Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156765 przypisów.
Goetel, Ferdynand (1890–1960) — pisarz i dramaturg. [przypis edytorski]
Goetel, Ferdynand (1890–1960) — prozaik i dramatopisarz. [przypis edytorski]
Goethe, fanatyczny wielbiciel Diderota — „Diderot ist Diderot, ein einzig Individuum; wer an ihm oder seinen Schriften mäkelt, ist ein Philister, und deren sind Legionen. Wissen doch die Menschen weder von Gott, noch von der Natur, noch von ihresgleichen dankbar zu empfangen, was unschätzbar ist” (Goethe do Zeltera, 9 marca 1831). [przypis tłumacza]
Goethe, Goethe, und kein Ende (niem.) — Goethe, Goethe bez końca. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg i prozaik, reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego; autor m.in. dramatu Faust (cz. 1: 1808, cz. 2: 1831), o uczonym, który zgłębiwszy dostępną człowiekowi wiedzę, doznał rozczarowania i zawarł pakt z diabłem obiecującym mu spełnienie wszystkich pragnień. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, gł. reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego; autor m.in. dramatów Ifigenia w Taurydzie (1787), Naturalna córka (Die Naturlische Tochter, 1803), Faust (cz. 1: 1808, cz. 2: 1831), powieści Powinowactwa z wyboru (1809), a także zbioru epigramatów satyrycznych Xenien, napisanego w 1796 wspólnie z jego przyjacielem Friedrichem Schillerem. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — najwybitniejszy poeta niemiecki przełomu XVIII i XIX wieku. W młodości jako autor powieści epistolarnej Cierpienia młodego Wertera przedstawiciel nurtu burzy i naporu (niem. Sturm und Drang), który poprzedzał rozkwit romantyzmu. W dojrzałej twórczości zwolennik klasycyzmu. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — najwybitniejszy poeta niemiecki przełomu XVIII i XIX wieku. W młodości jako autor powieści epistolarnej Cierpienia młodego Wertera przedstawiciel nurtu burzy i naporu (niem. Sturm und Drang), który poprzedzał rozkwit romantyzmu. W dojrzałej twórczości zwolennik klasycyzmu. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — niemiecki poeta okresu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera. Dzieła: Cierpienia młodego Wertera (1774), Król olch (1782), Herman i Dorota (1798), Faust (cz. I 1808, cz. II 1831), Powinowactwo z wyboru (1809). [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — wybitny poeta i dramaturg niem., autor Fausta. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, gł. reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, gł. reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego; teoria Goethego: zainspirowana jego zainteresowaniem malarstwem i opublikowana w obszernej książce Zur Farbenlehre (Nauka o barwach, 1810) teoria powstawania barw, a przede wszystkim ich postrzegania i odczuwania przez ludzi, odrzucona przez ogół fizyków, zainteresowała jednak niektórych filozofów i fizyków. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — jeden z najwybitniejszych autorów niemieckich, poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk, reprezentant nurtu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego; autor m.in. powieści epistolarnej Cierpienia młodego Wertera (1774), dramatu Faust (cz. I 1808, cz. II 1831), powieści dydaktycznej Lata nauki Wilhelma Meistra (1796) oraz zbioru nowel Lata wędrówki Wilhelma Meistra (1821). [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — najwybitniejszy niemiecki poeta tzw. okresu burzy i naporu, potem stał się klasykiem; zasłynął powieścią Cierpienia młodego Wertera (1774) która wywołała falę samobójstw na wzór głównego bohatera; jego szczytowym osiągnięciem okazał się dramat filozoficzny Faust (1808 i 1831). [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang, von (1749–1832) — niemiecki poeta, dramatopisarz i myśliciel, autor m.in. Cierpień młodego Wertera, o których w dalszej części książki wspomina Ellen Key. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — niemiecki poeta, dramaturg, prozaik, uczony i polityk. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — niemiecki poeta, dramaturg, prozaik, uczony, polityk i wolnomularz. [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang von (1749–1832) — niemiecki poeta okresu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera. Dzieła: Cierpienia młodego Wertera (1774), Król olch (1782), Herman i Dorota (1798), Faust (cz. I 1808, cz. II 1831), Powinowactwo z wyboru (1809). [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang, von (1749–1832) — poeta okresu „burzy i naporu” (Sturm und Drang), tj. preromantyzmu niem., przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera; najważniejsze dzieła: Cierpienia młodego Wertera (powieść, 1774); Król olch (ballada, 1782); Herman i Dorota (1798), Faust (dramat, cz. I wyd. 1808, cz. II wyd. 1831), Powinowactwo z wyboru (powieść, 1809), Lata nauki Wilhelma Meistra (1796) oraz Lata wędrówki Wilhelma Meistra (1821; wyd. pol. obu części: 1893). [przypis edytorski]
Goethe, Johann Wolfgang, von (1749–1832) — poeta okresu „burzy i naporu” (tj. preromantyzmu niem.), przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera; najważniejsze dzieła: Cierpienia młodego Wertera (powieść, 1774); Król olch (ballada, 1782); Herman i Dorota (1798), Faust (dramat, cz. I wyd. 1808, cz. II wyd. 1831), Powinowactwo z wyboru (powieść, 1809). [przypis edytorski]
Goethe (…) o tej powiastce — list do Mercka z 7 kwietnia r. 1780. [przypis tłumacza]
Goethe von, Johann Wolfgang (1749–1832) — niemiecki poeta okresu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera. Dzieła: Cierpienia młodego Wertera (1774), Król olch (1782), Herman i Dorota (1798), Faust (cz. I 1808, cz. II 1831), Powinowactwo z wyboru (1809). [przypis edytorski]
Goethe w nauce o barwach — zainspirowany swoim zainteresowaniem malarstwem Goethe opublikował w obszernej książce Zur Farbenlehre (Nauka o barwach, 1810) teorię powstawania barw, a przede wszystkim ich postrzegania i odczuwania przez ludzi; teoria ta została odrzucona przez ogół fizyków, zainteresowała jednak niektórych filozofów. [przypis edytorski]
Goethe zaś doskonale rozumie doniosłość warunków urabiających młodość (…) wystarczy urodzić się o dziesięć lat wcześniej lub później, by już być kimś innym duchowo — „Ein jeder, der nur zehn Jahre früher oder spater geboren, dürfte, was seine eigene Bildung und die Wirkung nach aussen betrifft, ein ganz anderer geworden sein”, Goethes Werke, Ausg. Deutsche National-Literatur, Stuttgart o. J. XVII, s. 5–6. [przypis autorski]
Goethowska Małgorzata — bohaterka dramatu Faust autorstwa Johanna Wolfganga von Goethego (1749–1832). [przypis edytorski]
Goethowska Mignon — piękna i delikatna dziewczyna z powieści Goethego Lata nauki Wilhelma Meistra (1796). [przypis edytorski]
Goeze, Johann Melchior (1717–1786) — duchowny i teolog protestancki; pisał przeciwko różnym zwolennikom idei oświeceniowych; stał się znany głównie ze sporu z G. E. Lessingiem o fragmenty opublikowanych przez niego pism Reimarusa, po jedenastu replikach (zebranych w książce Anty-Goeze) zakończonego ingerencją cenzury. [przypis edytorski]
goffer — gryzoń o podziemnym trybie życia, występujący w Ameryce Północnej, posiadający worki policzkowe służące do przenoszenia pokarmu do nory; goframi — dziś popr. N. lm: gofferami. [przypis edytorski]
Goffredowę (starop. forma) — dziś D.lp: Goffredową [tj. Goffreda (odpowiedź)]. [przypis edytorski]
Gofny, Ammaus i dwóch pomniejszych miast — Gofna: Γόφνα, może Ophni (עָפְנִי) Joz 18, 24, dziś Dżifna; Ammaus: Ἀμμαους, w III w. n.e. Nikopolis, dziś 'Amwas, wspomniane w 1 Mch 3, 40 etc., w odległości 175 stajań od Jerozolimy; natomiast jest wątpliwe, czy to odpowiada miejscowości Emmaus Nowego Testamentu. Dwóch pomniejszych miast: wedle Starożytności XIV, XI, 2: Lidda i Tamna; Lidda, Λύδδα, LXX Λώδ, לֹד, dziś el-Ludd; Tamna, Θάμνα, LXX Θαμνά, Θαμναθά, תִּמְנָֽה (Joz 15, 10 etc.), w klinach ta-am-na-a, dziś Tibne. „I pogrzebli go (Jozuego) na granicy osiadłości jego w Thamnathsare, które leży na górze Ephraim, na północnej stronie góry Gaas”, Joz 29, 30. Śród innych grobów skalnych pokazują grób Jozuego. [przypis tłumacza]
Gofred i Baldwin — rycerze wypraw krzyżowych, opisani w Jerozolimie wyzwolonej. [przypis edytorski]
Gogh, Vincent van (1853–1890) — holenderski malarz-samouk o niezwykle oryginalnym, rozpoznawalnym stylu malarskim i kolorystyce; popełnił w obłąkaniu samobójstwo. [przypis edytorski]
Gog i Magog — biblijni olbrzymi, w Anglii utożsamieni z dwoma gigantami ze średniowiecznej legendy: Brutus, potomek uciekinierów z Troi, przybył z towarzyszami na wyspę, pokonał zamieszkujących ją olbrzymów i stał się pierwszym królem Brytanii; dwaj olbrzymi zostali przykuci do bram pałacu Brutusa, w miejscu, gdzie później stanął londyński ratusz, Guildhall. [przypis edytorski]
Gog i Magog widocznie przełamali zaporę. Już niedługo zabrzmią trąby archaniołów. — nawiązanie do apokaliptycznych motywów z tradycji judeo-chrześcijańskiej. Gog i Magog są wzmiankowani (lub: wzmiankowane) w kilku tekstach jako osoby, ludy lub ziemie, które mają zagrozić zbrojnie Izraelitom (wg księgi Ezechiela) bądź chrześcijanom, a ich pokonanie przez Boga będzie stanowiło wg Apokalipsy św. Jana jeden z etapów Apokalipsy. [przypis edytorski]
gogo (daw.) — goguś; laluś, bezmyślny próżniak, dbający tylko o modny, elegancki wygląd. [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1852) — rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; autor m.in. komedii Rewizor (1836), powieści Martwe dusze (1842) oraz dzieła Taras Bulba (1835; 1842), powieści o Kozakach zaporoskich podczas konfliktu kozacko-polskiego. [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1952) — rosyjski pisarz i dramaturg pochodzenia ukraińskiego, publicysta; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1952) – rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; jego najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1952) — rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1952) —- rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
Gogol, Nikołaj (1809–1952) — rosyjski pisarz, publicysta; sięgał po groteskę i fantastykę; jego satyryczna twórczość miała wpływ na rozwój realizmu krytycznego; najwybitniejsze dzieła to komedia Rewizor (1836) i powieść Martwe dusze (1842). [przypis edytorski]
go — Gordona. [przypis edytorski]
goim — innowierca dla wyznawcy judaizmu. [przypis edytorski]
go in (ang.) — wejdź; idź do środka. [przypis edytorski]
gojawa a. gujawa — gruszla, roślina tropikalna o okrągłych lub gruszkowatych owocach, mających silny, charakterystyczny zapach. [przypis edytorski]
gojawa — owoc tropikalny; dziś popr.: gujawa. [przypis edytorski]
go — je: milczenie. [przypis edytorski]
go — je (pióro). [przypis redakcyjny]
go — je. [przypis redakcyjny]
goj (hebr. dosł.: naród) — termin pojawiający się wielokrotnie w Torze na określenie rozmaitych nieżydowskich narodów; nie-Żyd. [przypis edytorski]
goj (hebr. dosł.: naród) — termin pojawiający się wielokrotnie w Torze na określenie rozmaitych nieżydowskich narodów. [przypis edytorski]
gojka — nie-Żydówka. [przypis edytorski]
gojłem — golem, uformowane z gliny i ożywione niezdarne monstrum podobne do człowieka. [przypis tłumacza]
goj — nie-Żyd (dosł.: naród). [przypis edytorski]
goj — nie-Żyd. [przypis edytorski]
goj — nie-Żyd [przypis edytorski]
goj — nie-Żyd. [przypis tłumacza]
goj — określenie używane przez Żydów wobec innowierców. [przypis edytorski]
gojowskie — nieżydowskie; goj oznacza nie-Żyda. [przypis edytorski]
Gojski prorok (…) wskazał, jak pozbawić ludzi wiecznego życia — Balaam poradził Balakowi, jak doprowadzić Żydów do grzechów, żeby ich zgładzić. [przypis tłumacza]
gołąb' — daw. apostrofem na końcu wyrazu oznaczano miękkie b (co ujawnia się w odmianie: gołębia itd.), a zarazem miejsce po zaniku prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego. [przypis edytorski]
gołąb' — dawna pisownia, z zaznaczoną miękkością końcowego b; dziś popr.: gołąb. [przypis edytorski]
gołąbek — Pius IX. [przypis redakcyjny]
gołąbie — gołąbiątko; pisklę gołębia; tu: uosobienie bezbronności. [przypis edytorski]
gołąbka — czule o kobiecie o miłym usposobieniu. [przypis edytorski]
gołąbki — Mastaiowie (papież ze swą rodziną); rodowe nazwisko Piusa IX było: hr. Mastai-Ferretti. [przypis redakcyjny]
Gołąb — miasto nad Wisłą, na płn. od Puław. [przypis redakcyjny]
gołąb — symbol Afrodyty, bogini miłości. [przypis redakcyjny]
Gołąb — [tu:] Krzysztof Kolumb; [wł. brzmienie jego nazwiska: Cristoforo Colombo, oznacza dosł. gołębia; red. WL]. [przypis redakcyjny]
goła hipkam i piętą w rzyć biję — mowa o ćwiczeniach gimnastycznych, jakim oddawały się spartańskie kobiety na równi z mężczyznami. [przypis edytorski]
goła — śmierć, bo «marzec zmiata starce». [przypis redakcyjny]
Gołcz — było dwóch generałów tego nazwiska, bracia Jerzy Wilhelm i August Stanisław. [przypis redakcyjny]
gołębi — Afrodytę przedstawiano niekiedy na wozie zaprzężonym w gołębie. [przypis edytorski]
gołębskich — okazja gołębska, tj. klęska wojsk polskich pod Gołębiem 8 lutego 1656 w bitwie ze Szwedami. [przypis redakcyjny]
gołek — hołota; biedota. [przypis redakcyjny]
gołem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: gołym. [przypis edytorski]
gołem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: gołym. [przypis edytorski]
gołemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: gołymi. [przypis edytorski]
gołes — diaspora. [przypis tłumacza]
gołkiem i piechty chodzić (gw.) — chodzić boso na piechotę. [przypis edytorski]
Gołogóry — Miasteczko dwie mile od Złoczowa odległe. Mowa o bajecznym «rokoszu gliniańskim», gdzie niby ścięto panów z fakcji królewskiej; rokoszowi temu poświęcił Potocki osobny wiersz, ocalały w Wirydarzu Trembeckiego (str. 43 — wydania lwowskiego). [przypis redakcyjny]
gołopienny — tu: z gołym, nagim pniem. [przypis edytorski]
gołopupki — pisklęta. [przypis autorski]
gołota (daw.) — biedak; ten, który niczego nie ma; goły, ubogi; por. hołysz. [przypis edytorski]
gołowąs — młody chłopak (nieposiadający jeszcze zarostu). [przypis edytorski]
gołowąs — młodzik. [przypis edytorski]
goły jak bizun — biedny. [przypis edytorski]
golarz — człowiek, który zawodowo zajmuje się goleniem mężczyzn. [przypis edytorski]
golce rzymskie — tzn. posągi, rzeźby nagich postaci, wykonane na wzór starożytnych rzeźb. [przypis edytorski]
golców — klusek ziemniaczanych. [przypis autorski]
Goldenberg, Grigorij Dawidowicz (1855–1880) — rosyjski rewolucjonista, członek Narodnej Woli; w lutym 1879 zastrzelił gubernatora Charkowa, księcia Kropotkina, w listopadzie uczestniczył w przygotowaniach do zamachu na Aleksandra II; aresztowany, popełnił samobójstwo w więzieniu. [przypis edytorski]
Golden Bough — pol. Złota gałąź; wielotomowe dzieło Jamesa George'a Frazera (1854–1941), studium starożytnych kultów, rytuałów i mitów, oraz ich powiązań ze wczesnym chrześcijaństwem, opublikowane w 1890 r. (w trzecim wyd. z 1915 rozszerzone do 12 tomów, w wyd. z 1936 r. uzupełnione o tom 13). [przypis edytorski]
Goldoni, [Carlo] (1707–1793) — najwybitniejszy komediopisarz włoski. Sztuki jego były bardzo wzięte w Paryżu, niektóre nawet były napisane wprost po francusku (Le bourru bienfaisant). [przypis tłumacza]
Goldoni, Carlo (1707–1793) — włoski komediopisarz związany z Wenecją, autor ponad 200 komedii. [przypis edytorski]
Goldoni, Carlo (1707–1793) — włoski komediopisarz związany z Wenecją. [przypis edytorski]
Goldowie — myśliwskie plemię mongolskie, koczujące w lasach na Ussuri. [przypis autorski]
Goldschmidt, Meïr Aron (1819–1887) — wydawca i dziennikarz duński. [przypis edytorski]
Goldsmith, Oliver (1728–1774) — irlandzki lekarz i pisarz. [przypis edytorski]
