Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | polityczny | portugalski | potocznie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7497 przypisów.
Allgemeinheit (niem.) — powszechność. [przypis redakcyjny]
Allia — potok wpadający do Tybru 18 km od Rzymu. [przypis edytorski]
alliciebat dulcedo (łac.) — nęciła słodycz. [przypis redakcyjny]
Allighieri — Carducci pisze z rozmysłem bardziej archaicznie: Allighieri. W ogólności zaś nazwisko to w dawnych źródłach brzmi rozmaicie: Alleghieri, Allegieri, Alighieri, Allighieri, Alagherii, Alleghirii, Adegerii. Najstarożytniejszą formą jest: Aldigherius, co Niemcy wywodzą od (longobardzkiego, staroniemieckiego, gockiego) Adalgêr, Altgêr i t. p. (Porównaj F. X. Kraus: Dante str. 24–25). [przypis autorski]
All is true (ang.) — Wszystko to prawda; pierwotny tytuł sztuki Shakespeare'a Henryk VIII. [przypis edytorski]
all-night (ang.) — całonocny. [przypis edytorski]
Allobrogowie — plemię celtyckie zamieszkujące w czasach Cezara dzisiejszy Delfinat i Sabaudię. [przypis redakcyjny]
Allons, allons, Guedan… — Chodź, chodź, Guedan, co tu robisz, idź na pokład. [przypis edytorski]
allons donc! (fr.) — cóż znowu. [przypis tłumacza]
allons enfant de la patrie, / le jour de gloire est arrivé (fr.) — chodźmy, dzieci ojczyzny, (oto) nadszedł dzień chwały. [przypis edytorski]
Allons, enfants de la [patrie] (fr.) — Naprzód, dzieci ojczyzny (początkowe słowa Marsylianki, pieśni rewolucyjnej, która z czasem stała się oficjalnym hymnem Francji). [przypis edytorski]
Allons enfants (…) (fr.) — naprzód, dzieci ojczyzny, nadszedł dzień chwały…; początkowe słowa Marsylianki, wzywającej do walki rewolucyjnej pieśni z 1792 r., która stała się następnie hymnem Francji. [przypis edytorski]
Allons (fr.) — Chodźmy. Idziemy. [przypis edytorski]
Allons! (fr.) — Chodźmy! [przypis edytorski]
allons (fr.: chodźmy) — tu: no dalej; naprzód. [przypis edytorski]
allons (fr.) — idźmy, chodźmy. [przypis edytorski]
allons, petit bourgeois (fr.) — chodźmy, drobnomieszczanie. [przypis edytorski]
Alloquar (…) amabo (łac.) — „Nigdyż nie będę rozmawiać ja z tobą, /I nigdy nie mam słyszeć już twych słów?/ Nigdyż cię, milszy nad życie, nie ujrzę?/ Lecz kochać będę cię po wieków wiek!” (Catullus, Carmina, LXV, 9; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
allotria — psoty, figle (wyraz niemiecki z łacińską końcówką). [przypis edytorski]
All raight — przekręcone z [ang.] all right [tj. dobrze; red. WL]. [przypis tłumacza]
all right (ang.) — dobrze, w porządku. [przypis edytorski]
all right (ang.) — w porządku; dobrze. [przypis edytorski]
all right (ang.) — w porządku. [przypis edytorski]
all right (ang.) — w porządku (tu: mają się dobrze). [przypis edytorski]
All right (ang.) — zgoda, w porządku. [przypis edytorski]
All right! — Doskonale! (ang.). [przypis autorski]
All right, John! (ang.) — w porządku, Johnie! [przypis edytorski]
All that a man does is physiognomical of him (ang.) — wszystko, co człowiek czyni, jest jego fizjonomiczne. [przypis edytorski]
All this is discussed at length in Chapter XVII, Division IV. [przypis autorski]
Allyscamps — antike Nekropole am Rand der Altstadt des südfranzösischen Arles. [przypis edytorski]
Almacks', właśc. Almack's Assembly Rooms — klub towarzyski w Londynie przy King Street w dzielnicy St. James, istniejący od 1765 do 1871, do którego przynależność uważano za potwierdzenie wysokiej rangi społecznej, jeden z pierwszych, którego członkami mogli być zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Był miejscem cotygodniowych balów, stwarzających okazje do znalezienia odpowiednich kandydatów i kandydatek do małżeństwa. O członkostwie w klubie decydował komitet najbardziej wpływowych pań londyńskiego towarzystwa. [przypis edytorski]
Alma Mater (łac., dosł.: matka karmicielka) — uroczysta nazwa nadawana uniwersytetom i innym szkołom wyższym od czasów średniowiecza. [przypis edytorski]
Alma Mater (łac., dosł. matka karmicielka) — uroczysta nazwa nadawana uniwersytetom i in. szkołom wyższym od czasów średniowiecza. [przypis edytorski]
Alma Mater (łac.) — wyższa uczelnia, uniwersytet. [przypis edytorski]
Alma-matka — łac. alma mater, dosł. matka żywicielka, zwyczajowe określenie uniwersytetu (tu mowa o Akademii Krakowskiej). [przypis edytorski]
Almanach de Gotha — Almanach gotajski, rocznik informujący o europejskich rodach arystokratycznych, wydawany od r. 1763. [przypis edytorski]
Almanach Gotajski — Almanach de Gotha; rocznik genealogiczny zawierający informacje o europejskich rodach arystokratycznych, wydawany w latach 1763–1944 i od 1956 do dzisiaj. [przypis edytorski]
Almanach Gotajski — rocznik genealogiczny wydawany od 1763, zawierający informacje o europejskich rodach arystokratycznych. [przypis edytorski]
Almanach Gotajski — rocznik genealogiczny wydawany od 1763, zawierający informacje o europejskich rodach arystokratycznych. [przypis edytorski]
almanach — kalendarz zawierający dodatkowe informacje, między innymi przepowiednie. [przypis edytorski]
almanach — kalendarz zawierający dodatkowe informacje, zwłaszcza przepowiednie i tablice astronomiczne. [przypis edytorski]
Almanach Muz (fr. Almanach des Muses) — fr. czasopismo poetyckie założone w 1765; ukazywało się co roku, zawierało wybór najnowszej poezji, noty krytyczne i informacje o wydarzeniach literackich; publikowali w nim m.in. Wolter, Chamfort, Beaumarchais i Delille; podczas Rewolucji Francuskiej wydrukowano w nim Marsyliankę (1793); publikacji „Almanachu” zaprzestano w 1833. [przypis edytorski]
Almanach na rok 1533 — Jak wspomniano poprzednio, Rabelais ułożył cały szereg almanachów. Pracę tę, wysoko cenioną w owym czasie, powierzali mu wydawcy ze względu na rozległą wiedzę encyklopedyczną a zwłaszcza przyrodniczą pisarza. Z tych almanachów pozostało tylko kilka urywków; jeden z nich zamieszczamy tutaj, aby dać czytelnikowi obraz tego rodzaju literatury, tak rozpowszechnionej za czasów Rabelais'go. [przypis tłumacza]
almanach — publikacja zawierająca artykuły z określonej dziedziny nauki lub sztuki. [przypis edytorski]
Almanach Whitakera — coroczna publikacja informacyjna wydawana w Wielkiej Brytanii od 1868, składająca się z haseł, list i tabel dotyczących różnych tematów współczesnych. [przypis edytorski]
almanach — wydawana periodycznie publikacja informacyjna, zawierająca zebrane artykuły i informacje dotyczące jakiejś dziedziny życia, nauki, sztuki itp. [przypis edytorski]
Almansylla — może kraina starożytnych Massylów (wschodnia część Algieru). [przypis redakcyjny]
Almanzor — jeden z bohaterów mickiewiczowskiego Konrada Wallenroda, obrońca twierdzy Alpuhara przed szturmem Hiszpanów. [przypis edytorski]
Almanzor — żyjący na przełomie X i XI w. wódz i władca Al-Andalus (tj. zajmowanych przez muzułmanów terenów Półwyspu Iberyjskiego), prowadził walki z chrześcijańskimi królestwami hiszp.: Leonem, Kastylią, Barceloną (stolicę prowincji zdobył w 985 r.), Galicją (w 997 r. zdobył Santiago de Compostela) oraz Nawarrą; tytuł Al-Mansur bi-llah (Zwycięzcy z Woli Boskiej) przyjął w 981 r., pokonawszy wszystkich swych przeciwników pretendujących do władzy w kalifacie Kordoby. [przypis edytorski]
almaryjka (z łac. armarium) — szafka. [przypis edytorski]
Alma Venus — Alma przymiotnik zwykły Cybeli i Wenery, znaczy wszystkorodząca. [przypis autorski]
Almaviva — hiszpański hrabia z komedii Pierre'a Beaumarchais'go: Cyrulik sewilski (1775) oraz Wesele Figara (1792); od jego imienia obszerny kolisty płaszcz męski bez rękawów nazywano almawiwą. [przypis edytorski]
almawiwa — kolisty płaszcz męski bez rękawów; od imienia operowego bohatera, hiszp. hr. Almavivy. [przypis edytorski]
almawiwa (z hiszp.) — rodzaj szala a. peleryny. [przypis edytorski]
almeja — tancerka na Wschodzie. [przypis edytorski]
,Almen se non poss’io' — (ital.) Wenn ich nicht dem Geliebten folgen kann (aus Metastasios ,Clemenza di Tito'). [przypis edytorski]
Almen se non poss'io (wł.) — Jeśli nie mogę, przynajmniej…, kompozycja Vincenza Belliniego do anonimowych słów. [przypis edytorski]
Almerya — miasto nadmorskie w prowincji Grenada w Hiszpanii. [przypis redakcyjny]
Almesbury — właśc. Amesbury: miasto w Anglii, w hrabstwie Wiltshire; w Amesbury istniał ufundowany w X w. klasztor, rozwiązany w 1539; w legendach arturiańskich, począwszy od średnioangielskiego poematu Morte Arthur z XIV w., w tym klasztorze mieszkała przez resztę życia królowa Ginewra po śmierci króla Artura. [przypis edytorski]
Almon — itd., por. wstęp. [przypis redakcyjny]
Almontowi — tak mają wszystkie rękopisy; w oryginale jednak: a uno Amostante; ma to być wyraz arabski i znaczyć: dowódca. [przypis redakcyjny]
Almont — syn Agolanta, brat Trojana, stryj Agramanta, zabity przez młodzieńczego Orlanda pod Aspromonte. [przypis redakcyjny]
Almquist — być może chodzi o Carla Jonasa Lovego Ludviga Almquista (1793–1866), szwedzkiego poetę romantycznego, kompozytora, nauczyciela i podróżnika. [przypis edytorski]
Almus — książę węgierski, na którego przypadała dziedzicznie władza nad Chorwacją i Dalmacją, brat stryjeczny króla Kolomana; oślepiony potem z jego rozkazu. [przypis edytorski]
almužna — išmalda. [przypis edytorski]
a loci ordinario (łac.) — miejscowego biskupa. [przypis redakcyjny]
alodialny — wolny od lenna. [przypis autorski]
aloes — uprawna roślina lecznicza, używana do balsamowania ciał zmarłych; poeta odwołuje się tu właśnie do tej praktyki „unieśmiertelniania”. [przypis edytorski]
alogistyczny — dziś raczej: alogiczny. [przypis edytorski]
alogon — tu: niedorzeczność; instynkty jako to co nie-logiczne. [przypis edytorski]
Aloidzi — synowie Neptuna, olbrzymi. [przypis tłumacza]
a longe, cum irreparabili (…) (łac.) — od dawna z niepowetowaną… klęską. [przypis redakcyjny]
alors (fr.) — a więc. [przypis edytorski]
Alors, on est foutu (fr.) — No to mamy przerąbane. [przypis edytorski]
Alors tous les blessés, les souffrants, les vaincus (…) Vers bon Nirvana, où l'on ne reve plus… — fragm. Chanson de Nirvanâ (w: Adolphe Retté, Cloches en la nuit). [przypis edytorski]
alor (zniekszt fr. alors) — zatem, a więc. [przypis edytorski]
alpaka — lekka tkanina z wełny alpak, peruwiańskich zwierząt podobnych do lam, popularna od poł. XIX w., używana gł. do wyrobu mundurów i wierzchnich ubiorów męskich. [przypis edytorski]
alpakowy — zrobiony z lekkiej tkaniny z wełny alpak, peruwiańskich zwierząt podobnych do lam. [przypis edytorski]
alpakowy — zrobiony z wełny alpaki, czyli ssaka z rodziny wielbłądowatych. [przypis edytorski]
Alpar, Gitta, właśc. Kalisch, Regina (1903–1991) — urodzona na Węgrzech słynna śpiewaczka operowa i gwiazda operetki. W 1933 r. wyemigrowała z Niemiec. Od 1939 r. mieszkała w Stanach Zjednoczonych. [przypis edytorski]
al pari (wł.: na równi, na tym samym poziomie) — kurs walut zgodny z ich wartością nominalną. [przypis edytorski]
Alpes — Alpy. [przypis redakcyjny]
Alphonse de Lamartine (1790–1869) — fr. poeta i polityk. [przypis edytorski]
Alphonse de Lamartine (1790–1869) — fr. polityk i pisarz, tradycyjnie uważany za pierwszego twórcę fr. romantyzmu. [przypis edytorski]
Alpów (daw.) — dawna forma dopełniacza, dziś: Alp. [przypis edytorski]
Alpów — dziś popr. forma D.: Alp. [przypis edytorski]
Alpuhara (hiszp. Las Alpujarras) — górzysty region w płd. Hiszpanii (część Andaluzji), oddzielony od Morza Śródziemnego łańcuchem górskim Sierra de Contraviesa, zaś od Grenady i reszty Półwyspu Iberyjskiego potężnymi pasmami Sierra Nevada i Sierra Lújar; dzięki tej naturalnej izolacji w czasie rekonkwisty hiszp. (walk chrześcijan o wyparcie ludności muzułmańskiej z półwyspu trwających od VIII do XV w.) Alpuhara stanowiła ostatni bastion oporu Maurów, którzy jeszcze po upadku Grenady w 1492 r. schronili się przed prześladowaniami w górach i prowadzili walkę partyzancką aż do 1570 r. Mickiewicz, opisując zmagania Maurów z przeważającymi siłami rekonkwisty, najwyraźniej mylnie uważał Alpuharę za pojedynczą twierdzę. [przypis edytorski]
Alp — wywodzący się z mitologii germańskiej potwór, rodzaj wampira atakujący w pełni śpiących ludzi. [przypis edytorski]
Alpy — najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się od Morza Śródziemnego po okolice Wiednia. [przypis edytorski]
Alpy — najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się od Morza Śródziemnego w okolicy Savony po dolinę Dunaju w okolicach Wiednia. [przypis edytorski]
Alpy — najwyższy łańcuch górski Europy, ciągnący się od Savony do Wiednia. [przypis edytorski]
Alpy — najwyższy łańcuch górski Europy Zachodniej. [przypis edytorski]
Alpy — (niem.) Die Alpen, utwór poetycki Albrechta von Hallera (1708–1777), opublikowany w 1729 r. [przypis edytorski]
Alraszyd — właśc. Harun al-Raszid, władca muzułmański, bohater „Księgi z tysiąca i jednej nocy”. [przypis edytorski]
alrauna (z niem.) — korzeń mandragory. [przypis edytorski]
Alraune — niemiecki niemy film grozy z r. 1928 w reż. Henrika Galeena na motywach powieści Hannsa Heinza Ewersa; Brygitte Helm grała w nim tytułową rolę powstałej w wyniku eksperymentu pięknej, lecz bezdusznej kobiety. [przypis edytorski]
Already Dr. C. G. Seligman has noticed that there are people of an outstanding fine physical type among the Northern Massim, of whom the Trobrianders form the Western section, people who are „generally taller (often very notably so) than the individuals of the short-faced, broad-nosed type, in whom the bridge of the nose is very low”. Op. cit., p. 8. [przypis autorski]
Alrun — Adalruna, germańskie imię żeńskie o znaczeniu nawiązującym do szlachetności i tajemnicy; tu: daw. niem. wieszczka, wizjonerka. [przypis edytorski]
Alrun — tytuł pierwszej części poematu dramatycznego Aleksandra Świętochowskiego, Duchy (1895–1900), uważanego za pozytywistyczną odpowiedź na Króla-Ducha Juliusza Słowackiego. W utworze zdarzenia społeczne i historyczne, przynoszące często cierpienie, uzasadnione zostały ideą postępu ludzkości i walką z zacofaniem; postęp ów reprezentują Arios i Orla; bohaterowie jednak ponoszą śmierć w walce z nieoświeconym, okrutnym tłumem, lecz pozostaje po nich wiara w ideę sprawiedliwości i wolności. Imię Alruna pseudonimuje u Brzozowskiego samego Świętochowskiego, ale też idee, którym patronował. [przypis edytorski]
Al. Św., własc. Alina Świderska (1875–1963) — pisarka i tłumaczka, autorka m.in. powieści biograficznych o Mickiewiczu i Krasińskim oraz powieści Trudno inaczej…. [przypis edytorski]
