Przypisy

perpetua (łac.) — wieczna, nieskończona. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — dosł. wiecznie się poruszające; hipotetyczne urządzenie, które raz wprawione w ruch funkcjonowałoby nieustannie. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — dosł. wiecznie się poruszające; hipotetyczne urządzenie, które raz wprawione w ruch funkcjonowałoby nieustannie bez pobierania energii z zewnątrz; w przeszłości wielokrotnie podejmowano próby skonstruowania tego rodzaju mechanizmu, jednak jego zbudowanie jest niemożliwe. [przypis edytorski]

perpetuum mobile (łac.) — mechanizm, który raz uruchomiony, działałby zawsze. [przypis edytorski]

Perpignan — miasto w płd. Francji, na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok. 40 km od granicy z Hiszpanią. [przypis edytorski]

perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]

perpleksja (daw., z łac.) — zmieszanie, zakłopotanie, niepokój. [przypis edytorski]

perplexitas (łac.) — niejasność. [przypis edytorski]

per potioritatem (łac.) — tu: przez prawo pierwszeństwa wierzytelności. [przypis edytorski]

per procuram (łac.) — przez pełnomocnika; za pośrednictwem. [przypis edytorski]

Perroneau, Jean-Baptiste (1715–1783) — francuski malarz i grafik, portrecista, posługiwał się głównie pastelami. [przypis edytorski]

Persant z Inde — w oryginale ang.: Persant of Inde (tak również u Malory'ego); dawne średnioangielskie słowo inde, pochodzące ze starofrancuskiego, oznaczało indygo: kolor ciemnoniebieski, albo też, pisane wielką literą: Indie lub indyjski; w przypadku tego przydomku rycerza kontekst oraz realia epoki wskazują na pierwsze znaczenie albo też chodzi o jakąś niezidentyfikowaną miejscowość lub region Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]

pers (daw., z fr. perse) — cienka kolorowa tkanina w kwiaty, podobna do batystu. [przypis edytorski]

Persefassa (mit. gr.) — Persefona, żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]

Persefona a. Kora (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa, boga krainy zmarłych, i uczyniona jego żoną. Z wyroku Zeusa Persefona spędza pół roku z matką, a pół z mężem, i każdej jesieni przyroda zamiera z powodu smutku swojej bogini, rozstającej się z córką. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — bogini podziemnej krainy zmarłych, córka Zeusa i Demeter, małżonka Hadesa. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — córka bogini urodzaju Demeter, żona Hadesa, boga podziemnej krainy umarłych. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — córka Zeusa i Demeter, porwana przez Hadesa i uczyniona jego żoną; wraz z nim władczyni podziemia. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — małżonka Hadesa, władcy podziemi. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata podziemnego. [przypis edytorski]

Persefona (mit. gr.) — żona Hadesa, bogini świata zmarłych. [przypis edytorski]

Persefona — w mit. gr. bogini Podziemia, córka Zeusa i Demeter, małżonka Hadesa. [przypis edytorski]

persekutywny (z łac., z ang.) — służący szykanowaniu, nękaniu. [przypis edytorski]

persekwować (daw., z łac.) — nękać, prześladować. [przypis edytorski]

per se (łac.: przez siebie) — sama w sobie, jako taka. [przypis edytorski]

Persepolis — stolica staroż. imperium perskiego, po zdobyciu przez Aleksandra Wielkiego zniszczona w pożarze. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae, pogromca Meduzy. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, córki króla Argos, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie; uratował księżniczkę Andromedę, przykutą do skały jako ofiara dla nasłanego przez boga mórz, Posejdona, morskiego potwora, pustoszącego kraj, którego zabił po ciężkiej walce. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy; Perseusza uskrzydlony rumak: z krwi Meduzy zrodził się skrzydlaty koń, Pegaz, jednak według tradycji antycznej podróżował na nim inny bohater: Bellerofont. Szekspir skorzystał tutaj, podobnie jak w innych miejscach sztuki, z dzieła Raoula Lefèvre'a, przetłumaczonego przez Williama Caxtona pt. Recuyell of the Historyes of Troye (1473), pierwszej książki po angielsku wydanej drukiem, kilkakrotnie wznawianej w XVI w. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, heros, zabójca Meduzy. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, wnuk króla Argos Akrizjosa, heros, zabójca straszliwej Meduzy, która spojrzeniem obracała ludzi w kamienie. [przypis edytorski]

Perseusz (mit. gr.) — syn Zeusa i Danae, założyciel Myken, po śmierci przeniesiony na niebo jako gwiazdozbiór; obciął głowę Meduzie. [przypis edytorski]

persewerować (z łac.) — trwać uporczywie w czymś. [przypis edytorski]

Pershing, John (1860–1948) — amerykański dowódca wojskowy, uczestnik I wojny światowej. [przypis edytorski]

Persja — dawna nazwa Iranu. [przypis edytorski]

Persja — obecnie Iran, państwo na Bliskim Wschodzie. [przypis edytorski]

Perskie (starop. forma ort.) — dziś popr.: perskie. [przypis edytorski]

perski proszek — środek owadobójczy. [przypis edytorski]

perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim (łac. Pyrethrum cinerariaefolium a. Tanacetum cinerariifolium). [przypis edytorski]

perski proszek — substancja służąca dawniej do zwalczania owadów, zwłaszcza pcheł, uzyskiwana z wysuszonej i sproszkowanej rośliny, zwanej wcześniej złocieniem dalmatyńskim, a dziś raczej wrotyczem dalmatyńskim. [przypis edytorski]

Pers, który obdarzył nas barwnikiem z marzanny — Jean Althen, właśc. Hovhannes Althounian (1709–1774), Ormianin urodzony pod panowaniem perskim, osiadł we Francji, gdzie w Awinionie od 1763 z wielkim powodzeniem rozwinął uprawę marzanny, z której wytwarzano czerwony barwnik. [przypis edytorski]

Pers — mieszkaniec Persji, dzisiejszego Iranu. [przypis edytorski]

Persów ma być ogółem blisko sto dwadzieścia tysięcy — w oryg.: δώδεκα μυριάδας; liczba ta jest zdecydowanie zbyt niska. [przypis edytorski]

Persów zabierca — Aleksander Macedoński, który w latach 334–330 p.n.e. podbił Imperium Perskie (obejmujące wówczas m.in. Anatolię, Fenicję i Egipt). [przypis edytorski]

persona grata (łac.) — osoba mile widziana w danym towarzystwie. [przypis edytorski]

persona grata — osoba pożądana, mile widziana, por. persona non grata. [przypis edytorski]

persona (łac.) — osoba. [przypis edytorski]

personaliter (łac.) — osobiście. [przypis edytorski]

persona maschia (wł.) — osoba męska; maschio po włosku oznacza mężczyznę. [przypis edytorski]

persona non grata (łac.) — osoba niepożądana. [przypis edytorski]

personat (daw.) — ważna osobistość. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (daw., z łac. persona: osoba) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat — osobistość, ważna i wpływowa osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — osobistość. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — osobistość, ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — ważna osoba. [przypis edytorski]

personat (z łac.) — ważna osobistość. [przypis edytorski]

persona (z łac.) — osoba. [przypis edytorski]

personifikować (z łac.) — uosabiać. [przypis edytorski]

personka — osobowy. [przypis edytorski]

Personne, Antoine, n'a jamais vu mes yeux ou ceux qui les ont vus sont morts. Si je relevais mes paupières roses et gonflées, tout de suite tu mourrais (fr.) — Nikt, Antoine, nigdy nie widział moich oczu, a ci, którzy je widzieli, nie żyją. Gdybym podniósł swoje różowe i obrzmiałe powieki, umarłbyś natychmiast (tłum. Paweł Kozioł). [przypis edytorski]

Persoon, Christiaan Hendrik (1761–1836) — mykolog (badacz grzybów) i botanik, pierwszy z korektorów klasyfikacji systematycznej Linneusza. [przypis edytorski]

Persowie — lud pochodzenia indoeuropejskiego, który stworzył w I tysiącleciu p.n.e. imperium na Bliskim Wschodzie. Przodkowie dzisiejszych mieszkańców Iranu. [przypis edytorski]

Persowie — starożytny lud zamieszkujący obszar Iranu (dawnej Persji). [przypis edytorski]

Persowie — starożytny lud zamieszkujący teren obecnego Iranu. [przypis edytorski]

Persowie — tragedia Ajschylosa z 472 r. p.n.e. [przypis edytorski]

perspektywa (daw.) — luneta. [przypis edytorski]

perspektywa (daw.) — tu: luneta, lornetka. [przypis edytorski]

perspektywa — luneta. [przypis edytorski]

perspektywa — tu: oś widokowa. [przypis edytorski]

perspikacja (z łac.) — jasnowidztwo, tu raczej: widzenie siebie. [przypis edytorski]

Pers Sophara, Jan, arcykapłan Świętej Ewagii, Synesios, biskup Ptolemaidy, Olimpiodor i Stephanos — wg jednego z manuskryptów na temat alchemii: jedni z najdawniejszych z alchemików. [przypis edytorski]

per Stygia, per manes vehor (łac.) — przez manowce Stygii mnie prowadzą; przen.: jestem w piekle. [przypis edytorski]

perswadować coś komuś — przekonać kogoś do czegoś. [przypis edytorski]

perswadować coś komuś — przekonywać kogoś do czegoś. [przypis edytorski]

perswadować — tłumaczyć, przekonywać. [przypis edytorski]

perswadować — tłumaczyć. [przypis edytorski]

perswadować (z łac.) — tłumaczyć, przekonywać. [przypis edytorski]

perswazja (daw., z łac. persuasio) — przekonanie, mniemanie. [przypis edytorski]

perswazja (daw., z łac.) — przekonanie, mniemanie. [przypis edytorski]

perswazja — namawianie lub odradzanie poparte argumentacją. [przypis edytorski]

perswazja — przekonywanie z przytoczeniem odpowiednich argumentów. [przypis edytorski]

Persydes — w oryginale ang.: Persides. [przypis edytorski]

persyflaż — ironiczny utwór literacki, w którym autor naśladuje styl innego autora. [przypis edytorski]

persyflaż — pozornie poważny, a w istocie ironiczny utwór literacki, naśladujący cudzy styl. [przypis edytorski]

persyflaż — utwór o charakterze ironicznym, pozornie będący wyrazem wyszukanej uprzejmości; w drugim znaczeniu: naśladownictwo stylu innego autora. [przypis edytorski]

persyflaż (z fr., lit.) — utwór korespondujący z innym dziełem, autorem czy stylem, którego jest ironiczną krytyką. [przypis edytorski]

persyflaż (z fr. persiflage) — kpina, szyderstwo. [przypis edytorski]

perszeron — ciężki koń pociągowy. [przypis edytorski]

perszeron — ciężko koń pociągowy. [przypis edytorski]

Pert em heru, czyli „wyjście poza dzień” — chodzi o zbiór staroegipskich tekstów religijnych znany powszechnie pod nadaną mu w XIX w. nazwą Księgi umarłych; faktycznie jego egipska nazwa oznacza: wyjście podczas dnia. [przypis edytorski]

Perthuis, Emilie de — hrabina de Perthuis, uczennica Chopina, u której gościł w 1834 r. [przypis edytorski]

pertraktować się — tu: odbywać się; mieć miejsce. [przypis edytorski]

perturbacje — komplikacje (dosł.: zawirowania). [przypis edytorski]

perturbacyjny (z łac. perturbatio: zaburzenie) — zaburzający, zakłócający normalny przebieg spraw a. ustalony porządek. [przypis edytorski]

perturbacyjny (z łac. perturbatio: zaburzenie) — zaburzający, zakłócający normalny przebieg spraw. [przypis edytorski]

Perudżino a. Perugino, właśc. Pietro di Cristoforo Vannucci (ok. 1450–1523) — wł. malarz i rysownik okresu renesansu, przedstawiciel szkoły umbryjskiej, oryginalny artysta tworzący w stylu typowym dla XV wieku (quattrocenta). [przypis edytorski]