Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5319 przypisów.
ług — żrący środek wybielający, składnik mydła i innych środków czyszczących. [przypis edytorski]
Łukasiewicz a. Łukaszewicz, Józef — warszawski kupiec, radny, wiceprezydent Warszawy; w listopadzie 1794 mianowany przez komendanta Warszawy jednym z dwóch prezydentów Warszawy (wraz z Andrzejem Rafałowiczem), pełnił tę funkcję do lipca 1796. [przypis edytorski]
Łukasiewicz, Jacek (ur. 1934) — poeta, krytyk literacki. [przypis edytorski]
Łukasiewicz, Laur i ciało, Warszawa 1971, s. 153. [przypis autorski]
Łukasiński, Walerian (1786–1868) — polski działacz niepodległościowy, major 4 pułku piechoty liniowej (czwartaków), twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. Aresztowany przez tajną policję 25 października 1822 i więziony w warszawskim więzieniu, 14 czerwca 1824 skazany przez Sąd Wojenny Najwyższy na zdegradowanie i 9 lat twierdzy. Więziony w twierdzy zamojskiej, był jednym z przywódców tamtejszego buntu więźniów, za co został skazany na śmierć, lecz ułaskawiony przez wlk. księcia Konstantego i skazany na 14 lat twierdzy, publiczną chłostę oraz zakucie rąk i nóg w kajdany. 30 listopada 1825 wywieziony z Zamościa do więzienia w Górze Kalwarii, a stamtąd do więzienia warszawskiego. 30 listopada 1827 został przesłuchany przez delegację sądu sejmowego, podczas sejmu 1830 r. bezskutecznie apelowano do cara o jego ułaskawienie. W czasie powstania listopadowego wywieziony został jako więzień stanu przez wycofujące się wojska rosyjskie do twierdzy Szlisselburskiej, gdzie spędził resztę życia, więziony mimo upływu wyroku w celi o zaostrzonym rygorze (wilgotnej, ciemnej, bez podłogi), został pozbawiony prawa do amnestii w 1856 r. jako rzekomy prowodyr powstania listopadowego; zmarł 27 lutego 1868 w Szlisselburgu. [przypis edytorski]
Łukasz Górnicki (1527–1603) — renesansowy poeta, pisarz polit., tłumacz, humanista; sekretarz i bibliotekarz króla Zygmunta Augusta; autor m.in. Dworzanina polskiego (1565), dostosowanej do realiów polskich adaptacji sławnego wówczas dzieła Il Cortegiano Baldassare Castiglione. [przypis edytorski]
Łukaszowę (daw.) — dziś popr. forma B.: Łukaszową. [przypis edytorski]
Łukasz XIV 26 (rel.) — Ewangelia wg św. Łukasza, Łk 14, 26. [przypis edytorski]
łuk dawny Tella — z którego bohater szwajcarski zestrzelił jabłko z głowy syna. [przypis redakcyjny]
łuki gazowe — pod koniec XIX w. w dużych miastach używano zasilanych z gazowni lamp gazowych, emitujących silne światło dzięki rozgrzewaniu do białości siatki żarowej płomieniem spalanego gazu; oświetlano nimi ulice i budynki publiczne. [przypis edytorski]
łukowa lampa — dawny typ lampy, w którym źródłem światła jest łuk elektryczny wytwarzany pomiędzy dwiema elektrodami rozdzielonymi gazem; lampy łukowe, dające jaskrawe światło, wykorzystywano gł. do oświetlania ulic i w teatrach. [przypis edytorski]
Łuk Triumfalny w Paryżu — pomnik na zach. krańcu Pól Elizejskich, zbudowany dla uczczenia żołnierzy, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen okresu rewolucji i wojen napoleońskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego. [przypis edytorski]
Łuk Triumfalny (w Paryżu) — pomnik na zach. krańcu Pól Elizejskich, zbudowany dla uczczenia żołnierzy, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen okresu rewolucji i wojen napoleońskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego. [przypis edytorski]
łuk turecki — litera M, która w celtyberyckim alfabecie ma formę łuku. [przypis tłumacza]
łuku naciągnę — dziś popr.: łuk naciągnę. [przypis edytorski]
Łuku Triumfalny w Paryżu — pomnik na zachodnim skraju Pól Elizejskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego, zbudowany dla uczczenia wszystkich, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich; jego budowę rozpoczęto w 1806, na polecenie Napoleona, ukończono w 1836. [przypis edytorski]
Łunaczarski, Anatolij (1875–1933) — rosyjski filozof, publicysta, teoretyk kultury, działacz polityczny; ludowy komisarz oświaty w rządzie bolszewickim (1917–1929), zwolennik organizacji państwowej opieki nad dziećmi. [przypis edytorski]
Łunaczarski, Anatolij (1875–1933) — rosyjski filozof, publicysta, teoretyk kultury, działacz polityczny; później członek Akademii Nauk ZSRR, zwolennik organizacji państwowej opieki nad dziećmi. [przypis edytorski]
Łunaczarski, Anatolij Wasiljewicz (1875–1933) — pisarz i teoretyk rosyjskiego socjalizmu, który wraz z Gorkim odwiedził był Brzozowskiego we Florencji. [red. WL]. [przypis edytorski]
Łunna — wieś w pobliżu Grodna, znana Orzeszkowej z pobytu wakacyjnego. [przypis redakcyjny]
łuno (daw. reg., r.n.) — dziś popr.: łuna (r.ż.). [przypis edytorski]
łuno — łuna, poświata. [przypis edytorski]
łuno — w dobrej polszczyźnie i w Lindem: łuna lub łona. Autor tak zawsze używa tego wyrazu. [przypis autorski]
łuny — dziś popr. forma N.lm: łunami. [przypis edytorski]
łupaki — drobne monety. [przypis redakcyjny]
łupał mu głowę (…) wzdłuż szwu ciemieniowego — Rabelais, opisując podobne krwawe sceny, lubi roztaczać swoją wiedzę anatomiczną. [przypis tłumacza]
łupek — ogólne określenie skał o budowie warstwowej, powodującej łatwość rozwarstwiania się ich na cienkie płytki; dawniej tabliczki łupkowe służyły do pisania i rysowania. [przypis edytorski]
łupek — rodzaj kamienia charakteryzującego się dużą łupliwością. [przypis edytorski]
łupiestwo — rabunek, kradzież. [przypis edytorski]
łupieżce — dziś popr. forma B.lm: łupieżców. [przypis edytorski]
łupież (daw.) — skóra (złupiona ze zwierzęcia). [przypis redakcyjny]
łupieżny — dziś: łupieżczy. [przypis edytorski]
łupież (starop.) — skóra zdjęta ze zwierzęcia. [przypis edytorski]
łupież — tu: łupieżcza wyprawa; wyprawa po łupy. [przypis edytorski]
łupież — tu: łup; owoc łupiestwa. [przypis edytorski]
łupieztwo — dziś popr. pisownia: łupiestwo. [przypis edytorski]
łupiskóra (daw.) — zdzierca, wyzyskiwacz. [przypis edytorski]
łupki — kawałki drewna stosowane do usztywnienia kończyny. [przypis edytorski]
łupki — odłupane kawałki drewna, często wykorzystywane jako prowizoryczne usztywnienie złamanej kończyny. [przypis edytorski]
łupkobarwny (neol.) — w kolorze łupku, to jest odmiany łupliwego kamienia. [przypis edytorski]
łupy — dziś N.lm: łupami. [przypis edytorski]
łupy — dziś popr. forma N. l. mn.: łupami. [przypis edytorski]
łusk (daw. forma) — dziś D.lm: łusek. [przypis edytorski]
Łuskina, Ewa (1879–1942) — polska poetka, nowelistka, powieściopisarka. [przypis edytorski]
łuskokryta ręka — ręka okryta pancerną rękawicą, z metalowych płytek mocowanych do skórzanego podkładu. [przypis edytorski]
łuskoskrzydłe, Lepidoptera (biol.) — motyle; nazwa biologiczna pochodzi od tego, że ich skrzydła są pokryte są drobnymi łuskami. [przypis edytorski]
łuszczasty — posiadający łuski. [przypis edytorski]
Łuszczewska Jadwiga, pseud. lit. Deotyma (1834–1908) — pisarka, poetka. Prowadziła salon literacki, w którym zasłynęła jak improwizatorka; co do jej talentu zdania są podzielone. Autorka powieści dla młodzieży, m.in Panienka z okienka (1898). [przypis edytorski]
łuszczka — łuska. [przypis edytorski]
Łuszczkiewicz-Gallowa, Róża (1893–1919) — aktorka. [przypis edytorski]
łuszczkowany (daw.) — pokryty łuskami, łuskowy; od daw. łuszczka: zdr. od łuska. [przypis edytorski]
łuszczybochenek — darmozjad. [przypis redakcyjny]
łuszczyna (daw., gw.) — łupina; tu: skorupka jajka. [przypis edytorski]
łuszczy się — prawdop. błąd źródła; przypuszczalnie winno być „łyszczy się”, tj. błyszczy. [przypis edytorski]
łut — daw. jednostka masy, licząca 1/32 funta, tj. w różnych miejscach i czasach od 10 g do 50 g; przen.: nieco, odrobina. [przypis edytorski]
łut — daw. jednostka masy, licząca 1/32 funta, tj. w różnych miejscach i czasach od 10g do 50g. W końcu XIX w. w Warszawie używano miar systemu rosyjskiego, w którym łut wynosił niecałe 13g (ok. 0,0128 kg). [przypis edytorski]
łut — daw. jednostka wagi, licząca 1/32 funta, tj. w różnych miejscach i czasach od 10 g do 50 g. [przypis edytorski]
łut — dawna jednostka masy (1/32 funta). [przypis edytorski]
łut — dawna jednostka miary masy, w zależności od czasu i regionu wynosiła od 10 do 50 gramów. [przypis edytorski]
łut — dawna jednostka wagi, licząca 1/32 funta lub 1/16 grzywny (marki), tj. ok. 12–17 g. [przypis edytorski]
łut — dawna jednostka wagi, licząca 1/32 funta, tj. w różnych miejscach i czasach od 10 g do 50 g. [przypis edytorski]
łut — dawna jednostka wagi, licząca 1/32 funta, tj. w różnych miejscach i czasach od 10 g do 50 g.; tu przen.: odrobina. [przypis edytorski]
łut (daw.) — niewielka jednostka masy, tu przen.: nieco, odrobina. [przypis edytorski]
łut (daw.) — niewielka jednostka masy, tu przen.: nieco, odrobinę. [przypis edytorski]
Łużecki, Karol Stanisław — w r. 1682 wojewoda podolski. [przypis redakcyjny]
Łużyczanie — plemię słowiańskie, zamieszkujące teren Dolnych Łużyc. [przypis edytorski]
Łużyn, Piotr Pietrowicz — jedna z postaci w powieści Fiodora Dostojewskiego Zbrodnia i kara; piastujący dość wysoką w carskiej Rosji rangę radcy dworu karierowicz i oszust, pragnący uchodzić za nowoczesnego, otwartego na modne prądy umysłowe (pozytywizm) i eleganckiego (jednym z jego rekwizytów jest wyperfumowana chusteczka); narzeczony Duni, siostry Raskolnikowa, głównego bohatera powieści. [przypis edytorski]
łuza — także: rękaw; umieszczony na krawędzi stołu bilardowego jeden z sześciu otworów, do którego wbija się bile za pomocą kija; wyraz pochodzący z terminologii związanej z grą w bilard. [przypis edytorski]
łuza — tu: rodzaj otworu w poszyciu dachowym. [przypis edytorski]
łycari prijszły (z ukr.) — rycerze przyszli. [przypis edytorski]
łycari (ukr.) — rycerze. [przypis redakcyjny]
łycar (ukr.) — rycerz. [przypis edytorski]
łycar (ukr.) — rycerz. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
łycary prijszli, szczo bitwa buła (z ukr.) — rycerze przyszli, że bitwa była. [przypis edytorski]
łych a. łycho (gw.) — łysina. [przypis edytorski]
łycho (ukr.) — licho, bieda, źle. [przypis edytorski]
łycho (ukr.) — źle. [przypis edytorski]
Łyczaków — wsch. dzielnica Lwowa. [przypis edytorski]
Łyczakowska — historyczna ulica lwowska w okolicy znanego Cmantarza Łyczakowskiego. [przypis edytorski]
łyczakowsko-holzapflowski — Rudolf Maria Holzapfel (1874–1930) to austriacki psycholog i filozof urodzony w Krakowie, pierwszy człon odsyła natmiast do Lwowa (Cmentarz Łyczakowski) i, prawdopodobnie, lwowskiej szkoły filozoficznej. [przypis edytorski]
łyczanemi sznury — dziś popr. forma N.lm: łyczanymi (łykowymi) sznurami. [przypis edytorski]
łyczany (starop.) — wykonany z łyka. [przypis edytorski]
łyczany — zrobiony z łyka. [przypis edytorski]
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
łyczek (daw. pogard.) — mieszczanin. [przypis redakcyjny]
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. [przypis redakcyjny]
łyczek — zdrobn. od daw. łyk: mieszczanin; mieszczanie nosili ubrania łyczakowe (lniane, zazwyczaj żółtej barwy), w przeciwieństwie do karmazynów, czyli zamożnej szlachty noszącej czerwone żupany z wykwintniejszych materiałów. [przypis edytorski]
łyczko ciągnąć (daw.) — korzystać. [przypis edytorski]
łyczkowy (daw., pogard.) — zdrobn. przym. od rzecz. łyk: mieszczanin. [przypis edytorski]
łyczko — zdrobnienie od łyko. [przypis edytorski]
łyka (lm) — pęta, sznury roślinne do krępowania więźniów. [przypis edytorski]
łykanie (starop.) — łkanie. [przypis redakcyjny]
łykanie — [tu:] łkanie. [przypis redakcyjny]
łyka — pęta, sznury roślinne do krępowania więźniów. [przypis edytorski]
łyka — sznury, więzy; tu: niewola. [przypis edytorski]
łyka — tu: więzy. [przypis edytorski]
łyka — więzy. [przypis edytorski]
łyk (daw., pogardl.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu, Strona Guermantes, Strona Guermantes, część pierwsza
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
łyk (daw. pogard.) — mieszczanin, nie-szlachcic. [przypis edytorski]
łyk (daw., pogard.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
