Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18306 przypisów.
paciença, popr.: paciência (port.) — cierpliwość; tu: cierpliwości! [przypis edytorski]
pacierz — dawniej nazwa odnosząca się również do zwyczajowej miary czasu, określanej na podstawie czasu potrzebnego do odmówienia modlitwy Ojcze Nasz i wynoszącej ok. pół minuty. [przypis edytorski]
pacierz — dawniej także jednostka czasu (tyle, ile trzeba, żeby odmówić chrześcijańską modlitwę Ojcze nasz). [przypis edytorski]
pacierz — dawniej także zwyczajowa miara czasu: tyle, ile trzeba, żeby odmówić chrześcijańską modlitwę Ojcze nasz, tj. ok. pół minuty. [przypis edytorski]
pacierze (daw.) — kręgosłup. [przypis edytorski]
pacierze do Przemienienia Pańskiego — zapewne modlitwa katolicka zwana Koronką do Przemienienia Pańskiego, w ramach której powtarza się „pacierze”, czyli modlitwy Ojcze Nasz i Zdrowaś Mario. [przypis edytorski]
pacierze — kręgosłup. [przypis edytorski]
pacierzem (…) klepał (daw.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: klepałem pacierze. [przypis edytorski]
Pacierz staruszka — wiersz Adama Naruszewicza. [przypis edytorski]
pacierz — tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]
pacierz — tu: miara czasu (tyle, ile potrzeba na odmówienie pacierza). [przypis edytorski]
pacierz — tu: różaniec mahometański, liczący 33, 66 lub 99 ziarn czyli gałek, które się przesuwają w miarę wymienionych przymiotów boskich. [przypis redakcyjny]
pacierz — tu: zwyczajowa miara czasu, określana na podstawie czasu potrzebnego do odmówienia modlitwy Ojcze Nasz. [przypis edytorski]
pacifice (łac.) — pokojowo. [przypis edytorski]
pacifice (łac.) — spokojnie. [przypis redakcyjny]
Pacini, Giovanni (1796–1867) — kompozytor włoski, najbardziej znany jako twórca oper. [przypis edytorski]
paciórki — dziś popr. pisownia: paciorki. [przypis edytorski]
paciórki — dziś popr. pisownia: paciorki (tu: różańce). [przypis edytorski]
paciorek — koralik. [przypis edytorski]
paciorek* — zdrobnienie od „pacierz”, modlitwa (pochodzi od łac. Pater noster — Ojcze nasz); po paciorek (…) przychodziła: przychodziła wspólnie odmawiać modlitwę. [przypis redakcyjny]
paciorka (daw.) — dziś r.m.: paciorek. [przypis edytorski]
paciorki — koraliki. [przypis edytorski]
paciorki — tu: różaniec modlitewny. [przypis edytorski]
pacirz — dziś popr.: pacierz. [przypis edytorski]
pacirz (gw.) — pacierz. [przypis edytorski]
pacjencja (z łac.) — cierpliwość. [przypis edytorski]
pacjencja (z łac. patientia) — cierpliwość. [przypis edytorski]
pacjent (z łac.) — tutaj: osoba prawująca się, klient. [przypis redakcyjny]
packard — luksusowy samochód produkowany w latach 1899–1958 przez amerykańskie przedsiębiorstwo Packard. [przypis edytorski]
Pac, Ludwik Michał (1778–1835) — polski oficer walczący w wojnach napoleońskich; od 1812 adiutant cesarza w randze generała brygady, odbył kampanię moskiewską, saską i francuską; uczestnik powstania listopadowego. [przypis edytorski]
pacotille (fr.) — bubel, tandeta. [przypis edytorski]
Pac — Piotr Pac. [przypis redakcyjny]
pacta conventa (łac.: przyjęte postanowienia) — zbiór zobowiązań polskich królów elekcyjnych względem szlachty; jedno z nich dotyczyło tolerancji religijnej i szanowania praw innowierców. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — uzgodnione warunki. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego poprzez wolną elekcję, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje; zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne; uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie. Przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana ze szlachtą polską podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego w drodze wolnej elekcji, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje, zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne, uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie; przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania i szacunek wobec innowierców. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — w dawnej Polsce umowa zawierana między królem elekcyjnym a wybierającą go szlachtą. [przypis edytorski]
pacta conventa (łac.) — zbiór zobowiązań wobec szlachty, który musieli podpisywać polscy królowie elekcyjni, kiedy wstępowali na tron. Pacta dotyczyły nakładów finansowych na obronę kraju i edukację, w 1573 r. zawierały też warunek poślubienia Anny Jagiellonki. [przypis edytorski]
pacta (łac.) — układy. [przypis redakcyjny]
pacta sunt servanda (łac.) — umów należy dotrzymywać. [przypis edytorski]
pacta właśc. pacta conventa (łac.: uzgodnione warunki) — umowa podpisywana podczas sejmu koronacyjnego przez każdego króla wybranego poprzez wolną elekcję, począwszy od 1573 r. Pacta conventa wraz z tzw. artykułami henrykowskimi uzależniały ściśle władzę królewską od woli szlachty, zapewniając jej wszystkie dotychczasowe przywileje; zobowiązując monarchę do regularnego zwoływania sejmów, ustanawiając u boku króla radę szesnastu senatorów-rezydentów, z którymi król miał uzgadniać wszelkie decyzje polityczne; uniemożliwiając przekształcenie monarchii elekcyjnej w dziedziczną, a wreszcie zezwalając na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa poprzez wywołanie rokoszu, gdyby król naruszał przywileje szlacheckie. Przy okazji dokument zapewniał również wolność wyznania. [przypis edytorski]
pactum (łac.) — sojusz. [przypis redakcyjny]
pactum (łac.) — układ. [przypis redakcyjny]
pactum (łac.) — umowa. [przypis redakcyjny]
pactum subiectionis (łac.) — umowa o podporządkowaniu się; w jednej z wersji teorii umowy społecznej oprócz umowy pomiędzy jednostkami w celu zjednoczenia się, ustanowienia społeczeństwa, występuje umowa o podporządkowaniu się, zawarta pomiędzy społeczeństwem a władcą, która doprowadziła do powstania państwa. [przypis edytorski]
pactwa — dziwoląg. [przypis redakcyjny]
pacuk — szczur. [przypis autorski]
Pac — wymienieni przez Paska mieliby to być: Krzysztof Pac, kanclerz wielki litewski (1662–1684); Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski (1667–1682); Mikołaj Stefan Pac, biskup wileński (1671–1684); Kazimierz Pac, biskup żmudzki, (1667–1692). W istocie między jeńcami było tylko trzech Paców: Konstanty, chorąży nadworny lit., Mikołaj Stefan, ciwun (tj. dzierżawca majątku królewskiego) szawelski, i Krzysztof, rotmistrz, syn podskarbiego lit. [przypis redakcyjny]
pacyfikator — tu: ten, kto uspokaja, łagodzi, uśmierza. [przypis redakcyjny]
pacyfikować — tu: uspokajać, łagodzić nastroje. [przypis edytorski]
pacykarka (pot. pogard.) — kiepska, nieudolna malarka. [przypis edytorski]
pacześ — wyczesane włókno lnu lub konopi. [przypis edytorski]
paczesie — delikatne włókna lnu a. konopi. [przypis edytorski]
paczesny a. pacześny (daw.) — utkany z wyczesanego lnu lub konopii. [przypis edytorski]
paczka z Lozanny — Lozanna była kojarzona z działalnością anarchistów na wygnaniu; m.in. schroniła się tam grupa francuskich anarchistów po nieudanej próbie wzniecenia rewolucji w Lyonie (1870); w 1876 na kongresie w Lozannie anarchiści ostatecznie odseparowali się od innych ugrupowań, socjaldemokratycznych, socjalistycznych i komunistycznych. [przypis edytorski]
paczula — roślina stosowana do wyrobu perfum. [przypis edytorski]
paczyna (daw.) — rodzaj krótkiego wiosła. [przypis edytorski]
paczyna — wiosło. [przypis autorski]
padaboji — apsaugo. [przypis edytorski]
Pada do nóg — o względy wybieranych co roku sędziów trybunalskich (tzw. deputatów) ubiegali się nawet wielcy panowie. [przypis redakcyjny]
pada (gw.) — powiada. [przypis edytorski]
Padają coraz inne szranki, wdziera się coraz więcej światła (…) otwiera przed nim perspektywy nieograniczonego rozwoju — W. Feldman, Filozofia Haeckla, „Krytyka” 1900, z. 4, s. 275. [przypis autorski]
padalka — apatinis drabužio kraštas. [przypis edytorski]
padamdonóżek (neol.) — rzecz. utworzony od daw. zwrotu grzecznościowego „padam do nóżek”; opisuje kogoś, kto jest zarazem prowincjonalnym elegantem i pochlebcą. [przypis edytorski]
p. Adam — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]
padania na twarz przed królem perskim — Persowie padali na twarz przed królem i całowali ziemię. Tych samych oznak czci domagano się od Greków. Ale ci uważali, że tylko bogom można taką cześć oddawać. Ateńczyk Konon działał przez Farnabazosa i królowę matkę, Paryzatydę, i dworzanina Titraustesa; audiencji unikał, gdyż czołobitność byłaby dla Greka nieznośna i zgubiłaby go w opinii rodaków. [przypis tłumacza]
Padašdi, ja sičas… sičas… — Palauk, aš tuojau… tuojau… [przypis edytorski]
Pada zwierz liczny dokoła otchłani — mowa o ofiarach ze zwierząt zabijanych na cześć bogów. [przypis edytorski]
padėjimas — padėtis. [przypis edytorski]
padėkavonė — padėka. [przypis edytorski]
Paderewski, Ignacy (1860–1941) — znakomity pianista i kompozytor, polityk i działacz społeczny; premier i minister spraw zagranicznych, w roku 1919 delegat polski na konferencję wersalską. [przypis edytorski]
Paderewski, Ignacy Jan (1860–1941) – polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk. [przypis edytorski]
Paderewski, Ignacy Jan (1860–1941) — polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy i polityk. [przypis edytorski]
padienė — čia: atsitiktinė. [przypis edytorski]
Padišachas — Turkijos sultono titulas. [przypis tłumacza]
padkava (lenk.) — pasaga. [przypis edytorski]
Padła w drogie objęcie — Podobnie Medora: „She rose — she sprung — she clung to his embrace itd. [przypis redakcyjny]
padł jako prosty żołnierz przy kościele Saint-Merri — podczas powstania republikanów w Paryżu, 5–6 czerwca 1832; przy kościele i klasztorze Saint Merri znajdowała się największa barykada i ostatni bastion powstańców, broniony przez kilkaset osób. [przypis edytorski]
padło (daw.) — padlina. [przypis edytorski]
padło — padlina. [przypis edytorski]
padło — tu: padlina. [przypis edytorski]
padło w Niemczech 14 milionów głosów za partiami dążącymi do nowej wojny i nowych rewolucji… — w niemieckich wyborach parlamentarnych w 1930 oddano ogółem 35 mln głosów, w tym: na socjaldemokratyczną partię SPD 8,6 mln głosów, na nazistowską NSDAP 6,4 mln głosów, na komunistyczną KPD 4,6 mln głosów, na katolicką Niemiecką Partię Centrum 4,1 mln głosów, na narodowo-konserwatywną DNVP 2,5 mln głosów, narodowo-liberalną DVP 1,6 mln głosów; po wyborach NSDAP zwiększyła swój udział z 12 miejsc do 107 miejsc w liczącym 577 posłów parlamencie, zaś KPD z 54 miejsc do 77 miejsc. [przypis edytorski]
padły Niemcy — dziś popr. padli Niemcy. [przypis edytorski]
padły — tu: przepadły, zniknęły. [przypis edytorski]
padlavėlė (lenk.) — pasagėlė. [przypis edytorski]
padlèc (ros.) — człowiek podły. [przypis edytorski]
padlec (ros.) — łajdak. [przypis edytorski]
padlec (z ros.) — niegodziwiec. [przypis edytorski]
P. Ad. — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]
padnąc (…) gaśnie — gaśnie zapadając (za horyzont), zachodząc. [przypis redakcyjny]
Pad — największa rzeka Italii. [przypis edytorski]
padnieli (…) uchybili (daw.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: czy padnie, czy też uchybi. [przypis edytorski]
padnie — pokrywa. [przypis redakcyjny]
padnie wedle jego chęci — wypadnie po jego myśli. [przypis redakcyjny]
padnie — zachodzi. [przypis redakcyjny]
padół (daw.) — nisko położony teren, dolina, wąwóz; przen.: cała ziemia jako miejsce życia doczesnego. [przypis edytorski]
padół (daw.) — nisko położony teren, przen. cała ziemia. [przypis edytorski]
padół (daw.) — tu: ziemie położone niżej od otaczającego je terenu. [przypis edytorski]
padół łez (lit.) — ziemia. [przypis edytorski]
padół — tu: (daw.) teren położony poniżej otaczającego go obszaru. [przypis edytorski]
