Przypisy

Guido Cavalcanti (1255–1300) — filozof, poeta i trubadur włoski pochodzący z Florencji, przyjaciel Dantego Alighieri, twórca ballad, sonetów i pieśni (canzon) sławiących miłość idealną (tematyka charakterystyczna dla nurtu dolce stil nuovo), a także wyrażające tęsknotę za ojczyzną, odkąd z powodu uwikłań politycznych został zmuszony do opuszczenia miasta; występuje jako jedna z postaci Dekameronu (VI, 9). [przypis edytorski]

guid (z fr. guide, wym. gid) — przewodnik. [przypis edytorski]

Guildhall — gmach w centralnej części City w Londynie, w rejonie stacji metra Bank, St Paul's i Moorgate, przez kilkaset lat służący jako ratusz miejski i będący nadal ceremonialnym oraz administracyjnym ośrodkiem dzielnicy (nie należy mylić go z City Hall, stanowiącym tego typu centrum dla całej metropolii, tzw. Greater London); w czasach rzymskich w tym miejscu usytuowany był największy w Brytanii amfiteatr, którego pozostałości zachowały się w podziemiach budynku; istnieją również fragmenty zabudowań średniowiecznych z XII w., zaś stojący do dziś gmach powstał w latach 1411–1440 i jest jedynym świeckim budynkiem w Londynie, który przetrwał do dziś; obejmuje krypty, dawną bibliotekę i drukarnię oraz główną salę, służącą za miejsce sławnych procesów (począwszy od sprawy protestanckiej męczennicy Anne Askew za czasów Henryka VIII), a także wydarzeń kulturalnych: w 1848 r. koncertował tu Fryderyk Chopin. [przypis edytorski]

Guildhall — londyński ratusz, siedziba władz miasta, stowarzyszeń kupieckich i cechów rzemieślniczych; zbudowany w 1440. [przypis edytorski]

Guillem de Cabestany (katal.) a. Guilhem de Cabestaing (starooks.) lub Cabestan (1162–1212) — kataloński trubadur z Cabestany w hrabstwie Roussillon (ob. płd. Francja, departament Pireneje Wschodnie). Wg krótkiego żywota (vida), towarzyszącego w średniowiecznych manuskryptach jego pieśniom, był kochankiem żony Raimona, pana na Castell Rossello (Roussillon), który odkrywszy zdradę, zabił go podczas polowania, wyrwał mu serce i nakarmił nim swoją żonę, której nie wyjawił tej zemsty, póki nie spożyła posiłku. Zrozpaczona rzuciła się z zamkowej wieży. Legendę tę spopularyzowali później Boccaccio w Dekameronie (1348–53) oraz Stendhal w O miłości (1822). [przypis edytorski]

Guillotin, Joseph Ignace (1738–1814) — lekarz, wynalazca gilotyny używanej we Francji od 1792 r. [przypis edytorski]

guilty, not guilty (ang.) — winny, niewinny. [przypis edytorski]

Guinewra, częściej: Ginewra — postać z legend arturiańskich, żona króla Artura, ukochana Lancelota z Jeziora; miała żyć na przełomie V i VI w. [przypis edytorski]

Guitana (hiszp.) — Cyganka. [przypis edytorski]

Guizot, François (1787–1874) — francuski historyk i polityk, premier w latach 1847–48. [przypis edytorski]

Guizot, François (1787–1874) — fr. historyk i polityk, premier Francji; znacząco wpłynął na dziejopisarstwo fr. (Cours d'histoire moderne, Histoire de la civilisation en France, Histoire de la civiliztion d'Angleterre). [przypis edytorski]

gujawa — gruszla, roślina tropikalna o okrągłych lub gruszkowatych owocach, mających silny, charakterystyczny zapach. [przypis edytorski]

gujawa, guawa a. gruszla (biol.) — rodzaj niewielkich drzew z rodziny mirtowatych występujących w Ameryce Środkowej, rodzących jadalne, czerwone lub żółtawe owoce o gruszkowatych kształcie. [przypis edytorski]

Gujenna — prowincja francuska, część krainy dawnego plemienia Akwitanów, położona nad Garonną. [przypis edytorski]

Gułag — Archipelag „Gułag” to potoczna nazwa systemu łagrów — obozów pracy przymusowej w ZSRR. Przez kilkadziesiąt lat istnienia państwa sowieckiego przetrzymywano w nich kilkadziesiąt milionów ludzi, z których zmarło lub zostało zamordowanych ok. 3 milionów osób. [przypis edytorski]

gula (gw.) — przedmiot w kształcie kuli. [przypis edytorski]

Gulbi (mit. litew.) — duch opiekuńczy. [przypis edytorski]

Gulbi (mit. litew.) — duch stróż, bożek strzegący każdego mężczyzny. [przypis edytorski]

gulden austriacki — dawna jednostka walutowa Austro-Węgier do czasu reformy walutowej w 1892, gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. [przypis edytorski]

gulden — dawna jednostka walutowa Austro-Węgier do czasu reformy walutowej w 1892, gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. [przypis edytorski]

gulden — dawna jednostka walutowa Holandii, zastąpiona w 2002 przez euro. [przypis edytorski]

gulden — dawna moneta, używana głownie w płn. Europie. [przypis edytorski]

gulden — gulden austriacki był oficjalnym środkiem płatniczym na terenie Austro-Węgier do czasu reformy walutowej z 1892 r., gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. [przypis edytorski]

gulden — gulden austriacki był oficjalnym środkiem płatniczym na terenie Austro-Węgier do czasu reformy walutowej z 1892 r., gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. Informacja ta pomaga w datowaniu czasu akcji powieści. [przypis edytorski]

gulden — moneta bita w krajach germańskich od XIV wieku, odpowiednik florena. [przypis edytorski]

gulden — moneta obiegowa w Austrii do 1892 r. [przypis edytorski]

gulden — moneta, używana w krajach germańskich od XIV wieku. [przypis edytorski]

guldenowy — przym. od gulden (monety bitej w krajach germańskich). [przypis edytorski]

gulden — srebrna moneta Austro-Węgier. [przypis edytorski]

gulden — srebrna moneta Austro-Węgier, używana do czasu reformy walutowej z 1892, gdy w jego miejsce wprowadzono koronę austro-węgierską. [przypis edytorski]

gulden — złota lub srebrna moneta. [przypis edytorski]

guldynka — myśliwska strzelba gwintowana, używana w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

guldynka — rodzaj broni myśliwskiej, strzelba kulowa, gwintowana używana w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]

guldynka (starop.) — myśliwska strzelba gwintowana, używana w XVII–XVIII w. [przypis edytorski]

Gulistan a. Golestan — dosł. „ogród różany”; arcydzieło literatury perskiej, tytuł zbioru powiastek, anegdot, przysłów, sentencji i utworów dydaktycznych, pisanych prozą i przeplatanych wierszami perskimi a. arabskimi autorstwa Sadiego z Szirazu, powst. w 1258 r. [przypis edytorski]

Gulistan — miasto w Uzbekistanie oraz alternatywny tytuł poematu Ogród róż Sadiego z Szirazu. [przypis edytorski]

Guliwer — główny bohater i narrator satyrycznej powieści Jonathana Swifta Podróże Guliwera, podróżujący po różnych miejscach takich jak m.in. Kraina Liliputów, ludzików o małym wzroście. [przypis edytorski]

Guliwer — główny bohater satyrycznej powieści Jonathana Swifta Podróże Guliwera, podróżujący po różnych miejscach takich jak m.in. Kraina Liliputów, ludzików o małym wzroście. [przypis edytorski]

gullibility (ang.) — łatwowierność. [przypis edytorski]

Gulnara — bohaterka poematu Korsarz Byrona. [przypis edytorski]

gulon — mieszczanin. [przypis edytorski]

guma (daw. pot.) — dorożka na kołach obciągniętych gumą. [przypis edytorski]

guma (daw., pot.) — dorożka na kołach obciągniętych gumą. [przypis edytorski]

gumbas — maras. [przypis edytorski]

gumbas — nuo sumušimo iššokęs kūno kietulys. [przypis edytorski]

gumelastyka (daw.) — kauczuk, guma. [przypis edytorski]

Gumilow, Nikołaj (1886–1921) — rosyjski poeta, przedstawiciel akmeizmu, mąż Anny Achmatowej. [przypis edytorski]

gummelastyka — guma, kauczuk. [przypis edytorski]

Gumniska — dawniej wieś, obecnie część Tarnowa. [przypis edytorski]

gumno — budynek do składowania niewymłóconego zboża. [przypis edytorski]

gumno — budynek, gdzie składowano zboże przed wymłóceniem. [przypis edytorski]

gumno — budynek gospodarczy, służący do przechowywania zboża przed wymłóceniem go. [przypis edytorski]

gumno — budynek, w którym składało się zboże przed wymłóceniem. [przypis edytorski]

gumno — budynek, w którym składane było zboże przed wymłóceniem. [przypis edytorski]

gumno — budynek, w którym składano zboże przed wymłóceniem. [przypis edytorski]

gumno — część gospodarstwa wiejskiego, gdzie młócono i przechowywano zboże, niekiedy obejmująca stodołę, spichlerz itp., czasem oznaczająca klepisko. [przypis edytorski]

gumno — część gospodarstwa wiejskiego, gdzie młócono i przechowywano zboże, niekiedy obejmująca stodołę, spichlerz itp., niekiedy oznaczająca klepisko. [przypis edytorski]

gumno — część gospodarstwa wiejskiego przeznaczona na młócenie zboża lub na budynki gospodarcze. [przypis edytorski]

gumno (daw.) — magazyn: budynek, w którym składano zboże przed wymłóceniem. [przypis edytorski]

gumno (daw.) — stodoła, spichlerz. [przypis edytorski]

gumno — miejce młócenia zboża; podwórze wraz z budynkami gospodarskimi. [przypis edytorski]

gumno (przestarz.) — podwórze gospodarskie wraz z budynkami gospodarskimi. [przypis edytorski]

gumno — skład zboża przed wymłóceniem; podwórko wiejskie wraz zabudowaniami. [przypis edytorski]

gumno — stodoła. [przypis edytorski]

gumno — tu: budynek, w którym składano zboże przed wymłóceniem; określenie to odnosiło się również niekiedy do placu twardo ubitej ziemi w stodole, gdzie młócono zboże cepami. [przypis edytorski]

gumno — tu: podwórze gospodarstwa. [przypis edytorski]

gumy — dorożki, pełniące rolę dzisiejszych taksówek, dzieliły się na dwie kategorie w zależności od budowy ich kół: starsze miały koła z metalu, więc tocząc się po bruku hałasowały i trzęsły, a nowsze i bardziej luksusowe jeździły na kołach z gumy. Opony pneumatyczne wynaleziono w 1846 r., a do masowej produkcji weszły w końcu XIX w. [przypis edytorski]

guńka — wierzchnie okrycie męskie noszone przez górali z Podhala. [przypis edytorski]

Gundolf, Friedrich właśc. Gunderfinger, Friedrich Leopold (1880–1931) – niemiecki krytyk literacki. [przypis edytorski]

gunia a. guńka — samodziałowa kurtka góralska. [przypis edytorski]

gunia — góralskie odzienie wierzchnie. [przypis edytorski]

gunia — kurta męska z wełnianego, samodziałowego sukna, ze stójką, spinana pod szyją ozdobnie, niekiedy haftowana; należy m. in. do tradycyjnego stroju górali podhalańskich. [przypis edytorski]

gunia — męskie odzienie wierzchnie górali karpackich: płaszcz o kroju poncza z szerokimi rękawami, wykonany z grubego, spilśnionego sukna. [przypis edytorski]

gunia — męskie odzienie wierzchnie górali karpackich; płaszcz o kroju poncza z szerokimi rękawami, wykonany z grubego, spilśnionego sukna. [przypis edytorski]

gunia — męskie odzienie wierzchnie górali; płaszcz o kroju poncza z szerokimi rękawami, wykonany z grubego, spilśnionego sukna. [przypis edytorski]

gunia — męskie odzienie wierzchnie górali: płaszcz o kroju poncza z szerokimi rękawami, wykonany z grubego, spilśnionego sukna. [przypis edytorski]

gunia — rodzaj kurtki z wełnianego samodziału. [przypis edytorski]

gunia — sukmana góralska, sukienna kurtka z grubej wełny. [przypis edytorski]

gunia — wierzchnie okrycie chłopskie. [przypis edytorski]

gunia — wierzchnie okrycie męskie noszone przez górali z Podhala. [przypis edytorski]

gunia — wierzchnie okrycie męskie. [przypis edytorski]

guodojamas — gerbiamas. [przypis edytorski]

guodonė — pagarba, garbė. [przypis edytorski]

guodonė — pagarba. [przypis edytorski]

guodoti — gerbti. [przypis edytorski]

guodotina — brangioji. [przypis edytorski]

gura (starop. forma ort.) — dziś popr.: góra. [przypis edytorski]

gurbić — marszczyć, tworzyć załamania na jakiejś powierzchni. [przypis edytorski]

gurda — pojemnik na wodę. [przypis edytorski]

gurda — rodzaj naczynia służącego do picia, zrobionego z wydrążonej tykwy. [przypis edytorski]

gurdinti — varginti. [przypis edytorski]

gurgito nel campo vasto (daw. wł.) — gardziel w rozległym polu (słowo gurgito nie występuje we współczesnym jęz. wł.); wyrażenie przywodzące na myśl użyte przez Wergiliusza w Eneidzie (I, w.118): rari nantes in gurgito vasto (nieliczni pływający po bezkresnej głębinie). [przypis edytorski]

guronas - kalva, kęsa, kupstas. [przypis edytorski]

Gurowski, Adam (1805–1866) — dziennikarz, w 1834 roku redagował w Paryżu pismo pt. „Przyszłość”; autor wielu broszur polit.; uczestnik powstania listopadowego, należał do obozu demokratów, następnie uznał racje Rosji, stał się wyznawcą panslawizmu; przez polską emigrację uznawany za zdrajcę sprawy narodowej. [przypis edytorski]

Gurowski, Adam (1805–1866) — publicysta, uczestnik powstania listopadowego, jeden z założycieli Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Na emigracji, w roku 1834 potępił powstanie i poprosił władze carskie o amnestię dla siebie; ogłaszał artykuły i memoriały w duchu panslawizmu. [przypis edytorski]

gurt (z niem.) — pas, pasek. [przypis edytorski]

gurt (z niem.) — pas. [przypis edytorski]

gury (starop. forma ort.) — dziś popr.: góry. [przypis edytorski]

gusła — obrzędy dotyczące praktyk magicznych. [przypis edytorski]

gusła — praktyki magiczne, takie jak czary i przepowiednie. [przypis edytorski]