Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5411 przypisów.
doża — tytuł przysługujący władcom (najwyższym urzędnikom) Republiki Weneckiej. [przypis edytorski]
do życia jego — tj. dożywotnio. [przypis edytorski]
do żywocie — dziś: dożywotnio. [przypis edytorski]
dożywocie — obowiązek utrzymywania starszej osoby aż do jej śmierci. [przypis edytorski]
dożywocie — tu: dożywotnie świadczenia pieniężne lub posiadanie czegoś. [przypis edytorski]
dożywocie — tu: zagwarantowane umową wyżywienie i opiekę do końca życia. [przypis edytorski]
do żywota puszczone — oddane dożywotnio (zwykle: w dzierżawę; tu: we władanie). [przypis edytorski]
do zabijania palów (daw.) — dziś popr.: do wbijania palów. [przypis edytorski]
do zapisu — tu: do biura Towarzystwa Kolonii Letnich, gdzie odbywały się zapisy na kolonie. [przypis edytorski]
do zawarcia powiek — do zamknięcia powiek, tj. do śmierci. [przypis edytorski]
do zbytku — nadmiernie, zbytecznie. [przypis edytorski]
do ziemie (daw. forma D.) — dziś: do ziemi. [przypis edytorski]
do Ziemi Świętej się udali, gdzie wiele bitew z niewiernymi Turkami stoczyli — w czasach króla Artura żyjącego w V–VI w. islam jeszcze nie istniał, zaś Jerozolima i Palestyna należały do chrześcijańskiego państwa bizantyjskiego, kontynuacji antycznego Imperium Rzymskiego; islam powstał w VII w., niedługo później muzułmańscy Arabowie podbili Palestynę i zajęli Jerozolimę (637), zaś w 1072 miasto zdobyli Turcy seldżuccy, również muzułmanie; wyprawy krzyżowe europejskiego rycerstwa przeciw muzułmanom w celu odzyskania odzyskania Ziemi Świętej (Palestyny) były organizowane w latach 1095–1291. [przypis edytorski]
dozierać — doglądać; dozorować. [przypis edytorski]
do znaku (daw., gw.) — całkowicie. [przypis edytorski]
do znaku — doszczętnie. [przypis edytorski]
doznanej wiary — zaufanego; o sprawdzonej, doświadczonej wierności. [przypis edytorski]
doznawa — dziś popr.: doznaje. [przypis edytorski]
dozorca — tu: opiekun, wychowawca. [przypis edytorski]
dozorca — tu: wychowawca. [przypis edytorski]
do zwiesny (gw.) — do wiosny. [przypis edytorski]
Do Zygmunta — w innej wersji tekstu tytuł wyraźniej jeszcze wskazuje adresata i brzmi: Do Z. Krasińskiego. [przypis edytorski]
Dozyteusz (zm. po 1191) — patriarcha Jerozolimy do 1191 r., patriarcha Konstantynopola w latach 1189–1191, osobisty przyjaciel cesarza bizantyjskiego Izaaka II Angelosa (ok. 1156–1204), 10 września 1191 r. zrzekł się obydwu stolic patriarszych. [przypis edytorski]
D. P. Camp — ang. Displaced Persons Camp, obóz dla dipisów, czyli osób, które w wyniku wojny znalazły się poza granicami swoich krajów i nie mogą do nich wrócić. [przypis edytorski]
drąc — przedzierając [przypis edytorski]
drągi — dziś popr. N. lm: drągami. [przypis edytorski]
Drągiem to zową, kędy port zawarto — tzn. drągiem nazywane jest miejsce, w którym blokuje się i odblokowuje dla statków wejście do portu miejskiego; Sebastian Fabian Klonowic, Flis to jest spuszczanie statków Wisłą, strofa 412. [przypis edytorski]
drążkowe — najniższe w hierarchii godności senatorskie. [przypis edytorski]
drążkowy (starop.) — kasztelan mniej znacznego grodu, na sejmie zasiadający na ławie, nie na krześle. [przypis edytorski]
drążnia — cekropka, tropikalne drzewo południowoamerykańskie. [przypis edytorski]
drążnik — tu: pielgrzym. [przypis edytorski]
drabant a. trabant — żołnierz ze straży przybocznej. [przypis edytorski]
drabant (daw.) — żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
drabant — polski taniec z XVII w., połączenie poloneza i mazura. [przypis edytorski]
drabant — staropolski taniec z przyśpiewkami. [przypis edytorski]
drabant (z niem. trabant) — żołnierz ze straży przybocznej wyższego oficera, gwardzista uzbrojony w halabardę. [przypis edytorski]
drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. [przypis edytorski]
drab (daw.) — żołnierz, pachołek, sługa. [przypis edytorski]
drab (daw.) — żołnierz piechoty, zbrojny pachołek, sługa. [przypis edytorski]
drabiak (daw.) — wóz drabiniasty. [przypis edytorski]
drabina — bok wozu w kształcie drabiny ustawionej poziomo, por. wóz drabiniasty. [przypis edytorski]
drabina Jakuba — zob. Rdz 28, gdzie opisany został sen patriarchy Jakuba o drabinie łączącej niebo z ziemią, po której chodzili aniołowie. [przypis edytorski]
Drabina Jakubowa — drabina do nieba, którą we śnie ujrzał Jakub. Por. Rdz 28:10–22. [przypis edytorski]
drabina Jakubowa — ze snu biblijnego patriarchy Jakuba, o drabinie łączącej niebo z ziemią, po której chodzili aniołowie (Rdz 28). [przypis edytorski]
drabinami (starop. forma) — tu: po drabinach. [przypis edytorski]
drabina ze snu Jakubowego — biblijna drabina widziana przez Jakuba we śnie, sięgająca do nieba, po której schodzili i wchodzili aniołowie; na jej szczycie Jakub ujrzał Boga. [przypis edytorski]
drabka — drabina. [przypis edytorski]
drabka — drabinka. [przypis edytorski]
drabka (gw.) — drabina. [przypis edytorski]
drabka (reg.) — drabina. [przypis edytorski]
drabka (reg.) — drabina; tu: wóz drabiniasty. [przypis edytorski]
drabka (reg., pot.) — drabina. [przypis edytorski]
drabki, drabiny — boczne ściany wozu drabiniastego, wykonane z drążków drewnianych. [przypis edytorski]
drabliny, drablinki a. wyblinki — krótkie, poziome linki łączące dwie sąsiednie wanty (liny stabilizujące maszt), tworzące w ten sposób szczeble drabiny linowej przeznaczonej do wspinania się na maszt. [przypis edytorski]
drabować — korygować. [przypis edytorski]
drab — postawny człowiek budzący strach. [przypis edytorski]
drab (pot.) — wysoki mężczyzna o wyglądzie wzbudzającym strach. [przypis edytorski]
drab (starop.) — żołnierz najemny. [przypis edytorski]
drab — tu: żołnierz pieszy. [przypis edytorski]
draby — dziś popr. forma N.lm: drabami. [przypis edytorski]
drachlec — драхлец [przypis edytorski]
drachma — moneta bita w starożytnej Grecji, Kartaginie i Azji Zachodniej, przeważnie srebrna. 6000 drachm nazywano talentem, 100 drachm miną. Jedną drachmę dzielono na 6 oboli. [przypis edytorski]
Drachmann, Holger (1846–1908) — pisarz, poeta i malarz duński, zaliczany do nurtu neoromantyzmu i impresjonizmu (sceny marynistyczne w malarstwie, symbolika morska w liryce); przez dłuższy czas mieszkał w Londynie oraz podróżował po Europie, odwiedzając Szkocję, Francję, Hiszpanię, Włochy (z podróży pisywał korespondencje do prasy); autor powieści autobiograficznej Forskrevet. [przypis edytorski]
Drachmann, Holger (1848–1908) — duński poeta i dramaturg. [przypis edytorski]
drachma — srebrna moneta używana w staroż. Grecji. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka, na ogół srebrna; jedną drachmę dzielono na 6 oboli. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka, na ogół srebrna, o wartości sześciu oboli. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka, na ogół srebrna. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka, na ogół srebrna, równa 1/100 miny. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka o wartości sześciu oboli. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta grecka, rozpowszechniona też w państwach Azji Mniejszej, na Bliskim Wschodzie oraz w Kartaginie, na ogół srebrna; jedną drachmę dzielono na 6 oboli; popularna drachma attycka ważyła ok. 4,3 g. [przypis edytorski]
drachma — staroż. moneta gr. o wartości 6 oboli. [przypis edytorski]
drachma — starożytna grecka moneta, na ogół srebrna. [przypis edytorski]
drachma — starożytna grecka moneta, na ogół srebrna, równa 1/100 miny i dzieląca się na 6 oboli. [przypis edytorski]
drachma — starożytna moneta grecka. [przypis edytorski]
drachma — starożytna srebrna moneta. [przypis edytorski]
Draga Mašin (1864–1903) — królowa Serbii, żona Aleksandra Obrenovicia, nielubiana przez swoich poddanych, została wraz z mężem zamordowana 11 czerwca 1903 przez oficerów gwardii pałacowej. [przypis edytorski]
dragan — dragon, żołnierz walczący pieszo, a poruszający się konno; tu: kobieta wysokiego wzrostu, męskiej postawy. [przypis edytorski]
draganiska (daw.) — forma lm i zgrubienie od: dragan, tj. dragon, żołnierz. [przypis edytorski]
dragan (z fr.) — żołnierz lekkiej jazdy. [przypis edytorski]
draga — pogłębiarka. [przypis edytorski]
draga — rodzaj ciągnionego narzędzia sieciowego do połowu ryb lub zbierania próbek fauny i flory dennej. [przypis edytorski]
dragées (fr.) — drażetki. Niewielkie cukierki, czekoladki lub orzechy w kolorowej polewie. [przypis edytorski]
dragées (fr.) — drażetki, pastylki. [przypis edytorski]
dragoman (z arab.) — bliskowschodni tłumacz i przewodnik. [przypis edytorski]
dragoman (z arab.) — bliskowschodni tłumacz i przewodnik. [przypis edytorski]
dragoński — przymiotnik od rzeczownika dragon, oznaczającego żołnierza formacji poruszającej się konno, a walczącej z reguły pieszo. [przypis edytorski]
dragonady — prześladowania hugenotów w XVII w. we Francji, polegające na tym, że u innowierców kwaterowano oddział dragonów, którzy niszczyli dom i uprzykrzali życie mieszkańcom. [przypis edytorski]
dragonady — wprowadzony przez Ludwika XIV terror wobec rodzin hugenockich, mający zmusić je do przejścia na katolicyzm. [przypis edytorski]
dragon — dawniej żołnierz lekkiej jazdy; potocznie także potężna, energiczna kobieta. [przypis edytorski]
dragon — daw. żołnierz lekkiej jazdy; poruszać się jak dragon: zamaszyście, energicznie, bez wdzięku. [przypis edytorski]
dragon (daw.) — żołnierz lekkiej jazdy. [przypis edytorski]
dragonia — wojsko walczące pieszo, a poruszające się konno. [przypis edytorski]
dragonia — żołnierze formacji zwanej dragonią, wojska walczącego pieszo, a poruszającego się konno. [przypis edytorski]
dragonica (ros.) — smoczyca. [przypis edytorski]
dragoni — wojsko walczące pieszo, a poruszające się konno. [przypis edytorski]
dragoni — wojsko walczące pieszo, a poruszające się konno. Za panowania Ludwika XIV w celu zmuszenia hugenotów do przejścia na katolicyzm organizowano tzw. dragonady: w domach hugenockich na koszt gospodarzy kwaterowano brutalnych dragonów, którzy na różne sposoby nękali i prześladowali domowników, dopuszczając się gwałtów, kradzieży i niszczenia dobytku. [przypis edytorski]
dragoni — w XIX w. formacja jazdy pośredniej między ciężkimi kirasjerami a lekkimi huzarami i ułanami; pierwotnie wojsko walczące pieszo, a poruszające się konno. [przypis edytorski]
dragoni — żołnierze walczący pieszo, a poruszający się konno. [przypis edytorski]