Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7509 przypisów.
Adam Asnyk — poeta polski, ur. w r. 1830 umarł w r. 1896. [przypis autorski]
Adamastor — olbrzym wywołujący burze morskie; postać z poematu Luizjady poety portugalskiego Luísa Vaz de Camõesa (XVI w.). [przypis redakcyjny]
adamaszek — gruba, wzorzysta tkanina jedwabna. [przypis redakcyjny]
adamaszek — gruba, wzorzysta tkanina jedwabna; zwana tak od Damaszku, gdzie ją początkowo wyrabiano. [przypis redakcyjny]
adamaszek — ozdobna tkanina, najczęściej jedwabna, z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym; zwana tak od Damaszku, gdzie ją początkowo wyrabiano. [przypis edytorski]
adamaszek — ozdobna tkanina, w której wzór tworzą błyszczące i matowe sploty nitek. [przypis edytorski]
adamaszek — rodzaj tkaniny żakardowej (tj. o rozbudowanych, wielkoformatowych wzorach), dwustronnej, z matowym wzorem na błyszczącym tle lub odwrotnie, najczęściej jedwabnej. [przypis edytorski]
adamaszek — tkanina jedwabna o błyszczącym wzorze na matowym tle; tu: znak zamożności i luksusu. [przypis edytorski]
adamaszek — tkanina z jednej strony mająca błyszczący wzór na matowym tle, z drugiej zaś matowy na błyszczącym [przypis edytorski]
adamaszek — wzorzysta tkanina z rysunkiem z błyszczących i matowych splotów tkackich. [przypis edytorski]
adamaszek (z arab.) — gruba, wzorzysta tkanina jedwabna. [przypis redakcyjny]
adamaszkowy — wykonany z adamaszku, tj. wzorzystej tkaniny, której błyszczące części są na rewersie matowe. [przypis edytorski]
Adam (bibl.) — biblijny pierwszy człowiek, za złamanie wydanego przez Boga zakazu wygnany z żoną z rajskiego ogrodu Eden. [przypis edytorski]
Adamello — włoskie zdrobnienie od imienia Adam (Adamo). [przypis edytorski]
Adam forma futuri (łac.) — Św. Paweł, Rz 5, 14. [przypis tłumacza]
Adam Górowski — emigrant, osławiony awanturnik. [przypis redakcyjny]
Adam Grzymała-Siedlecki wspomina np. że redakcja krakowskiego miesięcznika „Młodość” mieściła się przy tym samym stoliku kawiarnianym (…) — we wstępie do: E. Leszczyński, Radość samotna, Warszawa 1923, s. 5. [przypis autorski]
Adam (hebr.: człowiek) — w Biblii: pierwszy człowiek stworzony przez Boga. [przypis edytorski]
adamici — określenie różnych chrześcijańskich grup religijnych z II–IV w., naśladujących nagość Adama jako pierwotną czystość człowieka. [przypis edytorski]
Adamie… — ta strofa pieśni została dopisana później. [przypis edytorski]
Adam, Juliette (1836–1936) — z domu Juliette Lambert; fr. pisarka i feministka; w 1879 założyła i przez 8 lat redagowała pismo „Nouvelle Revue”, zachowując w nim wpływy do 1899. [przypis edytorski]
Adam-Kadmon — według kabały i Hagady pierwszy człowiek. [przypis edytorski]
Adam Konarski (zm. 1574) — biskup, humanista, wielokrotnie posłował do różnych krajów w misjach dyplomatycznych. W r. 1573 był członkiem poselstwa, które towarzyszyło Walezemu z Francji do Polski. [przypis redakcyjny]
Adam-Lucifer — niektóre wierzenia utożsamiały Adama z Lucyferem, tj. aniołem zbuntowanym przeciw Bogu. [przypis edytorski]
Adam Mahrburg (1855–1913) — filozof pozytywistyczny, zwolennik Kanta, popularyzator i wykładowca filozofii na tajnych kompletach w Warszawie. [przypis redakcyjny]
Adam — Mickiewicz. [przypis edytorski]
Adam — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]
Adam, na obraz i podobieństwo Boże stworzony, stanął „nowy i świecący nie tylko w ciele…” — List do Rembowskiego. [przypis autorski]
Adam — nawiązanie do biblijnej postaci Adama, pierwszego człowieka stworzonego przez Boga. [przypis edytorski]
Adamów (daw.) — Adamowy, Adama. [przypis edytorski]
Adamów — dziś popr. forma dzierżawcza: Adamowy. [przypis edytorski]
Adamowa — Adamowa Czartoryska. [przypis redakcyjny]
Adam, Paul (1862–1920) — pisarz fr., autor powieści historycznych z czasów napoleońskich, z czasem stał się symbolistą. [przypis edytorski]
Adam — Potocki. [przypis redakcyjny]
Adam — prawdopodobnie Adam Rzewuski (1805–1888), brat Eweliny Hańskiej, generał armii rosyjskiej. [przypis edytorski]
Adam Stanisław Krasiński (1814–1800) — biskup kamieniecki, niegdyś jeden z głównych przywódców Konfederacji Barskiej, porwany na Śląsku przez Rosjan i więziony w Warszawie w r. 1772, cieszył się opinią jednego z najgorliwszych patriotów; przybywszy na Sejm po raz pierwszy od lat 22, 28 sierpnia 1789 zdołał wymową swoją skłonić stany do zajęcia się reformą ustroju. [przypis redakcyjny]
Adam Stanisław Naruszewicz herbu Wadwicz (1733–1796) — poeta, publicysta, historyk, jezuita, biskup smoleński i łucki; współpracownik i nadworny poeta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. [przypis edytorski]
Adams, Thomas (1818–1905) — fotograf ze State Island, zainspirowany przez meksykańskiego generała, który miał w zwyczaju żuć kawałki chicle, wyprodukował pierwszą gumę, używając tego surowca; pierwsza partia trafiła do sprzedaży w lutym 1871 r. [przypis edytorski]
ad amussim (łac., dosł.: pod sznur) — według reguły, tu: według zasad tragedii antycznej. [przypis edytorski]
ad apertionem rotuli (łac.) — do otwarcia spisu treści akt, skargi; w dawniejszych wydaniach drukowano tu mylnie: retuli. [przypis redakcyjny]
ad Apollinem (łac.) — do Apollina. [przypis edytorski]
adaptowany — przystosowany. [przypis redakcyjny]
Adar — dwunasty miesiąc żydowskiego kalendarza religijnego i szósty miesiąc żydowskiego kalendarza cywilnego. Wg kalendarza gregoriańskiego przypada na luty–marzec. [przypis edytorski]
adar — miesiąc pory deszczowej, mniej więcej odpowiada marcowi. [przypis tłumacza]
Adaś, właśc. Salo Kanał — członek żydowskiego ruchu oporu, należał do pierwszej piątki, która wyruszyła do lasu; zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]
Adasia uściskaj, pani Arturowej złóż moje uszanowanie — hrabina Arturowa Potocka i syn jej Adam. [przypis redakcyjny]
Ad astra. Dwugłos — powieść epistolarna Elizy Orzeszkowej i Tadeusza Garbowskiego (pseud. Juliusz Romski), wyd. w 1904 r. (pierwodruk w odcinkach w „Bibliotece Warszawskiej” 1902–1903); wymiana listów między mieszkającą w Puszczy Białowieskiej Seweryną Zdrojowską a jej kuzynem, robiącym karierę w Wiedniu i spędzającym lato w Alpach biologiem Tomaszem Rodowskim stanowi dyskusję światopoglądową: między naukowym sceptycyzmem Tomasza a teistyczną postawą Seweryny, mistycznie przeżywającej swoją łączność z potęgą dzikiej rodzimej przyrody; powieść, osnuta wokół wątku romansowego i formalnie zbliżona do modernizmu (impresjonizm, symbolizm), jest zarazem sporem z modernistycznym dogmatem o egzystencjalnej samotności człowieka oraz filozoficznym pesymizmem nowego wówczas prądu artystycznego. [przypis edytorski]
ad astra (łac.) — do gwiazd. [przypis edytorski]
Ada, tuan (malaj.) — tutaj [jestem], panie. [przypis edytorski]
Ada, tuan! (mal.) — Jesteśmy, panie! [przypis edytorski]
Ada, tuan (mal.) — tak, panie. [przypis edytorski]
a (daw.) — „a” w funkcji spójnika łącznego. [przypis edytorski]
a (daw.) — i. [przypis edytorski]
a (daw.) — tu: oraz. [przypis edytorski]
ad calendas graecas (łac.) — na greckie kalendy, przen.: na długo. [przypis edytorski]
ad calendas graecas (łac.) — przysł.: na czas nieokreślony. [przypis edytorski]
ad capessendam Rempublicam (łac.) — do troski o Rzeczpospolitą. [przypis edytorski]
ad Carthaginem (łac.) — do Kartaginy. [przypis redakcyjny]
ad communem (…) societatem (łac.) — do powszechnego społeczeństwa. [przypis redakcyjny]
ad complementum (łac.) — dla zapełnienia liczby. [przypis redakcyjny]
ad concessionem pecuniarum (łac.) — do wydawania pieniędzy. [przypis edytorski]
ad conferendum (łac.) — na rozmowę. [przypis redakcyjny]
ad consilia (łac.) — do rad. [przypis redakcyjny]
ad cras de mane (łac.) — do jutra rano. [przypis redakcyjny]
ad cras (łac.) — do jutra. [przypis redakcyjny]
ad cras (łac.) — nazajutrz. [przypis redakcyjny]
ad cursum anni (łac.) — do przebiegu tego roku. [przypis redakcyjny]
ad cursum anni (łac.) — do zdarzeń tego roku. [przypis redakcyjny]
Adda — rzeka w górnych Włoszech, lewy dopływ Padu. [przypis redakcyjny]
ad debitam formam (łac.) — w należyte karby. [przypis redakcyjny]
ad decursum anni (łac.) — do końca roku. [przypis redakcyjny]
ad deliberandum (łac.) — do namysłu. [przypis redakcyjny]
ad deliberandum (łac.) — do rozwagi dalszej odłożenie [o sprawie sądowej]. [przypis redakcyjny]
Ad Dellium — pierwotnie tytuł w tym tłumaczeniu brzmiał: Ad Q. Dellium; wobec niezgodności takiego zapisu ze współczesnymi zaleceniami poprawnościowymi, usunięto skrót imienia. Jest to oda znana w polszczyźnie pod tytułem Do Deliusza. [przypis edytorski]
ad deos (…) polluantur (łac.) — „do bogów to raczej, nie do ludzi należy: oni sami niech baczą, by ich święta i uroczystości nie zlekceważono” (Livius Titus, Ab Urbe condita, X, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Adde (…) potitus — Lucretius, De rerum natura, III, 1050. [przypis tłumacza]
ad Deum qui laetificat iuventutem meam (łac.) — do Boga, który rozwesela młodość moją (fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim, odmawiany przez ministrantów jako odpowiedź). [przypis edytorski]
Ad Deum qui laetificat juventutem meam (łac.) — do Boga, który rozwesela młodość moją (Ps 43, 4; fragm. tekstu mszy katolickiej w rycie rzymskim, odmawiany przez ministrantów jako odpowiedź). [przypis edytorski]
ad diabolum (łac.) — do diabła. [przypis edytorski]
Addio amore! (wł.) — do widzenia, kochany. [przypis edytorski]
Addio, signora, addio! (wł.) — żegnaj, pani, żegnaj! [przypis edytorski]
addio, signora (wł.) — żegnaj, pani. [przypis edytorski]
addio (wł.) — do widzenia. [przypis edytorski]
addio (wł.) — do widzenia; żegnaj. [przypis edytorski]
addio (wł.) — żegnaj. [przypis edytorski]
addio (wł.) — żegnam. [przypis edytorski]
addio (wł.) — żegnam, żegnaj. [przypis edytorski]
Addisona, który (…) nie odróżnił wypadków, w których przystoi poecie naśladować artystę (…) — w rozmaitych miejscach swojej podróży i swojej rozmowy o monetach starożytnych. [przypis redakcyjny]
Addison, Joseph (1672–1719) — angielski dramaturg, publicysta i polityk; pionier nowożytnego dziennikarstwa: w 1711 założył z Richardem Steelem dziennik „The Spectator”, najważniejsze czasopismo angielskiego oświecenia. [przypis edytorski]
ad dispositionem consiliorum (łac.) — do kierownictwa w radach. [przypis redakcyjny]
addo (łac.) — dołączam, dodaję. [przypis redakcyjny]
addo (łac.) — dołączam. [przypis redakcyjny]
ad effectum (łac.) — do skutku. [przypis redakcyjny]
Adejmantos, syn Leuklofa — admirał floty ateńskiej, którą haniebnie zdradzi za kilka miesięcy, wydając ją na łup Spartanom pod Ajgospotamoj, czym zgotuje zgubę Aten. Arystofanesa pocisk był bardzo celny. Poeta znał swoich ludzi. [przypis tłumacza]
Adejmantos syn Leukolofidesa (V w. p.n.e.) — ateński dowódca wojskowy; po bitwie pod Ajgospotamoj (405) jako jedyny z jeńców ateńskich nie został przez skazany na śmierć, gdyż wcześniej jako jedyny na ateńskim Zgromadzeniu Ludowym sprzeciwiał się dekretowi o odcinaniu prawych rąk pojmanym wrogom; ponieważ ocalał, niektórzy oskarżali go później o zdradę floty ateńskiej (zob. Ksenofont, Hellenika II 1.32). [przypis edytorski]
Adejmantos ze Skambonidaj — z tego samego demu co Alkibiades, razem z nim oskarżony o bluźnierstwo przeciw misteriom, uciekł przed sądem; skazany zaocznie na śmierć i konfiskatę majątku. Wybrany strategiem na r. 408/7 obok innych dziewięciu, z których autor wymienił dotychczas czterech. Był jeszcze strategiem w r. 406/5, po złożeniu z urzędu wodzów, którzy brali udział w bitwie pod Arginuzami (zob. ust. 3, początek) i w r. 405/4, i wtedy popadł w podejrzenie, że w bitwie pod Ajgospotamoj zdradził Ateny (zob. ust. 4, początek). — Aristokratesa i Adejmanta przydał lud do boku Alkibiadesa widocznie na jego żądanie. [przypis tłumacza]
adekwat — odpowiednik. [przypis edytorski]
a de la chance (fr.) — ma szczęście. [przypis edytorski]
Adelajda — duże miasto w płd. Australii. [przypis edytorski]
adelante (hiszp.) — naprzód. [przypis edytorski]
