Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 160406 przypisów.

Halonessos — wysepka na południe od Lemnos. [przypis tłumacza]

Halosydna (gr.) — córa morza, przydomek Amfitryty, żony Posejdona. [przypis edytorski]

Halo — tu: zdrobnienie od imienia Halina (forma w W.). [przypis edytorski]

Halpern, Ignacy Izydor Myślicki (1874–1935) — polski filozof, historyk i popularyzator filozofii. [przypis edytorski]

Hals, Frans (ok. 1582–1666) — holenderski malarz, przedstawiciel baroku; tworzył głównie portrety indywidualne i grupowe; autor m.in. obrazu Regentki domu staruszek w Haarlemie, przedstawiającego grupę ubranych na czarno staruszek. [przypis edytorski]

halski pietyzm (niem. Hallischer Pietismus) — forma pietyzmu luterańskiego, nurtu religijnego kładącego nacisk na intensywną modlitwę, studiowanie Biblii, udział w pobożnych zgromadzeniach religijnych i rygorystyczną moralność, rozwinięta w XVII w. przez teologa Augusta Hermanna Francke i jego współpracowników w pruskim mieście Halle. [przypis edytorski]

halsować (żegl.) — o jednostce żaglowej: płynąć zakosami, wykonując wielokrotne zwroty. [przypis edytorski]

halstuk, właśc. halsztuk — krawat wiązany wysoko pod brodą. [przypis edytorski]

Halszka — Elżbieta Gonzaga, żona Gwidobalda I, księcia Urbinu. [przypis redakcyjny]

hals — z niem. Hals; oznacza szyję, kark. [przypis edytorski]

halsztuch a. halsztuk (niem. Halstuch) — element męskiego stroju, popularny w XVIII i XIX w., rodzaj apaszki a. szeroki krawat. [przypis edytorski]

halsztuk — chustka na szyję, wiązana wysoko pod brodą przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (daw.) — chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (daw.) — krawat a. kokarda z apaszki pod szyją. [przypis edytorski]

halsztuki — krawaty czarne, zakrywające szyję, obowiązkowe w szkołach rosyjskich. [przypis autorski]

halsztuk (z niem. Hals: szyja; Tuch: chusta) — rodzaj chusty ozdobnie wiązanej na szyi, element eleganckiego ubioru męskiego w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem. Hals: szyja; Tuch: chustka) — chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem.) — szeroki krawat. [przypis edytorski]

halsztuk (z niem.) — trójkątna chusta wiązana przy szyi przez mężczyzn w XVIII i XIX wieku, później zastąpiona przez krawat. [przypis edytorski]

Halt da! (niem.) — Zatrzymaj się tam! [przypis edytorski]

Halt, eine wunderschöne Bildfläche. Nochmals (niem.) — Stop, co za cudownie piękny widok. Jeszcze raz. [przypis edytorski]

Halt, halt, du Warschauer! (niem.) — Stój, stój, ty warszawiaku! [przypis edytorski]

Halt! Halt! Halt alle bis auf den letzten (niem.) — Stać! Stać! Stać wszyscy do ostatniego. [przypis edytorski]

Halt! Halt! Zurück (niem.) — Stać! Stać! Z powrotem. [przypis edytorski]

Halt (niem.) — stać (tryb rozk. czas.) [przypis edytorski]

halt (niem.) — stój. [przypis edytorski]

Halt (niem.) — stój. [przypis edytorski]

halt (niem.) — stop; stój. [przypis edytorski]

halt, Ratte (niem.) — stój, szczurze. [przypis edytorski]

Halt, stehen bleiben Hier is doch Judenbahn (niem.) — Stój! Zatrzymać się! Tutaj jest przecież tramwaj dla Żydów. [przypis edytorski]

haltylier (z fr. artilleur) — artylerzysta. [przypis edytorski]

halucynacja — omam, spostrzeżenie zmysłowe powstające bez podniety zewnętrznej, nie mające żadnego uzasadnienia w świecie zewnętrznym. [przypis autorski]

halucynacja — przywidzenie. [przypis edytorski]

halucynacja — wizja, zwid, omam wzrokowy. [przypis redakcyjny]

Halunke (niem.) — łajdak, łotr. [przypis edytorski]

Hamaariw arowim — „sprowadzający wieczory” (modlitwa). [przypis tłumacza]

hamadriada (mit. gr.) — boginka drzew, nimfa, driada. [przypis edytorski]

hamadriady — nimfy drzewne. [przypis tłumacza]

Haman (bibl.) — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy. [przypis edytorski]

haman (gwar.) — olbrzym. [przypis redakcyjny]

Haman, Haman… was ist es für einer? (niem.) — Haman, Haman… co to za jeden? [przypis edytorski]

Haman — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy. [przypis edytorski]

haman tasz — trójkątne ciasto nadziewane makiem i rodzynkami, smakołyk spożywany w święto Purim. [przypis edytorski]

Haman — tu przenośnie: zaciekły antysemita [przyp. tłum.: Haman — pierwszy minister Persji za panowania króla Achaszwerosza. Nienawidził on Żydów do tego stopnia, że skłonił króla, by ten wydał rozkaz ich zgładzenia. Tymczasem Achaszwerosz pokochał i poślubił żydowską dziewczynę Esterę, która postępując wedle wskazówek swego wuja i opiekuna Mordechaja, wpłynęła na cofnięcie okrutnego zarządzenia, ocalając w ten sposób swój lud. Haman i jego synowie zostali powieszeni, a jego miejsce zajął wuj królowej, Mordechaj. Na pamiątkę tego wydarzenia Żydzi obchodzą radosne święto Purim (hebr.) — dosłownie: losy.]. [przypis edytorski]

Haman — wg tradycji biblijnej: najwyższy urzędnik perski za panowania Kserksesa I. Król nakazał oddawać mu pokłon, do tego rozkazu nie zastosował się Żyd Mardocheusz (a. Mordechaj), za co Haman miał jego, oraz wszystkich Żydów, skazać na śmierć (Est 3,5–6). Dzięki wstawiennictwu królowej Estery, Żydzi zostali uratowani (Est 8,5–8), a Haman powieszony (Est 9,23–25). Żydzi aby uczcić swoje ocalenie obchodzą święto Purim (Est 9,28). [przypis edytorski]

Hamar — norweskie miasto i gmina w regionie Innlandet. [przypis edytorski]

hamas — Ogólna nazwa zwierząt. [przypis autorski]

hamas — Ogólne określenie zwierząt. Zob. przypis autorki w Liście XII. [przypis tłumacza]

hambicja — dziś popr.: ambicja. [przypis edytorski]

Hamburg — miasto w płn. Niemczech na prawach kraju związkowego. [przypis edytorski]

Hamburg — wielkie miasto portowe w płn. Niemczech; w XIX w. i na pocz. XX w. jeden z głównych portów emigracyjnych do Ameryki Płn. [przypis edytorski]

hamburska międzynarodówka — Socjalistyczna Międzynarodówka Robotnicza, grupująca partie o profilu socjalistycznym, założona 25 maja 1923 na kongresie w Hamburgu, podczas którego połączeniu uległy II Międzynarodówka i Międzynarodowa Wspólnota Pracy Partii Socjalistycznych. Z partii działających w II Rzeczypospolitej członkami tej Międzynarodówki były: Polska Partia Socjalistyczna (od 1923), Niemiecka Socjalistyczna Partia Pracy w Polsce (od 1923) i Bund (od 1930). [przypis edytorski]

Hamen — Fischnetz. [przypis edytorski]

Hamerling, Robert (1830–1889) — austriacki poeta i dramatopisarz. [przypis edytorski]

hamernia (daw.) — huta żelaza; kuźnia. [przypis edytorski]

hamernia (daw., z niem.) — kuźnia maszynowa, fabryka żelaza kutego i stali. [przypis edytorski]

hamernia (niem.) — kuźnia, fabryka żelaza kutego i stali. [przypis edytorski]

Hamija i Haja — synowie spłodzeni przez anioła Simchazi z kobietą. Inne wersje imion: Hamija i Hija lub Hiwa i Hija. [przypis edytorski]

Hamilkar Barkas (275–229 r.p.n.e.) — kartagiński dowódca wojskowy, ojciec Hannibala, uczestnik I wojny punickiej. [przypis edytorski]

Hamilkar Barkas (280–229 p.n.e.) — wódz i polityk kartagiński, głowa rodu Barkidów, ojciec Hannibala; dowódca armii kartagińskiej na Sycylii pod koniec I wojny punickiej. [przypis edytorski]

Hamilton, Antoine a. Anthony (1646–1720) — szkocki autor piszący po francusku, wychowany we Francji, później zwolennik zdetronizowanych Stuartów, towarzyszący im na wygnaniu. [przypis edytorski]

Hamlet — dramat Williama Shakespeare'a (1564–1616) oraz imię jego głównego bohatera. Hamlet jest tu uosobieniem rozterek wewnętrznych i zaniechań. [przypis edytorski]

Hamlet — dramat Williama Shakespeare'a (1564–1616) oraz imię jego głównego bohatera, królewicza Danii. Treścią sztuki są dylematy moralne Hamleta, którego duch zamordowanego ojca wzywa do zemsty na zabójcy, stryju Klaudiuszu, który poślubił żonę swej ofiary, a matkę Hamleta, królową Gertrudę (takie związki uznawane były w XVI/XVII w. w Anglii za kazirodztwo). Sztuka powstała ok. 1600 r., jej akcja dzieje się w nieokreślonych czasach, jednakże „dawno”; opowieść, adaptowana na scenę również wcześniej, przed mistrzem ze Stratfortu, opiera się na zapisach w kronice Gesta Danorum Saxo Gramatyka (1140/50–1220/30), duńskiego historyka, sekretarza biskupa Absalona, blisko związanego z władcami Danii i wpływającego na rządy kraju. Do jakiejkolwiek możliwej epoki by się odwoływać: ciotka Hamleta w XIX w. musiałaby być niezwykle wiekową osobą. [przypis edytorski]

Hamlet — dramat Williama Szekspira (1564–1616) oraz imię jego głównego bohatera. Hamlet jest tu uosobieniem rozterek wewnętrznych i zaniechań. [przypis edytorski]

Hamlet — dramat Williama Szekspira. [przypis edytorski]

Hamlet — dramat wybitnego dramatopisarza angielskiego, Williama Shakespeare'a (1564–1616) oraz imię głównego bohatera tegoż dramatu. Treścią sztuki są dylematy moralne Hamleta, królewicza Danii, którego duch zamordowanego ojca wzywa do zemsty na swym zabójcy. [przypis edytorski]

Hamlet Ducisa — sztuka w adaptacji Jean-François Ducisa. [przypis edytorski]

Hamlet — jeden z najsłynniejszych dramatów Williama Shakespeare'a (1564–1616), napisany na przełomie XVI i XVII wieku; jego tytułowym bohaterem jest duński książę Hamlet. [przypis edytorski]

Hamlet, Król Lir, Ryszard Trzeci — dramaty napisane przez Szekspira, a jednocześnie: tytułowi bohaterowie tych dzieł. [przypis edytorski]

Hamlet — książę Jutlandii z V w. unieśmiertelniony tragedią Shakespeare'a. [przypis redakcyjny]

Hamlet — mowa tu o Hamlecie seniorze, ojcu tytułowego bohatera. [przypis edytorski]

Hamlet — tragedia Williama Szekspira, napisana na przełomie XVI i XVII wieku. [przypis edytorski]

Hamlet — tragedia Williama Szekspira z przełomu XVI i XVII wieku, jeden z najbardziej znanych dramatów. [przypis edytorski]

Hamlet — tytułowy bohater dramatu Szekspira: młody królewicz duński, targany dylematami, dążący do zdemaskowania zbrodni popełnionej przez stryja, który zamordował jego ojca i zagarnął tron. [przypis edytorski]

Hamlet — tytułowy bohater dramatu Williama Shakespeare'a (1564–1616), królewicz duński. Treścią sztuki są dylematy moralne Hamleta, którego duch zamordowanego ojca wzywa do zemsty na swym zabójcy, Klaudiuszu; ten poślubił żonę swej ofiary i brata zarazem, matkę Hamleta, królową Gertrudę (takie związki uznawane były w XVI–XVII w. w Anglii za kazirodztwo). Młody Hamlet dąży do demaskacji zbrodni popełnionej przez stryja Klaudiusza oraz do pomszczenia ojca. Sztuka powstała ok. 1600 r., jej akcja dzieje się w nieokreślonych czasach, jednakże „dawno”; opowieść, adaptowana na scenę również wcześniej, przed mistrzem ze Stratfortu, opiera się na zapisach w kronice Gesta Danorum Saxo Gramatyka (1140/50–1220/30), duńskiego historyka, sekretarza biskupa Absalona, blisko związanego z władcami Danii i wpływającego na rządy kraju. [przypis edytorski]

Hamlet — tytułowy bohater tragedii Szekspira: królewicz duński, którego duch zamordowanego ojca wzywa do zemsty na swym zabójcy, stryju Hamleta; podczas rozmowy z matką w jej komnacie Hamlet, biorąc podsłuchującego za zasłoną dworaka Poloniusza za swego znienawidzonego stryja, przez płótno przeszył go szpadą, szydząc, że zabija szczura (Hamlet, akt III, scena 4). [przypis redakcyjny]

hamletyzm — wątpliwości i rozterki, skupianie się na skłonności do ciągłej autoanalizy; termin ukuty od tytułu sztuki Wiliama Shakespeare'a Hamlet. [przypis edytorski]

Hamman Nef — źródła termalne w Tunezji. [przypis edytorski]

Hammerklavier — heutige Form des Klaviers. [przypis edytorski]

Hammon — bóg egipski o baranich rogach, utożsamiany przez Greków i Rzymian z Jowiszem. [przypis edytorski]

hamować — powstrzymywać. [przypis edytorski]

hamowidło (neol.) — hamulec. [przypis edytorski]

Hampstead — dzielnica w północnym Londynie. [przypis edytorski]

Hamsun, Knut (1859–1952) — pisarz norweski. [przypis edytorski]

Hamsun, Knut (1859–1952) — pisarz norweski, twórca powieści o życiu mieszkańców Północy. [przypis edytorski]

Hamsun, Knut (1859–1952) — właśc. K. Pedersen; norweski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla z 1920, autor powieści psychologicznych i egzystencjalnych; podczas II wojny światowej kolaborował z hitlerowcami. Dzieła: Głód, Misteria, Pan, Błogosławieństwo ziemi. [przypis edytorski]

Hamsun, Knut, właśc. Knut Pedersen (1859–1952) — norweski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1920), autor powieści psychologicznych i egzystencjalnych; podczas II wojny światowej opowiadał się po stronie faszystowskiej i marionetkowego rządu Quislinga. [przypis edytorski]

Hamuj (…) uniesienia — Może pod wpływem świeżych oświadczyn Filinta, Elianta już solidaryzuje się z nim po trosze i odczuwa krzywdę, jaką Alcest wyrządza wiernemu przyjacielowi, odpychając tak szorstko jego życzliwość. [przypis tłumacza]

hańby posiadania… brody — dziecko krzyczało, gdyż wierzyło, że dziewczynce pocałowanej przez mężczyznę, wyrośnie broda. [przypis redakcyjny]