Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7509 przypisów.
au nom de Dieu (fr.) — na Boga; na miłość boską. [przypis edytorski]
Au nom de Dieu, Madame! (fr.) — W imię Boga, Pani! [przypis edytorski]
au pair (fr.) — na równi; na równych warunkach. [przypis edytorski]
au plus haut degré — w najwyższym stopniu. [przypis edytorski]
Au printemps… — Na wiosnę liście wytryskują z drzewa i kwiaty upiększają łąkę; więc, pieszczotko moja, biegnijmy na trawę i naśladujmy barwne motyle. Widzisz, jak tulą się do róż? Jak one, ja przytulę moje usta do twoich i wykradnę słodki pocałunek. [Przyp. Aut.] [przypis redakcyjny]
au ralenti (fr.) — spowolniony, na zwolnionych obrotach. [przypis edytorski]
au ralenti (fr.) — w zwolnionym tempie. [przypis edytorski]
Aurangzeb (1618–1707) — władca Indii (od 1658) z muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów; walcząc o tron, zamordował trzech braci i dożywotnio uwięził ojca; rozszerzył granice imperium, wsławił się fanatycznym propagowaniem islamu i prześladowaniem innych religii. [przypis edytorski]
Aurangzeb, właśc. Abu Muzaffar Muhi ad-Din Muhammad Aurangzeb Alamgir (1618–1707) — władca Indii z muzułmańskiej dynastii Wielkich Mogołów; rozszerzył granice imperium, wsławił się fanatycznym propagowaniem islamu i prześladowaniem innych religii. [przypis edytorski]
Aurès (fr.), Dżabal al-Auras (ar.) — masyw górski w płn.-wsch. Algierii, także nazwa regionu. [przypis edytorski]
aurea mediocritas (łac.) — złota droga średnia. [przypis redakcyjny]
Aureliusz, Marek (121–180) — Marcus Aurelius Antoninus, cesarz rzymski, pisarz i filozof. [przypis edytorski]
Aureng-Zeb a. Aurangzeb (1618–1707) — władca islamskiego Imperium Mogołów w Indiach. [przypis edytorski]
aures habent et non audient (łac.) — mają uszy, a nie słyszą. [przypis redakcyjny]
au reste (fr.) — zresztą. [przypis edytorski]
aureum vellus (łac.) — złote runo. [przypis edytorski]
Au revoir (fr.) — Do widzenia. [przypis edytorski]
au revoir (fr.) — do widzenia. [przypis edytorski]
auri ani argenti fodyny (łac.) — złota ani srebra kopalni. [przypis redakcyjny]
auriga (łac.) — woźnica. [przypis edytorski]
Auripigment — Apothekermischung aus Schwefel und Arsen. [przypis edytorski]
auripigment — minerał z grupy siarczków. [przypis edytorski]
Au Rocher de Cancale — restauracja w Paryżu, bardzo popularna w XIX w. [przypis edytorski]
Aurora — jutrzenka; tu la rytmu czytamy na cztery sylaby. [przypis edytorski]
aurora — jutrzenka, zorza, brzask. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini jutrzenki. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini jutrzenki, zorzy porannej. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini poranku. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini świtu; jutrzenka, zorza poranna. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej, Jutrzenka, odpowiednik Eos w mit. gr., określanej przez Homera jako „różanopalca”. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej, Jutrzenka, odpowiednik Eos w mit. gr. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej. [przypis edytorski]
Aurora (mit. rzym.) — bogini zorzy porannej; tu: jutrzenka. [przypis edytorski]
aurora — świt, jutrzenka. [przypis edytorski]
Aurora von Königsmarck (1662–1728) — hrabina szwedzka, faworyta króla polskiego Augusta II. [przypis edytorski]
auro (…) Retia — Titus Calpurnius Siculus, Eclogae, VII, 53. [przypis tłumacza]
aurum potabile (łac.) — złoto pitne. [przypis edytorski]
aurum sublimum (łac.) — czyste złoto. [przypis edytorski]
Aurunkowie — jedno ze staroż. plemion Italii. [przypis edytorski]
aurykle — (ang.) auricula, pierwiosnek. [przypis edytorski]
aurypigment — żółty lub złocisty minerał, siarczek arsenu. [przypis edytorski]
aury — powietrza, powiewu. [przypis redakcyjny]
Ausbach Uralt — niemiecka brandy (wódka wytrawna) o ciemnobursztynowym kolorze. [przypis edytorski]
Auscautus deus incolumitatis et aegritudinis (łac.) — Auscautus, bóg słabości i choroby. [przypis edytorski]
Auschwitz a. Oświęcim — Auschwitz to zarówno niemiecka nazwa położonego w województwie małopolskim miasta Oświęcim, jak i zlokalizowanego tutaj nazistowskiego obozu koncentracyjnego. W czasie II wojny światowej znajdował się tu kompleks państwowych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych oraz ośrodek zagłady Żydów. Został on utworzony w czasie drugiej wojny światowej na obrzeżach Oświęcimia. Początkowo obejmował obóz Auschwitz I, później także obóz Auschwitz II-Birkenau, a następnie Auschwitz III-Monowitz i blisko 50 podobozów (na Górnym Śląsku, w Małopolsce Zachodniej i w Czechach). Spośród ponad miliona ofiar Auschwitz Żydzi stanowili około 900 tysięcy. Auschwitz I, pierwszy z wielu obozów koncentracyjnych kompleksu, został założony przez Niemców w czerwcu 1940 r. na przedmieściu Oświęcimia, w pobliżu dużej węzłowej stacji kolejowej. W sierpniu 1940 r. uruchomiono pierwsze krematorium. Budynek ten stał się pierwszą z komór gazowych obozu. Auschwitz II-Birkenau, zaplanowany jako obóz dla sowieckich jeńców, stał się obozem koncentracyjnym dla więźniów różnych narodowości i ośrodkiem zagłady. Budowę obozu rozpoczęto w październiku 1941 r. w pobliżu wsi Brzezinka. Auschwitz III-Monowitz był jednym z podobozów Auschwitz; powstał w październiku 1942 r. na terenie wsi Monowice. W styczniu 1945 r. większość więźniów przeniesiono do Gliwic, a następnie do obozów Buchenwald i Mauthausen. Podobóz Auschwitz III-Monowitz był pierwszym wyzwolonym przez Armię Czerwoną — 27 stycznia 1945 r. przed południem. Po kilku godzinach wyzwolono Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. [przypis edytorski]
ausgerechnet (niem.) — akurat. [przypis edytorski]
ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie, dokładnie. [przypis edytorski]
ausgerechnet (niem.) — akurat, właśnie. [przypis edytorski]
ausgeschwitzt — vergessen. [przypis edytorski]
ausgespielt (niem.) — skończony. [przypis edytorski]
ausgespilt (sein) (niem.) — być zgranym; skończyć grę. [przypis edytorski]
aushalten (niem.) — wytrzymać, dotrwać, tolerować. [przypis edytorski]
Auska — litewska bogini wschodzącego i zachodzącego słońca. [przypis edytorski]
auskultacja (med.) — osłuchiwanie narządów wewnętrznych. [przypis edytorski]
auskultacja (med.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]
auskultacja — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego. [przypis edytorski]
auskultacja (z łac.) — osłuchiwanie; rodzaj badania lekarskiego polegającego na słuchaniu, zazwyczaj z pomocą specjalnej słuchawki, jak pracują narządy wewnętrzne (takie jak np. serce czy płuca). [przypis edytorski]
auskultant — niższy urzędnik sądowy. [przypis edytorski]
auskultator sądowy — praktykant sądowy. [przypis edytorski]
auskultować — badać dotykowo. [przypis edytorski]
auskultować (med.) — osłuchiwać narządy wewnętrzne. [przypis edytorski]
auskultować (med.) — osłuchiwać. [przypis edytorski]
ausladen (niem.) — rozładować! [przypis edytorski]
ausladen (niem.) — rozładować. [przypis edytorski]
Ausland (niem.) — zagranica. [przypis edytorski]
auslender — w gwarze obozowej: cudzoziemiec. [przypis edytorski]
Aus! (niem.) — koniec, skończone. [przypis edytorski]
aus (niem.) — tu: wynocha. [przypis edytorski]
aus Oberschlesien nähmlich (fr.) — dokładnie z Górnego Śląska. [przypis edytorski]
aus Olleschau im Deutsch-Oberschlesien — z Olleschau na niemieckim Górnym Śląsku. Olleschau (czes. Olšany) to gmina w Czechach, w powiecie Šumperk, w kraju ołomunieckim. Z kontekstu wynika jednak, że chodzi raczej o Opole (niem. Oppeln). [przypis edytorski]
auspicja — przepowiednie. [przypis autorski]
auspicje — wróżby. [przypis edytorski]
auspicje — w staroż. Rzymie: wróżby, przepowiadanie woli bogów; tu: zwierzchnictwo, kierownictwo (por. pod czyimiś auspicjami: pod opieką, zwierzchnictwem). [przypis edytorski]
ausrotten (niem.) — wykorzenić, wyniszczyć. [przypis edytorski]
aussi (fr.) — także. [przypis edytorski]
Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzeńka. [przypis autorski]
Aussra (mit. litew.: Aušros deivė) — Jutrzenka. [przypis edytorski]
ausszus (z niem. Ausschuss) — odpadek, odrzut. [przypis edytorski]
Auster a. Notus (mit. rzym.) — bóg uosabiający wiatr południowy oraz w ogóle południe jako stronę świata; wilgotny, letni wiatr. [przypis edytorski]
Auster a. Notus (mit. rzym.) — bóg wiatru południowego; uosobienie Południa jako strony świata oraz wilgotnego, letniego wiatru. [przypis edytorski]
auster (daw.) — wicher południowy. [przypis redakcyjny]
austeria (daw.) — gospoda, karczma. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — gospoda. [przypis redakcyjny]
austeria — daw. karczma, gospoda. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — karczma, zajazd. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — zajazd, gospoda, stacja dyliżansów pocztowych. [przypis edytorski]
austeria (daw.) — zajazd, karczma. [przypis edytorski]
austeria — karczma, gospoda. [przypis edytorski]
austeria — karczma. [przypis edytorski]
austeria (wł.) — gospoda, zajazd. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
Auster — wiatr południowy. [przypis redakcyjny]
austerya — dziś pisownia: austeria; karczma, gospoda, zajazd. [przypis edytorski]
AUSTRALCZYCY I PAPUASY… — dziś popr.: Australijczycy i Papuasi, Polinezyjczycy, Batakowie z Sumatry, Dajakowie z Borneo, z Celebes Alfuru/ [a. Alifuru; powstałe w czasach kolonialnych ogólne określenie rdzennych mieszkańców archipelagu Moluków, którzy zachowują tradycyjne wierzenia] [przypis edytorski]
Australczyk (daw.) — dziś popr.: Australijczyk. [przypis edytorski]
Australczyk — dziś: Australijczyk. [przypis edytorski]
Australijczycy — tu: Aborygeni, rdzenni mieszkańcy Australii. [przypis edytorski]
australijski kokos (Cocos australis) — kokosy w Australii nie występują; łaciński przymiotnik australis oznacza „południowy”, zaś nazwę Cocos australis nosił w XIX w. występujący w Ameryce Południowej gatunek Syagrus romanzoffiana, zwany palmą królowej. [przypis edytorski]
australski — dziś popr.: australijski. [przypis edytorski]
australski — dziś raczej: australijski. [przypis edytorski]
