (Das Generations — problem in der griechischen und griechisch-römischen Kultur, Paderborn 1933), posługuje się hipotezą badawczą, nie umiejąc w wstępnych uwagach metodycznych rozróżnić tej sprawy. [przypis autorski]
od południka Greenwich, który Amerykanie wspólnie z Anglikami przyjmują za punkt, od którego rozpoczynają liczyć stopnie długości geograficznej — dawniej we Francji jako południka zerowego używano południka przechodzącego przez obserwatorium w Paryżu; południk przechodzący przez brytyjskie obserwatorium w Greenwich przyjęto jako standard międzynarodowy na konferencji w Waszyngtonie w 1884, 10 lat po napisaniu tej powieści. [przypis edytorski]
odpomnić — przypomnieć sobie. [przypis redakcyjny]
odpomnieć — przypomnieć sobie. [przypis edytorski]
odpomnieć — przypomnieć sobie. [przypis redakcyjny]
od poprzedniego utworu — tj. Rozprawy o nierówności. [przypis edytorski]
odporny — obronny; tu: broniący się przed przyjęciem informacji do wiadomości. [przypis edytorski]
od posągu Marsa do Chrzcielnicy — Posąg Marsa stał na moście zwanym Ponte Vecchio, a więc: między posągiem Marsa a kościołem św. Jana. [przypis redakcyjny]
od poszlaku — tu: od podejrzenia. [przypis edytorski]
odpowiadać — tu: odgrażać się. [przypis redakcyjny]
odpowiadał Fawoni (…) — por. Plutarch, Życie Marka Aratusa, 3. [przypis tłumacza]
Odpowiadam jeszcze, że zawsze jest złą rzeczą łączyć kilka miast w jedno państwo (…) Jakżeż jednak dać małym państwom dość siły do oparcia się wielkim? Tak, jak niegdyś miasta greckie oparły się wielkiemu królowi… — Russo był zwolennikiem małych republik, obejmujących jedno miasto z okręgiem. Widział w tych warunkach możliwość zrealizowania w pełni zasad prawości, tak jak je pojmował (porównaj zakończenie rozdz. XV, księgi III). Pisał z myślą o Genewie i poprawie jej ustroju. Łączenie się tych małych republik w konfederacje miało być środkiem zabezpieczenia ich bytu przeciwko zewnętrznej przemocy. [przypis tłumacza]
od powicia (daw.) — od urodzenia; powić: urodzić dziecko. [przypis edytorski]
od powicia — od urodzenia. [przypis edytorski]
odpowiedać — odgrażać się. [przypis redakcyjny]
odpowieda — wyzywa do walki. [przypis redakcyjny]
odpowiedną — dziś popr.: odpowiednią. [przypis edytorski]
odpowiedni — tu: odpowiadający. [przypis edytorski]
Odpowiedź mieszkańca prowincji na dwa pierwsze listy przyjaciela — odpowiedź tę wydrukowano na wstępie Trzeciego listu. [przypis tłumacza]
Odpowiedź na wezwanie — drukowana była 15 maja 1925 r. w „Harcerzu”, dwutygodniku młodzieży harcerskiej (w Warszawie), w numerze (Nr. 9) poświęconym Mazurom pruskim [przypis redakcyjny]
odpowiedź — pojedynek (wyzwanie na pojedynek). [przypis redakcyjny]
odpowiedź — tu: odpowiedzialność. [przypis edytorski]
odpowiedział Appuhn, w 1907 r., że nie widać w tym piśmie pedagoga, lecz filozofa, zastanawiającego się głęboko nad naturą prawdy i metodą swych dociekań po przeczytaniu Descartesa i Bacona — Ch. Appuhn, Oeuvres de Spinoza, t. I, 1917, s. 209 i n. [przypis tłumacza]
odpowiedział Filipides królowi Lizymachowi (…) — por. Plutarch, O wścibstwie, 9. [przypis tłumacza]
odpowiedział Teramenesowi, że oni [eforowie] są upoważnieni do rozstrzygania o wojnie i pokoju — by wiedzieli, że naczelny wódz i kierownik wojny żadnych obietnic nie czynił, ani ze swej strony nie ma żadnych zastrzeżeń i żądań natury wojskowej czy politycznej. [przypis tłumacza]
odpowiedział udzielnemu Narodowi w oczy, że już Sejm nic stanowić nie może, bo on tego nie podpisze — w wydaniu z 1816 r.: odpowiedział w głos: Sejm nic stanowić nie może, bo ja tak chcę i tego nie podpiszę. Tego byłem naocznym świadkiem. To ostatnie stwierdzenie nieścisłe; może to być dopisek źle umieszczony w składzie druku; wydaje się odnosić do karciarstwa Ponińskiego. [przypis redakcyjny]
Odpowiedział więc Cyrusowi, że już sam dbać o to będzie, aby sprawa wzięła pomyślny obrót — niesubordynacja ta sprowadziła nieobliczalne skutki, których wina jednak spada i na nierozważną zapalczywość dwudziestoletniego królewicza. Gdyby nie wziął osobistego udziału w walce, sprawy innym poszłyby torem. [przypis tłumacza]
odpowiedzialność za dalsze wypadki spada na Kumanusa… — por. Starożytności XX, VI, 2, gdzie Żydzi oskarżają Kumanusa, że został przez Samarytan przekupiony. [przypis tłumacza]
odpowiedziano mi, że ją dopiero za parę tygodni zobaczę — według ówczesych pojęć pannie nie wypadało odwiedzać młodej matki. [przypis edytorski]
odpowiedzi Archezilausa (…) — parafraza, por. Diogenes Laertios, Arkesilaos, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IV, 43. [przypis edytorski]
odpowiedzieć imieniem — tu: odpowiedzieć w imieniu. [przypis edytorski]
odpowiedzieli spartańskim: „Przyjdźcie i spróbujcie!” — król spartański Leonidas, kiedy przed bitwą pod Termopilami władca Persji Kserkses I wezwał Spartan, by złożyli (oddali) broń, miał odpowiedzieć: „Przyjdź i weź” (Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów. Powiedzenia spartańskie). [przypis edytorski]
odpowiedzże — daw. konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że; inaczej: odpowiedz koniecznie, odpowiedz wreszcie. [przypis edytorski]
od powzięcia rozumu jego zaznałem marszałkiem wielkim koronnym — odkąd zacząłem rozumieć [świat otaczający], jego poznałem jako marszałka wielkiego koronnego. [przypis edytorski]
Od poznania samego siebie (od duszy) postępować ku poznaniu świata, a za jego pośrednictwem, ku pra-jestestwu: jest to tak naturalny pochód naprzód, że podobnym się wydaje do logicznego pochodu rozumu od przesłanek ku wynikowi — metafizyka ma trzy tylko idee za cel właściwy swego badania: Boga, wolność i nieśmiertelność, tak że pojęcie drugie, złączone z pierwszym, ma prowadzić do trzeciego, jako wynik konieczny. Wszystko, czym się zresztą umiejętność ta zajmuje, służy jej tylko za środek dobrania się do tych idei i ich realności. Nie potrzebuje ich dla zbadanie przyrody, lecz raczej do wyjścia poza przyrodę. Wniknięcie w nie uczyniłoby teologię, moralność, a przez połączenie obu, religię, więc najwyższe cele istnienia naszego, zależnymi tylko od spekulatywnej władzy rozumowej i od niczego już więcej innego. W systematycznemu przedstawieniu owych idei przytoczony porządek, jako syntetyczny, byłby najstosowniejszy; lecz w opracowaniu, które koniecznie musi je poprzedzać, stosowniejszym będzie do celu analityczny, odwracający owo uporządkowanie, ażeby wielki nasz plan wypełnić, tak iż od tego, co nam do reki daje bezpośrednio doświadczenie, tj. od nauki o duszy, przechodzimy do nauki o świecie, a stąd aż do poznania Boga. [Ta uwaga ukazała się dopiero w drugim wydaniu; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
odpoznawać (daw.) — rozpoznawać w czymś coś, co znało się dawniej. [przypis edytorski]
odprawa (daw.) — załatwienie, rozstrzygnięcie. [przypis edytorski]
odprawa, jaką dał Mickiewicz swoim krytykom warszawskim — we wstępie petersburskiego wydania Poezyj (1829), t. I, s. V–XXXII, pt.: O krytykach i recenzentach warszawskich. [przypis edytorski]
odprawić — tu: odpędzić. [przypis redakcyjny]
odprawić (…) wiek swój (starop.) — zakończyć swoje życie. [przypis redakcyjny]
odprawiła Janów — lm imienia męża użyta na określenie pary małżeńskiej; znaczenie: odprawiła Jana i jego żonę. [przypis edytorski]
odprawować (daw.) — dziś: odprawiać. [przypis edytorski]
odprawować (daw.) — odprawiać. [przypis edytorski]
odprawować się (daw.) — odbywać się. [przypis edytorski]
odprawować (starop.) — odprawiać. [przypis edytorski]
odprawował (starop. forma) — odprawiał. [przypis edytorski]
odprawowały się (daw. forma) — dziś: odprawiały się; odbywały się. [przypis edytorski]
odprawowali (starop. forma) — odprawiali; tu: sprawowali (straż). [przypis edytorski]
odprawowali (starop.) — odprawiali. [przypis edytorski]
odprawowć — dziś: odprawiać. [przypis edytorski]
odprawujący — dziś: sprawujący. [przypis edytorski]
odprószanie — tu: odkurzanie; por.: oprószyć. [przypis edytorski]
odprowadzić — właśc. odprawić. [przypis edytorski]
odprowadziła swego „Jachniczka” aż do Tarnowa — wkradła się tu omyłka: nie do Tarnowa oczywiście odprowadziła Maria Kazimiera Sobieskiego, ale do Tarnowskich Gór. [przypis autorski]
Od przemiany rządu, powiada Tacyt, nie pozostało śladu nawet cnót dawnych… — Tacyt, Lib. I, 4 [mowa o księdze (łac. liber) pierwszej Roczników (Annales) tego autora]. [przypis autorski]
od — przez. [przypis edytorski]
od przodowników w chórach… — Przewodnicy chórów jednych i drugich improwizowali. Dodanie jednego aktora przewodnikowi w chórze dytyrambicznym, z czego dialog powstał, przypisują Tespisowi (ok. 550 p.n.e.) na podstawie wiadomości czerpanych z dzieła Arystotelesa O poetach. Dzieło to, napisane w trzech księgach, nie dochowało się do czasów naszych, kilka tylko pozostało z niego urywków. [przypis tłumacza]
