Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 160082 przypisów.
Cóż (…) zmysły — zapożyczone są z komedii Moliera Don Garcia z Nawary. [przypis tłumacza]
Cóż znowu? (…) Poszedłbym się powiesić na najbliższym drzewie — Jedną z cech Moliera jako komediopisarza, jest mistrzostwo ekspozycji. Główny rys charakteru, dominująca namiętność bohatera sztuki ujawnia się od pierwszych słów niby temat muzyczny, którego cała komedia będzie rozwinięciem. Widzimy tu dwóch przyjaciół w sprzeczce; Alcest znajduje się w stanie najwyższego podrażnienia, z ust jego padają ciężkie słowa: fałsz, zgnilizna, honor i oto za chwilę widzimy, iż rzecz, o którą chodziło, jest zdawkową błahostką towarzyską. Ten niestosunek pomiędzy wagą wydarzeń a oddziaływaniem na nie stanowi podkład charakteru Alcesta i główną treść sztuki. Stopniowo zapoznamy się z przyczynami tego stanu. [przypis tłumacza]
cózeście sie kosów jeni (gw.) — cożeście się chwycili za kosy; czemu chwyciliście za kosy. [przypis edytorski]
Coacervabunt sibi magistros (łac.) — 2 Tm 4, 3: „Zgromadzą sobie nauczycieli”. [przypis tłumacza]
coacervanturque (…) fuga — Livius Titus, Ab Urbe condita, 21, 25. [przypis tłumacza]
coa vestis — cienka, przejrzysta szata, wyrabiana na wyspie Cos. [przypis redakcyjny]
cobądźkolwiek — dziś: co bądź a. cokolwiek. [przypis edytorski]
Co b. do d. — Co było do dowiedzenia. [przypis edytorski]
Co b. do d. — Co było do dowiedzenia. [przypis edytorski]
Co Białego spotkało — Leszek Biały (ok. 1184–1227), książę krakowski, został zamordowany w czasie zjazdu w Gąsawie. [przypis edytorski]
Coblentz, William (1873–1962) — fizyk amerykański, znany ze swojego wkładu w radiometrię i spektroskopię w podczerwieni. [przypis edytorski]
cobler — lekki drink z wina lub sherry z sokiem z owoców cytrusowych, cukrem i kostkami lodu. [przypis edytorski]
co bronić porwali się woli — którzy wywołali powstanie, by bronić wolności. [przypis edytorski]
co by było po tym — co by z tego miało być; co by z tego miało wynikać. [przypis edytorski]
co bych rad widział (daw.) — co bym chętnie widział. [przypis edytorski]
coby dawać pozór (daw.) — żeby pilnować (czy nie idzie wicesekretariusz). [przypis edytorski]
Co by do ciemnej tej studni przystały, na której stoją wszystkie inne skały — Kamienna tama otaczająca krąg ósmy, dźwiga na sobie ciężar wyższych kręgów piekielnych, a szczególnie te skały, które wszerz przez oddziały rozmaite, czyli jamy kręgu ósmego, przechodząc, podróżującym poetom za łuki mostowe służyły. [przypis redakcyjny]
coby (gw.) — żeby. [przypis edytorski]
co by im kwokała — [tu:] ochmistrzyni. [przypis redakcyjny]
co by kolwiek — cokolwiek by. [przypis edytorski]
cobykolwiek — dziś: cokolwiek by. [przypis edytorski]
co było celem owych czterech ksiąg — właściwie: τῶν γὰρ τεσσάρων βίβλων οὗτος ἦν ὑπόθεσις, nam ille erat quattuor librorum argumentum [który był bohaterem tych czterech ksiąg]. [przypis tłumacza]
co było odeszło (daw.) — forma daw. czasu zaprzeszłego; znaczenie: co odeszło (dawniej, przedtem). [przypis edytorski]
co był opowiadał — daw. czas zaprzeszły; dziś tylko: opowiadał (wcześniej). [przypis edytorski]
Co było twardym, wnet ci miękkim zda się — To jest: co było trudno ci pojąć, odtąd łatwe zrozumiesz. [przypis redakcyjny]
co było w rzeczy — jak było w rzeczywistości. [przypis redakcyjny]
co był uczynił Zopirus, on zacny rycerz, rozmiłowawszy się pana swojego Dariusa, (…) urznąwszy sobie gębę i nos uciekł do Babilończyków (…) — Herodot, Dzieje III 151; mowa o oblężeniu zbuntowanego Babilonu przez perskiego króla Dariusza I Wielkiego (ok. 550–486 p.n.e.). [przypis edytorski]
cobym zaś (gw.) — gdzieżbym zaś, [ależ czemu; WL]. [przypis autorski]
co by na tym liście stało (starop.) — co jest napisane w tym liście. [przypis edytorski]
Co by robiła dziś Anglia, gdyby zamiast czterdziestu tysięcy marynarzy miała czterdzieści tysięcy mnichów? — w 1534 król Henryk VIII zerwał z papiestwem i ogłosił się głową Kościoła w Anglii, w latach 1546–41 rozwiązał klasztory w swoim królestwie, przejął ich dochody i sprzedał majątki; jego córka, Elżbieta I, kontynuowała politykę religijną ojca, w 1588 pokonała wielką flotę inwazyjną Hiszpanii, ówczesnej głównej potęgi morskiej i kolonialnej; wspierała handel zamorski i ekspansję kolonialną. Trwająca za życia Woltera wojna siedmioletnia (1756–1763) zakończyła się druzgocącym zwycięstwem Wielkiej Brytanii nad Francją i Hiszpanią i rozstrzygnęła zmagania francusko-brytyjskie o dominację w Ameryce Północnej i supremację na świecie: Wielka Brytania przejęła większość terytoriów kolonialnych Francji i zyskała światową dominację na morzach, oceanach i w koloniach. [przypis edytorski]
Cobyś był, Pietrze, mi dufał, co przejdziesz — to przeszedłbyś — konstrukcja z użyciem czasu zaprzeszłego, inaczej: „Gdybyś mi zaufał, że przejdziesz, wówczas przeszedłbyś”. [przypis edytorski]
cobyście nie nawiedzili Koppenhagen — Kopenhaga była oblegana przez Szwedów. [przypis redakcyjny]
Co byś ty mi chciała dać — cytat z wiersza Narcyzy. [przypis redakcyjny]
coby — tu: żeby. [przypis edytorski]
co by w nim dociekła — jak by go oceniła. [przypis redakcyjny]
coć było życiem — inaczej: co ci było życiem; co było dla ciebie życiem. [przypis edytorski]
coć — co ci (która ci). [przypis edytorski]
coć (daw.) — co ci. [przypis edytorski]
coć do sromoty i do moich rzeczy (starop.) — co ci do sromoty i do moich rzeczy; co cię obchodzą moja hańba i moje sprawy. [przypis edytorski]
coć (gw.) — co ci. [przypis edytorski]
coć — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do „-ć”. [przypis edytorski]
coć mówił (daw.) — skrót od: co ci mówił. [przypis edytorski]
coć powiedzą — konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć; znaczenie: co ci powiedzą. [przypis edytorski]
coć powiem — co ci powiem. [przypis edytorski]
coć rzekę — co ci mówię. [przypis edytorski]
coć się podobała (starop., gw.) — skrót od: co ci się podobała; która ci się podobała. [przypis edytorski]
co-ć się roi — co ty sobie wyobrażasz. [przypis edytorski]
coć snem było — inaczej: co ci było snem; co było dla ciebie snem. [przypis edytorski]
coć (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
coć (…) wadzi (starop.) — skrót od: co ci wadzi, co ci przeszkadza. [przypis edytorski]
coć — zaimek rzecz. co z partykułą wzmacniającą ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
Coć za wszytki płatna będzie — która ci wynagrodzi za wszystkie. [przypis redakcyjny]
Coccidae, pol.: misecznikowate (biol.) — rodzina owadów z nadrodziny czerwców. [przypis edytorski]
cochać się — czochrać, drapać, ocierać. [przypis edytorski]
cochać się — czochrać się, drapać się. [przypis edytorski]
cochać się (gw.) — ocierać się. [przypis edytorski]
co chcą to robią — możliwa poprawka: co chcą to robię [przypis edytorski]
Co chcesz — tu daw.: ile chcesz (jaką kwotę). [przypis edytorski]
cochenilla (z fr.) — dziś popr.: koszenila, naturalny ciemnoczerwony barwnik pozyskiwany z wysuszonych i zmielonych owadów, zwanych czerwcami kaktusowymi (Dactylopius coccus); tu w znaczeniu: owad, z którego wytwarza się ten barwnik. [przypis edytorski]
Cocher! Arretez! (fr.) — Woźnica! Zatrzymaj powóz! [przypis edytorski]
Cochet, Henri (1901–1987) — francuski tenisista, członek drużyny „czterech muszkieterów”, która zdominowała tę grę w l. 20. i 30. XX w. [przypis edytorski]
Cochet, Jean Benoît Désiré (1812–1875) — francuski archeolog, ksiądz katolicki; jeden z założycieli archeologii jako dyscypliny naukowej we Francji, pierwszy kurator Muzeum Starożytności w Rouen, autor ponad 150 książek i artykułów. [przypis edytorski]
cochmy naszczepili (starop.) — cośmy naszczepili; co naszczepiliśmy. [przypis edytorski]
Cochons! cochons! (fr.) — świnie, świnie. [przypis edytorski]
co chwalniejsza — co bardziej godne pochwały. [przypis redakcyjny]
co chwila — tu: w każdej chwili. [przypis edytorski]
Co cię nosi, Sceledrze, za licho (nescio quae te Sceledre scelera suscitant) — gra słów nie do oddania w polskim przekładzie (zob. wyżej, w. 321). [przypis tłumacza]
Co ci potrzeba i co Bóg ci mówi, sama cezara za pana byś wzięła — Tu Dante jako gibelin ostro przygania gwelfom, że zamiast oddać cesarzowi, co jest cesarskiego, według przykazania ewangelicznego, zapalają wojnę domową, ubiegając się o bezkarne swobody rzeczypospolitych włoskich. [przypis redakcyjny]
co ci ta o to (gw.) — po co masz wiedzieć, nie pytaj. [przypis edytorski]
coco — tu pot.: kokaina. [przypis edytorski]
coctail — dziś: koktajl. [przypis edytorski]
Cocteau, Jean (1889–1963) — francuski poeta, dramaturg, scenarzysta i reżyser, a także malarz i menedżer bokserski. [przypis edytorski]
Cocteau, Jean (1889–1963) — francuski poeta, pisarz, dramaturg, filmowiec i choreograf tworzący pod wpływem awangardowych kierunków w sztuce. [przypis edytorski]
co Cyrce zrobiła niegdyś z towarzyszy Ulissesa — Ulisses wracający spod Troi zabłądził na wyspę Ea, gdzie czarodziejka Cyrce zamieniła jego towarzyszy w wieprze. [przypis tłumacza]
co czynił Renod z Montobanu — Wedle legendy, słynny rycerz Renaud sam sobie nałożył tę pokutę za grzechy, iż posługiwał murarzom przy budowie kościoła w Kolonii. [przypis tłumacza]
Co czytałem umarłym — utwór odnosi się do akcji selekcyjnej w szopie (tj. przedsiębiorstwie) szczotkarzy, jaka miała miejsce 8 stycznia 1943 roku. [przypis edytorski]
coda — końcowa część utworu. [przypis edytorski]
coda — końcowy, zwykle o szybszym w stosunku do całości tempie, fragment utworu muz., oparty na jego materiale tematycznym. [przypis redakcyjny]
coda (muz.) — końcowa część utworu, zwykle o szybszym w stosunku do całości tempie. [przypis edytorski]
co dawno o głupich królach poeta powiedział — Horacy, Delirant reges, plectuntur Achivi [Gdy królowie szaleją, płaczą Grecy — Red.WL]. [przypis edytorski]
coda — zakończenie kompozycji muzycznych zawierające zwięzłe powtórzenie głównych tematów. [przypis edytorski]
Codicilli — dokumenty urzędowe, rozporządzenia, przywileje. Tę nazwę dał Fabrycjusz Vejento swemu paszkwilowi na stosunki panujące w Rzymie za Nerona. [przypis redakcyjny]
codicillum (łac.) — pismo na drewnianej tabliczce, tu: utwór szydzący z cezara; por. kodycyl jako dodatek do testamentu. [przypis edytorski]
co dla Hamleta było chwilowym powiedzeniem — [Komentarz autora z Uwag.] O ile mi wiadomo, najnowsi badacze Hamleta zarzucili już ten pogląd, który w połączeniu z wielu innymi modnymi przesądami stał się gruntem, na którym wyrosło Bez dogmatu lub nieco później naśladowane z zagranicznych dekadentów potępienie rozumu itd. Zacytuję np. dziełko Gelbera pt. Problemy Szekspira. W dziełku tym autor ze znacznym nakładem bystrości udowadnia, że Hamlet musiał postępować tak, jak postępował: nie wierząc duchowi ojca, chciał mieć obiektywne dowody zbrodni swego ojczyma i dlatego urządził śledztwo za pomocą sztuki odegranej przez aktorów; był to w danych warunkach środek jedyny, lecz pewny. Potem Hamlet cofa się przed zamordowaniem modlącego się Klaudiusza, bynajmniej jednak nie ze wstrętu przed czynem, lecz tylko z tego powodu, że wierząc w życie pozagrobowe (to wstrzymuje go także od samobójstwa), nie chce, żeby się zbrodniarz dostał do nieba. Co prawda Gelber naciąga swoje wywody do innego planu pojmowania: mianowicie, że w Hamlecie jest problem religijny, kolizja rozumu z dogmatami. Ten plan jest również tylko jednostronny, cząstkowy. Gdybym próbował do Hamleta zastosować rezultaty Pałuby, zwracałbym może uwagę na to, jak Szekspir nie dopuszcza pierwiastka konstrukcyjnego, lecz naśladuje zygzaki życia, jak z obowiązkiem zamordowania Klaudiusza splata się komedia charakteru Hamleta, to znaczy, jak ten charakter wyzyskuje ów obowiązek w celu wyżycia się, jak Hamlet sam tworzy sobie kontrasty, jak życie samo dostarcza mu różnych analogii i półanalogii, wreszcie jak wybitnie zaznacza się w tej sztuce rola pierwiastka pałubicznego, zwłaszcza w akcie V, gdzie przypadek zmusza Hamleta do czynu, odejmując równocześnie temu czynowi wartość zemsty. Choćby się nawet odliczyło pewien procent na rachunek jakiegoś osłabienia woli u Hamleta, to moim zdaniem przecież sposób stawania się „czynów” jest czymś wyższym nad charakter słaby lub silny; w ogóle gdy chcemy tę sprawę zbadać na serio, to idąc po linii poetycznej wprost, docieramy także do kwestii „naukowych”. Tym wszystkim, którzy tylko pobłażliwie raczą sympatyzować z Hamletem i nazywają go prototypem dekadentów, należałoby postawić obcesowe pytanie, czyby oni na miejscu Hamleta tak od razu zabijali, mordowali? Niemożność zemsty, nonsens zemsty. O ile mi się zdaje, któryś z badaczy Hamleta powiedział: „Nie Hamlet nie dorósł do swego czynu, ale czyn nie dorósł do niego”. [przypis autorski]
Co dla innych ziarnkiem piasku jest, górą staje się dla nas — parafraza zdania z listu Elizy Orzeszkowej do Franciszka Rawity Gawrońskiego z 25 lipca 1881. [przypis edytorski]
co dno świata kreśli — Według systemu Ptolemeusza niebo ze wszystkimi planetami i gwiazdami krąży wokoło ziemi i dlatego to środkowy punkt ziemi uważa poeta za punkt środkowy całego wszechświata. [przypis redakcyjny]
Co do analizy „wrażliwości” artystycznej Wyspiańskiego, odsyłam do książeczki mojej wydanej nakładem M. Arcta: St. Wyspiański jako poeta. Tę stronę zagadnienia, ale tę tylko, ukazuje ona dokładnie. [przypis redakcyjny]
co do bogów (…) jak o tym utrzymuje Ksenofanes — W jednym fragmencie jego powiedziane, że o bogach nic pewnego powiedzieć nie można. Ksenofanes z Kolofonu (ur. ok. 569 p.n.e.) uczył, że jest tylko bóg jeden, wyższy nad wszelkie istoty, doskonały, a pojmował go jako istotę wewnętrzną świata. [przypis tłumacza]
co do joty — w najdrobniejszych szczegółach. [przypis edytorski]
co do joty — z największą dokładnością, w najdrobniejszych szczegółach; jota to jedna z liter alfabetu gr., mająca w istocie postać niewielkiej kreseczki: ι. [przypis edytorski]
Co do litografii koła dawnego znajomych (…) — wzmianka tu jest o wizerunkach osób, które stanowiły codzienne towarzystwo tak jenerała Krasińskiego, jak kasztelana Józefa Krasińskiego, a których rysy i całe postacie przedstawił ołówkiem Józef Sokołowski. [przypis redakcyjny]
Co do matki M. — matka Makryna Mieczysławska, rzekoma przeorysza i męczenniczka z Mińska, w rzeczywistości niezmiernie sprytna oszustka. [przypis redakcyjny]
co do mnie, pozbyłem się przesądów i pogardy, z jakimi filister spogląda na morfinistów, samobójców, pochłaniaczów absyntu. (…) uściśnięcia ich dłoni — K. R. Ż. Literatura niemiecka. Stan. Przybyszewski: „Zur Psychologie des Individuums”, s. 197. [przypis autorski]
Co do mnie (…) przysłużyć. — Arsena, czując, iż same jej wdzięki nie byłyby może dość poważnym atutem, stara się najpierw trafić do próżności Alcesta, później zaś obiecuje mu niedwuznacznie możną protekcję. Zdaje się, że ta Arsena to musi być „gruba ryba”, jak Oront. Zważmy, iż to już druga wysoka protekcja, którą Alcest bez namysłu odtrąca. [przypis tłumacza]
Co do mnie (…) wcale. — Ta dobra Elianta jest w istocie aż nadto zrównoważona! [przypis tłumacza]
Co do mnie (…) wymaga — Niejednokrotnie Molier posługuje się tym symetrycznym sposobem prowadzenia dialogu. [przypis tłumacza]
Co do much tse-tse, te zabójcze są tylko dla zwierząt — wbrew temu, co pisze Sienkiewicz, muchy tse-tse są niebezpieczne dla ludzi: mogą przenosić na człowieka choroby zakaźne wywoływane przez pasożyty, m.in. śpiączkę afrykańską, która bez leczenia kończy się śmiercią. [przypis edytorski]
Co do Pacównej, to jużci możem tak samo z Florencji jak z Rzymu z Kniaziewiczem korespondować — Kniaziewicz był opiekunem Pacównej, Sołtan jej współopiekunem. [przypis redakcyjny]
co do pism Zosi — Kaplińskiej, po której zostało dość wiele niewydanych rękopisów, między innymi książka do nabożeństwa. [przypis redakcyjny]
Co do sposobów wyzyskiwania ludzi, cywilizacja dała Sierraleończykom i licznym innym „kolorowym dżentelmenom” rzeczywiście najróżniejsze pomysły — Wygórowane i przesadzone popędy filantropów angielskich zagrażały nawet przez pewien czas w kolonii Sierra Leone bezpieczeństwu białych. Nadano albowiem Sierraleończykom prawa sędziów przysięgłych, przy czym zdarzało się, że czarni sędziowie przysięgli uniewinniali czarnych rozmyślnych morderców, którzy sami się przyznali do winy. Dopiero gdy fakty takie przekroczyły granice zdrowego rozsądku i powtarzały się zbyt często, pozbawiono czarnych owego urzędu. [przypis autorski]
