Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | czeski | dawne | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7834 przypisów.
Cieszyć się twą radością (…) umierać przed tobą — Od dawna już zauważono, że te słowa Marii przypominają nieco słowa Zulejki w Narzeczonej z Abydos Byrona, wyrzeczone tam (I, 18) do Selima. Istotnie są podobieństwa frazeologiczne takie jak: „With thee to live, with thee to die” („żyć dla ciebie i w tobie umierać przed tobą” albo zakończenie: „To these alone my thoughts aspire”: „To Marii cała miłość, wszystkie Marii chęci”. Warto też zwrócić uwagę na to, że Zulejka czytuje Koran podobnie jak Maria Biblię. Poza tym jednak charaktery tych dwu postaci podobne do siebie nie są. [przypis redakcyjny]
cieszyć słowy (daw.) — pocieszać słowami. [przypis edytorski]
cieszyć (starop.) — pocieszać. [przypis edytorski]
cieszyć — tu: pocieszać. [przypis edytorski]
cieszyć we smutku — dziś: pocieszać w smutku. [przypis edytorski]
Cieszyło go to, że on, szlachcic, zajmując stanowisko handlowe, poświęcał swoje przesądy szlacheckie, przyczyniał się do postępu i brał udział w reformie kraju, szukającego nowych dróg do powiększenia ogólnej zamożności — wyraz światopoglądu pozytywistycznego. [przypis edytorski]
Cieszyn — w spisie treści wiersz występuje jako tęcza mundurów. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — a niech to; a to dopiero; też coś. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — a niech to. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — a to dopiero; też coś. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — też coś; a to dopiero. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — też coś. [przypis edytorski]
ciewy (gw.) — też coś, to dopiero (wykrzyknik, wyraz emocji). [przypis edytorski]
Cie wy? — „Widzicie wy?”: skrócenie używane w Krakowskiem. [przypis autorski]
cigarillo (hiszp.) — papieros. [przypis edytorski]
cigarittas, popr.: cigarritas (hiszp.) — papierosy. [przypis edytorski]
cigarral — pałacyk letni. [przypis autorski]
cigęź a. cigęć — cień. [przypis edytorski]
cigęź a. cigęć (gw.) — cień. [przypis edytorski]
Ci-gît Piron, qui ne fut rien — Pas même académicien (fr.) — Tu spoczywa Piron, który nikim nie był, nawet członkiem Akademii Francuskiej [przypis edytorski]
Ci jedną ręką piszą, nadstawiają drugiej (…) — panegiryki [utwory pochwalne — red. WL.] dla „datku” pisano i drukowano. [przypis redakcyjny]
Ci już do prawodawstwa należeć nie będą. Senatorowie wybieranymi być nie mogą, tylko przez samą szlachtę i z samej szlachty; urodzenia i oddzielne prawo do wszystkich w kraju godnośći; samej — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
ciklopas — senovės graikų mitologijoje vienakis milžinas. [przypis edytorski]
ci, których był pomocnikiem — tj. Rosjanie, o czym autor nie mógł w 1884 r. napisać wprost z powodu carskiej cenzury. [przypis redakcyjny]
ci, którzy dawniej z nim maszerowali w głąb kraju — mowa o 300 hoplitach dowodzonych przez Parrazyjczyka Kseniasa, towarzyszących Cyrusowi w wyprawie wspomnianej w ks. I, 1. [przypis edytorski]
ci, którzy krzyżowali Chrystusa potrzebowali przebaczenia i on prosił o nie dla nich, mimo iż nie znali niegodziwości swego uczynku — por. Łk 23, 34. [przypis tłumacza]
Ci, którzy mieli lenna, a co za tym idzie, mieli pełnić powinność wojskową, stawali się pełnoletni dopiero w dwudziestym pierwszym roku — Święty Ludwik był pełnoletni dopiero w tym wieku. Zmienił to edykt Karola V w r. 1374. [przypis autorski]
Ci którzy mówią: „Cierpisz na głowę (…) — Aluzja do ustępu z Rozmów IV, 6, który Pascal streszcza we fragmencie 80. [przypis tłumacza]
Ci, którzy nie dali się wpisać do pięciu pierwszych klas, gdzie umieszczono obywateli wedle proporcji majątku, nie należeli do cenzusu w duchu prawa wokoniańskiego — Te pięć pierwszych klas były tak znaczne, iż niekiedy autorowie przytaczają tylko pięć. [przypis redakcyjny]
Ci, którzy nie wierzą w demonów jako pośredników między Bogiem a ludźmi… — Plutarch, O zamilknięciu wyroczni [cytat znacznie zmieniony; red. WL]. [przypis tłumacza]
Ci, którzy opisują życie Augusta Cezara, zaznaczają (…) iż był on nader hojny w darach — Swetoniusz, Boski August, 25 [w:] Żywoty cezarów. [przypis tłumacza]
Ci, którzy płaczą (…) błogosławieni — Słowa z Ewangelii św. Mateusza, rozdz. 7, w. 4. [przypis redakcyjny]
ci, którzy świętych młodzianków za Herodowym ordynansem wycinali — wg Biblii, po usłyszeniu proroctwa Trzech Króli, że narodził się nowy król żydowski, król Herod kazał swoim żołnierzom zabić wszystkich małych chłopców; Maria i Józef uratowali wówczas nowonarodzonego Jezusa Chrystusa dzięki anielskiemu ostrzeżeniu i ucieczce do Egiptu. [przypis edytorski]
ci którzy tu [na Księżycu] byli — Cyrano de Bergerac, Wilkins, Biskup Chesterski… [przypis autorski]
Ci, którzy upodobali sobie rząd republikański, pomieścili wolność w tym rządzie; ci, którzy żyli w monarchii, pomieścili ją w monarchii — Kapadocyjczycy odrzucili rząd republikański, który im ofiarowywali Rzymianie. [przypis autorski]
ci, którzy wiodą ów proces z sobą (…) usłyszeć żywym głosem przedmiot ich sporu — Roztropny Pantagruel na kilka wieków wyprzedził wprowadzenie procedury ustnej w sprawach cywilnych, zdobycz ostatnich dziesiątków naszej epoki. [przypis tłumacza]
ciła usianaja (z ukr.) — cała zasiana. [przypis edytorski]
Cimabue (…) Giotto — Dwaj współcześni sławni malarze za czasów Danta. [przypis redakcyjny]
Cimarosa, Domenico (1749–1801) — kompozytor włoski z okresu klasycyzmu. [przypis edytorski]
Cimarosa, Domenico (1749–1801) — włoski kompozytor klasycystyczny. [przypis edytorski]
Cimoskus — król Fryzji. [przypis redakcyjny]
Cincinnati — miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Ohio. [przypis edytorski]
cinda (jęz. wenecki) — pas, pasek. [przypis edytorski]
cingente corona (łac.) — otaczającym wieńcem. [przypis redakcyjny]
Cinna Catulus — stoik. [przypis tłumacza]
Cino da Pistoia (1270–1336 a. 1337) — pisarz i prawnik włoski, przyjaciel Guido Cavalcantiego i Dantego Alighieri, z którymi korespondował; jako poeta zaliczany do nurtu dolce stil nuovo. [przypis edytorski]
Cinq-Mars — Henri Coiffier de Ruzé, markiz de Cinq-Mars (1620–1642), faworyt Ludwika XIII Burbona, króla Francji, zorganizował spisek przeciwko kardynałowi Richelieu, został ujęty i ścięty. Plotkowano o jego romansie z Marią Ludwiką Gonzagą i o tym, jakoby ich nieślubną córką miała być dama dworu Marii Ludwiki, Maria Kazimiera d'Arquien, późniejsza żona Jana III Sobieskiego. [przypis edytorski]
cinquecento (wł.) — XVI wiek; kultura włoska XVI wieku. [przypis edytorski]
cinquecento (wł.) — XVI wiek, sztuka włoska XVI wieku. [przypis redakcyjny]
Cinquo millreis! Tres!… Dois para persona! (port.) — Pięć milrejsów! Trzy!… Dwa za osobę! [przypis edytorski]
Cinti i Pasta — Laura Cinti-Damoreau , właśc. Laura Cinthie Montalant (1801–1863): francuska sopranistka, sławna z ról w operach Rossiniego; Giuditta Pasta (1797–1865): włoska sopranistka, znana z występów w Paryżu. [przypis edytorski]
ciocia Rosia — tu przen.: Rosja. [przypis edytorski]
ciocia Wikta — tu: brytyjska królowa Wiktoria (1819–1901) lub przen.: Wielka Brytania. [przypis edytorski]
ci, o których Glaukon mówi — Nie wiemy, o jakim Glaukonie mowa. [przypis tłumacza]
ciołak a. ciołek (gw.) — cielę. [przypis edytorski]
ciołak (daw.) — ciołek, młody byk. [przypis edytorski]
ciołek (daw., gw.) — młody byczek. [przypis edytorski]
ciołek (daw., reg.) — cielak. [przypis edytorski]
ciołek (gw.) — cielak. [przypis edytorski]
Ciołek — herb Stanisława Augusta Poniatowskiego. [przypis edytorski]
ciołek — roczny byczek. [przypis edytorski]
Ciołek — rodzinny herb Poniatowskich. [przypis edytorski]
ciołek — wół. [przypis edytorski]
ciołka — krowa; por. ciołek, cielak. [przypis edytorski]
Cione de Tarlati — z możnej familii Aretinów, gdy konno doganiał drugiego obywatela imieniem Bostati, ażeby go zabić, koń w cwale uniósł go do rzeki i wraz jeźdźcem utonął. [przypis redakcyjny]
cios — blok kamienny. [przypis edytorski]
cios — ciosane kamienie. [przypis edytorski]
cios — ciosany głaz. [przypis edytorski]
Cios długo się opóźniał, ponieważ zaszły przeszkody. — współczesny autor powiada, iż Klemens VIII był bardzo niespokojny o zbawienie duszy Beatrix; uważając snadź, iż ją skazano niesłusznie, lękał się odruchu buntu. W chwili gdy położyła głowę na pieńku, dano strzał armatni z Zamku św. Anioła, skąd widać było dobrze rusztowanie. Papież, który modlił się w Monte Cavallo i czekał tego sygnału, dał natychmiast młodej dziewczynie rozgrzeszenie papieskie większe, in articulo mortis. Stąd owo opóźnienie okrutnego momentu, o którym mówi kronikarz. [przypis autorski]
cios — drobnoziarnisty piaskowiec, dający się łatwo obrabiać. [przypis redakcyjny]
Cioski — najwyższe wzniesienie przed Turbaczem od strony Łopusznej. [przypis edytorski]
cios — ociosany blok kamienny. [przypis edytorski]
cios — odpowiednio ociosany blok kamienny służący do wznoszenia budowli. [przypis edytorski]
ciosowy kamień — „cios” to duży blok kamienny, dekoracyjnie obrobiony z jednej strony. [przypis edytorski]
ciosowy (…) kamień — ociosany blok kamienny służący do wznoszenia budowli; też: cios. [przypis edytorski]
ciosy — dziś popr. forma N.lm: ciosami. [przypis edytorski]
ciosy — przekształcone górne siekacze słonia (nieprawidłowo nazywane popularnie kłami); ciekawą ich właściwością jest to, że rosną przez całe życie zwierzęcia; ciosy są wykorzystywane jako surowiec zwierzęcy zwany kość słoniowa. [przypis edytorski]
ciotczone (starop.) — cioteczne. [przypis redakcyjny]
Ciotka Karola — farsa Thomasa Brandona z 1892 r. [przypis edytorski]
ci pod Teby idący w siedmioro — wg mitu siedmiu bohaterów, z polecenia Polinika wyruszyło przeciw Tebom, żeby pozbawić tronu Teoklesa, brata Polinika. [przypis edytorski]
Ci potępieńcy z wykrzywioną szyją (…) szli wstecz, tyłem — Tu obaj poeci z mostu kamiennego spoglądają na dół w oddział czwarty kręgu ósmego, gdzie są karani czarnoksiężnicy i wróżbici. Cienie tu idą wciąż tyłem za karę, że chciały, co nie jest wolno człowiekowi, zanadto zaglądać w przyszłość, bo ta z woli bożej zakryta jest przed nami. W tym obrazie kary łatwo czytelnik wypatrzy mądrą naukę: kto chce poznać przyszłość, wpierw musi umieć patrzeć w przeszłość, wybadać z niej, co historia i doświadczenie przedstawiają. Wdzieranie się w tajemnice przyszłości nie tą, ale każdą inną drogą, jest występkiem przeciw Bogu i własnej naturze naszej. [przypis redakcyjny]
ci powinszować syna olbrzyma — Tadeusza [Żeleńskiego, ur. 21 grudnia 1874 r.; red. WL]. [przypis redakcyjny]
ci przyciska — nalega, naciska na ciebie. [przypis redakcyjny]
circa dispositionem (łac.) — gotując się na śmierć. [przypis redakcyjny]
circa hoc spectaculum (łac.) — wokół (z powodu) tego widowiska. [przypis redakcyjny]
circa inaugurationem (łac.) — dotyczące ogłoszenia. [przypis redakcyjny]
circa quartam (łac.) — koło czwartej. [przypis redakcyjny]
circa quartam (łac.) — około czwartej (godziny). [przypis redakcyjny]
Circe (mit. gr.) — bohaterka Odysei Homera, czarodziejka, która towarzyszy Odyseusza zmieniła w świnie; córka boga Heliosa i nimfy Perseidy. [przypis edytorski]
circenses (łac. circensis: cyrkowy, związany z igrzyskami) — igrzysk; fragment powiedzenia poety rzymskiego Juvenalisa, o prostych ludziach, którzy chcą od życia tylko chleba i igrzysk, panem et circenses. [przypis edytorski]
circenses (łac.) — igrzyska, walki gladiatorów. [przypis edytorski]
Circe — Sławna z Odysei (ob. X) i Przemian Owidiusza (XIV) czarownica, kędyś na wyspie zachodniego oceanu, a według Homera blisko Italii osiadła, zwabionych do siebie ludzi obracała w zwierzęta. I tak towarzysze Ulissesa przemienieni zostali w wieprzów, czyli, jak poeta krótkim i delikatnym wyraża omówieniem, „znikczemnieni szczecią”. [przypis redakcyjny]
Circe (z łac.) a. Kirke (gr., mit. gr.) — bohaterka Odysei Homera, czarodziejka, która towarzyszy Odyseusza zmieniła w świnie. [przypis edytorski]
circiter (łac.) — mniej więcej; około. [przypis redakcyjny]
circiter (łac.) — około. [przypis redakcyjny]
circoncellioni a. agoniści — członkowie ruchu społeczno-religijnego działającego w IV w. w Afryce płn., uważani za heretyckich ekstremistów chrześcijańskich; dążyli do zniesienia własności, uwolnienia niewolników, anulowania długów; zakłócali posiedzenia sądów, napadali na drogach żołnierzy i podróżnych, by ich sprowokować i ponieść śmierć męczeńską. [przypis edytorski]
circulus vitiosus — błędne koło; rodzaj błędu logicznego w rozumowaniu. [przypis edytorski]
circulus vitiosus (łac.) — błędne koło. [przypis edytorski]
circulus vitiosus (łac.) — błędne koło. [przypis redakcyjny]
circumcirca (łac.) — naokoło. [przypis redakcyjny]
