Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 115327 przypisów.
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek. [przypis edytorski]
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek; zbalotować: odrzucić lub wyrzucić w wyniku tajnego głosowania. [przypis edytorski]
balotować (daw.) — tajnie głosować za pomocą kartek albo białych i czarnych gałek; zbalotowany: odrzucony w wyniku tajnego głosowania. [przypis edytorski]
balotowanie a. balotaż — głosowanie na dwóch kandydatów, którzy w pierwszej turze uzyskali najwięcej głosów, ale nie zdobyli wymaganej większości; daw. tajne głosowanie za pomocą kartek a. białych i czarnych gałek. [przypis edytorski]
bal — pień grubego drzewa. [przypis edytorski]
balsamiczny — o zapachu żywicy. [przypis edytorski]
balsamiczny — o zapachu żywicy, wonny. [przypis edytorski]
balsam peruwiański — lek o działaniu antyseptycznym, przeciwzapalnym. [przypis edytorski]
balsam rzymski — zasady filozofii rzymskiej (stoicyzm). [przypis edytorski]
balsiai — garsiai. [przypis edytorski]
balsimas — balzamas. [przypis edytorski]
Balsorano — miejscowość i gmina we włoskim w regionie Abruzja. [przypis edytorski]
Balssa — nazwisko rodowe Balzaca, zmienione przez jego ojca, by odciąć się od stanu plebejskiego, kiedy dostał pracę urzędnika. [przypis edytorski]
Baltazar — postać z biblijnej Księgi Daniela (Dn 5, 1–31), przedstawiona jako ostatni król babiloński przed podbojem perskim; wydał ucztę, podczas której ukazała się w sali ręka pisząca na ścianie słowa: Mane, tekel, fares, co zwykło się tłumaczyć: „policzone, zważone, rozdzielone”; była to przepowiednia bliskiego upadku królestwa Baltazara, która spełniła się jeszcze tej samej nocy. [przypis edytorski]
baltgudžiai — dab.: baltarusiai. [przypis edytorski]
Baltjūrė — Baltijos jūra. [przypis edytorski]
Baltosios marios — turima omenyje Baltijos jūra. [przypis edytorski]
baltycka woda — Bałtyk, Morze Bałtyckie. [przypis edytorski]
Balu — w oryg.: Baloo. [przypis edytorski]
balvonas — stabas, dievaitis. [przypis edytorski]
balwierka — żeńska forma od: balwierz; daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]
balwierz — a. cyrulik, daw. osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., a także wykonująca pospolite zabiegi, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — cyrulik, fryzjer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer a. cyrulik. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer i/lub felczer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer; Midasowy balwierz (mit. gr.) — król Midas został ukarany przez bogów oślimi uszami, o czym wiedział tylko jego fryzjer. Ten, zmęczony ukrywaniem tajemnicy, wykopał dołek w piasku i do niego wyszeptał sekret, a następnie zasypał. W tym miejscu wyrosła trzcina, a z jej szumem na wietrze tajemnica króla Midasa rozniosła się po świecie. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi kosmetyczne i felczerskie. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — fryzjer wykonujący również zabiegi medyczne. [przypis edytorski]
balwierz (daw.) — osoba pełniąca funkcje fryzjera, kosmetyczki i pielęgniarza zarazem, zajmująca się goleniem zarostu, strzyżeniem włosów, przygotowywaniem kąpieli itp., jak również wykonująca pospolite zabiegi medyczne, takie jak wyrywanie zębów czy upuszczanie krwi; także: cyrulik. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer; dawniej do jego obowiązków należało także wykonywanie prostych zabiegów medycznych. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer, golibroda. [przypis edytorski]
balwierz — fryzjer i golibroda, niekiedy też namiastka aptekarza lub lekarza (cyrulik, felczer). [przypis edytorski]
balwierz — (inaczej cyrulik) zajmował się między innymi goleniem, rwaniem zębów, czyszczeniem uszu i puszczaniem krwi. [przypis edytorski]
balwierz — tu: cyrulik, czyli fryzjer wykonujący również proste zabiegu medyczne. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1199–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem ponad stu trzydziestu utworów pisanych w latach 1829–1847 — Komedią Ludzką — prezentujących krytyczny obraz społeczeństwa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem powieściowym Komedia Ludzka, pokazującym życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem pt. Komedia ludzka, obejmującym ponad sto trzydzieści utworów, pokazującym życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”. Autor cyklu powieściowego Komedia ludzka (m.in. Ojciec Goriot, Stracone złudzenia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”. Autor cyklu powieściowego Komedia ludzka (m.in. Ojciec Goriot, Stracone złudzenia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka (obejmującego m.in. powieści: Ojciec Goriot, Stracone złudzenia, Kobieta trzydziestoletnia), pokazującego życie społeczne, polityczne i obyczajowe we Francji od czasów rewolucji francuskiej do rządów Ludwika Filipa. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — powieściopisarz francuski, jeden z najważniejszych twórców współczesnej powieści europejskiej. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1799–1850) — powieściopisarz francuski. [przypis edytorski]
Balzac, Honoré de (1879–1850) — prozaik francuski, czołowy realista, autor cyklu powieści Komedia ludzka. [przypis edytorski]
Balzac, Jean-Louis Guez de (1597–1654) — francuski pisarz, autor listów, które wywarły duży wpływ na kształtowanie się nowożytnej prozy francuskiej. [przypis edytorski]
balzakowski — taki jak u Balzaka; Honoré de Balzac (1799–1850): francuski prozaik okresu romantyzmu, nazywany „mistrzem realizmu”, autor monumentalnego cyklu powieściowego pt. Komedia ludzka. [przypis edytorski]
balzaminka, dziś raczej: balsaminka — niewielkie naczynie liturgiczne, w którym trzyma się kadzidełka albo pachnące zioła. [przypis edytorski]
Bambara — grupa etniczna w Afryce Zachodniej, gł. w płd.-wsch. Mali. [przypis edytorski]
Bamberg — miasto w Niemczech, w Bawarii, nad rzeką Regnitz, niedaleko jej ujścia do Renu. [przypis edytorski]
bambino mio (wł.) — dziecko moje. [przypis edytorski]
bambizas — reformatų kunigas. [przypis edytorski]
bańdzioch (pot.) — brzuch. [przypis edytorski]
banan — tu: bananowiec. [przypis edytorski]
banburski — pochodzący z Banbury, miasta położonego ok. 100 km na północny zachód od Londynu. [przypis edytorski]
Banchieri, Tommaso Adriano (1568–1634) — włoski kompozytor, organista i teoretyk muzyki, benedyktyn. [przypis edytorski]
Banchi — Via dei Banchi Vecchi, ulica w centrum Rzymu. [przypis edytorski]
banda — tu: krawędź stołu bilardowego. [przypis edytorski]
banda (z ang. band) — tu: zespół. [przypis edytorski]
Bandello, Matteo (1485–1561) — włoski dworzanin i pisarz. [przypis edytorski]
bandera — flaga morska wskazująca na państwową przynależność statku. [przypis edytorski]
bandera — flaga. [przypis edytorski]
banderia — konny oddział eskorty honorowej biorący udział w niektórych uroczystościach. [przypis edytorski]
banderilla — włócznia używana w walce z bykami. [przypis edytorski]
banderillero — uczestnik corridy wbijający w kark byka banderillę, dziryt z chorągiewką. [przypis edytorski]
Bandini, Ottavo (1558–1629) — wł. kardynał (od 1596) z Florencji, od 1621 inkwizytor; opiekun uczonych, patron Galileusza. Podczas procesu w 1633 już nie żył. [przypis edytorski]
bandoch a. bandos (daw.) — najemny robotnik sezonowy. [przypis edytorski]
bandolet — lekka strzelba z krótką lufą. [przypis edytorski]
bandolet — rodzaj krótkiej strzelby używanej przez jazdę; pierwotnie: pas noszony przez prawe ramię, na którym jeźdźcy zawieszali strzelbę, ładunki do niej lub broń białą. [przypis edytorski]
bandolet (wojsk., z fr.) — szeroki pas wojskowy noszony na ukos przez ramię. [przypis edytorski]
bandos (daw.) — najemny robotnik sezonowy. [przypis edytorski]
bandos — sezonowy robotnik rolny, sezonowy emigrant zarobkowy. [przypis edytorski]
bandos — wędrowny robotnik najemny. [przypis edytorski]
bandura — ukraiński instrument strunowy szarpany; teorban. [przypis edytorski]
bandura — ukr. instrument ludowy o wielu strunach. [przypis edytorski]
bandurka, bandura — instrument strunowy często spotykany w daw. ukraińskim folklorze. [przypis edytorski]
bandurka — bandura, ukraiński ludowy instrument strunowy. [przypis edytorski]
bandurka — bandura, ukr. ludowy instrument strunowy. [przypis edytorski]
bandżo a. banjo — instrument strunowy szarpany, podobny do gitary, lecz o okrągłym pudle rezonansowym, mający zwykle 4–6 strun; w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych traktowany jak instrument narodowy. [przypis edytorski]
bandżo (banjo) — instrument strunowy szarpany, podobny do gitary, lecz o okrągłym pudle rezonansowym, mający zwykle 4–6 strun; w niektórych regionach Stanów Zjednoczonych traktowany jak instrument narodowy. [przypis edytorski]
bandzioch — brzuch. [przypis edytorski]
baneret (z fr. banneret) — daw. militarny tytuł feudalny przysługujący rycerzowi prowadzącemu wasali pod własną chorągwią (fr. bannière); później w Szwajcarii ranga urzędnika komunalnego. [przypis edytorski]
Bang, Hermann Joachim (1857–1912) — pisarz i eseista duński okresu modernizmu; autor powieści, m.in. Beznadziejne pokolenia (oryg. Haabløse Slægter, wyd. 1880; przykład prozy naturalistycznej), Tina (1889), Michaël (1904); Biały dwór (oryg. Det hvide Hus, tj. „Biały dom”, wyd. 1888; pełen melancholii romans, zawierający obraz dzieciństwa pisarza); opowiadań i nowel opisujących życie prowincji duńskiej Przy drodze (oryg. Ved Vejen, wyd. 1886) i in. [przypis edytorski]
ban (hist.) — w średniowieczu: zarządca prowincji (banatu) w Dalmacji; później: namiestnik Chorwacji sprawujący władzę w imieniu króla Węgier, a następnie Habsburgów. [przypis edytorski]
banhof (daw.) — dworzec. [przypis edytorski]
banhof (daw., z niem. Bahnhof) — dworzec kolejowy. [przypis edytorski]
banhof (z niem.) — dworzec kolejowy. [przypis edytorski]
bania (daw., ros.) — łaźnia parowa. [przypis edytorski]
bania (daw.) — tu: kopalnia. [przypis edytorski]
bania (gw.) — kopuła. [przypis edytorski]
bania Herona — pierwowzór turbiny parowej wynaleziony przez Herona z Aleksandrii (ok. 10–ok. 70): urządzenie w postaci kuli z dwiema przeciwbieżnymi dyszami, zamocowanej na osi i podgrzewanej ogniem ze znajdującego się poniżej kotła. Rousseau wyruszył na wędrówkę z fontanną Herona, inną ciekawostką techniczną tego samego wynalazcy. [przypis edytorski]
bania — kopuła. [przypis edytorski]
banialuki — bzdury. [przypis edytorski]
banialuki — głupoty, brednie. [przypis edytorski]
bania — tu: kopuła cerkwi o charakterystycznym kształcie. [przypis edytorski]
banicja — kara wygnania z kraju. [przypis edytorski]
banicja — wygnanie. [przypis edytorski]
banita — wygnaniec. [przypis edytorski]
