Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 18306 przypisów.
pani de la Haye — wspólna bona francuska Z. Krasińskiego i A. Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]
pani de La Rochefoucauld, która kiedy jej pytano, czy nie miło jej mieszkać w siedzibie tak uroczej jak Liancourt… — chodzi raczej o panią de La Rocheguyon (de La Roche-Guyon), uwięzioną w pałacu Liancourt, i jej odpowiedź, przytoczoną w Historyjkach Tallemanta des Réaux (1619–1692), wydanych pośmiertnie w latach 1834–1835. [przypis edytorski]
pani de La Valliere — Metresa Ludwika XIV. [przypis redakcyjny]
pani Delessert — Valentine de Laborde (1806–1894), znana też jako Valentine Delessert: od 1824 żona Gabriela Delessert; w czasach monarchii lipcowej prowadziła słynny salon; znana również jako kochanka pisarza Prospera Mérimée, pisarza i fotografa Maxime'a du Camp oraz polityka i filozofa Charles'a de Remusata. [przypis edytorski]
pani de Longuevilie — księżna [Anna Genowefa Burbon] de Longueville (1619–1679) odgrywała wybitną rolę polityczną w czasie Frondy. [przypis tłumacza]
pani de Luxembourg (1707–1787) — głośna z piękności, zaślubiła najpierw księcia de Boufflers. Młodość jej, nawet w oczach tej epoki skandaliczna, znalazła odbicie w satyrycznych piosenkach współczesnych. Oto urywek z jednej z nich, pióra pana de Tressan: Quand Boufflers parut à la cour,/ On crut voir la mère d'amour…/ Et chacun l'avait à son tour. Zaślubiwszy marszałka de Luxembourg, z którym wiązał ją dawny stosunek miłosny, w dojrzałych latach stała się w Paryżu wyrocznią tonu i reputacji. Machiawelizm, jaki insynuuje jej Rousseau w stosunku do niego, jest, jak się zdaje, jego urojeniem. [przypis tłumacza]
pani de M. — litera ta oznacza zawsze panią de Montsauge, która jest przedmiotom nieustannych objawów zazdrości panny de Lespinasse. [przypis tłumacza]
pani de Mortsauf — idealna bohaterka Lilji w dolinie Balzaka. [przypis tłumacza]
pani de Mouchy — Natalie de Noailles (1774–1835), księżna de Mouchy, jedna z licznych kobiet w życiu Chateaubrianda. [przypis edytorski]
pani de M. — wciąż pani de Montsauge. [przypis tłumacza]
pani de Parabère, właśc. Marie Madeleine de La Vieuville, markiza Parabère (1693–1755) — francuska arystokratka, słynna piękność swoich czasów, oficjalna kochanka Filipa II, księcia Orleanu, w czasie kiedy sprawował regencję w imieniu małoletniego Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani d'Epinay, [właśc. Louise Florence Pétronille Tardieu d'Esclavelles d'Épinay] (1726–1783) — była to żona generalnego dzierżawcy, poza tym płaskiego utracjusza i hulaki. Od r. 1749 była z przyczyny wybryków męża separowana majątkowo. Po rozstaniu się z panem de Francueil zawiązała stosunek miłosny z Grimmem; związek ten trwał od r. 1755 do końca jej życia. Obdarzona wybitnym talentem literackim, współpracowała często w Correspondance littéraire Grimma; pedagogiczny jej romans Rozmowy między matką a córką odznaczyła Akademia „nagrodą cnoty” Monthyona. Głośne są Pamiętniki pani d'Epinay, długo uważane za wiarogodny dokument (por. Od tłumacza); ukazały się w r. 1818. [przypis tłumacza]
pani de Pompadour — faworyta króla Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani de Pompadour, właśc. Jeanne Antoinette Poisson, markiza de Pompadour (1721–1764) — faworyta francuskiego króla Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani de Pompadour, właśc. Jeanne Antoinette Poisson, markiza de Pompadour (1721–1764) — faworyta francuskiego króla Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani de Sabran — Delphine de Sabran (1770–1826), francuska arystokratka, pisarka, prowadziła salony literackie i artystyczne, wolnomyślicielka, znana z urody i inteligencji; podczas rewolucji uwięziona wraz z mężem, którego potem zgilotynowano; uwolniona po upadku Robespierre'a; miała kilku kochanków. [przypis edytorski]
pani de Saint-Aulaire — Louise Charlotte Victoire de Grimoard de Beauvoir du Roure de Beaumont-Brison (1791–1874), która w 1806 poślubiła Louis-Clair de Beaupoila, hrabiego de Saint-Aulaire (1778–1854), szambelana Napoleona i członka Akademii Francuskiej (1841); autorka pamiętników wyd. w 1875. [przypis edytorski]
pani de Sévigné — Maria de Rabutin-Chantal (1626–1696) arystokratka francuska, zaistniała w literaturze dzięki kilkuset listom do córki. [przypis edytorski]
pani de Sévigné — Marie de Rabutin-Chantal (1626–1696), markiza de Sévigné, przeszła do historii literatury fr. jako autorka listów do córki stanowiących zarazem barwne odzwierciedlenie epoki, w której żyła. [przypis edytorski]
pani de Sévigné, właśc. Marie de Rabutin-Chantal, markiza de Sévigné (1626–1696) — autorka słynnych listów pisanych do córki, cenionych jako obraz obyczajów epoki. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
pani de Sévigné , właśc. Marie de Rabutin-Chantal, markiza de Sévigné (1626–1696) — autorka słynnych listów pisanych do córki, cenionych jako obraz obyczajów epoki. [przypis edytorski]
pani de Sevigné — margrabina [Maria de Rabutin-Chantal] de Sevigné (1626–1696), dama za Ludwika XIV, która dzięki swym listom pisanym do córki znalazła się w gronie wielkich klasyków francuskich. [przypis tłumacza]
pan i despota tak sobie z bliska wbrew stoją — tj. są naturalnymi wrogami, mają sprzeczne interesy. [przypis edytorski]
pani de Staël — właśc. Anne-Louise Germaine Necker (1766–1817), francuska publicystka i powieściopisarka, propagatorka pojęcia Romantyzmu, przeciwniczka polityczna Napoleona, wydalona przez niego z kraju. [przypis edytorski]
pani de Staël, właśc. Anne Louise Germaine Necker, baronowa de Staël (1766–1816) — francuska powieściopisarka i publicystka, propagatorka pojęcia romantyzmu; autorka m.in. powieści Korynna (1807). [przypis edytorski]
pani de Staël, właśc. Staël-Holstein, Anne Louise Germaine, de (1766–1816) — francuska powieściopisarka i publicystka pochodząca z Genewy, propagatorka pojęcia Romantyzmu; autorka m.in. powieści Korynna (1807). [przypis edytorski]
pani de Staël, właśc. Staël-Holstein, Anne Louise Germaine, de (1766–1816) — francuskojęzyczna pisarka i intelektualistka, przyjaciółka Benjamina Constanta. [przypis edytorski]
pani de Tourvel opiera się Valmontowi — Choderlos de Laclos, Niebezpieczne związki. [przypis tłumacza]
pani Dob… — Dobieszewska (Śmigielska), powieściopisarka. [przypis redakcyjny]
Pani Dobrójska — opiekunka Anieli i Klary. [przypis edytorski]
pani domu — damą tą była księżna de Luxembourg (patrz księga X). [przypis tłumacza]
pani du Barry — właśc. Jeanne Becu, Comtesse du Barry (1743–1793), fr. kurtyzana, metresa (oficjalna kochanka) króla Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani du Barry, właśc. Jeanne Becu, hrabina du Barry (1743–1793) — francuska kurtyzana, metresa (oficjalna kochanka) króla Ludwika XV. [przypis edytorski]
pani d'Urfé, właśc. Jeanne de la Rochefoucauld, markiza d'Urfé (1705–1775) —- francuska ekscentryczna wdowa, pasjonująca się okultyzmem i alchemią; jej bogactwo i łatwowierność przez kilka lat wykorzystywał Saint-Germain, następnie Cagliostro, później Casanova. [przypis edytorski]
pani duszka (starop.) — [tu] wyr. pogardliwy: miłośnica. [przypis redakcyjny]
pani du Val Noble — patrz: Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
panięcie — panicz, panienka. [przypis edytorski]
panię — dziecko wysokiego rodu. [przypis edytorski]
panię — dziecko, zwł. wysokiego rodu. [przypis edytorski]
panię — dziś popr. forma B. lp: panią. [przypis edytorski]
panię (starop.) — paniątko [pańskie dziecko; red. WL]. [przypis redakcyjny]
panie Branecki — Branicki lub Branecki Franciszek Ksawery (ok. 1730–1819), hetman wielki koronny, współtwórca konfederacji targowickiej wraz z Sewerynem Rzewuskim i Szczęsnym Potockim; podczas powstania kościuszkowskiego zaocznie skazany na śmierć jako sprzedawczyk i zdrajca narodu. [przypis redakcyjny]
panie — dziś popr. forma Msc.r.m.: panu. [przypis edytorski]
paniej — dziś popr.: pani. [przypis edytorski]
Panie, kiedyż widzieliśmy cię iżbyś łaknął, pragnął — Mt 25, 37 i 44. [przypis tłumacza]
Panie Kochanku — przydomek księcia Karola Stanisława Radziwiłła (1734–1790), wojewody wileńskiego, znanego z barwnego, hulaszczego trybu życia, popularnego wśród drobnej szlachty. [przypis edytorski]
Panie Leon! — dziś popr. forma W.lp: Panie Leonie! [przypis edytorski]
pani Emilia — Markiewiczowa, matka dra Stanisława, lekarza i Seweryna, prawnika. [przypis redakcyjny]
Panie, może w panu znajdziem poplecznika — Widzimy, iż Doryna straciła dawny rezon; sprawa przybrała groźny obrót. Bo człowiek taki jak Orgon może być groźny! [przypis tłumacza]
Panieńska Góra — wzniesienie na wschodzie Pogórza Wiśnickiego, na terenie Gminy Wojnicz w województwie małopolskim. [przypis edytorski]
panieńska skórka — dziś: pańska skórka, tradycyjny cukierek domowej roboty, wytwarzany z cukru, wody, syropu, żelatyny i mąki ziemniaczanej. [przypis edytorski]
Panie, nie jestem godzien… — przytoczenie fragmentu tekstu liturgii mszy, wypowiadanego przez wiernych w najbardziej podniosłym jej momencie: przemienienia chleba (hostii) w ciało Chrystusa. [przypis edytorski]
panienka — dziś popr. forma W.lp: panienko. [przypis edytorski]
panienka — tu: opiekunka, nauczycielka domowa. [przypis edytorski]
panienki francuskiej, która, lubo w innym zakochana — mowa o Marii Kazimierze d'Arquien (1641–1716), damie dworu królowej Marii Ludwiki Gonzagi, późniejszej królowej Marysieńce Sobieskiej. Jej pierwszym mężem, zgodnie z wolą jej opiekunki Marii Ludwiki, był właśnie Jan Zamoyski. Tym innym był oczywiście Jan Sobieski, z którym wzięła ślub potajemnie w miesiąc po śmierci Zamoyskiego. [przypis edytorski]
panienki i młodzież okoliczna — daw. określenie młodzież odnosiło się wyłącznie do płci męskiej, młode kobiety nie były tu zaliczane. [przypis edytorski]
Panie od Krzyża (fr. Dames de la Croix), właśc.: Siostry od Krzyża (Filles de la Croix) — paryski zakon mniszek dominikańskich założony w 1627, istniejący z przerwami do 2014; od 1641 zamieszkiwały przy rue de Charonne, gdzie dysponowały kościółkiem, klasztorem oraz dużym ogrodem. [przypis edytorski]
panie — pone. [przypis edytorski]
panie profesorze, byłem jego długoletnim słuchaczem — dziś: panie profesorze, byłem pańskim (pana) długoletnim słuchaczem. [przypis edytorski]
Panier — Banner, Fahne. [przypis edytorski]
Panie, sprawiłeś w nas wszystkie swoje dzieła — Iz 26, 12. [przypis tłumacza]
panie starszy (daw. pot.) — dawna forma zwracania się do każdego kelnera, odwołująca się do nazwy funkcji starszego kelnera, nadzorującego pracę innych kelnerów; obecnie uważana za nieodpowiednią. [przypis edytorski]
Panie, wiemy za grzech pomstę — Panie, wiemy, że za grzech spada zemsta. [przypis edytorski]
Panie (…) zbyt skoro. — Widzimy, iż Alcest, mimo iż nieustępliwy w zasadach, stara się je oblec w formę godną i dworną. [przypis tłumacza]
pani Fraj — Elizabeth Fry (1780–1845), angielska filantropka i reformatorka systemu więziennictwa. [przypis edytorski]
pani Geoffrin, pani Recamier i pani de Boigne — paryskie damy prowadzące salony, gdzie spotykali się artyści, pisarze i politycy: Marie Thérèse Rodet Geoffrin (1699–1777), Juliette Récamier (1777–1849) oraz Adèle d'Osmond, hrabina Boigne (1781–1866). [przypis edytorski]
pani Geoffrin (…) żony zbogaconego fabrykanta — mąż ten, człowiek rozsądny, ale mało lotnego umysłu, spędził dziesięć czy dwanaście lat przy stole żony jako niemy słuchacz filozoficznych biesiad. Jednego dnia miejsce jego pozostało próżne. „Kto był ów starszy pan, który zajmował to miejsce, i co się z nim stało?”, zapytał jeden ze stałych gości. „To był mój mąż, umarł”, odparła pani Geoffrin, i oto jedyna mowa pogrzebowa, jakiej nieborak się doczekał za swoje pieniądze. [przypis tłumacza]
pani Guyon, właśc. Jeanne Marie Bouvier de la Mothe-Guyon (1648–1717) — francuska mistyczka, oskarżona o szerzenie kwietyzmu, nauki o potrzebie zatopienia się w modlitwie i mistycznym spokoju (łac. quietus) Bożym, zdania się na łaskę Bożą, bez pokładania nadziei na zbawienie we własnych staraniach. W 1694 biskup Bossuet sprawdził teksty Guyon i uznał, że zawierają wiele błędów doktrynalnych. W 1698 uwięziono ją w Bastylii, zwolniono w 1702. [przypis edytorski]
Pani Helo — dziś raczej: Pani Helu, odmiana właściwa czasom powstania książki. [przypis edytorski]
pani i wszech cnót królowo (…) Twój rozkaz (…) Słuchać i spełnić będzie mi najmilej — Albowiem wiara nie przeciw rozumowi, ale nad nim stojąca, zaczyna działać tam, gdzie działanie rozumu ustaje. Wtedy rozum sam postrzega granice, jakich przekroczyć mu nie dozwolono; dlatego chętnie i żarliwie wypełnia przekazanie, jakie Bóg jemu przez wewnętrzny głos wiary objawia. [przypis redakcyjny]
pani Jodko — matka Witolda Jodko, działacza socjalistycznego. [przypis redakcyjny]
panikis — tropiciel i łowca słoni. [przypis edytorski]
pani Leslie — pisarka, którą dzieci poznały w książce Poszukiwacze skarbu. [przypis edytorski]
pani Lucyna — Lucyna Kotarbińska, z d. Kleczeńska (1858–1941), żona Józefa Kotarbińskiego, działaczka społeczna i publicystka, wydawczyni wspomnień teatralnych swojego męża. [przypis edytorski]
pani Ludmiła — Kowalewska, żona Józefa Kowalewskiego, prof. Szkoły Głównej. [przypis redakcyjny]
panimajesz (z ros.) — rozumiesz. [przypis edytorski]
Panimajete gaspadá: aná byłá takaja… (ros., z wtrętem fr.) — Pamiętacie, panowie, ona była taką rudziutką Żydówką z maleńkim „pieprzykiem nie wiem gdzie, ale wreszcie”, podsadziliśmy ją na palik, a potem, pamiętacie, hrabia Burdyszew, kornet (najniższy stopniem oficer kawalerii), dragon gwardii, w polskiej służbie teraz, zrobił jej takie długie nacięcie…. [przypis edytorski]
pani Małgorzata — w oryg. ang. pani Lynde nosi imię Rachel. W polskim tłumaczeniu imię zostało zmienione prawdopodobnie ze względu na kontekst kulturowy: Anglosasi i Amerykanie używali powszechnie imion ze Starego Testamentu, które w Polsce przedwojennej były nadawane niemal wyłącznie w społeczności żydowskiej. [przypis edytorski]
Pani M. wspomniana jest także już wcześniej w listach z 1. i 6. lipca. [przypis redakcyjny]
pani Naryszkin — Olga Naryszkin z domu Potocka. [przypis redakcyjny]
Pani nasza Zielna — Demeter, dawczyni zboża. Polityka zbożowa Demostenesa uwzględniała interesy proletariatu, tak samo, jak i polityka kolonialna. Obszarnicy, bankierzy i przemysłowcy albo widzieli w niej źródło konkurencji, albo ryzyko, utrudniające spekulacje i kredyt. [przypis tłumacza]
pani Necker — Zuzanna Necker, żona dyrektora finansów Ludwika XIV, matka pani de Staël, prowadziła salon literacki i dała się poznać swoją publicystyką oraz działalnością filantropijną. [przypis redakcyjny]
Pani (…) niepokoje — Mimo swych wielkich cnót, ten Alcest, jak wszyscy ludzie wyłącznie zapatrzeni w siebie, ma w życiu codziennym geniusz niedelikatności: wobec Elianty dopuszcza się jej już po raz wtóry. Toteż Elianta, która ostatecznie jest kobietą, odpowiada mu dość sucho; mimo całego uznania, a może dawnej tkliwości dla Alcesta, już ma tego dosyć. [przypis tłumacza]
Panin, Nikita Iwanowicz (1718–1783) — polityk rosyjski, bliski współpracownik Katarzyny II, minister spraw zagranicznych Rosji w latach 1764–1780. [przypis edytorski]
pani odjęła okulary — w XIX w. panie używały okularów typu lorgnon, które trzymało się przed twarzą za rączkę, a panowie nosili zaciśnięte za pomocą sprężynki na nasadzie nosa binokle (pince-nez). [przypis edytorski]
pani Olimpu (mit. gr.) — Hera, żona Zeusa, władcy bogów olimpijskich. [przypis edytorski]
pani ona — ta pani; chodzi o Helenę trojańską. [przypis redakcyjny]
pan i pani Prudhomme — karykaturalna para francuskich mieszczan, bohaterowie twórczości karykaturzysty i dramaturga Henry'ego Monniera (1799–1877). [przypis edytorski]
Pani Pernelle — Do czasów Moliera stare kobiety grywali w teatrze mężczyźni. Molier czyni wyłom w tej tradycji, ale nie zawsze. I tak, panią Pernelle grywał u niego Ludwik Bejart, który nieco chromał: stąd do dziś aktorki w Komedii Francuskiej, grając tę rolę, podpierają się laseczką. [przypis tłumacza]
Pani Pernelle — matka Orgona. [przypis edytorski]
pani Pompadour — Poisson, Jeanne Antoinette, Marquise de Pompadour (1721–1764), wpływowa kochanka króla Francji Ludwika XV, protektorka artystów i autorów Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
pani Pompadour, właśc. Jeanne Antoinette Poisson, markiza de Pompadour (1721–1764) — wpływowa kochanka króla Francji Ludwika XV, protektorka artystów i autorów Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
pani Pruszak — Seweryna Duchińska. [przypis redakcyjny]
Pani Riccoboni (1714–1792) — autorka powieści francuskich na modłę angielskich wzorów. [przypis tłumacza]
pani Róża — Kruszyńska, siostra Marcelego Dobrowolskiego. [przypis redakcyjny]
pani Róża — Róża Kruszyńska, siostra Marcelego Dobrowolskiego. [przypis redakcyjny]
panis bene merentium (łac.) — chleb dobrze zasłużonych; przen. emerytura. [przypis edytorski]
panis bene merentium (łac.) — dosł. chleb dobrze zasłużonych, przen. nagroda za dotychczasowe zasługi, owoce pracy. [przypis edytorski]
panis coelestis (łac.) — chleb niebiański. [przypis edytorski]
Panis, Étienne-Jean (1757–1832) — członek Komitetu Bezpieczeństwa Powszechnego, głosował za śmiercią króla podczas procesu Ludwika XVI. Został oskarżony przez Hérona o nadużycie swoich funkcji i ostatecznie został wydalony z Komitetu. [przypis edytorski]
