Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | francuski | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzymski | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 5239 przypisów.
reddant rationem (łac.) — wyliczyli się. [przypis redakcyjny]
reddant rationem (łac.) — zdadzą liczbę. [przypis redakcyjny]
redde quod debes (łac.) — oddaj, coś winny. [przypis edytorski]
Redde quod debes (łac.) — Oddaj, co wynieneś. [przypis autorski]
reddet rationem (łac.) — zda rachunek. [przypis redakcyjny]
Reddidit ipse solus (łac.) — on sam przywrócił. [przypis edytorski]
Reddie, Cecil (1858–1932) — brytyjski pedagog, twórca nowatorskiej Abbotsholme School. [przypis edytorski]
reddite rationem (łac.) — zdajcie sprawę. [przypis redakcyjny]
Redemption Cross (ang.) — Krzyż Wybawienia. [przypis edytorski]
redemptora — wykupiciela. [przypis redakcyjny]
redengota — surdut do jazdy konnej. [przypis edytorski]
redime te captum, quam queas minimo (łac.) — wykup się z niewoli możliwie najmniejszym kosztem. [przypis edytorski]
redington — płaszcz do konnej jazdy. [przypis tłumacza]
redintegrować — przywrócić. [przypis redakcyjny]
redivivus (łac.) — zmartwychwstały, odrodzony. [przypis edytorski]
Redl, Alfred (1864–1913) — pułkownik sztabu generalnego armii Austro-Węgier, jeden z najsłynniejszych szpiegów przed I wojną światową. [przypis edytorski]
Redl, Franz (1820–1875) — ojciec Redla; pracował całe życie na niższych stanowiskach wojskowych i około-wojskowych. [przypis edytorski]
redlina a. radlina — nieduży wał ziemi pomiędzy dwiema bruzdami. [przypis edytorski]
redlina (gw.) — niewysoki wał ziemi, znajdujący sie pomiędzy dwiema bruzdami. [przypis edytorski]
Redmond — tu: Redmond College, uniwersytet zlokalizowany na kanadyjskim półwyspie Nowa Szkocja. [przypis edytorski]
Redo, Józef (1872–1941) — polski śpiewak i aktor operetkowy. [przypis edytorski]
redowa — rodzaj czeskiego tańca. [przypis edytorski]
Red River — Rzeka Czerwona; przepływa przez stan Teksas i Luizjana, wpada do największej rzeki Ameryki Północnej, Missisipi. [przypis edytorski]
reducere in memoriam (łac.) — przywieść na pamięć. [przypis redakcyjny]
redukcja — cięcia w zatrudnieniu. [przypis edytorski]
redundat (łac.) — spada. [przypis redakcyjny]
reduta — bal maskowy. [przypis autorski]
redutach — zabawach maskowych. [przypis redakcyjny]
reduta (daw.) — bal maskowy. [przypis edytorski]
reduta (daw.) — publiczny bal maskowy. [przypis edytorski]
reduta (daw.) — tu: bal maskowy. [przypis edytorski]
reduta (daw.) — tu: bal, przyjęcie. [przypis edytorski]
reduta (daw.) — zabawa towarzyska, łącząca bal (często maskowy) oraz grę w karty dla panów i plotki oraz swatanie par dla pań. [przypis edytorski]
reduta (daw.) — zabawa towarzyska, łącząca bal (często maskowy) oraz grę w karty dla panów i plotki oraz swatanie par dla pań. [przypis edytorski]
reduta — mały fort, otoczony rowem, wałami i ostrokołem; dawniej także: bal maskowy. [przypis edytorski]
reduta — rodzaj samodzielnej fortyfikacji polowej. [przypis edytorski]
reduta — tu: bal. [przypis edytorski]
reduta — tu: bal, zabawa. [przypis edytorski]
reduta — tu: mały fort otoczony rowem, wałami i ostrokołem. [przypis redakcyjny]
reduty — bale maskowe. [przypis redakcyjny]
reduty — popularne w większych miastach od czasów saskich zabawy maskowe. „Zabawa redut była trojaka: taniec, gra w karty i przypatrywanie się jedni drugim” — czytamy u Kitowicza. (J. Kitowicz, Opis obyczajów, Wrocław 1951, Bibl. Nar. Seria I. Nr 88, s. 584). [przypis redakcyjny]
redyngot (daw.) — długi surdut z dwoma rzędami guzików, używany do jazdy konnej. [przypis edytorski]
Redzio — Reggio, miasto w księstwie modeńskim. [przypis redakcyjny]
Reed — jeden z bohaterów walki z żółtą febrą. [przypis redakcyjny]
Reed, John (1887–1920) — amerykański dziennikarz, publicysta, komunista; sławę przyniosły mu bezpośrednie relacje z rewolucji meksykańskiej; w 1917 wyjechał jako reporter do Rosji, gdzie był świadkiem rewolucji październikowej, którą relacjonował dla prasy amerykańskiej, a później opisał w książce Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem (1919). [przypis edytorski]
Reeve, Henry (1813–1895) — angielski publicysta, kolega i przyjaciel Krasińskiego z lat studiów w Genewie; Krasiński korespondował z nim, wymieniając myśli na różne tematy. [przypis edytorski]
ref — dolna część żagla, o którą można zmniejszyć jego powierzchnię poprzez skrócenie wszytych w niego rzędami linek (reflinek), czyli refowanie; zwykle używano 2–3 rzędów reflinek, stąd „wiatr na trzy refy” to wiatr, przy jakim pływa się na maksymalnie zrefowanych żaglach. [przypis edytorski]
refektarz (daw.) — sala jadalna. [przypis edytorski]
refektarz — jadalnia klasztorna. [przypis edytorski]
refektarz — jadalnia klasztorna. [przypis redakcyjny]
refektarz — jadalnia w klasztorze lub seminarium duchownym. [przypis edytorski]
refektarz — jadalnia w klasztorze lub seminarium. [przypis edytorski]
refektarz — jadalnia w klasztorze lub w innej instytucji kościelnej. [przypis edytorski]
refektarzów — dziś popr. forma D.lm: refektarzy; refektarz: sala jadalna w klasztorach. [przypis edytorski]
refektarz — pomieszczenie w klasztorze służące jako jadalnia. [przypis edytorski]
refektarz — sala jadalna w klasztorze lub w seminarium duchownym. [przypis edytorski]
refektarz — sala jadalna w klasztorze. [przypis edytorski]
refektarz — sala jadalna w klasztorze. [przypis edytorski]
referat — tu: przedstawienie komuś zagadnienia, zreferowanie. [przypis edytorski]
referendaria — urzędy sądowe, zdające królowi za pośrednictwem kanclerza sprawę ze skarg i próśb poddanych. [przypis redakcyjny]
referendarz — dawny urzędnik przy dworze królewskim przyjmujący prośby i skargi ludności i referujący je przełożonym (stąd nazwa). [przypis edytorski]
referendarz (daw.) — urzędnik kancelarii królewskiej posiadający kompetencje sądownicze. [przypis edytorski]
referendarz (daw.) — urzędnik średniej rangi. [przypis edytorski]
referendarze — dostojnicy, którzy sądzili sprawy poddanych z królewszczyzn przeciw starostom i dzierżawcom, oraz odwrotnie. [przypis redakcyjny]
referendarz — urzędnik administracji państwowej. [przypis edytorski]
referendarz — urzędnik koronny przyjmujący prośby i skargi ludności. [przypis edytorski]
referendarz — urzędnik lub samodzielny sędzia w dawnej Polsce. [przypis edytorski]
referendarz — urzędnik sądowy. [przypis edytorski]
referent — tu: urzędnik, kierujący działem (referatem) w instytucji. [przypis edytorski]
refermaci — własc. franciszkanie reformaci, odłam obserwancki (tj. ściślejszej reguły) w ramach Zakonu Braci Mniejszych; w Polsce od 1622. [przypis edytorski]
referować (z łac.) — odwoływać się, zwalać na kogo. [przypis redakcyjny]
referując — nie odnosząc się. [przypis redakcyjny]
refiuzować (neol., z fr. refuser) — odmawiać, odrzucać. [przypis edytorski]
refleks — błysk światła a. odbicie. [przypis edytorski]
refleksją — uwagę. [przypis redakcyjny]
refleksja — rozmyślania. [przypis autorski]
Refleksje Wertera przypominają rozmyślania Fausta w części I Fausta. Scena: „Przed bramą miasta”. [przypis redakcyjny]
refleksjonista Lange (…) próbuje w syntetyczny sposób ująć rolę swej generacji, widząc w niej pokolenie przejściowe, niepełne — por. A. Lange, Swemu pokoleniu, „Życie” 1897, nr 3. Podobnie ujmowała tę rolę pokolenia Maria Komornicka w dwóch impresjach lirycznych Przejściowi i Psalm przejściowych (Forpoczty, Książka zbiorowa przez W. Nałkowskiego, M. Komornicką i C. Jellentę, Lwów 1895, s. 127–134, 196–197) oraz A. Müller w wizji Sursum corda, „Młodość” 1899, nr 4. [przypis autorski]
refleks — odbicie. [przypis edytorski]
refleks — tu: odbicie, obraz na powierzchni lustra. [przypis edytorski]
reflektor — tu: odbłyśnik, element oprawy lampy odbijający światło i wysyłający je w określonym kierunku. [przypis edytorski]
reflektować (daw.) — chcieć, wyrażać ochotę na coś. [przypis edytorski]
reflektować kogoś (daw.) — przywodzić kogoś do opamiętania, rozwagi; uspokajać. [przypis edytorski]
reflektować kogoś — przywoływać kogoś do opamiętania. [przypis edytorski]
reflektować kogo — uprzytamniać komuś coś. [przypis edytorski]
reflektować — tu: uspokajać, hamować. [przypis redakcyjny]
reformaci (daw.) — jedna z frakcji zakonu franciszkanów. [przypis edytorski]
Reformacja (…) przedstawiała je (…) w przesadzonych rozmiarach — tłumacz luterskiego katechizmu na język litewski twierdzi w r. 1547: „Ja wiem i śmiem to tu powiedzieć, że między stoma nie mógłbym znaleźć jednego, co by jedno słowo przykazania Bożego umiał i choć dwa słowa pacierza pomniał”. Trzy wieki wstecz twierdzono o Polsce niemal to samo, co tu o Litwie pruskiej słyszymy. [przypis redakcyjny]
reformacja — tu: posag. [przypis redakcyjny]
reforma kluniacka — przeprowadzona w sieci klasztorów benedyktyńskich we Francji i we Włoszech przez Odona (ok. 878–942), drugiego opata klasztoru w Cluny. [przypis edytorski]
reforma miejska z r. 1764 — prawdopodobnie chodzi o zarządzenie z sierpnia 1764 r. znoszące urzędy miejskie, utworzone edyktem z 1733 r.; zaplanowane w efekcie nowe wybory miały wyłonić stosunkowo reprezentatywne gminy. [przypis edytorski]
reforma polegająca (…) należy się wdzięczność nowej szkole — B. Prus, Kronika tygodniowa. Młoda literatura polska, „Kurier Codzienny” 1899, nr 15. [przypis autorski]
Reforma rolna — uchwalona 10 VII 1919 r. przez sejm większością jednego głosu, pozostawiała w rękach właścicieli majątki do 180 ha (w Poznańskiem, na ziemiach białoruskich i ukraińskich do 400 ha) i zapewniała im odszkodowanie. Parcelację ograniczono do 200 tys. ha rocznie, w praktyce jednak w latach 1918–1921 zrealizowano ją zaledwie w 40%. Oddanie parcelacji w ręce różnych banków i spółek doprowadziło do spekulacji ziemią, w rezultacie przechodziła ona przeważnie w ręce bogatych chłopów. Porozumienie stronnictw prawicowych w roku 1923 ograniczyło parcelację prawie wyłącznie do majątków państwowych i publicznych. Również w ostatniej swej wersji z roku 1925 reforma rolna uwzględniała przede wszystkim interesy zamożnych właścicieli ziemskich, nie zaspokajając zupełnie głodu ziemi wśród małorolnego chłopstwa i proletariatu wiejskiego. [przypis redakcyjny]
reformatorowie — dziś popr. forma M. lm: reformatorzy. [przypis edytorski]
Reformatorzy wychowania — Robert Hebert Quick (1831–1891), Reformatorzy wychowania: zasady wychowania nowoczesnego, przeł. z ang. J. Wł. Dawid, Warszawa 1896. [przypis edytorski]
Reforma — tu: reformacja. [przypis edytorski]
reforma wychowawcza Konarskiego — przeprowadzona w szkołach pijarskich w r. 1740–1753 była pierwszą i ważną próbą przebudowy systemu nauczania i wychowania w duchu świeckim i patriotycznym w Polsce. Krzemiński przez wiele lat zbierał materiały do wielkiej monografii o Konarskim, której jednak nie napisał. [przypis redakcyjny]
reform bill (ang.) — ustawa o zmianie systemu wyborczego do Izby Gmin. [przypis edytorski]
refować (żegl.) — zmniejszać powierzchnię ożaglowania podczas żeglugi w trudnych warunkach wiatrowych przez częściowe zwijanie lub składanie dolnej części żagla i umocowanie jej za pomocą linek. [przypis edytorski]
refować — zmniejszać powierzchnię ożaglowania podczas żeglugi w trudnych warunkach wiatrowych przez częściowe zwijanie lub składanie dolnej części żagla i umocowanie jej za pomocą linek. [przypis edytorski]
