Przypisy

kampust (daw.) — maślanka, kwaśne mleko. [przypis edytorski]

kamracić się (daw.) — przyjaźnić się, mieć kogoś za towarzysza. [przypis edytorski]

kamrat (daw.) — kompan, towarzysz. [przypis edytorski]

kamrat — kolega, kompan, towarzysz. [przypis edytorski]

kamrat — kolega, towarzysz. [przypis edytorski]

kamrat — towarzysz. [przypis edytorski]

kamsin, właśc. khamsin — suchy, gorący, wiejący piaskiem lokalny wiatr w Egipcie i Lewancie (tj. na obszarze obejmującym Syrię, Palestynę, Jordanię, Liban i Izrael), w różnych rejonach noszący nieco odmienne nazwy; także: khamaseen, chamsin a. hamsin) [przypis edytorski]

kamuszczek (gw.) — kamyczek. [przypis edytorski]

kamža — baltas bažnytinis drabužis. [przypis edytorski]

kamža (lenk.) — baltas bažnytinis drabužis. [przypis edytorski]

kamzela a. kamiziela (gw.) — kamizela, wierzchnie odzienie chłopskie, rodzaj długiego sukiennego kaftana z rękawami podobnego do sukmany. [przypis edytorski]

kamzuolė — liemenė. [przypis edytorski]

kańczasty — dziś popr.: kanciasty. [przypis edytorski]

kańczug — bat. [przypis edytorski]

kańczug — bicz, bat. [przypis edytorski]

kańczug — bicz spleciony z rzemieni, osadzony na krótkim kiju; narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia na krótkim kiju. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia osadzonego na krótkim kiju, narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia osadzonego na krótkim kiju. [przypis edytorski]

kańczug — bicz z plecionego rzemienia. [przypis edytorski]

kańczug — krótki bicz spleciony z rzemienia. [przypis edytorski]

kańczug — pleciony skórzany bicz z rękojeścią, wynaleziony w Anglii („kot o dziewięciu ogonach”), w Rosji carskiej, podobnie jak w Australii w początkach eur. osadnictwa na tym kontynencie, stosowany jako narzędzie chłosty. [przypis edytorski]

kańczug — rzemienny bicz na krótkim trzonku. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany bicz, narzędzie chłosty. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany bicz z krótką rękojeścią; nahajka. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany pleciony bicz z krótką rękojeścią. [przypis edytorski]

kańczug — skórzany, pleciony bicz z rękojeścią. [przypis edytorski]

kańczug (z tur.) — bicz z rękojeścią spleciony z pęku rzemieni skórzanych. [przypis edytorski]

kańczug (z tur. kamcze: bicz) — skórzany pleciony bicz z rękojeścią, narzędzie do wymierzania chłosty. [przypis edytorski]

kańczuka (z tur. kamcze: bicz) — pleciony skórzany bicz z rękojeścią; narzędzie, którym wykonywano chłostę; nahajka. [przypis edytorski]

Kanaan — staroż. kraina położona na wschodnim brzegu Morza Śródziemnego; obecnie to tereny m.in. Palestyny i Syrii. [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, której część stanowi obecna Palestyna, według Biblii była to Ziemia Obiecana. [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny). [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny) (Rdz 12,6–7); w szerszym znaczeniu Kanaan to ziemie obejmujące Fenicję, Palestynę, Syrii i ciągnącej się do rzeki Eufrat. [przypis edytorski]

Kanaan — starożytna kraina na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego, wymieniana w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Boga (tereny obecnej Palestyny); w szerszym znaczeniu Kanaan to ziemie obejmujące Fenicję, Palestynę i Syrię aż do rzeki Eufrat. [przypis edytorski]

Kanaan — teren późniejszej Palestyny [przypis edytorski]

kanaczek (daw.) — pieszczoszek. [przypis edytorski]

Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada — grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada, nasza Kanada, nie pachnie wprawdzie, jak Fiedlerowska, żywicą — nawiązanie do książki Arkadego Fiedlera pt. Kanada pachnącą żywicą. [przypis edytorski]

Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

Kanada — w gwarze obozowej: grupa więźniów przebywających w obozie dłuższy czas, zajmujących się rozładunkami transportów, uważana za uprzywilejowaną. [przypis edytorski]

kanadyjski koc — Kanadą nazywano jeden z dziewięciu obozów w Birkenau, który służył jako magazyn zagrabionego mienia żydowskiego, zatem zapewne chodzi o koce pochodzące właśnie stamtąd. [przypis edytorski]

Kanaille — Schuft, Schurke. [przypis edytorski]

Kana kados — kažkada. [przypis edytorski]

kanak (daw.) — naszyjnik. [przypis edytorski]

kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]

kanak (hist.) — popr.: kanaka, człowiek pochodzący z wysp Pacyfiku, zwł. tubylczy pracownik w koloniach bryt. i na statkach. [przypis edytorski]

kanak — przylegający do szyi szeroki naszyjnik z drogich kamieni oprawionych w złoto a. ozdoba fryzury ze sznurów pereł; elementy stroju popularne wśród szlachty w XVII w. [przypis edytorski]

kanak — rodzaj naszyjnika, tu ogólnie: klejnot. [przypis edytorski]

kanak — tu: naszyjnik. [przypis edytorski]

kanak — tur. ozdoba wpinana we włosy, złożona ze sznurów pereł lub drogich kamieni; także: daw. szeroki, złoty naszyjnik wysadzany drogimi kamieniami, płasko leżący na szyi. [przypis edytorski]

kanak (z tur.) — naszyjnik. [przypis edytorski]

Kanał Angielski (ang. English Channel) — angielska nazwa kanału La Manche, oddzielającego Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]

Kanał Angielski (ang. English Channel) — ang. nazwa kanału La Manche, oddzielającego Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]

Kanał Angielski, ang. English Channel — kanał La Manche. [przypis edytorski]

Kanał — chodzi o La Manche, kanał morski oddzielający Wielką Brytanię od Francji. [przypis edytorski]

kanał Józefa — Bahr Jusuf (aramejskie), kanał łączący Nil z położonym w centrum oazy Fajum jeziorem Moeris. Zbudowany za panowania XII dynastii w naturalnym obniżeniu terenu utworzonym w czasach prehistorycznych przez wielkie wylewy Nilu. Budowie kanału, pracom melioracyjnym i zagospodarowaniu oazy poświęcił swoje panowanie Senuseret II (1880–1874 p.n.e.), zakończył ją jego wnuk Amenemhat III (1855–1808 p.n.e.). [przypis edytorski]

Kanał Kiloński — kanał łączący Morze Północne z Bałtykiem, zbudowany w latach 1887–1895, przebudowany i pogłębiony 1909–1914. [przypis edytorski]

kanał Orfano — kanał znajdujący się w Wenecji, w płn. Włoszech; nazwą (dosł. Kanał Sierocy) wpisuje się w nastrój strofy. [przypis edytorski]

Kanał Sueski — zbudowany przez Francuzów w 1859–1869, połączył M. Śródziemne z M. Czerwonym, umożliwiając Europejczykom żeglugę do Indii bez opływania Afryki. [przypis edytorski]

kanały — dziś popr. forma N. lm: kanałami. [przypis edytorski]

kanały na Marsie — zjawisko, w którego istnienie wierzono na przełomie XIX i XX w., a które okazało się złudzeniem optycznym. Na tej podstawie w powszechnej wyobraźni pojawił się koncept cywilizacji inteligentnych Marsjan. [przypis edytorski]

Kananejczycy — mieszkańcy Kanaanu, starożytnej krainy na wschodnim wybrzeżu Morza Śródziemnego; jej płd. część wskazywana jest w Biblii jako ziemia obiecana Izraelitom przez Jahwe. [przypis edytorski]

Kananejczycy zginęli, gdyż były to małe monarchie, które nie stowarzyszyły się z sobą i nie broniły się wspólnie. — Mowa o wydarzeniach opisanych w biblijnej Księdze Jozuego, kiedy powracający z Egiptu Izraelici podbili Kanaan, Ziemię Obiecaną. [przypis edytorski]

kanapos — sofos. [przypis edytorski]

kanarek — tu: członek tzw. „żółtej” policji (tj. żydowskiej policji w getcie). [przypis edytorski]

kanar, mozga kanaryjska (biol.) — gatunek rośliny zielnej z płd. Europy, której ziarno jest używane jako pokarm dla ptaków. [przypis edytorski]

kancelista (daw.) — urzędnik kancelarii. [przypis edytorski]

kancelista (daw.) — urzędnik kancelaryjny. [przypis edytorski]

kancista — zwolennik filozofii Immanuela Kanta. [przypis edytorski]

kancjonał — zbiór pieśni religijnych. [przypis edytorski]

kanclerza i jego żonę — mowa o Pierre Francois Hercule de Serre (1776–1824), prawniku i polityku, który był ministrem sprawiedliwości w l. 1818–1821, oraz jego żonie, która była faworytą Ludwika XVIII przed hrabiną du Cayla. [przypis edytorski]

kanclerz Crusoe — tak nazywano wicehrabiego Charlesa Henriego Dambray (1760–1829), kanclerza Francji w okresie Restauracji. [przypis edytorski]

kanclerz — kanclerzem w latach 1750–1768 był ojciec pana de Malesherbes, Guillaume de Lamoignonde de Malesherbes (1688–1772). [przypis edytorski]

kanclerzyc — syn kanclerza, dziedzic godności kanclerskiej. [przypis edytorski]

kancona a. canzona — włoska pieśń wielogłosowa. [przypis edytorski]

kancona (wł.) — pieśń liryczna. [przypis edytorski]

Kandahar — miasto w południowym Afganistanie, stolica prowincji; zajęte w 1878 przez siły brytyjsko-indyjskie podczas drugiej wojny brytyjsko-afgańskiej. [przypis edytorski]

Kandarpa, bardziej znany jako Kamadeva a. Kama — hinduski bóg miłości i pożądania, przedstawiany jako młodzieniec z łukiem i strzałami z kwiatów, któremu często towarzyszą jego święte zwierzęta: papuga lub kukułka (czasem jako dosiadający papugę). [przypis edytorski]

Kandaules (VII w. p.n.e.) — król starożytnej Lidii; wg anegdoty przekazanej przez Herodota, uważał swoją żonę za najpiękniejszą na świecie i nakłonił swojego sługę Gygesa do podglądania jej, gdy będzie naga; kiedy królowa odkryła, że jest obserwowana, kazała Gygesowi wybrać między samobójstwem a zabiciem króla, który ją zhańbił. Gyges zamordował władcę i poślubił królową. [przypis edytorski]

kandelabr — duży, ozdobny, wieloramienny świecznik stojący. [przypis edytorski]

kandelabr — duży świecznik. [przypis edytorski]

kandelabr — duży, stojący, kilkuramienny świecznik. [przypis edytorski]

kandelabr — duży, stojący świecznik. [przypis edytorski]

kandelabr — ozdobny stojący świecznik o kilku ramionach. [przypis edytorski]

Kandia — dawna, wenecka nazwa wyspy Krety. [przypis edytorski]

Kandia — dziś Heraklion, największe miasto na Krecie. [przypis edytorski]

Kandiota — mieszkaniec Kandii, regionu na Krecie (z miastem Heraklion). [przypis edytorski]

kandor (z łac.) — poczciwość, prawość. [przypis edytorski]

Kandyd — z fr. candide: naiwny, szczery, czysty. [przypis edytorski]

kandyzować — smażyć w cukrze; tu przen. [przypis edytorski]

kandyzowany (daw.) — smażony w cukrze. [przypis edytorski]

kandyzowany — smażony w cukrze. [przypis edytorski]

kanečiniai (rus.) — būtinai. [przypis edytorski]

Kaneh — Caene, Kainepolis (gr.), ob. Kina, miasto w Górnym Egipcie na wschodnim brzegu Nilu. Ok. 20 km od bardziej znanego starożytnego miasta Koptos (eg. Gebtu, ob. Kift), stolicy 5. nomu Górnego Egiptu. Z okolic Koptos wiodła starożytna trasa na wschód, przez dolinę Wadi Hammamat, do kamieniołomów i kopalń złota na Pustyni Arabskiej i dalej nad wybrzeże Morza Czerwonego, skąd wyprawiano się do kraju Punt, a w późniejszych czasach do Indii. [przypis edytorski]

kanga, popr.: canga (ang.) — jarzmo: drewniana rama umieszczona na szyjach wołów, aby trzymać je razem podczas pracy, lub koromysło: nosidło do noszenia wiader na barkach. [przypis edytorski]

kanguroszczury (biol.) — rodzina australijskich torbaczy spokrewnionych z kangurami, mierzących ok. 30–40 cm długości; niegdyś liczne na całym kontynencie, ob. występują tylko na płd. wybrzeżach. [przypis edytorski]

kania — duży ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]

kania — gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. [przypis edytorski]