Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5106 przypisów.
Akropola (z gr. rzecz. r.ż. akrópolis) — dziś popr. w r.m.: Akropol. [przypis edytorski]
Akropola (z gr. rzecz. r.ż. akrópolis) — dziś popr. w r.m.: Akropol, warownia na wysokim wzgórzu, w Atenach służąca również celom kultowym. [przypis edytorski]
akropola (z gr. rzecz. r.ż. akrópolis) — dziś popr. w r.m.: akropol, w staroż. Grecji warownia znajdująca się na wysokim wzgórzu, obejmująca część lub całość miasta. [przypis edytorski]
akropolis (gr.) — akropol; w staroż. Grecji warownia znajdująca się na wysokim wzgórzu, obejmująca część lub całość miasta. Akropol w Atenach oprócz tego, że pełnił funkcję obronną, służył celom kultowym; znajdował się tam także skarbiec państwowy. [przypis edytorski]
Akropolis (gr.) — akropol; w staroż. Grecji warownia znajdująca się na wysokim wzgórzu, obejmująca część lub całość miasta. W jęz. greckim akrópolis to rzeczownik rodzaju żeńskiego, stąd dalej w tekście: Akropola. [przypis edytorski]
Akropolis (gr. rzecz. r.ż.) — Akropol, warownia na wysokim wzgórzu, w Atenach służąca również celom kultowym. [przypis edytorski]
Akropolis wzniesione ku pamięci Abrahama Lincolna — mauzoleum Lincolna w Waszyngtonie, odsłonięte w 1922: zbudowany na planie prostokąta budynek, otoczony kolumnami doryckimi, przypominający wyglądem klasyczną grecką świątynię (taką jak Partenon na ateńskim Akropolu), z wielkim posągiem Abrahama Lincolna we wnętrzu. [przypis edytorski]
akropol — w staroż. Grecji warownia, cytadela z pałacami i świątyniami, znajdująca się na wysokim wzgórzu, obejmująca część lub całość miasta; w okresie hellenistycznym niezamieszkała część, służąca celom publicznym, kultowym i reprezentacyjnym. [przypis edytorski]
Akropol — w staroż. Grecji warownia, cytadela z pałacami i świątyniami, znajdująca się na wysokim wzgórzu, obejmująca część lub całość miasta; w okresie hellenistycznym niezamieszkała część, służąca celom publicznym, kultowym i reprezentacyjnym. [przypis edytorski]
akrostych — wiersz, w którym początkowe litery, sylaby lub słowa wersów tworzą dodatkowo pewien wyraz, frazę lub zdanie. [przypis edytorski]
akrostych — wiersz, w którym początkowe litery, sylaby lub słowa wersów tworzą dodatkowo pewien wyraz, frazę lub zdanie. [przypis edytorski]
akrotas — (lenk. okręt) laivas. [przypis edytorski]
akrybia — sumienność. [przypis edytorski]
Akrysios (mit. gr.) — mąż Eurydyki, ojciec Danae. [przypis edytorski]
Aksakow, Aleksander (1832–1903) — rosyjski pisarz i spirytysta. [przypis edytorski]
Aksakow, Iwan Siergiejewicz (1823–1886) — rosyjski publicysta i poeta, jeden z ideologów słowianofilstwa. [przypis edytorski]
Aksakow, Konstantin Siergiejewicz (1817–1860) — rosyjski publicysta, krytyk literacki, publicysta; jeden z głównych ideologów słowianofilstwa. [przypis edytorski]
aksamit — miękka, krótko strzyżona tkanina. [przypis edytorski]
aksamit — miękka tkanina charakteryzująca się krótkim, strzyżonym włosem. [przypis edytorski]
Aksel a. Axel — pseudonim artystyczny Ignacego Balińskiego (1862–1951), pisarza związanego z endecją. [przypis edytorski]
akselbant — sznur galowy, ozdobny pleciony sznur naramienny, będący częścią stroju wojskowego. [przypis edytorski]
akselbant (wojsk.) — naramienny sznur przy mundurze oficerskim lub galowym. [przypis edytorski]
Aksel — szwedz. poemat miłosny Esaiasa Tegnéra (1782–1846), wydany w 1822. [przypis edytorski]
Aksios a. Wardar — rzeka płynąca przez Macedonię i wpadająca do Morza Egejskiego w pobliżu Salonik. [przypis edytorski]
aksjologia — dział filozofii, zajmujący się wartościami, m. in. wartościami moralnymi, ale też np. estetycznymi. [przypis edytorski]
aksjoma (daw.) — aksjomaty. [przypis edytorski]
aksjomat — w matematyce: niepodważalne założenie. [przypis edytorski]
aksjomat (z gr. ἀξίωμα) — pewnik, podstawowe założenie; w tradycyjnej logice matematycznej i filozofii (za Euklidesem): zdanie przyjmowane za prawdziwe, którego, w obrębie danej teorii, nie dowodzi się. [przypis edytorski]
aksjom (daw.) — aksjomat: pewnik, niewzruszona zasada; aksjoma: daw. M. lm, dziś: aksjomaty. [przypis edytorski]
aksjom (daw.) — aksjomat: pewnik, niewzruszona zasada. [przypis edytorski]
aksjom (daw.) — aksjomat: pewnik, niewzruszona zasada. [przypis edytorski]
aksjom — dziś: aksjomat, tj. zasada. [przypis edytorski]
aksolotl — meksykański płaz ogoniasty, charakteryzujący się bladą skórą. [przypis edytorski]
aksolotl — wodna, larwalna forma ambystomy meksykańskiej, płaza ogoniastego charakteryzującego się neotenią, czyli zdolnością larw do rozmnażania się płciowego; w środowisku naturalnym ambystomy nie przekształcają się w dorosłą postać lądową; po raz pierwszy w postać lądową przekształciła aksolotla polska uczona, biolog Laura Kaufman (w 1917); w wyniku przeobrażenia u aksolotli następują zmiany w budowie ciała, m.in. stopniowy zanik skrzeli. [przypis edytorski]
akstinas — prk.: nenuorama. [przypis edytorski]
Aksyna — w innym oprac. tegoż tłumaczenia: Marina. [przypis edytorski]
aktainis — ko nors aštuntadalis. [przypis edytorski]
Aktajon a. Akteon (mit. gr.) — myśliwy, który przypadkiem zobaczył Artemidę w kąpieli, za co bogini zamieniła go w jelenia; zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akta Sanctae Sedis — oficjalny organ prasowy Watykanu, wychodzący od r. 1865, w 1908 r. zastąpione przez „Acta Apostolicae Sedis”. [przypis edytorski]
„Aktas pirmas” — šitą veikalą lenkiškai parašė Julius Slovackis, sulietuvino V. Kudirka. [przypis edytorski]
Akt dodatkowy odjął mu wszelki żal — Akt dodatkowy do konstytucyj Cesarstwa, wydany przez Napoleona w 1815 r. [przypis edytorski]
aktem erekcyjny (z łac.) — akt założycielski. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — młody myśliwy, który za podpatrywanie kąpiącej się nago bogini Artemidy został przez nią zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy, który zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony przez w jelenia, rozszarpały go jego własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy; smutny był jego koniec: Akteon zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy zamieniony w jelenia i rozszarpany przez psy za podglądanie Artemidy i jej nimf w kąpieli. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy; zobaczył przypadkiem boginię łowów, Artemidę, w kąpieli; za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i zginął rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon (mit. gr.) — myśliwy z Teb, przypadkowo zobaczył Artemidę w kąpieli (w mit. rzym. Diana), za to świętokradztwo został zamieniony w jelenia i rozszarpany przez własne psy. [przypis edytorski]
Akteon — myśliwy z mitologii gr., rozszarpany przez psy dziewiczej Diany, bogini łowów, po tym jak podglądał ją w kąpieli. [przypis edytorski]
Akteon — w mit. gr. młody myśliwy, który podglądał Artemidę w kąpieli. Za karę został zamieniony w jelenia, a wtedy rozszarpały go własne psy. [przypis edytorski]
akt erekcyjny — dokument ustanawiający fundację kościoła bądź instytucji. [przypis edytorski]
a któregom wyparł z siodła, ledwom go ugodził — informacja o zwycięstwie Zawiszy z Janem, księciem Aragonii, jest autentyczna, jednak w rzeczywistości nastąpiło ono w 1415, więc już po wojnie polsko-krzyżackiej. [przypis edytorski]
a którzy nie chcą robić, ci też (jako Paweł święty powiada) niechby nie jedli — por. 1 Tes 3, 10. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. forma D. lm: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. w tym znaczeniu: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś w tym znaczeniu („dokumenty”) D.lm: akt. [przypis edytorski]
A któż Tobie podobny Panie (…) znosisz nieprawości i mijasz grzech tych ostatków ludu twego… — Mi 7, 18–19. [przypis edytorski]
A kto cię postawił panem i sędzią nad nami? — Dz 7, 27. [przypis edytorski]
aktorat (daw.) — pozew. [przypis edytorski]
Aktoris — tj. Eurynome, córka Aktora. [przypis edytorski]
aktorka — sukcesorka; jedyna dziedziczka majątku. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr.: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr. forma M. lm: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorskiem — dziś popr.: aktorskim. [przypis edytorski]
aktor — tu określenie strony procesu. [przypis edytorski]
aktualny pułkownik — tu zapewne: faktycznie dowodzący oddziałem, nie tylko posiadający stopień oficerski. [przypis edytorski]
aktuariusz (z łac.) — urzędnik mający pieczę nad aktami, pisarz sądowy. [przypis edytorski]
Aktus — hier: Zeugungsakt. [przypis edytorski]
aktykować (daw.) — wpisać do akt. [przypis edytorski]
akty — tu dziś raczej: akta. [przypis edytorski]
Aktywiści — politycy współpracujący w czasie I wojny światowej z Anglią i Niemcami. [przypis edytorski]
akum (hebr. akronim) — pierwotnie: bałwochwalca; zastępnik słowa „goj” w znaczeniu: innowierca, nie-Żyd. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) — akurat; w tym czasie. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) —dokładnie. [przypis edytorski]
akuratnie — punktualnie, dokładnie. [przypis edytorski]
akuratność — dokładność. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny, porządny, schludny. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny. [przypis edytorski]
akuszeria (daw.) — położnictwo. [przypis edytorski]
akuszerka (daw.) — położna. [przypis edytorski]
akuszerka — położna. [przypis edytorski]
Akuzilaos z Argos (V w. p.n.e.) — grecki mitograf i logograf, tj. interpretator mitów oraz autor prac opisujących dawne dzieje, głównie mityczne; jego prace zachowały się tylko we fragmentach. [przypis edytorski]
akvata (brus.) — noras. [przypis edytorski]
akvata (lenk.) — noras, ūpas. [przypis edytorski]
akvatininkas (lenk.) — savanoris. [przypis edytorski]
akwaforta — rodzaj techniki graficznej, polegającej na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna, polegająca na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem; także: odbitka uzyskana tą techniką. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna wklęsła, w której grafikę odbija się z płytki, w której rowki zostały wytrawione kwasem. [przypis edytorski]
akwedukt (z łac.) — wodociąg. [przypis edytorski]
Akwilon — bóg północnego, zimnego wiatru, odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg północnego, zimnego wiatru. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — uosobienie wiatru płn. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny, północny wiatr; Akwilon, bóg pólnocnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny wiatr północny; Akwilon, bóg północnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
akwizgrański — Akwizgran a. Aachen to miasto koronacyjne cesarzy niemieckich; w tamtejszej kaplicy cesarz Karol Wielki (ok. 747–814) zgromadził wiele ważnych relikwii. [przypis edytorski]
