Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159848 przypisów.
świnia wodna — tu: kapibara. [przypis edytorski]
Świnica — nazwa szczytu, znajdującego się w Tatrach; cechą charakterystyczną Świnicy są dwa wierzchołki. [przypis edytorski]
świni — świński. [przypis edytorski]
świnka (pot.) — potoczna nazwa wirusowej choroby zakaźnej występującej endemicznie na całym świecie, wywoływanej przez paramyksowirusa i przenoszonej drogą kropelkową, np. podczas kaszlu i kichania; inaczej: nagminne zapalenie ślinianek przyusznych. [przypis edytorski]
świnki (gw. środ.) — złote monety (np. dolary itp.). [przypis edytorski]
świnki (gw. środ.) — złote monety. [przypis edytorski]
świntuch (stercoreus) — właściwie: „gnojarz”. Plautus nie przebiera czasem w wyrazach, zwłaszcza o ile chodzi o przezwiska. [przypis tłumacza]
świren, świeronek — śpichlerz, lamus. [przypis redakcyjny]
świrk — w gwarze lwowskiej: wariat. [przypis redakcyjny]
świrno (z lit.) — spichlerz. [przypis edytorski]
świron a. świrna (daw.) — spichlerz, magazyn. [przypis edytorski]
świronek — budynek służący jako składzik; spichlerz, spiżarnia a. lamus. [przypis edytorski]
świronek (reg.) — spiżarnia. [przypis edytorski]
świśnienie — dziś: świśnięcie. [przypis edytorski]
świsnąć (pot.) — ukraść. [przypis edytorski]
Świstowa Góra — chodzi raczej o Świstową Czubę, zamykającą z jednej strony Świstówkę Roztocką (niewielką dolinę, będącą boczną odnogą Doliny Roztoki). [przypis edytorski]
świstuła — zabawka, rurka, z której wydmuchuje się drobne pociski. [przypis redakcyjny]
świszcze — dziś popr. forma 3.os.lp: świszczy. [przypis edytorski]
świszczypała — człowiek lekkomyślny, nieodpowiedzialny. [przypis edytorski]
świta a. świtka — siermięga; wierzchnia odzież chłopów i biedniejszej szlachty. [przypis edytorski]
świta a. świtka — ubranie wierzchnie chłopów; siermięga. [przypis edytorski]
świta a. świtka — wierzchnia odzież odzież chłopów i biedniejszej szlachty; siermięga. [przypis edytorski]
świta a. świtka — wierzchnia odzież z grubego materiału, rodzaj kurtki a. sukmany. [przypis edytorski]
świta (daw.) — kurtka. [przypis edytorski]
świta (daw.) — odzież wierzchnia, kurtka. [przypis redakcyjny]
świta — grupa osób towarzyszących panującemu. [przypis edytorski]
świtanim — świtaniem, świtem. [przypis redakcyjny]
świta — okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
świta — płaszcz, kurtka. [przypis redakcyjny]
świta, świtka a. siermięga — daw. wierzchnia odzież z siermiężnego, grubego i niebielonego płótna, noszona przez chłopów. [przypis edytorski]
świta — sukmana, wierzchnie odzienie chłopskie. [przypis edytorski]
świta — tu: kurtka, noszona przez chłopów lub zagrodowych szlachciców. [przypis edytorski]
świta — tu: odzienie wierzchnie. [przypis edytorski]
świta — tu: ubranie wierzchnie. [przypis edytorski]
świtem — dziś: o świcie. [przypis edytorski]
Świtezianka — nimfa wodna żyjąca w jeziorze Świteź. [przypis edytorski]
świtezianka — rodzina ważek o metaliczno-niebieskim ubarwieniu ciała i ciemnym lub niebieskim żyłkowaniu skrzydeł. [przypis edytorski]
świtka (daw.) — wierzchnia odzież chłopska, siermięga, kapota. [przypis edytorski]
świtka — męska odzież wierzchnia używana przez chłopów oraz ubogą szlachtę; rodzaj koszuli z długimi rękawami, wykonanej z grubego materiału, sięgającej do połowy ud lub do kolan; stała się symbolem biedy, ale też szlachetnej prostoty; siermięga. [przypis edytorski]
świtka — siermięga; wierzchnia odzież noszona przez chłopów i ubogą szlachtę, szyta z grubego płótna, z długimi rękawami, sięgająca do kolan. [przypis edytorski]
świtka — sukmana; wierzchnia odzież wieśniaków lub drobnej szlachty. [przypis edytorski]
świt komarzy — Żartobliwa nazwa na oznaczenie późnej pory, kiedy komary zaczynają brzęczeć. [przypis tłumacza]
świt — w rękopisie mylnie: świat. [przypis redakcyjny]
św. Iwan przeniósł się na rezydencję z Wołoch do Polski — po zwycięstwie chocimskim zajmuje Sobieski Suczawę (1673); kiedy później Turcy mieli zająć znów miasto, uwieziono przedtem zwłoki św. Iwana suczawskiego do Żółkwi, skąd je sprowadzono na nowo do Suczawy dopiero za panowania austriackiego z polecenia cesarza Józefa II. [przypis redakcyjny]
św. Jadwiga (zm. 1243) — córka Bertolda IV, księcia Meranii, żona Henryka Brodatego. [przypis edytorski]
św. Jakub Większy a. Jakub z Compostelli (zm. 43 lub 44 n.e.) — jeden z apostołów, brat Jana Ewangelisty, męczennik. [przypis edytorski]
św. Jan a. Jan Chrzciciel (6/2 p.n.e.–ok. 32) — żydowski pustelnik, prorok, swięty katolicki i prawosławny; jego święto wypada 24 czerwca. [przypis edytorski]
św. Jan — jeden z dwunastu apostołów Jezusa, autor Ewangelii i Apokalipsy św. Jana. [przypis edytorski]
św. Jan Nepomucen (ok. 1350–1393) — kapłan i męczennik, spowiednik Zofii Bawarskiej, zrzucony z mostu do Wełtawy z rozkazu króla czeskiego Wacława. [przypis edytorski]
św. Jerzy — męczennik z III-IV w., patron rycerzy. [przypis edytorski]
św. Jerzy — patron rycerstwa. [przypis edytorski]
św. Jerzy — święty Kościoła katolickiego, jako Jerzy Zwycięzca uznany wielkim męczennikiem przez Kościół prawosławny. [przypis edytorski]
św. Jerzy (zm. 303) — święty Kościoła katolickiego, męczennik za wiarę. [przypis edytorski]
św. Joanna d'Arc (1412–1431) — zwana Dziewicą Orleańską, bohaterka narodowa Francji; w 1429 w męskim przebraniu uratowała oblężony przez Anglię Orlean, zginęła spalona na stosie. [przypis edytorski]
św. Kinga (1234–1292) — także Kunegunda; córka króla Węgier Beli IV, żona Bolesława V Wstydliwego, święta Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
św. Kosma i św. Damian — lekarze, męczennicy rzymscy z przełomu III-IV w. [przypis edytorski]
Św. Krzyż — kościół Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu z końca XVII w. (zniszczony w czasie powstania, obecnie odbudowany). [przypis redakcyjny]
św. Kunegunda a. św. Kinga (1224–1292) — żona Bolesława Wstydliwego; jej kult jest rozwinięty w Pieninach. [przypis edytorski]
św. Łukasz a. Łukasz Ewangelista (rel.) — towarzysz i współpracownik Pawła Apostoła, autor trzeciej Ewangelii. [przypis edytorski]
św. Łukasz a. Łukasz Ewangelista — współpracownik apostoła Pawła, autor trzeciej Ewangelii. [przypis edytorski]
św. Liboriusz (zm. IV w.) — biskup Le Mans. [przypis edytorski]
św. Ludwik właśc. Ludwik IX Święty (1214–1270) — król Francji; usprawnił administrację, system monetarny, zorganizował dwie wyprawy krzyżowe. [przypis edytorski]
św. Maclou — biskup z St.-Mels, zmarły około r. 565. Święto jego obchodzą we Francji 15 listopada. [przypis tłumacza]
św. Marcin a. Marcin z Tours (316/336–397) — biskup Tours, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego; jego święto obchodzone jest 11 listopada. [przypis edytorski]
św. Marcin (ok. 316–397) — biskup Tours, zwany Miłościwym, wcześniej legionista rzymski. [przypis edytorski]
św. Marcin — święto obchodzone 11 listopada. [przypis edytorski]
św. Marek w Wenecji — plac św. Marka ze znajdującą się przy nim bazyliką św. Marka i będącą symbolem miasta dzwonnicą św. Marka (Campanile di San Marco), najbardziej znane miejsce Wenecji, otoczone cennymi zabytkami architektury. [przypis edytorski]
św. Marii Magdaleny — w ołtarzu św. Magdaleny były trzy obrazy, w pierwszym św. Magdalena omywa nogi Chrystusowi, w drugim takąż posługę spełnia już leżącemu w grobie, w trzecim sama leżąca na marach odwraca twarz od dyktatora Fabrycjusza, człowieka złych obyczajów. [przypis autorski]
św. Mateusz a. Mateusz Ewangelista — biblijny celnik z Kafarnaum, apostoł Jezusa, autor pierwszej Ewangelii (Ewangelii Mateusza). [przypis edytorski]
św. Michała dzień — dzień 29 września w kalendarzu chrześcijańskim. [przypis edytorski]
św. Michała dzień — dzień 29 września w kalendarzu katolickim. [przypis edytorski]
św. Monika a. Monika z Hippony (ok. 332–387) — święta Kościoła katolickiego, matka św. Augustyna. [przypis edytorski]
św. Patryk (ok. 385–461) — misjonarz i organizator życia religijnego w Irlandii, biskup i apostoł Irlandii. [przypis edytorski]
św. Paweł, Barjezus — Dz 13, 11. [przypis tłumacza]
św. Paweł mieni się „największym grzesznikiem”, (…) „z nieświadomości i ze zbytniego zapału” — 1 Tm 1, 13–15. [przypis tłumacza]
Św. Paweł na wyspie Malcie — Dz 28, 1–10. [przypis tłumacza]
Św. Paweł powiada sam, iż ludzie będą bronić małżeństw (…) — 1 Kor 7, 35. [przypis tłumacza]
Św. Piotr a. Bazylika Świętego Piotra na Watykanie — rzymskokatolicka bazylika na Wzgórzu Watykańskim. [przypis edytorski]
św. Piotr a. Piotr Apostoł (zm. 64/67) — apostoł, pierwszy biskup Rzymu; jego święto wypada 29 czerwca. [przypis edytorski]
Św. Salomea — właśc. Błogosławiona Salomea, chodzi tu zapewne o rysunkowy szkic do witraża zdobiącego dziś kościół franciszkanów w Krakowie. [przypis edytorski]
Św. Trójca — Okopy Świętej Trójcy, warownia obronna na Podolu, założona na polecenie Jana III Sobieskiego w związku z walkami z Turcją. S. Skwarczyńska w artykule U źródła nowatorskiego tematu „Nie-Boskiej komedii” (Zygmunt Krasiński. W stulecie śmierci, Warszawa 1960, s. 7–31) zajęła się szczegółowo interpretacją motywów wyboru przez Krasińskiego tego właśnie zamku jako miejsca rozstrzygającej walki między obozem arystokracji i demokracji. Nie chodzi tu mianowicie o symboliczną nazwę, jak sugeruje przypis w wyd. Libery i Sawrymowicza, nie jest to też wprost odbicie wspomnień z podróży Zygmunta na Podole w r. 1825, kiedy oglądał dawną warownię. Wybór taki ma wg Skwarczyńskiej uzasadnienie w chęci „rehabilitacji nazwiska”, w Okopach Św. Trójcy bowiem „rozegrał się fragment konfederacji barskiej, w której czołową rolę odegrali przedstawiciele rodu poety”, a z okolicami „Okopów Św. Trójcy byli Krasińscy związani zarówno przez niedaleki Kamieniec Podolski, rezydencję biskupa Krasińskiego, jak przez aktualnie będący w ich posiadaniu majątek Dunajowce”. Ważniejszym jednak motywem zgromadzenia przedstawicieli europejskiej arystokracji rodu i pieniądza w murach zameczku właśnie na wschodnim krańcu Europy jest według Skwarczyńskiej fakt, że „rewolucja, którą ukazuje Nie-Boska komedia, to ta rewolucja powszechna, której plan nakreślił karbonaryzm” (czyli węglarstwo, tajna europejska organizacja rewolucyjna z pierwszej połowy XIX w., dążąca do obalenia rządów absolutnych i utworzenia międzynarodowej republiki demokratycznej); ona to „zapędziła na wschodnie ziemie dawnej Polski” „uciekających przed zagładą przedstawicieli obalonych rewolucyjnie społeczeństw”. [przypis redakcyjny]
Św. Winifred, ang. St. Winifred's — powieść Frederika W. Farrara (1831–1903). [przypis edytorski]
św. Wojciecha dzień — dzień 23 kwietnia w kalendarzu katolickim. [przypis edytorski]
św. Wojciech a. Wojciech Sławnikowic, a. Adalbert z Pragi (ok. 956–997) — czeski książę, biskup Pragi, misjonarz do Prus, męczennik, święty Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
σχοτεινος (gr.) — ciemny. [przypis tłumacza]
s. 67, 99, 136 — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajduje się fragmenty zaczynające się od słów: „Uradzili więc, że miłość platoniczna nie znika, lecz tylko anektuje nową dziedzinę, rozszerza się (…)” (rozdział IV); „Znowu inna forma tej samej dyspozycji ku ostatecznościom idealnych (…) Strumieński wyrobił sobie (…) teorię, że organa wszystkich zmysłów są powtórzone w mózgu, w którym niejako siedzi drugi, mały człowiek. »Widział oczyma duszy«, »słyszał w duszy«(…)” (rozdział V); „Tu znowu zamajaczył mu niewyraźny, bo nieśmiały obraz tej „idealnej” miłości, który wytworzył był się w pierwszej epoce stosunku do Angeliki (…)” (rozdział VII). [przypis edytorski]
są bardzo wierni i pozostają w ucisku… — To niedokończone rozumowanie ma na myśli, że prawo, o którym Bóg mówi musi być inne, niż to, co oni nazywają prawem. [przypis tłumacza]
Są ci, którzy się synmi Belialowemi brzydzą — por. 1 Sm 10, 27. [przypis edytorski]
Sącz Nowy a. Nowy Sącz — miasto powiatowe w województwie małopolskim. [przypis edytorski]
Sądami przypuszczalnymi są takie, w których stwierdzenie lub zaprzeczenie przyjmujemy za możliwe (dowolne) tylko; zapewniającymi (assertorycznymi) wtedy, gdy uważamy to za rzeczywiste (prawdziwe); koniecznymi (apodyktycznymi), gdy się to za konieczne poczytuje — tak jakby w pierwszym razie myślenie było czynnością rozsądku, w drugim rozwagi, w trzecim rozumu. Jest to uwaga, której wyjaśnienie nastąpi dopiero w dalszym ciągu. [przypis autorski]
sąd audytorski (daw.) — wyższy sąd wojskowy. [przypis edytorski]
sąd boży — środek dowodowy w średniowiecznym procesie w postaci niebezpiecznej próby, której wynik miał dowodzić winy lub niewinności. Wynikało to z przekonania, że Bóg nie dopuści do krzywdy osoby niewinnej. Najczęściej stosowanymi dowodami tego rodzaju były pojedynek sądowy, próba ognia, próba wody. [przypis edytorski]
sąd boży — tu: rytualny pojedynek mający świadczyć o winie lub niewinności. [przypis edytorski]
sąd boży — w średniowieczu pojedynek sądowy, mający dowieść racji jednej ze stron i uważany za dowód. [przypis edytorski]
sądek (gw.) — drewniane naczynie na płyn, cebrzyk. [przypis edytorski]
sądek — zdr. od dawnego sąd: naczynie (np. na płyny). [przypis redakcyjny]
sąd federalny — najwyższy organ sądowniczy w Szwajcarii. [przypis edytorski]
sąd „gorący” — sąd odbywający się niezwłocznie po schwytaniu przestępców na gorącym uczynku. [przypis edytorski]
Sąd Grodzki — w każdym grodzie; rozpatrywał przede wszystkim sprawy karne, ale także wiele cywilnych; starosta grodowy rzadko sądził sam, a zlecał swoją władzę zastępcy, którym mianował, kogo chciał, poddańczucha: syna chłopskiego, albo huczka, tj. krzykacza zawodowego, byle sobie oddanego. [przypis redakcyjny]
są diamentem krystalizacji — Nazwałem to studium książką ideologiczną. Celem moim było zaznaczyć, że choć ma ono tytuł Miłość, nie jest to romans, a zwłaszcza nie jest tak zabawne jak romans. Przepraszam filozofów, że użyłem słowa „ideologia”; nie było z pewnością moim zamiarem przywłaszczać sobie tytuł, do którego miałby prawo kto inny. Jeżeli ideologia jest szczegółowym opisem idei i wszystkich ich składowych części, niniejsza książka jest szczegółowym i drobiazgowym opisem wszystkich uczuć tworzących namiętność zwaną miłością. Następnie wyciągam z tego opisu pewne wnioski, np. sposób leczenia miłości. Nie znam wyrazu, który by określał po grecku rozprawę o uczuciach, jak ideologia oznacza rozprawę o ideach. Mogłem był poprosić o wymyślenie takiego wyrazu któregoś z uczonych przyjaciół, ale dość już mam kłopotu z tym, że musiałem przyjąć nowe słowo „krystalizacja”, i bardzo możliwe jest, jeśli to studium znajdzie czytelników, że mi nie przebaczą tego neologizmu. Zapewne byłoby dowodem talentu literackiego uniknąć go; próbowałem, ale bez powodzenia. Bez tego słowa, które moim zdaniem wyraża główne zjawisko owego szaleństwa zwanego miłością, szaleństwa dostarczającego człowiekowi największych rozkoszy na ziemi — bez tego słowa, które trzeba by wciąż zastępować długimi omówieniami, opis tego, co się dzieje w głowie i sercu zakochanych, stałby się zawiły, ciężki, nudny dla mnie, autora, cóż dopiero dla czytelników. Proszę tedy czytelnika, którego nazbyt urazi słowo „krystalizacja”, aby zamknął książkę. Nie pragnę (zapewne szczęśliwie dla siebie) licznych czytelników. Byłoby mi miło przypaść do smaku paru dziesiątkom osób w Paryżu, których nie ujrzę nigdy, ale których na nieznane kocham do szaleństwa. Na przykład jakiejś młodej pani Roland [pani Roland: działaczka Żyrondy; przyp. red.], czytającej ukradkiem i za najmniejszym szelestem chowającej szybko książkę do szuflady w warsztacie ojca rytownika. Dusza taka jak pani Roland przebaczy mi, mam nadzieję, nie tylko słowo „krystalizacja”, użyte na określenie tego aktu szaleństwa ujawniającego nam wszystkie doskonałości w kobiecie, którą zaczynamy kochać, ale jeszcze i inne śmiałe skróty. Wystarczy wziąć ołówek i wpisać między wierszami po kilka słów, których brakuje. [przypis autorski]
