Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159288 przypisów.
Seulement? Comme un petit chien? (fr.) — Tylko? Tak jak pieska? [przypis edytorski]
Seul le silence est grand et tout autre est faiblesse (fr.) — tylko milczenie jest wielkie, a wszystko inne to słabość. [przypis edytorski]
Seu (…) undae — Horatius, Odae, II. 17, 17. [przypis tłumacza]
seven (ang.) — siedem. [przypis edytorski]
Sevres — miasteczko pod Paryżem, w którym mieściła się słynna fabryka porcelany. [przypis redakcyjny]
Sewastopol — miasto w płd.-zach. części Krymu, port nad Morzem Czarnym. W czasie wojny krymskiej główne miejsce walk, kwatera wojsk rosyjskich; jego oblężenie trwało prawie rok. [przypis edytorski]
Sewastopol — port rosyjski na Krymie; Azow — port na północno-wschodnim wybrzeżu Morza Azowskiego; Odessa — port rosyjski nad Morzem Czarnym u ujścia Dniestru. [przypis redakcyjny]
sewastopolska wojna — oblężenie Sewastopola, portu rosyjskiego na zach. wybrzeżu Krymu przez wojska koalicji brytyjsko-francusko-tureckiej, która ostatecznie zwyciężyła. Oblężenie trwało 11 miesięcy w 1854–1855 r. i stanowiło element wojny krymskiej między Rosją a imperium otomańskim (1853–1856). [przypis edytorski]
Sewenny — łańcuch górski we Francji, w płd.-wsch. części Masywu Centralnego. [przypis edytorski]
Sewenny — płd.-wsch. krawędź Masywu Centralnego we Francji; opada ku dolinie Rodanu. [przypis edytorski]
Sewer (pseud.), właśc. Ignacy Maciejowski (1835–1901) — polski powieściopisarz i nowelista, powstaniec styczniowy; po powstaniu więziony przez władze austriackie, następnie wyjechał na 10 lat do Londynu. [przypis edytorski]
Sewer — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Sewer Maciejowski (portret pośmiertny Jacka Malczewskiego). [przypis edytorski]
Sewerus, Celer — architekci Nerona, po spaleniu Rzymu w 66 r. n.e. kierowali odbudową miasta. [przypis edytorski]
Sewer, [właśc. Gnaeus Claudius Severus Arabianus] — perypatetyk, konsul w r. 146. Jego syn ożenił się z Fadillą, drugą córką Marka Aurelego. [przypis tłumacza]
Seweryn blisko stryja mieszka — blisko Jana Grabowskiego, ojca Wandy, w Cytadeli. [przypis redakcyjny]
Seweryn Nalewajko a. Semen Nalewajko (ukr. Северин Наливайко; zm. 1597) — ataman kozacki, przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego i ścięty. [przypis edytorski]
Seweryn (Semen) Nalewajko (ukr. Севери́н Налива́йко, zm. w 1597) — ataman kozacki, przywódca powstania przeciwko Rzeczypospolitej 1595–1596, pokonany przez hetmana Stanisława Żółkiewskiego i ścięty. [przypis edytorski]
Sewer zmienił te prawa — Sewer przesunął czas zarządzeń prawa papiańskiego na dwadzieścia pięć lat dla mężczyzny, a dwanaście dla dziewcząt. [przypis autorski]
Sewila, właśc. Sewilla — główne miasto Andaluzji. [przypis edytorski]
sewrski — pochodzący z Sèvres, słynnej francuskiej manufaktury porcelany. [przypis edytorski]
sewrski — pochodzący z Sèvres, słynnej manufaktury porcelany, w XVIII w. produkującej wyroby dla francuskiego dworu królewskiego. [przypis edytorski]
sewrski wazon — wazon wykonany w manufakturze we fr. miejscowości Sèvres, gdzie od 1756 r. wytwarza się wysokiej jakości, eleganckie wyroby z porcelany. [przypis edytorski]
Sext. Peducens, oddając G. Plotiusowi skarb zawierzony mu (…) — Cyceron, O granicach dobra i zła, II, 17. [przypis edytorski]
Sextus Empiricus a. Sekstus Empiryk — lekarz i filozof działający na przełomie II i III wieku n.e. w Atenach i Aleksandrii, przedstawiciel sceptycyzmu. [przypis edytorski]
sexus (łac.) — płeć. [przypis edytorski]
Sex (…) vices — Ovidius, Amores, III, 7, 26. [przypis tłumacza]
Seyda, Marian — polski polityk pochodzący z Poznania, związany z ruchem narodowym, krótko minister spraw zagranicznych (r. 1923). [przypis edytorski]
Seyton — w innych polskich przekładach częstsza pisownia: sejton. [przypis edytorski]
sezam — czarodziejskie zaklęcie otwierające wrota do skarbu w baśni arabskiej Ali Baba i czterdziestu rozbójników. Przenośnie: środek magiczny pokonywający wszelkie trudności; klucz odkrywający tajemnice. [przypis redakcyjny]
Sezami — magiczna formuła pojawiająca się w opowieści o Ali Babie i czterdziestu rozbójnikach z Baśni z tysiąca i jednej nocy, w pierwszym tłumaczeniu na języki europejskie z pocz. XVIII w., francuskim, brzmi ono: „Sésame, ouvre-toi” , czyli: „Sezamie otwórz się”. [przypis edytorski]
Sezam — skarbiec zbójców w jednej z opowieści z Księgi tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
Sezam — skarbiec zbójców w jednej z opowieści z Księgi tysiąca i jednej nocy. [przypis edytorski]
sezon — tu: turnus kolonijny. [przypis edytorski]
Sezostris — władca Egiptu opisany przez gr. historyka Herodota jako wielki zdobywca; utożsamiany z Senuseretem III (ok. 1878–1839 p.n.e.). [przypis edytorski]
Sezostrys — król egipski. [przypis redakcyjny]
sfaja (ros.) — kłoda. [przypis edytorski]
sfastrygować — zszyć luźnym ściegiem na próbę. [przypis edytorski]
sfatygować — zmęczyć. [przypis edytorski]
sfederowani (fr. fédérés) — tu: bojownicy Komuny Paryskiej, komunardzi. [przypis edytorski]
sfera armilarna — przyrząd astronomiczny, używany dawniej do wyznaczania współrzędnych równikowych i eliptycznych. [przypis edytorski]
Sfera bez miejsca (…) nie krążąc między biegunami — Sfera Empireum stoi niezmienna i nieporuszona poza granicą przestrzeni. [przypis redakcyjny]
sfera Dantejska — nawiązanie do kręgów piekielnych, opisanych przez Dantego w Boskiej Komedii i wypełnionych przeciwnikami politycznymi autora. [przypis edytorski]
sfera — gra w piłkę. [przypis redakcyjny]
sfery siedmiu planet — w kosmologii przed Kopernikiem zakładano, że planety krążą wokół ziemi po przypisanych im sferach. [przypis edytorski]
Sferysterjum (spheristerium) — miejsce do grania w piłkę. [przypis redakcyjny]
Sfetejski — Sfeteja, jedna z gmin attyckich. [przypis tłumacza]
sfiksować (przestarz.) — utrwalić; tu: przybić (wzrokiem). [przypis edytorski]
Sfinga — potwór mający głowę i piersi niewieście, tułów lwi i ogon węża; [Sfinks]. [przypis redakcyjny]
sfingować — upozorować, sfałszować. [przypis edytorski]
sfingowany list, jakoby Fryderyka II do Russa — autorem listu, ukutego w salonie pani du Deffant, był Horacy Walpole; podobno jednak i Hume współpracował w tym żarcie. [przypis tłumacza]
Sfinks, i grobowce białe — wariant: Grobów okruszyny białe. [przypis redakcyjny]
Sfinks (mit. gr.) — istota o ciele lwa i ludzkiej głowie; według mitu greckiego Sfinks stawiał pytania, od których zależał los człowieka: kto nie umiał odpowiedzieć, ginął. Przenośnie: oznacza osobę zagadkową. [przypis redakcyjny]
Sfinks (mit. gr.) — potwór z twarzą kobiety, ciałem lwa, skrzydłami orła i ogonem węża, który zatrzymywał podróżnych zdążających do Teb, zadając im podchwytliwie sformułowane pytanie, a gdy nie umieli na nie odpowiedzieć, zabijał ich. Edyp odgadł zagadkę potwora i w ten sposób pokonał Sfinksa. Zagadka brzmiała: „co to za zwierzę, które rano chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch, a wieczorem na trzech?”. Właściwa odpowiedź brzmi: człowiek, ponieważ jako dziecko raczkuje, jako dorosły używa tylko kończyn dolnych, a na starość wspomaga się laską. [przypis edytorski]
Sfinks (mit. gr.) — potwór z twarzą kobiety, ciałem lwa, skrzydłami orła i ogonem węża, który zatrzymywał podróżnych zdążających do Teb, zadając im podchwytliwie sformułowane pytanie, a gdy nie umieli na nie odpowiedzieć, zabijał ich. Edyp odgadł zagadkę potwora i w ten sposób pokonał Sfinksa. Zagadka brzmiała: co to za zwierzę, które rano chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch, a wieczorem na trzech? Właściwa odpowiedź to: człowiek, który jako dziecko raczkuje, jako dorosły używa tylko kończyn dolnych, a na starość wspomaga się laską. [przypis edytorski]
sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; symbol tajemniczości, przenośnie: zagadkowa istota. [przypis edytorski]
sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć. [przypis edytorski]
Sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; tu połączony z wizerunkiem odmiennej istoty: sfinksa egipskiego z królewskim nakryciem głowy w postaci chusty w pasy. [przypis edytorski]
Sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; tu w r.ż.: Sfinksa, gdyż był to potwór żeński. [przypis edytorski]
sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; symbol tajemniczości, przenośnie: zagadkowa istota. [przypis edytorski]
Sfinks (mit. gr.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; symbol tajemniczości, przenośnie: zagadkowa istota. [przypis edytorski]
Sfinks (mit.) — skrzydlaty potwór o głowie kobiety i tułowiu lwa, zadający zagadki i pożerający tych, co nie umieli na nie odpowiedzieć; tu w r.ż.: Sfinksa, gdyż był to potwór żeński. [przypis edytorski]
Sfinkso, coś niegdy Tebidom Zatrute z nieba przyprawiła wino: Dzikiej miłości, dzikszej nienawiści — z powodu przepowiedni Edyp, syn Lajosa, króla Teb, jako niemowlę został porzucony przez rodziców na śmierć; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Kiedy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Kiedy rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, w nagrodę został obwołany królem i poślubił Jokastę, wdowę po swoim poprzedniku, swoją prawdziwą matkę. Gdy dowiedział się, że nieświadomie wypełnił przepowiednię, oślepił się i udał się na wygnanie. Zrodzeni z kazirodczego związku synowie Edypa, Polinik i Eteokles, wszczęli bratobójczą walkę o tron Teb. [przypis edytorski]
Sfinks — potwór z twarzą kobiety, ciałem lwa, skrzydłami orła i ogonem węża, który zatrzymywał podróżnych zdążających do Teb, zadając im podchwytliwie sformułowane pytanie, a gdy nie umieli na nie odpowiedzieć, zabijał ich. Edyp odgadł zagadkę potwora i w ten sposób pokonał Sfinksa. Zagadka brzmiała: co to za zwierzę, które rano chodzi na czterech nogach, w południe na dwóch, a wieczorem na trzech? Właściwa odpowiedź to: człowiek, który jako dziecko raczkuje, jako dorosły używa tylko kończyn dolnych, a na starość wspomaga się laską. [przypis edytorski]
Sfinks (…) Temida — Sfinks, znajomy potwór z mitologii starożytnej, który swoje zagadki mając za nierozwiązane, gdy Edyp jedną z nich rozwiązał, z rozpaczy rzucił się ze skały w przepaść; Temis — bogini sprawiedliwości. [przypis redakcyjny]
Sfinks — tu: wielki posąg lwa z ludzką głową, znajdujący się w Egipcie na terenie kompleksu piramid w Gizie, na zachodnim brzegu Nilu, naprzeciw Kairu; wykuty w wapiennej skale za panowania faraona Chefrena, ok. 2550 p.n.e. [przypis edytorski]
Sfinks (…) [widział] (…) Najświętszą Pannę — mowa o pobycie Marii, Jezusa i Józefa w Egipcie, o którym pisze jeden z biblijnych ewangelistów (Mt 2, 13–21). [przypis edytorski]
sflażony (daw.) — zabłocony, zaszargany. [przypis edytorski]
sflażony — zabłocony, zaszargany. [przypis autorski]
sflorysować (daw.) — pokryć rzeźbionym kwieciem, floresami. [przypis redakcyjny]
sfolgować (daw.) — pozwalać na coś, pobłażać czemuś, tu: zgodzić się na coś. [przypis edytorski]
sfolgować (daw.) — ulżyć. [przypis edytorski]
sfolgować (daw.) — zmniejszyć, odpuścić. [przypis edytorski]
sfolżała — zelżała, złagodniała. [przypis edytorski]
sfolżeć (daw., gw.) — osłabnąć. [przypis edytorski]
sfolżeć (daw.) — zelżeć. [przypis edytorski]
sfora (daw.) — rzemień lub linka do prowadzenia psów gończych na polowanie. [przypis edytorski]
sfora (daw.) — rzemień lub linka do prowadzenia psów gończych na polowanie. [przypis edytorski]
sfora matki — sfora Erynii, które powstaną z przelanej krwi Klitajmestry. [przypis redakcyjny]
sfora — psy myśliwskie. [przypis edytorski]
sfora — tu: gromada psów myśliwskich. [przypis edytorski]
sfora — tu: szyk. [przypis edytorski]
Sforca Murzyn, Sforca Maur — Ludwik Sforza, z przydomkiem il Moro, od moro: morwa, którą miał w herbie, książę mediolański. [przypis redakcyjny]
sforcować się — (daw.) wytężać się. [przypis redakcyjny]
sforcować się (daw., z wł.) — silić się. [przypis redakcyjny]
sforno (daw.) — składnie, posłusznie. [przypis edytorski]
sforność — tu: uporządkowanie. [przypis edytorski]
sforny — posłuszny, karny. [przypis edytorski]
sforny (przestarz.) — zgodny, posłuszny. [przypis edytorski]
sforny — tu: walczący w szyku. [przypis edytorski]
Sforza, Ludwik, właśc. Ludovico Sforza, zw. il Moro (1452–1508) — syn i następca wspomnianego wyżej Franciszka Sforzy, książę Mediolanu 1494–1499; zwrócił się do władców Francji i Hiszpanii o obronę przeciw zagrożeniu ze strony Wenecji i Neapolu, powodując rozpoczęcie tzw. wojen włoskich, po czym niespodziewanie stanął po przeciwnej stronie konfliktu; po powtórnym zajęciu jego księstwa przez Francuzów (1500) spędził resztę życia w więzieniu. [przypis edytorski]
Sforza, Muzio Attendolo (1369–1424) — wł. kondotier (dowódca wojsk najemnych), ojciec Francesca, założyciel dynastii Sforzów. [przypis edytorski]
Sforza Visconti, Ascanio Maria (1455–1505) — wł. kardynał, syn księcia Mediolanu Francesco I Sforzy oraz Bianki Maria Visconti, córki ostatniego księcia Mediolanu z rodu Viscontich; utalentowany dyplomata, odegrał kluczową rolę w wyborze Rodrigo Borgii na papieża. [przypis edytorski]
sfrasowanie (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]
sfrasowany (daw., gw.) — zmartwiony. [przypis edytorski]
S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music”, Volume 7, Issue 01, January 1988, s. 57. [przypis autorski]
S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music” / Volume 7 / Issue 01 / January 1988, s. 57. [przypis autorski]
sfukać (daw.) — skrzyczeć, strofować. [przypis edytorski]
sfygmograf (z gr. sphygmós: puls, gráphō: piszę, rysuję) — mechaniczne urządzenie do pomiaru ciśnienia krwi opracowane w 1854 niemieckiego fizjologa Karla von Vierordta; pierwsze zewnętrzne, nieinwazyjne urządzenie używane do szacowania ciśnienia krwi. [przypis edytorski]
Sganarel — Sganarela grał Molier. [przypis edytorski]
Sganarel — sługa Don Juana w sztuce Moliére'a Don Juan, czyli Kamienny gość, na podstawie której powstało libretto do słynnej opery Mozarta Don Juan (sługa tytułowego bohatera nosi tu imię Leporello). [przypis edytorski]
