Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 6273 przypisów.
Ochotnicza Legia Kobiet — polska ochotnicza organizacja wojskowa utworzona jesienią 1918, w okresie walk o Lwów; kolejne oddziały powołano w trakcie wojny polsko-radzieckiej: w 1919 w Wilnie oraz w 1920 w Warszawie, w Krakowie i w Poznaniu. [przypis edytorski]
ochotnie (daw., gw.) — chętnie. [przypis edytorski]
ochotnie — ochoczo; chętnie. [przypis edytorski]
ochrana — tajna policja carska działająca w Imperium Rosyjskim. [przypis edytorski]
ochrana — tajna policja w Rosji carskiej; pot. nazwa od: ros. Отделение по охранению порядка и общественной безопасности, tzn. Oddział ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego; utworzona w 1881 r. na mocy ukazu cara Aleksandra III, po zabójstwie jego poprzednika Aleksandra II (1818–1881); ochrana działała poprzez agentów (tzw. filerów), stosowała infiltrację środowisk i organizacji podejrzanych o nieprawomyślność, do jej taktyki jako służby specjalnej należało organizowanie prowokacji, z których najsłynniejszą i najbardziej brzemienną w skutki było stworzenie Protokołów mędrców Syjonu, rzekomo tajnej i ujawnionej publikacji zdradzającej plan opanowania świata przez Żydów; w Warszawie, podobnie jak w Moskwie, Petersburgu, Kijowie czy Odessie istniał osobny, rejonowy oddział ochrany z własnym zarządem; centrala zagranicznej agentury ochrany znajdowała się w Paryżu; ochrana została zlikwidowana w czasie rewolucji lutowej w 1917 r. [przypis edytorski]
ochra — naturalny barwnik z żółtej, czerwonej lub brunatnej glinki. [przypis edytorski]
ochra — naturalny barwnik z żółtej lub brunatnej glinki. [przypis edytorski]
ochrapiała mowa (starop.) — zachrypnięta mowa, ochrypły głos. [przypis redakcyjny]
Ochroma piscatoria — w ob. klasyfikacji: Ochroma pyramidale, balsa, drzewo rosnące w lasach Ameryki Południowej i Środkowej oraz na Karaibach, wyróżniające się bardzo lekkim i bardzo miękkim drewnem. [przypis edytorski]
ochromić (daw.) — uczynić kaleką. [przypis edytorski]
ochromieć (daw.) — okuleć. [przypis edytorski]
ochromienie (daw.) — okaleczenie. [przypis edytorski]
ochrończy — dziś: ochronny. [przypis edytorski]
ochrona a. ochronka — daw. placówka opiekuńczo-wychowawcza, rodzaj przedszkola. [przypis edytorski]
ochrona a. ochronka (daw.) — przedszkole lub szkoła elementarna. [przypis edytorski]
ochrona a. ochronka (daw.) — sierociniec bądź instytucja opiekująca się ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
ochrona a. ochronka (daw.) — zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad sierotami i ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
ochrona a. ochronka — tu: przytułek, dom dziecka (w innym znaczeniu także: przedszkole). [przypis edytorski]
ochrona (daw.) — a. ochronka: zakład opiekuńczy dla dzieci, sierociniec a. przedszkole. [przypis edytorski]
ochrona (daw.) — tu: ochronka; przedszkole lub miejsce, gdzie opiekowano się dziećmi biednymi albo sierotami. [przypis edytorski]
ochrona lub szwalnia — instytucje dobroczynne, w których wychowywano i dokarmiano dzieci z biednych rodzin; młodsze przebywały w przedszkolach zwanych ochronkami, starsze przyuczano do prostych prac, np. w specjalnie zorganizowanych szwalniach. [przypis edytorski]
ochronka a. ochrona — tu: przytułek, dom dziecka (w innym znaczeniu także: przedszkole). [przypis edytorski]
ochronka (daw.) — przedszkole. [przypis edytorski]
ochronka — daw. przedszkole; zakład dobroczynny zajmujący się wychowaniem ubogich dzieci. [przypis edytorski]
ochronka (daw.) — sierociniec bądź instytucja opiekująca się ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
ochronka (daw.) — zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad sierotami i ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
ochronka — daw. zakład dobroczynny zajmujący się opieką nad ubogimi i pozbawionymi normalnych warunków rodzinnych dziećmi. [przypis edytorski]
ochronka (daw.) — zakład opiekuńczy dla dzieci, sierociniec a. przedszkole. [przypis edytorski]
ochronka — dom opiekuńczy; tu: dom sierot. [przypis edytorski]
ochronka — ośrodek opieki nad ubogimi dziećmi. [przypis edytorski]
ochrostać (daw.) — okiełzać, ukrócić. [przypis redakcyjny]
ochrostać (daw.) — uspokoić. [przypis redakcyjny]
ochrostać — przyciąć (cięgą, cięgami). [przypis redakcyjny]
ochrypiały — dziś popr. forma: ochrypły a. zachrypły. [przypis edytorski]
ochrypiały — dziś popr.: ochrypły. [przypis edytorski]
ochrypnienie — dziś: ochrypnięcie. [przypis edytorski]
ochrzcił od razu: karton rzymski — „Plastyczny Karton Rzymski, oznajmiał katalog, wynalazek stosunkowo świeży, którego tajemnicę posiada firma Blafaphas, Fleurissoire i Lévichon, zastępuje z wielką korzyścią inne imitacje kamienia, których braki wykazała aż nadto dobrze praktyka”. Następował opis rozmaitych modeli. [przypis autorski]
ochrzczone (pot.) — o wódce, piwie itp.: rozcieńczone wodą, zwykle w lokalu, bez ujawniania klientom. [przypis edytorski]
ochtuska (reg.), łoktusa (daw.) — duża kwadratowa chusta składana w trójkąt i zarzucana na ramiona lub na głowę i ramiona. [przypis edytorski]
Och, ty pijaku z psim pyskiem, a za to z sercem jelenia — Iliada I 225, Achilles do Agamemnona, wodza naczelnego wyprawy greckiej pod Troję. [przypis edytorski]
ochwacić — okulawić konia. [przypis edytorski]
ochwacić — uszkodzić miękkie części końskiego kopyta, wywołując ich zapalenie. [przypis edytorski]
ochwacony — o koniu: cierpiący na ochwat, tj. ostre zapalenie kopyta. [przypis edytorski]
ochwiara — dziś popr.: ofiara. [przypis edytorski]
ochwiarować — dziś popr.: ofiarować. [przypis edytorski]
ochwierutać — potrząsnąć. [przypis edytorski]
ochwiewać — dziś: rozchwiewać; powodować, że coś zaczyna się chwiać. [przypis edytorski]
Och (…) — w tłumaczeniu brak poprzedniego akapitu dialogowego, wypowiedzi Gordona; w oryg. niem. Noch nicht! (Jeszcze nie!); red. WL. [przypis edytorski]
ochwytywać — neologizm, popr.: pochwytywać. [przypis edytorski]
ochylać się (daw.) — uchylać się od czego. [przypis edytorski]
ochylać (starop.) — okrywać, ochraniać. [przypis redakcyjny]
ochylić (daw.) — otoczyć, objąć, ochronić. [przypis edytorski]
ochynąć (daw.) — skoczyć, zanurzyć. [przypis redakcyjny]
ochynąć (daw.) — zanurzyć. [przypis redakcyjny]
ochynąć się (daw.) — popaść w niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
ochynąć (starop.) — wywrócić. [przypis redakcyjny]
ochynąć (starop.) — wywrócić się, upaść. [przypis edytorski]
ochynienie się (daw.) — narażenie się na niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
ociągliwie — ociągając się, powoli. [przypis edytorski]
ociążony — dziś: obciążony. [przypis edytorski]
ociętny (daw., gw.) — krnąbrny, uparty, zacięty, oporny. [przypis edytorski]
ociętny (daw.) — uparty, zacięty, krnąbrny. [przypis edytorski]
ociętny (przestarz.) — uparty. [przypis edytorski]
ociężać a. ociężyć (daw.) — stać się ciężkim. [przypis edytorski]
ociężeć (daw.) — nabrać ciężaru, ciążyć. [przypis edytorski]
ociec (daw., gw.) — ojciec. [przypis edytorski]
ociec (daw.) — ojciec, tu D. lp oćca: ojca. [przypis edytorski]
ociec (daw.) — opuchnąć. [przypis redakcyjny]
ociec — dziś popr.: ojciec. [przypis edytorski]
ociec — dziś popr. pisownia: ojciec. [przypis edytorski]
ociec (gw.) — dziś popr. forma: M.lp: ojciec. [przypis edytorski]
ociec (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]
ociec — starop. postać wyrazu ojciec: ociec, oćca itd. [przypis redakcyjny]
O ciel! quelle bassesse (fr.) — o nieba, co za przyziemność. [przypis edytorski]
ociemniały — tu: zacieniony. [przypis edytorski]
O cienie! kształt wasz to mara znikoma (…) — Kilka wierszy następnych są naśladowaniem znajomych pięknych trzech wierszy z Eneidy Wergiliusza księgi VI: „Ter conatus eram collo dare brachia circum,/ Ter frustra comprensa manus effugit imago./ Par levibus ventis volucrique simillima somno”. [przypis redakcyjny]
o cie — o cię; o ciebie. [przypis edytorski]
Ociepka, Teofil (1891–1978) — malarz samouk (z zawodu górnik), teozof i okultysta. [przypis edytorski]
ociepkowatość — krytyczne określenie stylu malarskiego Teofila Ociepki (1891–1978), malarza samouka (z zawodu górnika), teozofa i okultysty, chętnie używającego jaskrawych i przesadnie różnorodnych kolorów. [przypis edytorski]
ocieszywać (daw.) — ociosywać. [przypis edytorski]
Ocior (…) foeta — Lucretius, De rerum natura, V, 405. [przypis tłumacza]
ocipka a. ociepka (gw.) — wiązka gałęzi albo słomy. [przypis edytorski]
Ockham, Wilhelm (ok. 1300–ok. 1350) — średniowieczny filozof i teolog scholastyczny, uczeń Dunsa Szkota, jedna z głównych postaci myśli średniowiecznej; oskarżony o herezję, ekskomunikowany, został zrehabilitowany pośmiertnie w 1359. [przypis edytorski]
Ockham Wilhelm — ur. w Occam w hrabstwie Surrey (Anglia), franciszkanin i uczeń Dunsa Szkota; ok. r.1320 nauczał w uniwersytecie paryskim; w walce Kościoła z władzą świecką występował przeciw papiestwu; prześladowany przez papieża schronił się na dwór Ludwika bawarskiego; um. w r. 1347. Ważniejsze dzieła: Quaestiones et decisiones in quattuor libros sententiarum, Quodlibeta septem, Tractatus logices, Opus nonaginta dierum; Compendium errorum Joannis papae XXII, Questiones octo de auctoritate summi pontificis. [przypis autorski]
ocknął — dziś popr.: ocknął się. [przypis edytorski]
o cnocie plastyczney — De virtute plastica. [przypis autorski]
O, cóż za szpetna i plugawa rzecz jest człowiek (…) — Seneka, Przedmowa (Praefacione) do Zagadnienia przyrodnicze (Quaestiones naturales), ks. I. [przypis tłumacza]
o co ich powołano — o co są oskarżeni. [przypis edytorski]
o co idzie — dziś raczej: o co chodzi. [przypis edytorski]
o co idzie — o co chodzi. [przypis edytorski]
o co się cała Rzplta na przeszłych sejmach domawiała — W recesie sejmu 1662 czytamy: „szl. Tytus Livius Boratyni lubo sam, lubo per delegatum suum ma być przy oddawaniu od egzaktorów szelągów jego wybicia, i jeśli ultra contentum pozwolenia Rzpltej pokaże się ich więcej wybitych albo i jaki inny mankament wszelakich pieniędzy jego wybicia, o to na bliższym sejmie ma być sądzony”. Ostatecznie inny dzierżawca mennicy, Tynf, uciekł za granicę, zaś Boratyni, oczyściwszy się z zarzutów, pozostał, spokrewnił się ze szlachtą i otrzymał później za Jana III wynagrodzenie za utensilia mennicze. [przypis redakcyjny]
O! co tak, to najlepiej — Poeta stara się w sposobie mówienia Miecznika odtworzyć jak najwierniej język potoczny, codzienny. Więc: trza (w. 331), taż to (w. 373) i podobnie też tutaj. [przypis redakcyjny]
Octave Mirbeau (1848–1917) — fr. pisarz i krytyk sztuki. [przypis edytorski]
ocucać — budzić się, ocknąć. [przypis redakcyjny]
ocucić (daw.) — budzić się, ocknąć. [przypis redakcyjny]
ocucić się — obudzić się, ocknąć. [przypis redakcyjny]
O cudzie (…) — Aluzja do cudu w Port-Royal, który się objawił cudownym uleczeniem siostrzenicy Pascala, Małgorzaty Périer. [przypis tłumacza]
ocuglić (daw.) — poskromić. [przypis edytorski]
oculate (łac.) — ostrożnie, bacznie. [przypis redakcyjny]
oculo spectator, mente incognitor (łac.) — oczami widzący, zaś umysłem niepojmujący. [przypis edytorski]
