Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 156216 przypisów.
śliski powóz — sanie. [przypis edytorski]
Śliwiak, Tadeusz (1928–1994) — krakowski poeta i aktor. [przypis edytorski]
Śliwiński, Ludwik (1857–1923) — aktor, dyrektor teatru, reżyser. [przypis edytorski]
śliże — litewska nazwa drobnych ciasteczek, podawanych z utartym na miodzie makiem (danie wigilijne). [przypis redakcyjny]
ślizać się (starop. forma) — ślizgać się; tu 3.os.lm: ślizają, dziś: ślizgają. [przypis edytorski]
ślizamy (starop.) — ślizgamy. [przypis redakcyjny]
śliz — gatunek ryby słodkowodnej. [przypis edytorski]
ślizgie (gw.) — dziś popr.: śliskie. [przypis edytorski]
ślizgota — ślizgawica. [przypis autorski]
śliznąc — ślizgając; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Śliznął się grzbietem do drugiego kręgu — Przypomnijmy, że poeci znalazłszy most złamany, który ich do szóstego Tłumoka, czyli jamy wąskiej miał przeprowadzić, zeszli w dół z tamy na upewnienie szatanów, że dalej most cały znajdą. Pochyłością tej tamy oddzielającej oddział piąty od szóstego i w głąb tegoż oddziału spuszcza się Wergiliusz z poetą; bo tam szatani już ich nie dościgną, którym nie wolno przekroczyć przeznaczonych miejsc dla ich straży. Dla obłudników stosowne zabarwienie, kaplice zewnątrz jak złoto lśniące, wewnątrz ołowiane. [przypis redakcyjny]
śliz — ryba z rodziny przylgowatych, w Polsce żyjąca głównie w rzekach górskich. [przypis edytorski]
ślózem (daw.) — na ukos, pochyło. [przypis redakcyjny]
ślochać — szlochać. [przypis edytorski]
śloza — łza. [przypis edytorski]
śloza (starop.) — łza. [przypis edytorski]
ślozy (daw., gw.) — łzy. [przypis edytorski]
ślozy (daw.) — łzy. [przypis edytorski]
ślozy (daw., rus., gw.) — łzy. [przypis edytorski]
ślozy — łzy. [przypis autorski]
ślozy — łzy. [przypis edytorski]
ślubić (daw.) — brać ślub. [przypis edytorski]
ślubić — dziś: ślubować. [przypis edytorski]
ślubić komu (starop.) — ślubować komu, przysięgać komu; dawać komu słowo. [przypis edytorski]
ślubić — zaręczyć. [przypis redakcyjny]
ślubowałeś (…) hekatombę — Hekatomba z greckiego, ofiara z stu byków złożona; w przenośni każda wielka ofiara. [przypis autorski]
ślubowali nie strzyc włosów — oczywista omyłka W. Witwickiego, gdyż ślubowali przeciwnie: nie nosić długich włosów. [przypis edytorski]
ślubowali tyle kóz ofiarować bogini Artemidzie, ilu nieprzyjaciół zabiją (…) nie mogli znaleźć dostatecznej ilości — w bitwie pod Maratonem zginęło 6400 żołnierzy armii perskiej (Herodot, Dzieje VI 117). [przypis edytorski]
ślubowaną ofiarę — por. ks. III, 2. [przypis tłumacza]
ślub (starop.) — [tu:] wotum [z łac. votum]; [tj. przedmiot służący do ofiarowania w świątyni, ofiara dziękczynna; w chrześcijaństwie najczęściej w formie krzyżyka, różańca, obrazka a. figurki Matki Boskiej, ryngrafu itp.; red. WL]. [przypis redakcyjny]
ślubuięć za to (starop.) — ślubuję [ci] na to. [przypis redakcyjny]
ślubu łamca (daw.) — krzywoprzysięzca. [przypis edytorski]
ślub wolny (starop.) — słowo, dane przez człowieka, na wolności (nie w więzieniu) zostającego. [przypis redakcyjny]
ślubyć odda (starop.) — skrót od: odda ci śluby; złoży śluby. [przypis edytorski]
śluby — dziś N.lm: ślubami. [przypis edytorski]
śluby — dziś popr. forma N.lm: ślubami. [przypis edytorski]
śluby — dziś popr. forma N. lm: ślubami. [przypis edytorski]
śluby z tobą — To, czego nie uzyskała wprzód gorąca miłość Alcesta, sprawiła zachwiana pozycja światowa Celimeny: naraziwszy się na zemstę wpływowych wielbicieli oraz groźnej „przyjaciółki”, rada będzie znaleźć tarczę w osobie Alcesta. [przypis tłumacza]
śluzy a. ślozy (daw.) — łzy. [przypis redakcyjny]
śluzy (daw.) — łzy. [przypis edytorski]
śluzy — łzy. [przypis edytorski]
śluzy (przestarz.) — ślozy; łzy. [przypis edytorski]
śluzy — tu: łzy. [przypis redakcyjny]
śmiać — dziś popr.: śmiać się. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śmiać się w kułak — chichotać ukradkiem, śmiać się skrycie. [przypis edytorski]
śmiałąś (…) y mężną została (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: zostałaś śmiała i mężna; stałaś się śmiała i mężna. [przypis edytorski]
śmiałą — w oprac. Hertza: śniadą. [przypis edytorski]
śmiałek ów był prostym rybakiem z Caprei, chcącym się docisnąć do pana (…) przyniesiono raka, którym twarz poranioną na nowo mu odarto — Swetoniusz, Żywot Tyberiusza 60 [gdzie mowa o złowionej languście, skorupiaku morskim, nie o raku, który jest stworzeniem słodkowodnym; nie ma też wzmianki o zrzuceniu rybaka do morza]. [przypis autorski]
śmiałe wojowniki — dziś popr. forma M. l. mn.: śmiali wojownicy. [przypis edytorski]
śmiałkować — wyzywać do walki. [przypis autorski]
śmiał się jak dziecko — w oryg. niem. wurde ungewöhnlich fröhlich: był niezwykle wesoły. [przypis edytorski]
Śmiał się — w oryg. niem. Er kicherte: zachichotał. [przypis edytorski]
śmiał twoją siostrzycę Bogom poświęcić — mowa o Ifigenii. [przypis edytorski]
śmiały na co (starop.) — mający odwagę zaatakować co (bronie śmiałe na piersi niewieście). [przypis edytorski]
śmiały na inszych (starop.) — śmielszy od innych. [przypis edytorski]
śmiały — w oryg. niem. geschickt: zręczny, zwinny. [przypis edytorski]
śmiali się błędowi (starop. forma) — śmiali się z błędu, śmiali się z pomyłki. [przypis edytorski]
śmiećmi — dziś popr. forma N.lm: ze śmieciami. [przypis edytorski]
Śmieć sięgnąć po zwycięstwo, śmieć zrozumieć życie jako walkę i zmaganie się to pierwszy warunek zwycięstwa. Filozofia Nietzschego jest właściwie filozofią śmiałości — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 431. [przypis autorski]
śmiech Annibala — Hannibal to sławny z podstępów, antyczny przywódca wojsk Kartaginy; jego śmiech to tyle co zwycięstwo po udanym fortelu. [przypis edytorski]
śmiechem. [przypis redakcyjny]
śmiech Katarzyny gziącej się z kochankiem — caryca Katarzyna II była znana z rozpustnego życia. [przypis edytorski]
Śmiech tedy niezgaszony szczęśliwych bogów ogarnął… — Iliada I 599–600. [przypis edytorski]
śmiecie — dziś popr. forma B.lm: śmieci. [przypis edytorski]
śmiecisko — dziś popr. forma: śmietnisko a. śmietnik. [przypis edytorski]
śmieją — w wyd. z r. 1870: co się dzisiaj ze mnie tak naśmiewają, poczem bezpośrednio: ubiorą się sami itd. [przypis redakcyjny]
Śmie jeszcze honorowi uwłaczać boskiemu, / Chcąc się za Boga udać (…) aby rozumiano, / Że jej od nieba klucze i od piekła dano — poeta ma zapewne na myśli nadużycia, jakich się dopuszczano z odpustami. [przypis redakcyjny]
Śmiej się pajacu — słowa z arii Vesti la giubba z opery Pajace (I Pagliacci) Ruggera Leoncavalla z 1892 r., pierwszej w całości nagranej (w 1907 r.; aria w wykonaniu Enrico Caruso), jak i w całości sfilmowanej (w roku 1931) opery; jest to aria zdradzonego, opętanego chęcią zemsty męża, Canio, zmuszonego jednak grać rolę Pajaca w sztuce teatralnej i przebierającego się w stosowny strój. [przypis edytorski]
śmiele ostrej gołych piersi broni (starop. forma) — śmiało nie broni przed ostrą bronią nagich (tj. nieosłoniętych zbroją) piersi. [przypis edytorski]
śmiele — śmiało. [przypis edytorski]
śmiele (starop. forma) — dziś popr.: śmiało. [przypis edytorski]
śmiele (starop. forma) — dziś: śmiało. [przypis edytorski]
śmiele (starop. forma) — śmiało. [przypis edytorski]
śmiele (starop. forma) — śmiało. [przypis edytorski]
śmieli się (daw., reg.) — dziś: śmiali się. [przypis edytorski]
Tadeusz Dołęga-Mostowicz, Bracia Dalcz i S-ka, Bracia Dalcz i S-ka, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
śmieli się — dziś popr.: śmiali się. [przypis edytorski]
śmieli się — dziś: śmiali się. [przypis edytorski]
śmielszy (starop.) — dziś M.lm: śmielsi. [przypis edytorski]
śmiemże — konstrukcja z partykułą pytającą -że (nadającą charakter pytania retorycznego); inaczej: czy śmiem. [przypis edytorski]
śmierć będę znał szczęśliwą (starop.) — będę uważał [śmierć] za szczęśliwą; na wzór łacińskiej konstrukcji podwójnego accusativu. [przypis redakcyjny]
„Śmierć” d'Orcagna — ogromny fresk Triumf Śmierci, na ścianie krużganku Campo Santo w Pizie. Dawniej przypisywany florenckiemu malarzowi Andrei Orcagna (1308–1368), obecnie na ogół za autora uważa się Buonamica Buffalmacco (ok. 1290–1341) lub Francesca Traini (1321–1363). [przypis edytorski]
śmierć drugą — Śmierć druga jest to śmierć wieczna ducha, która zakończy cierpienia cielesne potępionych. Następujące słowa odnoszą się do dusz w czyśćcu. [przypis redakcyjny]
śmierć dwu dworzan wskutek listu Uriaszowego — nawiązanie do biblijnej postaci Uriasza Hetyty, męża Batszeby i dowódcy w armii króla Dawida. Dawid uwiódł Batszebę, a kiedy okazało się, że kobieta jest w ciąży, wysłał Uriasza na wojnę, potajemnie rozkazując żołnierzom opuścić dowódcę w czasie zażartej bitwy, by zginął. W tragedii Hamlet król Klaudiusz postanawia pozbyć się tytułowego księcia i wysyła go do Anglii z dwójką dworzan, dając im list, na podstawie którego Hamlet ma zostać uwięziony i zabity, jednak ten wykrada list i zmienia jego treść, wydając tym samym wyrok śmierci na obu dworzan. [przypis edytorski]
śmierć głodna — śmierć głodowa. [przypis edytorski]
Śmierć i dziewczyna — pieśń skomponowana przez Schuberta do niemieckiego tekstu Matthiasa Claudiusa. [przypis edytorski]
Śmierć jest, wszak każdego udziałem (…) — nie zmieniono oryginalnej interpunkcji nawet jeśli wydawała się błędna. [przypis edytorski]
Śmierć kończy nierozwiązalne rachunki — życia się lękam i jego tajemniczych mroków — parafraza zdania T. Micińskiego z tekstu Fundamenty Nowej Polski z tomu szkiców Do źródeł duszy polskiej (1906). [przypis edytorski]
Śmierć lub to wszystko, co mi losy rzucą… — poeta przepowiada rodzaj własnej śmierci („płuce ogniem pożarte”). [przypis redakcyjny]
śmierć nam należy — śmierć nas dotyczy (liczymy się z nią i nie gardzimy nią; por. współczesne wyrażenie: coś się należy komuś). [przypis redakcyjny]
Śmierć następcy tronu austriackiego — arcyksięcia Rudolfa Habsburga-Lotaryńskiego (1858–1889), syna cesarza Austrii Franciszka Józefa i cesarzowej Elżbiety, który w wieku 30 lat oficjalnie zginął śmiercią samobójczą razem ze swoją 17-letnią kochanką; okoliczności śmierci kochanków budziły liczne wątpliwości. [przypis edytorski]
śmierć podjąć (starop.) — umrzeć. [przypis edytorski]
śmierć przez strącenie go w przepaść — tzw. baratron [przepaść w Atenach w pobliżu Akropolu]. [przypis tłumacza]
śmierć Rolandowa — Wedle podania Roland po klęsce Ronsewalskiej miał umrzeć z pragnienia. [przypis tłumacza]
śmierć (…) Rzymie (…) uwolni ciebie od cudzołożnika — Ksiądz Grangier, pierwszy tłumacz Dantego jeszcze za czasów Henryka IV, powiada: „Zdaje się poeta w tym wierszu przepowiadać bliską śmierć Bonifacego VIII i nazywa tego złego papieża cudzołożnikiem, ponieważ swoim złym przykładem psuł prawdziwą Oblubienicę Bożą, jaką jest Św. Kościół Chrystusowy”. [przypis redakcyjny]
Śmierć słowika — wiersz Władysława Syrokomli z 1859 r. [przypis edytorski]
Śmierć — Tanatos, bóg śmierci, brat Hypnosa. [przypis edytorski]
śmierć tego uderza (…) Bóg nie powierza — Usa Lewita zapomniał przykazania, ażeby Lewici nie dotykali arki przymierza, i chciał ją podtrzymać w chwili, gdy wóz ciągnący arkę groził wywrotem: za co bezpośrednio padł na miejscu rażony nagłą śmiercią. [przypis redakcyjny]
śmierć wieczna — potępienie. [przypis redakcyjny]
śmierć w kole — właśc.: na kole, chodzi o karę łamania kołem, metodę egzekucji publicznej stosowaną w Europie od czasów starożytnych aż do XVIII w.; ofiarę przywiązywano do osadzonego na palu dużego koła od wozu, a kat uderzał kołem (drągiem) lub nawet młotem kolejne członki ciała skazańca, podczas gdy jego pomocnik stopniowo obracał koło. [przypis edytorski]
Śmierć w Wenecji — nowela Tomasza Manna wyd. w 1912, opowiadająca o platonicznej miłości starzejącego się pisarza do młodego chłopca. [przypis edytorski]
