Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | celtycki | chemiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | łacina, łacińskie | literacki, literatura | matematyka | medyczne | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | français | Deutsch | polski
Znaleziono 10146 przypisów.
wolej (daw.) — raczej, lepiej. [przypis edytorski]
wolej — dziś popr. D. lp: woli. [przypis edytorski]
wolej — dziś popr. forma B.lp: woli. [przypis edytorski]
wolej — dziś popr. forma C.lp: woli. [przypis edytorski]
wolej — lepiej, chętniej. [przypis edytorski]
wolej — lepiej; lepiej by było, żeby. [przypis edytorski]
wolej mu jest (daw.) — on by chętniej. [przypis edytorski]
wolej — raczej. [przypis autorski]
wolej (starop.) — daw. forma Msc.lp r.ż.; dziś: (o) woli. [przypis edytorski]
wolej (starop.) — (do) woli. [przypis edytorski]
wolej (starop. forma) — (do) woli. [przypis edytorski]
wolej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: woli. [przypis edytorski]
wolej (starop. forma) — dziś N.lp r.ż.: (na) woli; to na waszey woley niechay będzie: niechaj to będzie uzależnione od waszej woli. [przypis edytorski]
wolej (starop.) — lepiej; już raczej; niech już. [przypis edytorski]
wolej — woli; dawn. D. l. p. rzeczowników r. ż. z osn. spółgł. podniebienną, używany w w. XVI obok D. z końcówką na –e. [przypis redakcyjny]
wolem (starop.) — dziś 1.os.lp cz. teraźn.: wolę. [przypis edytorski]
wolemy — dziś: wolimy. [przypis edytorski]
wolen (daw.) — dziś: wolny (od czegoś). [przypis edytorski]
wolen (daw.) — dziś: wolny; wolen plamy: wolny od plamy, tj. od zmazy na honorze. [przypis edytorski]
wolen — dziś popr.: wolny. [przypis edytorski]
wolen krat — wolny od krat. [przypis edytorski]
wolentariusz — ochotnik, wolontariusz, żołnierz walczący w imię swoich przekonań i nie otrzymujący żołdu. [przypis edytorski]
wolentariusz — wolontariusz. [przypis edytorski]
wolentariusz (z łac.) — ochotnik, żołnierz walczący na własną rękę, bez przydziału i żołdu. [przypis redakcyjny]
wolentarski — ochotniczy. [przypis edytorski]
wolentarski — ochotniczy. [przypis redakcyjny]
wolentarz (daw.) — ochotnik, służący w wojsku bez żołdu. [przypis edytorski]
wolentarz (daw., z łac.) — ochotnik. [przypis edytorski]
wolentarz — ochotnik. [przypis edytorski]
wolentarz — ochotnik. [przypis redakcyjny]
wolentarz — ochotnik, wolontariusz. [przypis edytorski]
wolentarz — ochotnik, wolontariusz. [przypis redakcyjny]
wolentarz — ochotnik, żołnierz nie otrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
wolentarz — ochotnik, żołnierz nieotrzymujący żołdu, walczący w imię swoich przekonań lub dla łupów wojennych. [przypis edytorski]
wolentarz — ochotnik, żołnierz walczący w imię swoich przekonań i nie otrzymujący żołdu. [przypis edytorski]
wolentarz — żołnierz, który pełni służbę, ale nie otrzymuje za nią zapłaty. [przypis edytorski]
wolentarz (z łac.) — ochotnik. [przypis redakcyjny]
wolentarz (z łac.) — ochotnik, wolontariusz. [przypis redakcyjny]
Wolfe, James (1727–1759) — generał brytyjski, który zginął na polu bitwy w Quebecu, jednak efektem zwycięskiej walki było przyłączenie Kanady do grona prowincji brytyjskich. [przypis edytorski]
Wolfenbüttel — miasto niemieckie w Saksonii, w pobliżu Brunszwiku, dawna siedziba książąt Księstwa Brunszwiku-Wolfenbüttel; siedziba założonej w 1572 Biblioteki Księcia Augusta, pod koniec XVII w. jednego z najobszerniejszych księgozbiorów epoki. [przypis edytorski]
Wolff, Gustaw a. Wolff, Kazimierz Gustaw (1872–1951) — pisarz, księgarz i wydawca, syn Augusta Roberta Wolffa (1833–1910), współzałożyciela wydawnictwa Gebethner i Wolff. [przypis edytorski]
Wolf, Friedrich August (1759–1824) — niemiecki filolog klasyczny; swoim dziełem Prolegomena ad Homerum (1795) zainicjował spór dotyczący autorstwa Iliady i Odysei (tzw. kwestia homerowa). [przypis edytorski]
Wolf, Friedrich August (1759–1824) — przedstawiciel niem. klasycyzmu, uważany za twórcę nowoczesnej filologii, którą definiował jako studia nad naturą odwzorowaną w dziełach starożytnych, przy czym metody tej dyscypliny obejmować miały badanie i interpretację historii, piśmiennictwa (samego języka oraz literatury), sztuki i innych dzieł kultury antycznej; jako profesor Uniwersytetu w Halle prowadził seminarium filologiczne; w dziele Prolegomena zu Homer (1795) zawarł swoje poglądy na kwestię homerycką, tj. poddał w wątpliwość, że przypisywane Homerowi eposy były dziełem pojedynczej osoby. [przypis edytorski]
Wolff, Theodor (1868–1943) — dziennikarz niemiecki, do 1933 redaktor naczelny „Berliner Tageblatt”. Wyemigrował do Francji; w roku 1940 aresztowany przez gestapo i osadzony w KL Sachsenhausen. [przypis edytorski]
Wolfgang Amadeusz Mozart — austriacki kompozytor, żył w latach 1756–1791. [przypis edytorski]
Wolfgangs Gesicht — Schreib- oder Druckfehler; offensichtlich ist Hubert gemeint. [przypis edytorski]
Wolf graf von Kalckreuth (1887–1906) — niem. poeta, zmarły w wieku 19 lat; pozostawił po sobie zbiór wierszy i tłumaczenia z fr. (m.in. przekład Kwiatów zła Baudelaire'a). [przypis edytorski]
Wolgemut (Wolthgemuth), Michael (1434–1519) — malarz i drzeworytnik niemiecki. [przypis edytorski]
woliera — ptaszarnia, duża klatka na ptaki. [przypis edytorski]
woli, która działa w postanowieniach i uczynkach — jest rzeczą bardzo uwagi godną, że już ojciec kościoła Augustyn uznał to w zupełności, podczas gdy tylu nowszych filozofów nie widzi tego, mimo swojej rzekomej „zdolności czucia”. Mianowicie w De civitate Dei, ks. XIV, 6, mówi on o affectionibus animi, które w poprzedniej księdze sprowadził był do czterech kategorii: cupiditas, timor, laetitia, tristitia i powiada: „voluntas est quippe in omnibus, imo omnes nihil aliud, quam voluntates sunt: nam quid est cupiditas et laetitia, nisi voluntas ni eorum consensionem, quae volumus? et quid est metus atque tristitia, nisi voluntas in dissensionem ab his, quae nolumus?” [affectiones animi: wzruszenia ducha (umysłu); „Zaprawdę wola jest we wszystkich, niczym też innym nie są wszyscy ludzie niż wolą: bo czymże jest pożądanie i wesołość, jak nie wolą w zgodzie z tym, czego chcemy? I czym bojaźń i smutek, jak nie wolą w walce z tym, czego nie chcemy?”; przyp. tłum.]. [przypis autorski]
woli nie reprezentuje się: jest tą samą wolą lub jest inną wolą; nie masz drogi pośredniej — podobnie w księdze II, rozdz. I. [przypis tłumacza]
Wollongong — właśc. Avon River; rzeka w Nowej Południowej Walii w Australii. [przypis edytorski]
Wollstonecraft, Mary (1759–1797) — angielska pisarka i filozofka upominająca się o prawa kobiet; autorka powieści, opowieści podróżniczych, traktatów filozoficznych i pedagogicznych, publikacji dla dzieci; najbardziej znana z powodu swej polemiki na temat praw człowieka z konserwatywnym politykiem Edmundem Burke'iem oraz książki Obrona praw kobiet (oryg. A Vindication of the Rights of Woman with Strictures on Moral and Political Subjects, 1792). [przypis edytorski]
Wolmar i Julia — postacie słynnego romansu Nowa Heloiza (pierwotnie Julia). [pełny tytuł romansu to Julia, czyli Nowa Heloiza, zaś tytuł pierwszego wydania brzmiał: Listy dwojga kochanków, mieszkańców małego miasteczka u stóp Alp; red. WL]. [przypis tłumacza]
wolną nazywa się taka rzecz (…) konieczną zaś (…) — Por. List 58 (dawniej 57) § 2. [przypis redakcyjny]
Wolna Młodzież Niemieckia — (niem. ) Freie Deutsche Jugend, FDJ; komunistyczna organizacja młodzieżowa Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec w NRD. [przypis edytorski]
wolna okolica (niem. Freies Feld) — otwarta przestrzeń; dalej to samo wyrażenie jest tłumaczone jako otwarte pole. [przypis edytorski]
wolna przestrzeń (…) wolna miłość — w oryginale są podane inne przykłady, lecz nie wszystkie dały się przełożyć. Mianowicie: „freier Himmel, freie Aussicht, freie Luft, freies Feld, ein freier Platz, freie Warme, (die nicht chemisch gebunden ist), freie Elektricitat, freier Lauf des Stroms, wo er nicht mehr durch Berge oder Schleusen geliemmt ist”, ”Selbst freie Kost, freie Presse: postfreier Brief” (list wolny od opłaty pocztowej). Zastąpiłem je więc takimi, które lepiej odpowiadają duchowi języka polskiego. [przypis tłumacza]
Wolna Wszechnica Polska — prywatna uczelnia utworzona w 1918 w Warszawie, prowadząca działalność do 1952. [przypis edytorski]
Wolna Wszechnica Robotnicza — nazwa od: Wolnej Wszechnicy Polskiej, prywatnej szkoły wyższej założonej w Warszawie po I wojnie światowej (właśc. przekształconej z Towarzystwa Kursów Naukowych, który powstał z Uniwersytetu Latającego), z inicjatywy której prowadzone były publiczne wykłady niedzielne (w ramach Collegium Publicum) oraz kursy dokształcające dla pracowników społeczno-oświatowych. Być może Witkacy nawiązuje też do nazwy Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (TUR), działającej w l. 1923–1948 socjalistycznej organizacji oświatowo-kulturalnej. [przypis edytorski]
wolne Beduiny — szczepy arabskie prowadzące koczowniczy tryb życia na pustyni. [przypis redakcyjny]
wolneć — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci (skróconą do -ć). [przypis edytorski]
Wolnej woli nie ma w ogóle (…) atawizmem w najgorszym gatunku — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums, I, s. 31. [przypis autorski]
wolne — swobodnie wypowiedziane, niehamowane. [przypis redakcyjny]
wolne zboża — dostępne dla wszystkich, stanowiące wspólną własność. [przypis redakcyjny]
wolniać — łagodnieć. [przypis edytorski]
wolnica — wolni Kozacy. [przypis edytorski]
wolnictwo — nadanie ziemskie, wiążące się z wolnością od obowiązków poddaństwa. [przypis edytorski]
wolnieć (daw.) — zwalniać, zmniejszać prędkość. [przypis edytorski]
wolnie (daw.) — według własnej woli; swobodnie. [przypis edytorski]
wolniej — swobodniej. [przypis edytorski]
wolniejszaś — przykład konstrukcji z czasownikiem „być” skróconym do końcówki fleksyjnej dodanej do przymiotnika; inaczej: wolniejsza jesteś. [przypis edytorski]
wolniejszy — łagodniejszy, lepszy. [przypis redakcyjny]
wolniejszym (starop.) — skrót od: wolniejszy jestem. [przypis edytorski]
wolnoć — czy wolno (konstrukcja z partykułą -ci, skróconą do -ć). [przypis edytorski]
wolnodumca (neol.) — wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
wolnodumca (z ros.) — wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
Wolno im było (…) posiadać majątki ziemne z poddanymi — nie znaleźliśmy oprócz ustnych tradycji żadnego śladu piśmiennego, czy który z Karaimów trockich posiadał majątek ziemny z poddanymi; ale o prawie na to im służącém przekonywa ekstrakt z ksiąg grodzkich zamku łuckiego wydany pod d. 27 kwietnia 1584, który mamy przed oczyma. Jest to prawo przedażne na majątki „Omelaniki, Dworyszcze Szelatkowskoje, z ludmi, hrunty z polmi, sianożeńciami, stawom i młynom” od Wasila Borzobohatego sekretarza J. K. M. i pani Hanny z Sokała jego małżonki Żydowi Łuckiemu Illi Haszkowiczowi. Przy akcie przedaży znajdował się woźny i dwóch świadków ze szlachty. [przypis autorski]
Wolno jest nie dawać najgodniejszym beneficjów niebędących pasterstwem dusz — Diana Resol. mor. [przypis tłumacza]
wolnomularski — wolnomularstwo jako tajne stowarzyszenie otaczało swe obrzędy tajemniczością. [przypis redakcyjny]
wolnomularstwo — masoneria; ruch powstały w XVIII w., mający na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka, braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów; tu ogólnie: tajny związek. [przypis edytorski]
wolnomularze — członkowie wolnomularstwa (masonerii), powstałego w XVIII w. hermetycznego stowarzyszenia międzynarodowego o hierarchicznej strukturze wewnętrznej, pielęgnującego zasady moralne i idee Oświecenia. [przypis edytorski]
wolnomularze — masoni, członkowie powstałego w XVIII w. hermetycznego stowarzyszenia międzynarodowego o hierarchicznej strukturze wewnętrznej, którego przedmiotem zainteresowania jest duchowe doskonalenie człowieka i braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów, pielęgnowanie zasad moralnych i idei Oświecenia; symbolika masonerii odwołuje się do przenośni budowania jako obowiązku każdego z członków, do używanych symboli należą przedmioty używane w pracy przez dawnych murarzy: węgielnica, kielnia, fartuch, pion i młotek; nazwa „wolnomularstwo” oznacza wolne murarstwo, gdyż słowo „murarz” i „mularz” były synonimami. [przypis edytorski]
wolnomularze — masoni, członkowie ruchu powstałego w XVIII w., mającego na celu moralne i społeczne doskonalenie człowieka, braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów. [przypis edytorski]
wolnomularz — w rozdziale Praga pada wyjaśnienie, iż „to przezwisko oznaczało kogoś, co poszukiwał dziewcząt małoletnich, ale dzięki serdecznym stosunkom z policją zabezpieczony był od wszelkiej nieprzyjemności”. [przypis edytorski]
Wolno Panu, panie Stwórco, każdy jest panem w swoim świecie… — cytat z powiastki Woltera Człowiek o czterdziestu talarach, w przekładzie T. Boya-Żeleńskiego, nieznacznie zmienionym przez dopasowanie zwrotów grzecznościowych do używanych przez Marksa. [przypis edytorski]
wolność i własność obywatela będzie rozciągać się tak daleko, dopokąd nie szkodzi prawu obywateli innych — por. tożsame w treści określenie wolności w Deklaracji Praw Człowieka, art. 4. [przypis redakcyjny]
wolność jest pojęciem negatywnym — zob. niniejszej rozprawy ustęp 8. [przypis redakcyjny]
Wolność jest potrawą pożywną, ale trudno strawną: trzeba bardzo zdrowych żołądków, by ją znieść — por. w dedykacji Rozprawy o nierówności: „…bo z wolnością jest tak, jak z tymi potrawami ciężkimi i pożywnymi albo z tymi szlachetnymi winami, które mogą żywić i wzmacniać organizmy silne, do nich przyzwyczajone, ale które osłabiają, niszczą i upijają słabych i delikatnych, z nimi nieoswojonych”. [przypis redakcyjny]
wolność mieli zupełną, mieli prawo głodować, chorować, wariować, umierać… — Mielgunow, op. cit., s. 177–178. [przypis autorski]
Wolność, nie będąc owocem wszystkich klimatów, nie jest dostępna dla wszystkich narodów (…) tę zasadę, ustaloną przez Monteskiusza — w Duchu praw, księga XIV i XVII. [przypis tłumacza]
wolność od prześladowań… — wyrazy te, wydrukowane kursywą, cenzor wykreślił. [przypis autorski]
Wolność, równość, sztandary w rynsztokach — nawiązanie do haseł Rewolucji Francuskiej: wolność, równość, braterstwo. [przypis edytorski]
wolność — w starożytnej teorii poetyki i retoryki istniało pojęcie licencji. Oznaczało ono prawo artysty do przekraczania norm, przede wszystkim dotyczących poprawności językowej, rządzących zwykłymi (nieukształtowanymi artystycznie) wypowiedziami. [przypis edytorski]
wolności, zarówno społecznej, jak politycznej — wolność społeczna = wolność jednostek zależnych tylko od własnej racjonalnej woli, identyfikowanej z wolą powszechną. Jest ona zagwarantowana przez udział wszystkich jednostek we władzy zwierzchniczej. Wolność polityczna = niezawisłość państwa. [przypis tłumacza]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, o funkcji pytajnej; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż — konstrukcja z partykułą -że skróconą do -ż; znaczenie: czy wolno. [przypis edytorski]
wolnoż mi myśleć — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż); znaczenie: czy wolno mi myśleć. [przypis edytorski]
wolny glejt (daw.) — list żelazny, zapewniający bezpieczeństwo. [przypis redakcyjny]
