Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 114953 przypisów.
zgroźny (neol.) — wywołujący zgrozę. [przypis edytorski]
zgroza zabiła jej mowę — zgroza odjęła jej mowę. [przypis edytorski]
zgruchnąć się (gw.) — zbiec się, nagle się zgromadzić. [przypis edytorski]
zgruntować — dokładnie coś zbadać. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Krybar” — zgrupowanie AK walczące w powstaniu od 5 sierpnia na Powiślu i w Śródmieściu. Dowódcą był kpt. Cyprian Odorkiewicz ps. „Krybar” — pseudonim pochodził z połączenia pierwszych liter imion jego córek, Krystyny i Barbary. 3 września Zgrupowanie „Krybar” połączono z oddziałami ewakuowanymi ze Starego Miasta i przemianowano na Grupę „Powiśle”. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Radosław” — utworzona w 1944 roku formacja Armii Krajowej. W jej skład wchodzili głównie żołnierze Kedywu. Była to najlepiej wyszkolona i uzbrojona jednostka polska walcząca w powstaniu. Wsławiła się bohaterską obroną Woli w dniach 6–11 sierpnia, następnie walczyła na Starym Mieście i w Śródmieściu. [przypis edytorski]
Zgrupowanie „Żyrafa” — Zgrupowanie „Żyrafa” powstało 1 sierpnia 1944 r., toczyło walki na Żoliborzu i brało udział w natarciach na Dworzec Główny. [przypis edytorski]
zgryźć się — bardzo się zmartwić. [przypis edytorski]
zgryziony (daw.) — zmartwiony (por. zgryzota). [przypis edytorski]
zgryziony — tu: markotny, ponury. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
zgryziony — tu: naznaczony zgryzotą, ciężkim zmartwieniem. [przypis edytorski]
zgryzota — zmartwienie. [przypis edytorski]
zgryzota — zmartwienie, smutek. [przypis edytorski]
z gryzoty — ze zgryzoty. [przypis edytorski]
zgrzebi (starop.) — konopne włókno a. lniane pakuły. [przypis edytorski]
zgrzebło — grzebień lub szczotka służąca do czyszczenia sierści zwierząt. [przypis edytorski]
zgrzebło — szczotka przeznaczona do oczyszczania sierści zwierząt. [przypis edytorski]
zgrzebny — grubo tkany, prosty. [przypis edytorski]
zgrzebny — prosty, mało atrakcyjny, nieciekawy, bez ozdób. [przypis edytorski]
zgrzebny — prosty, nieozdobny bądź utkany z grubego płótna. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany a. uszyty z grubej przędzy lnianej lub konopnej; prosty, szorstki. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany z grubej przędzy konopnej albo lnianej; prosty, skromny. [przypis edytorski]
zgrzebny — utkany z lnu lub konopi. [przypis edytorski]
zgrzebny — wykonany z grubego płótna. [przypis edytorski]
zgrzybiały — niedołężny, stary. [przypis edytorski]
zgrzypienie — dziś: skrzypienie. [przypis edytorski]
zgrzypnąć (daw.) — skrzypnąć. [przypis edytorski]
zgrzytnienie (daw. forma) — dziś: zgrzytnięcie. [przypis edytorski]
zgubią (starop.) — tu: utracą. [przypis edytorski]
zgubić się w opinii — nieodwołalnie stracić dobrą opinię. [przypis edytorski]
zgubieniśmy — skrócone od: zgubieni [jeste]śmy. [przypis edytorski]
zgubione loki — w druku od tego miejsca tekst jest wyrównany do prawej. [przypis edytorski]
z gury (starop. forma ort.) — z góry. [przypis edytorski]
zgwałcić (starop.) — dokonać czegoś przemocą, nagle, z naruszeniem przyjętych praw i zasad; być zgwałconym: być potraktowanym bezwzględnie, z naruszeniem przyjętych norm. [przypis edytorski]
zgwałcić (tu daw.) — zmusić przemocą lub groźbą. [przypis edytorski]
zgwałcony (starop.) — przymusem, na siłę, wbrew swej naturze potraktowany; tu: stłamszony, pozbawiony śmiałości i samodzielności. [przypis edytorski]
zgwarzać się (gw.) — porozumiewały się ze sobą. [przypis edytorski]
z gwiazdy — dziś popr. forma N. lm: z gwiazdami. [przypis edytorski]
z gwiazd zrobiła mi się w oczach kasza — cytat ze zmienioną kolejnością słów, z poematu Słowackiego Beniowski, pieśń I. [przypis edytorski]
zhańbion (daw.) — forma skrócona; dziś tylko: zhańbiony. [przypis edytorski]
zhardzieć — stać się hardym, wbić się w pychę, gardzić innymi. [przypis edytorski]
z Harry (daw.) — dziś popr. forma N.: z Harrym. [przypis edytorski]
z hetmany (daw.) — dziś popr. forma N. lm: z hetmanami. [przypis edytorski]
zhodować — tu: wychować. [przypis edytorski]
z Homera. On przecież kocha (…) Autolykosa, i powiada, że (…) tak umiał kraść i przysięgać — zob. Odyseja XIX 395. [przypis edytorski]
zhukany (daw.) — rozhukany (silny i gwałtowny). [przypis edytorski]
ziać — ciężko oddychać. [przypis edytorski]
ziać (starop.) — oddychać; ostatni raz zieje: wydaje ostatnie tchnienie. [przypis edytorski]
ziać — tu: oddychać. [przypis edytorski]
ziandar (gw.) — żandarm. [przypis edytorski]
ziandary (gw.) — żandarmi. [przypis edytorski]
ziareczko — dziś: ziarneczko. [przypis edytorski]
ziarn — dziś popr. forma D. lmn.: ziaren. [przypis edytorski]
ziarn — dziś popr.: ziaren. [przypis edytorski]
ziarn — dziś raczej: ziaren. [przypis edytorski]
ziarnko owe — dzis popr.: ziarnko owo. [przypis edytorski]
ziarno Demetry — zboże, chleb; Demeter w mit. gr. była boginią przyrody i urodzaju. [przypis edytorski]
„Ziarno” — warszawskie pismo codzienne, wychodziło od 1897 r., w 1900 r. zamieniło się w tygodnik. [przypis edytorski]
Ziehm, Ernst (1867–1962) — poseł do Gdańskiego Volkstagu w l. 1920–1937, przewodniczący Senatu Wolnego Miasta Gdańska w l. 1931–1933 . [przypis edytorski]
Zieh', Schimele, zie'h!… Juvele, na Juvele! zie'h doch, na!… (niem.) — Ciągnij Schimele, ciągnij… Juvele, chodź, no, ciągnij! [przypis edytorski]
zieje (starop. forma) — oddycha. [przypis edytorski]
Zieliński, Tadeusz (1859–1944) — wybitny polski historyk kultury, filolog klasyczny, profesor Uniwersytetu w Petersburgu i Uniwersytetu Warszawskiego, członek kilkunastu krajowych i europejskich instytucji naukowych, uhonorowany doktoratami honoris causa przez wiele uczelni krajowych i zagranicznych. [przypis edytorski]
Zielna — ulica w centrum Warszawy. [przypis edytorski]
Zielona Brama — jedna z bram Gdańska, reprezentacyjny budynek z przejazdem w przyziemiu, zbudowany 1564–1568, noszący nazwę od znajdującego się wsch. stronie Zielonego Mostu. [przypis edytorski]
Zielona Gęś — cykl groteskowych miniatur dramatycznych Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. [przypis edytorski]
Zielona Gęś z „Przekroju” — groteskowe miniatury dramatyczne Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego z cyklu Teatrzyk Zielona Gęś, publikowane na ostatniej stronie tygodnika „Przekrój” w latach 1946–1950. [przypis edytorski]
zieloném darniem (daw. reg.) — w dzisiejszej polszczyźnie wyraz darń jest r.ż., więc popr. forma: zieloną darnią. [przypis edytorski]
zielone dęby — właśc. dęby korkowe (los alcornogues). [przypis edytorski]
zielone i czerwone łatki w miejscu, gdzie się wiesza ordery — w obozie oświęcimskim za pomocą różnych kolorów trójkątów naszywanych na ubiorach więziennych (tzw. pasiakach, od wzoru pionowych pasów na materiale) oznaczano różne kategorie więźniów, np. czerwonym trójkątem więźniów politycznych, a zielonym więźniów określonych jako „zawodowi przestępcy kryminalni”. [przypis edytorski]
zielonem (daw.) — zielonym. [przypis edytorski]
zielonem — dziś popr.: zielonym. [przypis edytorski]
Zielone Świątki — daw. ludowe święto wiosny, w polskiej tradycji katolickiej ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego, obchodzonego 7 tygodni po Niedzieli Wielkanocnej. [przypis edytorski]
Zielone Świątki — dawne święto wiosny, w polskiej tradycji katolickiej ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego, obchodzonego 7 tygodni po Niedzieli Wielkanocnej. [przypis edytorski]
Zielone Świątki — przedchrześcijańskie święto wiosny poświęcone rozkwitowi sił natury, przez kościół katolicki zastąpione świętem Zesłania Ducha Świętego, obchodzonym od maja do czerwca, 49 dni po Wielkanocy. [przypis edytorski]
Zielone Świątki — tu: Szawuot, żydowskie Święto Tygodni, podczas którego bożnice i domy są przystrajane zielenią, kwiatami i gałązkami; obchodzone w pięćdziesiątym dniu po święcie Pesach (Paschy). [przypis edytorski]
Zielone Świątki — w polskiej tradycji katolickiej ludowa nazwa święta Zesłania Ducha Świętego, obchodzonego na pamiątkę wydarzeń opisanych w biblijnych Dziejach Apostolskich, kiedy apostołowie Jezusa zaczęli przemawiać w rozmaitych obcych językach, których się uprzednio nie uczyli (Dz 2, 1–11). [przypis edytorski]
Zielone Święta a. Zielone Świątki — potoczna nazwa święta Zesłania Ducha Świętego; święto ruchome (maj, czerwiec). [przypis edytorski]
Zielone Święta a. Zielone Świątki — potoczna nazwa Święta Zesłania Ducha Świętego w kościele chrześcijańskim; jest to święto ruchome, przypadające 7 tygodni po Niedzieli Wielkanocnej (a więc pierwszej niedzieli po pierwszej wiosennej pełni Księżyca). [przypis edytorski]
Zielone Stawki — właśc. Zielony Staw Kieżmarski a. Zielony Staw, największy ze stawów znajdujących się w Dolinie Kieżmarskiej po słowackiej stronie Tatr. [przypis edytorski]
Zielonka, Benedykt (1785–1835) — polski oficer, pułkownik, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego. [przypis edytorski]
zielonkowatej — dziś: zielonkawej. [przypis edytorski]
zielonolicy — o zielonym obliczu (twarzy); por. zzielenieć ze strachu. [przypis edytorski]
„Zielony Balonik” — krakowski kabaret literacki, pierwszy tego typu na ziemiach polskich, funkcjonujący w kawiarni „Jama Michalika” w latach 1905–1912. [przypis edytorski]
Zielony Balonik — pierwszy młodopolski kabaret literacki założony na wzór francuskich czy berlińskich w Krakowie (z siedzibą w Jamie Michalika), działający w latach 1905–1915; łączył sztukę słowa z malarstwem, ściślej satyrycznymi karykaturami; głównymi autorami byli: Tadeusz Boy-Żeleński, Witold Noskowski. [przypis edytorski]
Zielony Balonik — pierwszy polski kabaret literacki, założony przez krakowskich poetów, pisarzy i plastyków. [przypis edytorski]
Zielony Balonik — pierwszy polski kabaret literacki, założony w r. 1905; do jego zespołu dołączył w pewnym momencie Tadeusz Boy-Żeleński. [przypis edytorski]
Zielony Balonik zrobił mnie, ot tak, od niechcenia, pisarzem — tu w tekście umieszczono ilustrację z podpisem: Zaproszenie na wieczór Zielonego Balonika (rys. W. Wojtkiewicz). [przypis edytorski]
Zielony Most — most w Gdańsku na rzece Motławie, wzniesiony w 1564 jako most zwodzony łączący Główne Miasto z Wyspą Spichrzów, dawną dzielnicą przemysłową z licznymi magazynami. [przypis edytorski]
zielony stolik — hazard; gry hazardowe tradycyjnie rozgrywane są przy stole nakrytym zielonym suknem. [przypis edytorski]
Zielony strzelec — roboczy tytuł dzieła Stendhala, ostatecznie opublikowanego jako Lucjan Leuwen. [przypis edytorski]
„Zielony Sztandar” — polski tygodnik związany z ruchem ludowym, wydawany od 1931 roku. [przypis edytorski]
ziem (daw.) — forma dawna, skrócona; dziś: ziemia. [przypis edytorski]
ziem — dziś popr.: ziemia. [przypis edytorski]
Ziemecki, Stanisław, początkowo Stanisław Landau (1881–1956) — fizyk polski. [przypis edytorski]
ziemia była pusta i próżna, a Duch Boży unosił się nad wodami… — cytat z biblijnego opisu stworzenia świata (Księga Rodzaju 1,2). [przypis edytorski]
ziemia chananejska (daw.) — dziś: Kanaan, starożytna żyzna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny). [przypis edytorski]
ziemia Cyrce (mit. gr.) — wyspa wróżki Cyrce, umiejscawiana na zach. brzegu Płw. Apenińskiego, ok. 100 km na płd. od Rzymu, na przylądku Cicrei (oddzielonym od lądu podmokłymi obszarami i wyglądającym jak wyspa). [przypis edytorski]
Ziemia człowieczej ręce korna — ziemia jest pokorna wobec (działań) ludzkiej ręki. [przypis edytorski]
Ziemia Gadeirycka — tereny Kadyksu (gr. Gádeira), miasta w płd.-zach. Hiszpanii, założonego ok. 1100 p.n.e. przez Fenicjan na półwyspie oddzielającym odnogę Zat. Kadyksu od Oceanu Atlantyckiego. [przypis edytorski]
