Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

Radziwie — chodzi prawdopodobnie o dawną wieś, a od 1923 r. dzielnicę Płocka, na co wskazywałaby wspomniane w dalszej części wiersza szkoła i kościół, lub o niewielką wieś położoną w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Ojrzeń (obecnie liczącą ok. 30 mieszkanek i mieszkańców). [przypis edytorski]

Radziwiłł, Bogusław (1620–1669) — książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, wielokrotny poseł na Sejm Rzeczypospolitej, koniuszy wielki litewski; bohater powieści Henryka Sienkiewicza (1846–1916) pt. Potop. [przypis edytorski]

Radziwiłł, Bogusław (1620–1669) — syn Janusza, znany poplecznik Szwedów, głowa kalwinów litewskich. [przypis redakcyjny]

Radziwiłł, Janusz (1579–1620) — książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, opiekun litewskich protestantów, uczestnik rokoszu Zebrzydowskiego. [przypis edytorski]

Radziwiłł, Krzysztof (1585–1640) — magnat, różnowierca, dowódca wojskowy; wspomniana obrona Inflant była jego pierwszą samodzielną misją. [przypis edytorski]

Radziwiłł, Michał Kazimierz herbu Trąby (1635–1680) — krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczaszego litewskiego, kasztelana i wojewody wileńskiego oraz hetmana polnego litewskiego; szwagier Jana III Sobieskiego, gorliwy katolik, interesował się nauką, a szczególnie alchemią. [przypis edytorski]

Radziwiłłów — wieś i stacja kolejowa w pobliżu Łowicza, 55 km na zachód od Warszawy w kierunku Skierniewic. [przypis redakcyjny]

Radziwiłł-Sierota — odbył dalekie podróże i wydał opis peregrynacji swojej do Ziemi Świętej. [przypis autorski]

radzi — zadowoleni, z radością. [przypis edytorski]

Radzwiłła — forma skrócona, użyta dla zachowania rytmu. [przypis edytorski]

Radzymin — miasteczko oddalone 18 km od Warszawy, miejsce walk w dniach 11–14 VIII 1920 r. [przypis redakcyjny]

Räder müssen rollen für den Sieg (niem.) — koła muszą toczyć się do zwycięstwa. [przypis edytorski]

Räuber — das verkohlte, glühend abstehende Dochtende einer brennenden Kerze. [przypis edytorski]

rafa — duży, podwodny, masywny wał zbudowany z nagromadzonych szkieletów organizmów morskich. [przypis edytorski]

Rafael (1483–1520) — właśc. Raffaello Sanzio, włoski malarz i architekt. [przypis edytorski]

Rafael (1483–1520) — włoski malarz, rysownik, architekt, jeden z najważniejszych twórców późnego renesansu. [przypis edytorski]

Rafaela loże — malowidła ścienne Rafaela w Watykanie. [przypis edytorski]

Rafael Mengs (1728–1779) — przyjaciel Winkelmanna, sławny malarz i krytyk; porównaj jego: Gedanken über die Schönheit und den Geschmack in der Malerei (Myśli o piękności i smaku w malarstwie), s. 69. [przypis redakcyjny]

Rafael — niem. Rafael: Eine Novelle in Versen (1862 lub 1863). [przypis edytorski]

Rafael Santi (1483–1520) — malarz włoskiego renesansu. [przypis edytorski]

Rafael Santi (1483–1520) — włoski malarz epoki renesansu. [przypis edytorski]

Rafael Santi (1483–1520) — wybitny włoski malarz i architekt renesansowy. [przypis edytorski]

Rafael — właśc. Raffaello Santi (1483–1520), włoski malarz epoki renesansu. [przypis edytorski]

Rafael, właśc. Raffaello Santi a. Raffaello Sanzio (1483–1520) — wł. malarz i architekt, najmłodszy z trójki genialnych artystów wł. renesansu, obok Michała Anioła i Leonarda da Vinci. [przypis edytorski]

Rafael, właśc. Raffaello Santi a. Raffaello Sanzio (1483–1520) — włoski malarz, rysownik, architekt, jeden z najważniejszych twórców późnego renesansu; znany m.in. wielu z obrazów przedstawiających Madonnę z Dzieciątkiem. [przypis edytorski]

Rafael, właśc. Raffaello Santi lub Raffaello Sanzio (1483–1520) — włoski malarz i architekt. [przypis edytorski]

Rafałowicz, Andrzej (1736–1823) — zamożny kupiec i bankier, prezydent Warszawy (od marca 1793 do kwietnia 1794 oraz od listopada 1794 do lipca 1796). [przypis edytorski]

rafa podwodna (geol.) — skała podwodna, powstająca z wapiennych szkieletów organizmów morskich; tu (przen.): przeszkoda uniemożliwiająca osiągnięcie celu. [przypis edytorski]

raffiniert — sinnt. [przypis edytorski]

Rafia — dziś: Rafah, miasto blisko wybrzeża Morza Śródziemnego ok. 30 km na południe od Gazy, na granicy Egiptu i Izraela. [przypis edytorski]

rafia — palma iglasta albo bambusowa. [przypis edytorski]

Rafia — Ῥάφεια, miasto nadmorskie Palestyny dziś Bir-Refa [ob. Rafah, 30 km na płd. od miasta Gaza, przy granicy z Egiptem], p. I, IV, 2, uwaga. [przypis tłumacza]

rafinada (daw.) — wyrafinowanie, wyszukana wymyślność. [przypis edytorski]

raf, które w żałobnych szat obłóczą zwoje niewiasty — raf, które sprawiają, że kobiety stają się wdowami. [przypis edytorski]

RAF (Royal Air Force) — siły powietrzne Wielkiej Brytanii utworzone 1 kwietnia 1918 r. jako pierwsze siły powietrzne na świecie. Brały udział zarówno w pierwszej, jak i w drugiej wojnie światowej. [przypis edytorski]

RAF — Służyli oni w szeregach 148 i 178 dywizjonu Royal Air Force. [przypis edytorski]

ragaišis — rupių miežinių ar kvietinių miltų duona. [przypis edytorski]

Ragany (mit. litew.) — bóstwa drzew w nich ukryte. [przypis autorski]

Ragier — znany opój; „Wielki kubek” — oberża pod tym godłem. [przypis tłumacza]

Ragionamenti — skandalizujące dialogi renesansowych kurtyzan, autorstwa Aretina. [przypis edytorski]

Ragnarok — miejscowość fikcyjna, nazwa nawiązuje do słowa ragnarök występującego w mitologii skandynawskiej, oznaczającego zagładę bogów (przeznaczenie bogów) i całego świata, która nastąpi po ostatniej bitwie bogów z olbrzymami. [przypis edytorski]

Ragnarok (mit. skandynawska) — także: Ragnarök a. ragnarak oznacza nie miejsce (miasto), ale: los bogów (niem. Götterdämmerung), czyli wielką walkę między bogami a olbrzymami pod wodzą Lokiego, w wyniku której spłonie świat i siedziba bogów, Asgard, zgasną wszystkie gwiazdy, a Ziemię zaleje wielkie morze; ostatecznie z tej toni wyłoni się nowy świat (zielona Gimlea) i nastąpi era szczęśliwości bez przemocy i wojen (pod wodzą zmartwychwstałego boga piękna, dobra i mądrości Baldura). [przypis edytorski]

Ragneta — obecnie Nieman w obwodzie kaliningradzkim; w r. 1289 krzyżacy zbudowali tam zamek. [przypis edytorski]

Ragneta — obecnie Nieman w obwodzie kaliningradzkim; w r. 1289 krzyżacy zbudowali tam zamek. [przypis edytorski]

ragout — potrawa francuska z mięsa lub warzyw pokrojonych w kostkę i duszonych w wywarze. [przypis edytorski]

ragt — eigentl. brennt. Nach dem Ritus der römisch-katholischen Kirche wird dem Sterbenden eine brennende geweihte Kerze in die Hand gegeben, die, sobald das Leben ausgehaucht worden, verlöscht wird. eigentl. brennt. Nach dem Ritus der römisch-katholischen Kirche wird dem Sterbenden eine brennende geweihte Kerze in die Hand gegeben, die, sobald das Leben ausgehaucht worden, verlöscht wird. [przypis tłumacza]

raguotinė (brus.) — ietis. [przypis edytorski]

Raguza — prawdopodobnie tu: właśc. Ragusa; miasto na Sycylii; podczas II wojny światowej było okupowane przez państwa Osi, głównie Niemcy i Włochy. W lipcu 1943 r. siły alianckie rozpoczęły inwazję na Sycylię. Nazwa Raguza może odnosić się również do Dubrownika, który funkcjonował pod tą nazwą do końca I wojny światowej. [przypis edytorski]

Rahab — nierządnica z Jerycha, ukryła w swoim domu posłów Jozuego, ratując ich od niechybnej śmierci przy zburzeniu tego miasta. Św. Paweł w liście swoim do Żydów [dziś stosowana nazwa: List do Hebrajczyków; red. WL], rozdz. 11, w. 31, o niej tak pisze: „Wiarą Rahab nierządnica nie zginęła z niewiernymi, przyjąwszy z pokojem szpiegi”. [przypis redakcyjny]

raić (daw.) — doradzać, polecać. [przypis edytorski]

raić — doradzać, polecać. [przypis edytorski]

raić — polecać kogoś a. coś; swatać. [przypis edytorski]

raić (przestarz.) — polecać, swatać. [przypis edytorski]

raić — radzić, doradzać; tu: swatać. [przypis edytorski]

raikštė — nuo raištis: pareiga. [przypis edytorski]

raikštis — dab.: raištis, virvelė kam surišti. [przypis edytorski]

rail troublers — zbójcy kolejowi w Stanach Zjednoczonych. [przypis autorski]

Rais, Gilles de (1405–1440) — fr. arystokrata i żołnierz, m.in. w wojsku dowodzonym przez Joannę d'Arc w kampanii w 1429 r.; od ok. 1435 r. praktykował okultyzm, pod wpływem Francesca Prelatiego (1414–1446), wł. duchownego i alchemika, wywołując demony i jednemu z nich, nazywanemu „Barron”, składając w ofierze dzieci; był sądzony przez sąd świecki i duchowny pod zarzutami zabójstwa, sodomii i herezji, został ekskomunikowany i skazany na śmierć za torturowanie, gwałty i zamordowanie kilkudziesięciu dzieci (liczba ofiar wynosić mogła od 30–200) w wieku 8–16 lat, głównie chłopców; wraz ze swymi współpracownikami de Rais został stracony w Nantes 26 października 1440 r.; jego przypadek jest uważany za przykład wampiryzmu seksualnego. [przypis edytorski]

raison (fr.) — rozsądek, rozum. [przypis edytorski]

raisonnable (fr.) — rozsądnie, z namysłem. [przypis edytorski]

raitorius — raitelis, raitas bernelis. [przypis edytorski]

Raitz, Giles de właśc. Rais (1405–1440) — fr. arystokrata, żołnierz; w latach 1427–1435 służył jako dowódca niewielkiego osobistego oddziału składającego się z dwudziestu pięciu zbrojnych i jedenastu łuczników w wojsku królewskim, także w kampanii pod dowództwem Joanny d'Arc w 1429 r.; zginął skazany za torturowanie, gwałty i zamordowanie 30 dzieci (liczba ofiar, choć nieudowodniona przed sądem mogła sięgać 200). [przypis edytorski]

raja — rodzaj płaszczki: spłaszczona ryba morska z wąskim ogonem, prowadząca przydenny tryb życia. [przypis edytorski]

rajbrod (z ang. ryebread) — chleb żytni. [przypis edytorski]

rajca — członek rady miejskiej. [przypis edytorski]

rajca — dawny radca miejski. Stanowisko to piastowane było w dawnej Polsce. [przypis edytorski]

rajca — radny, członek rady miasta. [przypis edytorski]

rajczyni (daw.) — tu: doradczyni. [przypis edytorski]

rajer — czaple pióro, używane daw. do ozdoby damskich fryzur a. kapeluszy. [przypis edytorski]

rajer — czaple pióro używane dawniej do ozdoby kapeluszy lub fryzur damskich. [przypis edytorski]

rajer — pióro czapli, używane jako ozdoba kapelusza a. fryzury. [przypis edytorski]

rajfle (z fonet. ang. rifle) — strzelby, karabiny; kentuckie rajfle: z ang. Kentucky rifle (zwany też long rifle), używany w Ameryce sztucer o bardzo długiej lufie, co było rzadkością w karabinach europejskich w tym samym okresie, bardzo popularny wśród kolonistów, jeden z pierwszych karabinów powszechnie stosowanych do polowania i walki. [przypis edytorski]

rajfura — rajfurka, tj. stręczycielka. [przypis edytorski]

rajfur (daw.) — pośrednik prostytucji; stręczyciel. [przypis edytorski]

rajfur (daw.) — pośrednik prostytucji; stręczyciel. [przypis edytorski]

rajfurka (daw.) — pośredniczka prostytucji; stręczycielka. [przypis edytorski]

rajfurka — pośredniczka prostytucji; stręczycielka. [przypis edytorski]

rajfurka — stręczycielka; osoba znajdująca prostytutkom klientów. [przypis edytorski]

rajfurka — stręczycielka; pośredniczka kontaktów seksualnych. [przypis edytorski]