Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 12958 przypisów.
połogi — pochyły. [przypis edytorski]
połogi — poziomy, płaski. [przypis edytorski]
połogi — rozpościerający się szeroko, rozległy. [przypis edytorski]
Połoj (ros. Полуй, Połuj) — dziś popr.: Połuj, rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Obu. [przypis edytorski]
połomić (gw.) — połamać. [przypis edytorski]
połomił — dziś popr.: połamał. [przypis edytorski]
Połomski, Jerzy — właśc. Jerzy Pająk (ur. 1933), piosenkarz i aktor. [przypis edytorski]
połon (daw., z rus.) — niewola. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Połoniecki, Bernard (1861–1943) — nakładca szeregu ostatnich dzieł Brzozowskiego. [red. WL]. [przypis edytorski]
połonina — górska łąka położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich, w szczególności w Bieszczadach. [przypis edytorski]
połonina — górska łąka w Karpatach Wschodnich położona powyżej granicy lasów. [przypis edytorski]
połonina — łąka górska położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich. [przypis edytorski]
połonina — łąka położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich; w Polsce połoniny występują w Bieszczadach, często są charakterystycznie położone na grzbietach górskich (np. na Połoninie Caryńskiej). [przypis edytorski]
połonina — tu ogólnie: górska łąka, pastwisko w górach. [przypis edytorski]
połonina — tu ogólnie: łąka. [przypis edytorski]
połon — jasyr. [przypis edytorski]
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Maciej Stryjkowski, Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
połonka — polanka, łączka. [przypis edytorski]
Połonne — miasto na Ukrainie, na Wołyniu, położone w pobliżu Czarnego Szlaku; w 1648 zostało opanowane przez Kozaków pod wodzą Krzywonosa i całkowicie spalone. [przypis edytorski]
połos — połoz, duży wąż. [przypis edytorski]
połos — połoz, wąż. [przypis edytorski]
Połota — rzeka na terenie dzisiejszej Białorusi, dopływ Dźwiny, z którą łączy się w mieście Połock. [przypis edytorski]
Połowcy a. Kumanowie — ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]
Połowcy a. Kumanowie — lud ałtajski; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, w następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. [przypis edytorski]
Połowcy — koczowniczy lud, w XI wieku często najeżdżający Ruś. [przypis edytorski]
Połowcy — lud ałtajski, który przywędrował w średniowieczu z terenów dzisiejszego Kazachstanu i utrzymywał burzliwe relacje sąsiedzkie z księstwami ruskimi. Po najeździe Mongołów w XIII w. Połowcy ulegli rozproszeniu, ich potomkowie żyją do dziś w płn. części Węgier. [przypis edytorski]
połowica (daw.) — małżonka. [przypis edytorski]
połowica (daw.) — połowa; przen.: żona, małżonka. [przypis edytorski]
połowica (daw.) — połowa. [przypis edytorski]
połowica (daw.) — tu: połowa. [przypis edytorski]
połowica (tu daw.) — połowa. [przypis edytorski]
połowica — żart. żona. [przypis edytorski]
połowica (żart.) — żona. [przypis edytorski]
położenie towarzyskie (daw.) — pozycja społeczna. [przypis edytorski]
położnica — rodząca kobieta. [przypis edytorski]
Położyłam kres ich sprzeczkom bez końca, We wspólnym zamknąwszy ich łożu — Homer, Iliada XIV 205– 209 (Hera do Afrodyty; parafraza). [przypis edytorski]
położy się na kształt okrętu wznak; Wnet miasto żagla nastoperczy wzgórę (…) skórę — pływanie na powierzchni morza z uniesionym skórzastym „żaglem” wskazuje, że tutaj nautilus przypomina raczej żeglarza portugalskiego (Physalia physalis), rurkopława tworzącego duże skupiska kolonijne unoszące się na powierzchni wody dzięki charakterystycznemu pęcherzowi, wypełnionemu gazem i zakończonemu małym, przypominającym żagiel grzebieniem, służącym do przemieszczania się kolonii. [przypis edytorski]
położysty — dziś: rozłożysty. [przypis edytorski]
położysty — niezbyt stromy. [przypis edytorski]
położyszli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli położysz. [przypis edytorski]
położywa (gw.) — położymy. [przypis edytorski]
połoz (daw. a. reg.) — płaz. [przypis edytorski]
połoz — tu: wąż. [przypis edytorski]
połoz (z rus.) — wąż. [przypis edytorski]
Połtawa — miasto w środkowo-wsch. części Ukrainy. [przypis edytorski]
połuczam (z ros.) — dostanę. [przypis edytorski]
połudeń a połudzień (reg.) — obiad, posiłek południowy. [przypis edytorski]
południca (mit. słow.) — złośliwy demon czyhający na swoje ofiary w letnie południe na polach i duszący je; przedstawiany pod postacią młodej kobiety a. staruchy w białej odzieży; wierzono, że południcami stawały się dusze kobiet zmarłych tuż przed, w trakcie lub tuż po ślubie. [przypis edytorski]
południm — południowym; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
południowe upodobania — homoseksualizm. [przypis edytorski]
połupan — połupany (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]
poły — dolna część ubrania. [przypis edytorski]
połyskać — dziś: połyskiwać. [przypis edytorski]
połyska — dziś popr. forma: połyskuje; błyska. [przypis edytorski]
połyska — dziś popr. forma: połyskuje. [przypis edytorski]
połyskał — dziś: połyskiwał. [przypis edytorski]
poły — tu: połcie (mięsa). [przypis edytorski]
Polacco! Varsovia! (wł.) — Polak! Warszawa! [przypis edytorski]
Polacy mają swój strój narodowy. Zachowajcie starannie tę korzyść: zróbcie wręcz przeciwnie jak ów car — Piotr I Wielki (1672–1725), który wprowadził reformy zastępujące tradycyjne systemy społeczne i polityczne systemami wzorowanymi na państwach zachodnich; w ramach europeizacji i modernizacji narzucił zachodnioeuropejskie stroje, zakazał noszenia brody, rosyjskich ubiorów oraz sprzedaży narodowej rosyjskiej odzieży i obuwia. [przypis edytorski]
pola dyktyjskie — od Dikte, góry na Krecie. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie a. Elizjum (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie a. Elizjum (mit. gr.) — kraina wiecznego szczęścia, gdzie po śmierci przebywają dusze sprawiedliwych ludzi. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie — fr. Champs Élysées, reprezentacyjna aleja w Paryżu. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie (mit. gr.) — a. Elizjum miejsce wiecznego szczęścia i wiecznej wiosny, stanowiące część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina w której przebywali po śmierci wybrani przez Zeusa bohaterowie. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie (mit. gr.) — miejsce pośmiertnego przebywania zmarłych bohaterów. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie — reprezentacyjna aleja w Paryżu, łącząca plac Zgody z placem De Gaulle'a (dawniej plac Gwiazdy), na którym znajduje się Łuk Triumfalny. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie — reprezentacyjna aleja w Paryżu, łącząca plac Zgody z placem De Gaulle'a (dawniej plac Gwiazdy), na którym znajduje się Łuk Triumfalny. [przypis edytorski]
Pola Elizejskie — w mitologii greckiej kraina wiecznej szczęśliwości, do której po śmierci udawały się dusze dobrych i sprawiedliwych ludzi. [przypis edytorski]
pola Elizu — pola elizejskie; w mit. gr. część Hadesu, Elizjum, gdzie przebywały dusze dobrych zmarłych, głównie herosów; tu: zaświaty, niebo. [przypis edytorski]
pola Elizyjskie — Elizejskie Pola. [przypis edytorski]
pola guzowskie — miejsce bitwy stoczonej 5 lipca 1607 między wojskami królewskimi a armią rokoszu Zebrzydowskiego. [przypis edytorski]
pola i ławice lodowe — rodzaje pływającej pokrywy lodowej morza, występującej na obszarach polarnych; dryfujący lód o średnicy powyżej 10 km jest nazywany polem lodowym, zaś mający mniejszą średnicę ławicą lodową. [przypis edytorski]
Polakami — w autografie Wybickiego: „Polakamy” (w tej postaci występuje rym dokładny z „mamy”); jest to być może regionalizm; autor pochodził z Pomorza (ur. w Będominie, wsi kaszubskiej). [przypis edytorski]
Polakamy — jest to być może regionalizm (autor pochodził z Pomorza, ur. w Będominie, wsi kaszubskiej); w tej formie wyraz tworzy rym dokładny z „mamy”. [przypis edytorski]
Polaków, jeszcze tych sprzed lat pięćdziesięciu, których burza z ojczyzny aż do Rzymu wyrzuciła — tj. emigrantów po powstaniu styczniowym roku 1863. [przypis edytorski]
Polały się łzy moje czyste (…) wiek klęski — jeden z liryków lozańskich Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]
polański — przym. utworzony od rzecz. Polanie, nazwy plemienia słowiańskiego. [przypis edytorski]
pola nie odbieżał — nie uciekł przed walką. [przypis edytorski]
polanka — tu: obóz kozacki. [przypis edytorski]
polano — kawałek drewna przeznaczony na opał. [przypis edytorski]
polano — kawałek drewna, przygotowany do palenia w piecu. [przypis edytorski]
pola Ozyrysa — kraina zmarłych, do której po śmierci trafiali sprawiedliwi. Żyzne pola tej krainy zapewniały dostatni żywot wieczny, ale zmarli musieli je uprawiać. [przypis edytorski]
po lassach — dziś: po lasach; manierę siedemnastowieczną stanowiło podwajanie niektórych spółgłosek, najczęściej „s”. [przypis edytorski]
polata — dziś popr. forma: polatuje. [przypis edytorski]
polatucha — wiewiórka latająca, ma po bokach między przednimi a tylnymi łapkami fałd skórny, ułatwiający skoki ślizgowe. Pokonuje w powietrzu odległość do 50 m. Występuje w lasach od południowej Finlandii, przez Rosję, po północną Japonię. Jeszcze w XIX w. występowała również w Polsce, w Puszczy Białowieskiej. [przypis edytorski]
polazł (ros. дошол) — tu: sięgnął. [przypis edytorski]
Poldek, właśc. Leopold Wassermann — członek żydowskiego ruchu oporu, jeden z łączników kierownictwa. [przypis edytorski]
pol — dziś popr. pisownia: pól. [przypis edytorski]
polęknąć się (daw.) — przelęknąć się, zlęknąć się. [przypis edytorski]
polęże (daw. forma) — dziś: polegnie. [przypis edytorski]
polęże — dziś: polegnie. [przypis edytorski]
polęże — dziś: polegnie, ulegnie a. legnie (padnie). [przypis edytorski]
polęże — dziś popr.: polegnie. [przypis edytorski]
polęże — dziś por. forma 3.os.lp cz. przyszłego: polegnie. [przypis edytorski]
polec (daw.) — tu: spaść. [przypis edytorski]
po leciech — dziś popr. forma Msc. lm: po latach. [przypis edytorski]
poledz — dziś popr. pisownia: polec. [przypis edytorski]
Polegaj na mnie jak na Katylinie — zdanie żart., ponieważ Lucjusz Sergiusz Katylina (109–62 p.n.e.) nie zasłynął jako osoba generalnie godna szczególnego zaufania, może jedynie w tym względzie, że w sposób niezłomny podejmował kolejne spiski: w pierwszy z nich, nigdy nieudowodniony, zamieszany był prawdopodobnie Juliusz Cezar, drugi natomiast zapisał się w historii jako sprzysiężenie Katyliny (63 p.n.e.) i był wymierzony przeciw Cyceronowi, piastującemu wówczas urząd konsula (o który dwukrotnie rywalizował z nim bezskutecznie Katylina) i przez niego został udaremniony; sprzysiężenie doprowadziło jednak do wojny domowej, w której Katylina zginął (w bitwie pod Pistorią w Etrurii). [przypis edytorski]
polegane — dziś popr.: pokładane we mnie (…). [przypis edytorski]
