Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 17726 przypisów.
przyjacieli — dziś popr.: przyjaciół; tu: forma wydłużona ze względu na rytm wiersza. [przypis edytorski]
przyjacieli — popr.: przyjaciół. [przypis edytorski]
przyjacieli widzim — dziś popr.: przyjaciół widzimy. [przypis edytorski]
„Przyjaciel Ludu Łecki” — gazeta zajmująca się sprawami oświaty rolniczej i zdrowotnej ludności mazurskiej (m.in. walką z pijaństwem) oraz sprawami narodowymi. [przypis edytorski]
„Przyjaciel Ludu” — periodyk dla Polaków, wydawany w Ameryce w latach 1876–1884. [przypis edytorski]
„Przyjaciel Ludu” — tygodnik ilustrowany, wydawany we Lwowie w latach 1889–1902. [przypis edytorski]
przyjaciel ludzi — człowiek humanitarny, miłujący bliźniego (franc. ami des hommes, tłum. gr. filanthropos). [przypis redakcyjny]
Przyjaciel ludzi — fr. L'Ami des hommes (1759), książka Victora de Riqueti, markiza de Mirabeau (1715–1789), francuskiego ekonomisty ze szkoły fizjokratów, ojca Gabriela Honorégo de Mirabeau, wpływowego polityka Wielkiej Rewolucji Francuskiej. [przypis edytorski]
przyjacielstwo — przyjaźń. [przypis edytorski]
przyjaciel — tu w znaczeniu: dozgonny przyjaciel, mąż. [przypis redakcyjny]
przyjaciel — tu: żona. [przypis redakcyjny]
przyjaciół, którzy go w sądzie bronili — oskarżony mógł sobie wziąć kogoś do pomocy (niby adwokata). [przypis tłumacza]
przyjaciół ratunek, krucha podpora; nie ruszaj jéj, cała, ledwie ją dotkniesz, w proch się rozsypała — pomoc przyjaciół wydaje się pewna, dopóki jej nie wypróbujesz, ale nie należy na nią liczyć. [przypis edytorski]
przyjaciołami — dziś popr. forma N. lm: przyjaciółmi. [przypis edytorski]
przyjaciołami — dziś popr.: przyjaciółmi. [przypis edytorski]
przyjaciołom doradzał, co czynić… — Platon inaczej: „bóstwo” to nigdy nie doradza, lecz czasami odradza czegoś Sokratesowi. Może Ksenofont nieodezwanie się głosu bożego uważa za znak zgody bóstwa na pewną myśl. [przypis tłumacza]
przyjacioły — dziś popr. forma: z przyjaciółmi. [przypis edytorski]
przyjadę — do Ludzimierza, gdzie do Tetmajerów wybiera się Wanda. [przypis redakcyjny]
przyjadę — przesadę. [przypis edytorski]
przy jakiej to ja sposobności usiłowałem wydrzeć rządy wytwornym i dobrym, stając po stronie demokratów… — za Czterystu broniłem nie demokracji, lecz niepodległości Aten. [przypis tłumacza]
przyjaźliwe (starop.) — przyjazne; tu: sprzymierzone. [przypis edytorski]
przyjaźliwy (daw.) — przyjazny. [przypis edytorski]
przyjaźliwy (starop. forma) — przyjazny. [przypis edytorski]
przyjaźliwy (starop.) — przyjazny. [przypis edytorski]
Przyjaźń? a nasze hufy nie z sobą na sejmie — Możni panowie polscy nieraz przyprowadzali z sobą na sejmy hufce nadwornego wojska. Miecznik oczywiście swoją własną siłą zbrojną nie rozporządzał i mówiąc „nasze hufy” ma zapewne na myśli z jednej strony hufy wojewody, z drugiej zaś hufy jakiegoś możnego przeciwnika wojewody, którego sam był adherentem [adherent: zwolennik, stronnik; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
przyjaźń, jest to zwierzę żyjące parami, ale nie całym stadem — Plutarch, O mnogości przyjaciół (De amicorum multitudine), 2. [przypis tłumacza]
przyjaźni między osobami różnej płci — Pamiętnik życia Chabanona, pisany przez niego samego. Pukanie laską w sufit [Michel Chabanon (1730–1792), muzyk i literat, opisał w swych wspomnieniach romans z osobą, której mógł komunikować swoje wzruszenia miłosne tylko z drugiego pokoju; przyp. red.]. [przypis autorski]
przyjaznej — tu: stosownej, sprzyjającej. [przypis edytorski]
przyjaznem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: przyjaznym. [przypis edytorski]
przyjazność (propensio) (…) odraza (aversio) — W Przyp. do Tw. 15 wzruszenia te nazwane są: „sympathia” i „antypatia”. [przypis redakcyjny]
przyjaznymi uśmiechy — dziś popr. forma N.lm: przyjaznymi uśmiechami. [przypis edytorski]
przyjdąli (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli przyjdą. [przypis edytorski]
Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie — nawiązanie do modlitwy Ojcze nasz. [przypis edytorski]
przyjdze (gw.) — przyjdźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą). [przypis edytorski]
przyjdzieć — przyjdzie ci. [przypis edytorski]
przyjdziem nad brzeg Acheronu — Rzeka, jaką spotykamy w sieni piekielnej, to Acheron. Potem koleją następują Styks, Flegeton, a na koniec Kocyt: bo Lete płynie w czyśćcu, gdzie grzechy zgładzone zupełną pokutą toną w niepamięci. Tak to Dante mitologię pogańską stosuje do piekła chrześcijańskiego. Charon przewożący blade cienie umarłych w starożytnym piekle i w Dantowskim odgrywa tą samą rolę. [przypis redakcyjny]
przyjdziewa (gw.) — przyjdziemy. [przypis edytorski]
przyjęcie pewnej odrębnej „duchowej przyczynowości” — Jest to nader zrozumiałe, że do przypuszczenia takiego jest się bardzo łatwo skłonnym. Któż nie ma np. przy czytaniu niniejszej książki, przechodząc z jej pierwszej części do drugiej, uczucia, że każda z nich traktuje o czymś zgoła odmiennym! Że w tamtej chodzi o związki zewnętrzne, w tej o wewnętrzne. [przypis autorski]
Przyjęli go tam — oligarchowie, którzy zagarnęli władzę po zwycięstwie Lacedemończyków nad Ajgospotamoj. W każdym mieście oligarchia sprzyja Sparcie, demokracja trzyma z Ateńczykami. [przypis tłumacza]
Przyjęliśmy poprzednio, że poza „złym duchem” tkwi Mefistofeles. Tłumaczenie to jest sporne. Inni mówią, że to złe sumienie Małgosi. Nie — jest to, oczywiście, niesłusznie, tak samo jest Mefistofeles złą żądzą Fausta; czym byłby diabeł, gdyby godził tylko na zewnątrz? Nie powie on człowiekowi niczego, czego by sobie człowiek sam nie powiedział. Ale poeta, idąc za wielką, obiektywną poezją ludzkości, stawia złego ducha poza człowiekiem, jako kusiciela obok Fausta, a tutaj, jako oskarżyciela obok Małgosi, albo raczej poza nią, i każe mu podszeptywać jej słowa, które sam słyszy w swym wnętrzu. Nic można jednak pominąć wskazówek scenicznych: nasza scena skomponowaną została jako dialog, a nie jako monolog, jakkolwiek Małgosia sama do złego ducha nie przemawia i jakkolwiek nie pojmuje jego słów jako przychodzących z zewnątrz; jest w niej coś w rodzaju wizji sądu ostatecznego, na którym, według pojęć Kościoła, staje szatan w charakterze oskarżyciela duszy. Czy ten zły duch to Mefistofel? Niekoniecznie; szatan w wielu występuje postaciach. Nic nam jednak nie przeszkadza, abyśmy to pojmowali w ten sposób; zgadza się to z jego rolą: przedstawiając jej winy, chce ją doprowadzić do rozpaczy, co mu się też udaje, ale co równocześnie taki odnosi skutek, że, odczuwając zgrozę przed swoim czynem, rozłącza się ze złem na wieki. — Ale dlaczego Goethe nie nazywa go wtedy po imieniu? — Ponieważ przedstawia go zamaskowanego; do kościoła przychodzi Mefistofel incognito; w kuchni czarownic występuje jawnie jako imć pan szatan. A mowa jego dopasowuje się naturalnie do celu: straszy on Małgosię właśnie przypominaniem jej dawnej czystości i niewinności. Zresztą nie chcę się z nikim sprzeczać o utożsamianie „złego ducha”. [przypis autorski]
przyjętem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników i imiesłowów przym. r.n.; dziś tożsama z r.m.: przyjętym. [przypis edytorski]
przyjechał (…) do obozu — 8 sierpnia. [przypis redakcyjny]
Przyjechał tu do nas Włodzio Tetmajer — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Włodzimierz Tetmayer (rys. S. Wyspiański). [przypis edytorski]
przyjechał z Jerozolimy starszy — poprawione z zaczętego słowa: młod(szy). [przypis redakcyjny]
przy jednym stole Korsykanina z Genueńczykiem — od XIII w. Korsyka należała do Republiki Genui. Od 1729 na wyspie rozpoczęły się walki o niepodległość, w listopadzie 1755 proklamowana została Republika Korsykańska, uchwalono pierwszą na świecie konstytucję (1755). W traktacie wersalskim zawartym 15 maja 1768 Genua w zamian za darowanie długów zrzekła się pretensji do wyspy na rzecz Francji, która w tym samym roku wysłała na nią swoje oddziały. Walki trwały do 1769 i skończyły się zwycięstwem Francuzów, w 1770 Korsyka stała się prowincją Francji. [przypis edytorski]
przyjemniej jak w sztukach — dziś popr.: przyjemniej niż. [przypis edytorski]
przyjena (gw.) — przyjęła. [przypis edytorski]
przyjmał — dziś popr. forma: przyjmował. [przypis edytorski]
przyjmcie — dziś popr.: przyjmijcie. [przypis edytorski]
przyjm — dziś popr. forma trybu rozkazującego: przyjmij. [przypis edytorski]
przyjm — dziś popr.: przyjmij. [przypis edytorski]
przyjmi — dziś popr. forma trybu rozk.: przyjmij. [przypis redakcyjny]
przyjmieć — przyjmie cię. [przypis edytorski]
Przyjmijcież tedy nie to, co moje, lecz to, co wasze istotnie; ceńcie pod wagą nie zdolność pracownika, lecz złoto szczere, nie na naczynie wzgląd miejcie, lecz wino, którym się napełnia. — w oryginale fragment ten jest trójwierszem. [przypis edytorski]
Przyjmij (…) w dani. — Sposób „zemsty”, jaki obiera Alcest, czyni zeń w tej chwili figurę zdecydowanie komiczną, nie licząc, że jest mocno niedelikatnym wobec Elianty. Ale natury takie jak Alcest niewiele się liczą z psychologią drugich. [przypis tłumacza]
przyjmijże (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]
przyjmi — starop. forma rozkaźnika z końcówką –i, częsta w zabytkach w. XIV i XV. [przypis redakcyjny]
przyjmiż (starop. forma) — daw. forma trybu rozk. z partykułą wzmacniającą -że, skróconą do -ż; dziś: przyjmijże, przyjmij koniecznie. [przypis edytorski]
przyjmować do łona — przytulać. [przypis edytorski]
przyjmować udział (daw.) — brać udział. [przypis edytorski]
przyjmował z niewzruszoną flegmą nowych panów, nowe rządy, nowe wiary, jakie mu po kolei narzucano — o jedynej większej akcji łotewskiej „Zemgoły” opowiada ruski latopis pod r. 1107: zwyciężyli wtedy wszystkich braci Wsiesławiczów i z drużyny ich zabili 9000 (liczba wydaje się znacznie przesadzoną). W 80 lat później, gdy biskup Meinhard i jego Liwowie gród Ikeskolę (Uexküll) murowali, napadli Zemgoły warownię i, nieświadomi murarskiego kunsztu, prostym zarzucaniem powrozów na mury kamienie ich do Dźwiny ściągnąć chcieli. Roku 1215 Estowie, wracając z wycieczki, pojmali właśnie letgolskiego Talibalda, który kryjówkę leśną przedwcześnie był opuścił, i piekli go u ognia, aby wydał pieniądze; gdy ten część tylko im wskazał, piekli go dalej, na co on: „bym wam wszystkie pieniądze, własne i synów moich, wskazał, przecież mnie zamęczycie” — więc im nic więcej nie wyjawił. I upiekli go żywcem, jak rybę. Synowie, mszcząc ojca, splądrowali wsie Estów, paląc je i piekąc żywcem wszystkich jeńców, dzieci zaś i niewiasty, bydło i konie uprowadzali; żadna kryjówka leśna nie uszła ich baczności. Niebawem sami synowie Talibalda więcej niż stu znaczniejszych Estów na pamiątkę ojca lub żywych spalili lub w inny sposób okrutnie zamęczyli; pomagała im reszta Łotwy i wyplenili ziemicę z ludzi i pokarmu. Jak na Litwie, tak i u Łotwy decydowały o wszystkim wyrocznie losów; wojnę wypowiadali rzucaniem dzid; sojusze utwierdzali na miecze; napad nieprzyjaciół udaremniali stawianiem żelaznych łapek itd. [przypis redakcyjny]
przyjmuję — jako dobrą wróżbę. [przypis tłumacza]
Przyjmuję wróżbę i czekam jej spełnienia (fr. J’en accepte l’augure et j’ose l’espérer) — cytat ze sztuki Cynna (Cinna ou la Clémence d’Auguste) Pierre'a Corneille. [przypis edytorski]
Przyjmuję, że ludzie doszli do tego punktu… — ujęcie w formie supozycji przyczyn, które skłoniły ludzi do zawarcia umowy społecznej, stwierdza raz jeszcze, że Russo daleki był od zamiaru, by przedstawiać umowę jako fakt historyczny. Nie interesuje go rzeczywisty przebieg tego procesu, nie śledzi za empirycznymi dowodami prawdziwości swych twierdzeń. Dla jego celu wystarcza mu przyjęcie za przesłankę takiego właśnie stanu ludzkości. A tego rodzaju przesłanka, niemająca wcale charakteru hipotezy odnoszącej się do historycznej rzeczywistości, potrzebna mu jest do uzasadnienia racjonalności umowy. Umowa, jeśli ma obowiązywać, musi być rozumna i musi wypływać z rozumnych pobudek. [przypis tłumacza]
przyjmujem — dziś popr. forma 2 os. lm cz.ter.: przyjmujemy. [przypis edytorski]
przyjść (daw.) — tu: dojść. [przypis edytorski]
przyjść do czegoś (daw.) — zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]
przyjść do czubów — dojść do bitki, do walki. [przypis edytorski]
przyjść do skutku — dziś popr.: dojść do skutku. [przypis edytorski]
przyjść do sprawy (daw.) — sprawić, czyli wyrównać szyk. [przypis edytorski]
przyjść w pomoc — dziś popr.: przyjść z pomocą. [przypis edytorski]
przyjść w sukurs — przyjść na pomoc. [przypis edytorski]
przyjść w sukurs — przyjść z pomocą. [przypis edytorski]
przykaż im ciszą — nakaż im milczenie. [przypis edytorski]
przykaza (daw.) — przeszkoda. [przypis edytorski]
przykazanie mistrza naszego etc. — Dz 15, 29. [przypis edytorski]
przykładać — przybijać do lądu. [przypis redakcyjny]
Przykład Cyrusa (…) — por. Ksenofont, Cyropaedia [Wychowanie Cyrusa], VIII, 9–11. [przypis tłumacza]
przykładem filozofa Biona (…) — por. Diogenes Laertios, Życie Biona [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IV, 46. [przypis tłumacza]
przykładne życie swoją nauką moralną — Wycieczka przeciw szerokiej tolerancji jezuitów w rzeczach moralności (Prowincjałki). [przypis tłumacza]
przykład podany przez Apiona, który miał być jego naocznym świadkiem (…) niejaki Androdus (…) — dzieło Apiona zaginęło, przykład znamy z przytoczenia przez Aulusa Gelliusa: Noctes Atticae (Noce attyckie), V, 14; por. też: Seneka, O dobrodziejstwach, II, 19. Bohater opowieści bardziej znany jest pod imieniem Androkles lub Androclus, wg późniejszego dzieła: Elian Klaudiusz, O właściwościach zwierząt, VII, 48. [przypis edytorski]
Przykład taki zawziętości daje Agaton — Mowa tu o znanej nam tylko z urywków tragedii Agatona Telefos. [przypis tłumacza]
przykład — tu: broń, strzelby. [przypis redakcyjny]
przykładu Cezara, który (…) nakazał (…) aby starali się kaleczyć w twarz — Plutarch, Gajusz Juliusz Cezar, 45 [w:] Żywoty sławnych mężów. [przypis tłumacza]
przykład Uriasza Hetejczyka — 2 Sam. [przypis edytorski]
przykłady — dziś popr. forma N.lm: przykładami. [przypis edytorski]
Przykłady łagodności i dobroci Cezara (…) niegodziwej sprawie — prawie wszystkie rysy tyczące Cezara w tym rozdziale zaczerpnął Montaigne ze Swetoniusza: Boski Juliusz ([w:] Żywoty cezarów). Toż samo następujący rozdział XXXIV oparty jest na wzmiankowanym dziele Swetoniusza oraz na własnych pismach Juliusza Cezara, zwłaszcza O wojnie galijskiej. [przypis tłumacza]
przykłady (starop. forma) — (między) przykładami. [przypis edytorski]
przykłady (starop. forma) — [za] przykładami. [przypis edytorski]
przykłonniejszy (starop.) — [forma lm:] skłonniejsi. [przypis redakcyjny]
przykłonny — skłonny; chętny. [przypis edytorski]
przykłonny (starop.) — skłonny. [przypis redakcyjny]
przyklaskiwa — dziś popr. forma: przyklaskuje. [przypis edytorski]
przyklęknął, chwycił w dłoń piasku — zwyczaj ludowy kazał przysięgać w ten właśnie sposób. [przypis redakcyjny]
przykop a. przykopa (starop.) — rów. [przypis edytorski]
przykopa — rów a. wał ziemny biegnący wzdłuż czegoś (np. drogi, miedzy oddzielającej pola itp.). [przypis edytorski]
przykopa (starop.) — rów. [przypis edytorski]
przykop (daw.) — rów biegnący wzdłuż czegoś, tutaj: grządek. [przypis redakcyjny]
przykop — rów biegnący wzdłuż czegoś; także: wał ziemny. [przypis edytorski]
przykowywam — dziś popr. forma: przykuwam. [przypis edytorski]
