Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10257 przypisów.
wody meockie — tu: Morze Azowskie. [przypis edytorski]
w „Odysei” szczegóły odnoszące się do wysadzenia na ląd Odyseusza — Homer, Odyseja XIII 119 i nast. [Arystoteles ma na myśli, że wydaje się niewiarygodne, iż Odyseusz nie obudził się, kiedy jego statek przybił do lądu na Itace, a żeglarze feaccy wynieśli go na brzeg; red. WL] [przypis tłumacza]
wody Syloh a. sadzawka Siloe a. sadzawka Siloam — mykwa znajdująca się niegdyś w Jerozolimie zasilana wodami strumienia Gichon (J 9,7). [przypis edytorski]
Wodząc rej tańca pokorny Psalmista (…) — Król Dawid, prowadząc arkę przymierza, w długiej wełnianej sukni idąc przed nią, tańcował, nie zważając na szyderstwo Micholi, córki Saula, szydzącej z niego, że bez względu na królewską powagę puszczał się w taniec wobec zebranego ludu; na co on odpowiedział: „Chciałbym być jeszcze niższym, a to w sposób, ażebym sam siebie poniżonego widział w oczach moich”. I zaiste, był mniejszy jak król, ponieważ tak pokorny wmieszał się między lud własny, i zarazem większy od króla, ponieważ jako sługa boży przez pokorę znalazł łaskę u Boga. [przypis redakcyjny]
wodzą (daw.) — forma B.lp: wodzę; uzdę. [przypis edytorski]
wodza — 4. przypadek lm [tj. B.; od M.lp: wodza; część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodza — 4 przyp. [B.] lm. [przypis redakcyjny]
wodza (daw.) — pas rzemienny połączony z wędzidłem. [przypis edytorski]
wodza — r.ż. [część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodza — r.ż. [część uprzęży; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wodza — r. ż. [przypis redakcyjny]
wodza — r. ż. [ta wodza]. [przypis redakcyjny]
wodze — 1. przypadek lm [część uprzęży; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wodze — 2. przypadek lm [tj. D.; od M.lp: wodza; część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodze — 2. przypadek lm [tj. D.;od M.lp: wodza; część uprzęży; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wodze — 4. przypadek lm [tj. B.; M.lp: wodza; część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodze — 4. przypadek lm [tj. B.; M.lp: wodza; część uprzęży; red. WL]. [przypis redakcyjny]
wodze — 4. przypadek lm [tj. B.; od M.lp: wodza; część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodze — 4 przyp. [B.] lm. [przypis redakcyjny]
wodze — cugle a. lejce. [przypis edytorski]
wodze — cugle. [przypis redakcyjny]
wodze — dziś popr. forma M.lm: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma M. ln: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma M.lp: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma W. lm.: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — dziś popr. forma: wodzowie. [przypis edytorski]
wodze — lejce. [przypis edytorski]
wodze (…) obala — daw. forma odmiany, dziś: wodzów (tj. przywódców stada). [przypis edytorski]
wodze — tu: uprząż. [przypis edytorski]
wodzianka — wodnista zupa. [przypis edytorski]
wodzić (daw.) — prowadzić. [przypis edytorski]
wodzić się (starop.) — wieść się, powodzić się; fała (…) co się mu ondzie wodziła: chwała, która go tam spotykała. [przypis edytorski]
wodzić się — tu: przemieszczać się. [przypis edytorski]
wodzić się za łby — bić się, szarpać się między sobą. [przypis edytorski]
wodzić — tu w znaczeniu: prowadzać i opiekować się młodymi pisklętami. [przypis edytorski]
Wodzicki, Henryk (1813–1884) — wielokrotny poseł na Sejm Krajowy Galicji oraz do austriackiej Rady Państwa. [przypis edytorski]
w odzieniu — ἐνδύματα, indusiis (indusium), im Hemd (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]; Mt 6, 25: ἔνδυμα, co Pape tłumaczy „das Angezogene, das Kleid”. Wujek używa słowa „odzienie” (vestimentum Wulgaty), tak samo Biblia Berlińska [1810], ułożona wedle edycji Biblii Gdańskiej. [przypis tłumacza]
wodzili się za łby — bili się. [przypis edytorski]
Wodziński, Antoni (1852–1928) — pisarz pol. i fr. (Les trois romans de Frédéric Chopin), tłumacz m.in. powieści Sienkiewicza. [przypis edytorski]
Wodzisław — miasteczko na zachód od Pińczowa. [przypis redakcyjny]
wodzów — 2. przypadek lm [tj. D.lm; od M.lp: ta wodza; część uprzęży]. [przypis redakcyjny]
wodzów — ἡγεμόνων, ducum, Imperatoren (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
wodzowie skrzydlatego gmina (starop. forma) — archaniołowie. [przypis edytorski]
W ofierze bogom rznąć, jak Atamanta — chłop wspomina Atamanta, którego widział niedawno w teatrze: Sofoklesa tragedia pt. Atamas. Ino, zazdrosna macocha, chce zabić na ofiarę pasierba Fryksosa i Helle, a nawet ich ojca, Atamanta, a swego męża — lecz gdy przybrani, jak ofiary na rzeź prowadzone, w kwiaty i wieńce, zjawiają się na scenie, uratowała ich matka Nefele (Chmura), posławszy na pomoc złotorunego barana. [przypis tłumacza]
wo front (ros.) — na baczność. [przypis edytorski]
Wogezy (fr. Vosges) — tu: masyw górski z najwyższym szczytem Grand Ballon (1424 m. n.p.m.), położony w departamencie o tej samej nazwie, na terenie Lotaryngii (w płn.-wsch. części Francji). [przypis edytorski]
Wogezy — pasmo górskie we wschodniej Francji. [przypis edytorski]
w ogniowym ustalone harcie — wzmocnione przez hartowanie. [przypis edytorski]
w ogrodzie wzniosłym — W raju ziemskim, na wierzchołku góry czyśćcowej. [przypis redakcyjny]
w ogrodzie zwanym Akademią — był to gaj poświęcony herosowi ateńskiemu Akademosowi, stąd nazwa. [przypis edytorski]
wogzal (z ros. вокзал) — dworzec. [przypis edytorski]
Wohl wissend — leiten. — Diese Steppen sind mit hohem Grase bedeckt, durch das man nicht reiten kann, ohne es niederzutreten. Um daher den Weg und die Spuren unkenntlich zu machen, bedienen sich die Tataren folgendes Auskunftsmittels. Angenommen, es wären ihrer vierhundert, so sondern sich diese in vier Teile zu je hundert ab. Der erste Teil geht gegen Abend, der zweite gegen Morgen, der dritte gegen Mittag, der vierte gegen Mitternacht zu. Nachdem jeder Trupp anderthalb Meilen zurückgelegt hat, teilt er sich wieder in vier Abteilungen, schreitet weiter vor und teilt sich abermals, so daß am Ende nur etwa zehn oder elf in einer Schaar sich befinden. Alle reiten in hurtigem Trabe; werden sie bemerkt, so flieht jeder Haufe nach seiner Richtung hin, und sie treffen dabei so genau den Weg durch die Steppe und gelangen so gewiß zu dem bestimmten Orte, daß der geschickteste Segler mit seinem Kompaß nicht besser steuern könnte. Wenn die ihnen nachsetzenden Kosaken auf das Labyrinth der von ihnen getretenen Pfade stoßen, wissen sie nicht, nach welcher Seite sie ihnen nachjagen sollen. J. Niemcewicz, Gedenkbücher Bd. 3. (Malczewski) [przypis autorski]
wo ich stecke (niem.) — gdzie tkwię. [przypis edytorski]
Wo ich stehe, just da ist die Welt (niem.) — gdzie stoję, tam jest świat. [przypis edytorski]
Wo imia Otca i Syna, To nasza mołytwa… — refren wiersza Platona Kosteckiego pt. Nasza mołytwa, wyd. w 1861 w języku ruskim, alfabetem łacińskim. [przypis edytorski]
Wo ist das deutsche Vaterland (niem.) — gdzie jest niemiecka ojczyzna. [przypis edytorski]
Wo ist er? (niem.) — Gdzie on jest? [przypis edytorski]
Wo ist Meir (jid.) — gdzie jest Meir. [przypis edytorski]
Wojaczek, Rafał (1945–1971) — poeta (zaliczany do tzw. poetów wyklętych) oraz prozaik. [przypis edytorski]
wojaków — w wyd. z 1790 r.: obrońców kraju. [przypis edytorski]
wojarz (daw.) — wojownik. [przypis redakcyjny]
wojażer (daw.) — podróżnik. [przypis edytorski]
wojażer (daw.) — podróżnik. [przypis redakcyjny]
wojaż — podróż. [przypis redakcyjny]
wojaż (z fr.) — podróż. [przypis edytorski]
Wojciech Brudzewski (1446–1495) — łac. Albertus de Brudzewo, astronom i matematyk polski, czołowy przedstawiciel krakowskiej szkoły matematyczno-astronomicznej, filozof, pedagog, dyplomata; ukończył wydział nauk wyzwolonych Akademii Krakowskiej, na której następnie zaczął wykładać matematykę, astronomię oraz filozofię Arystotelesa (studia teologiczne zakończył bakalaureatem), jego uczniami byli m.in.: Mikołaj Kopernik, Bernard Wapowski, Szymon z Sierpca, Michał z Wrocławia i Konrad Celtis; od 1494 r. przebywał w Wilnie na dworze wielkiego księcia litewskiego Aleksandra, jako jego sekretarz pełniąc misje dyplomatyczne; członek założonego przez humanistę niem. Konrada Celtisa towarzystwa literackiego „Sodalitas Litteraria Vistulana” („Nadwiślańskie Towarzystwo Literackie”); przygotował grunt do podważenia systemu geocentrycznego w astronomii, wykazywał niezgodność wielu obserwacji z teorią Ptolemeusza, jako pierwszy stwierdził, że Księżyc porusza się po elipsie i że pozostaje zwrócony w stronę Ziemi zawsze tylko jedną stroną. [przypis edytorski]
Wojciech Jastrzębiec (1362–1436) — biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
Wojciech Kryski (zm. 1566) — prawnik, dyplomata, dworzanin Zygmunta Augusta, sportretowany przez Górnickiego w Dworzaninie jako znawca zwyczajów renesansowych. [przypis redakcyjny]
Wojciech (łac. Adalbertus, niem. Adalbert; ok. 956–997) — święty chrześcijański; książę z czeskiego rodu Sławnikowiców, przez ojca spokrewniony z spokrewniony z Ottonami saskimi, a przez matkę z Przemyślidami; jako biskup praski stawiał sobie za cel zwalczyć wielożeństwo, promować celibat duchownych i zlikwidować handel niewolnikami, w czym napotkał znaczny opór; przebywał później jako mnich w klasztorze na Monte Cassino i w klasztorze benedyktyńskim świętych Aleksego i Bonifacego w Rzymie; ponownie wrócił na biskupstwo praskie, ale musiał je opuścić, wszedłszy w konflikt z księciem Bolesławem II Pobożnym z Przemyślidów, kiedy wystąpił (bezskutecznie) przeciw ukaraniu śmiercią żony jednego z możnowładców (z rodziny Wrszowców) za cudzołóstwo; w 966 r. wróciwszy do Rzymu zaprzyjaźnił się z Ottonem III, ale też dowiedział się, że większość jego rodziny została wymordowane przez Wrszowców w zemście za klątwę, którą ich obłożył; nie mając możliwości powrotu do Pragi, udał się z misją przez Polskę do Prus, gdzie poniósł śmierć męczeńską 23 kwietnia 997 r. [przypis edytorski]
Wojciechowski, Jakub (1884–1958) — robotnik, pamiętnikarz, literat. [przypis edytorski]
W Ojczyzny imię — w innej wersji tekstu wers ten brzmi: „Na Polski imię, na Jej cześć”. [przypis edytorski]
woje — dziś popr. forma B. lm: wojów, tj. wojowników. [przypis edytorski]
wojen (daw.) — żołnierz, wojownik. [przypis redakcyjny]
wojenne (daw.) — podatek na wypadek wojny. [przypis edytorski]
wojennik (daw.) — wojownik. [przypis redakcyjny]
wojenny Pegaz — konceptystyczne określenie Pogoni, czyli herbu Litwy. [przypis edytorski]
wojewód — dziś popr. forma D. lm: wojewodów. [przypis edytorski]
Województwa ruskie — kolebka bogactwa i potęgi Żółkiewskich, Sobieskich, Wiśniowieckich, Ostrogskich, Koreckich, Zasławskich, Sieniawskich, Zbaraskich; z współczesnych Staszicowi przede wszystkim Czartoryskich, Potockich i Zamoyskich [mowa o wielkich latyfundiach magnatów polskich na terenach dzisiejszej Ukrainy; Red. WL]. [przypis redakcyjny]
województwo bracławskie — województwo należące w XVII w. do Małopolski, jego najważniejszym miastem był Bracław. [przypis edytorski]
wojewoda, kasztelan, podkomorzy — najwyższe rangą urzędy ziemskie daw. Rzeczpospolitej; wojewodowie i kasztelanowie wchodzili w skład Senatu. [przypis edytorski]
wojewoda kijowski — Tyszkiewicz Łohojski, Janusz herbu Leliwa (1590–1649), magnat, polityk, wojewoda kijowski. [przypis redakcyjny]
wojewoda malborski — Jan Franciszek Bieliński. [przypis redakcyjny]
wojewoda podolski, mój antenat — Andrzej Maksymilian Fredro (ok. 1620–1679), wojewoda podolski (od 1676), barokowy pisarz polityczny i wojskowy, nazywany polskim Tacytem. [przypis edytorski]
wojewoda ruski — Jabłonowski, Stanisław Jan; później hetman wielki koronny, przyjaciel Jana III. [przypis redakcyjny]
wojewoda sieradzki — Pieniążek, Jan, skarbnik przemyski 1661, starosta oświęcimski 1666, woj. sieradzki. [przypis redakcyjny]
Wojewoda — Stan[isław] Małachowski. [przypis redakcyjny]
Wojewoda — tu: Czarniecki. [przypis redakcyjny]
wojewoda — tu: dowódca. [przypis edytorski]
Wojewoda — w baśni dramatycznej L. Rydla Zaczarowane koło Wojewoda, jedna z głównych postaci, zapisawszy duszę diabłu dla zdobycia buławy hetmańskiej, na koniec musi mu ją oddać. Stąd analogia między Hetmanem a Wojewodą. [przypis redakcyjny]
wojewodzic smoleński — Adam Sarbiewski. [przypis redakcyjny]
wojewodzina Zylbergowa — popr.: Zybergowa, żona Jana Tadeusza Zyberga, wojewody brzesko-litewskiego. [przypis edytorski]
wojewodzinej — dziś popr. forma D.lp: wojewodziny. [przypis edytorski]
woje — wojownicy. [przypis edytorski]
wojłoczek — grube sukno. [przypis redakcyjny]
wojłok — filc gorszego gatunku, produkowany głównie z runa owczego, stosowany przede wszytkim do produkcji dywanów, koców i podkładek pod siodła. [przypis edytorski]
wojłok — filc gorszego gatunku, produkowany z odpadów wełny. [przypis edytorski]
wojłok — gorszy gatunkowo filc. [przypis edytorski]
wojłokowy — zrobiony z kiepskiej jakości filcu. [przypis edytorski]
wojłok — podkład, pilśń pod siodło. [przypis redakcyjny]
wojłok — rodzaj włochatego koca. [przypis edytorski]
