Przypisy

Co to znaczy Nostromo? — po włosku nostromo oznacza bosmana, a chociaż pochodzi od katalońskiego nostramo, nostre amo: nasz pan, to przypomina wł. nostro uomo: nasz człowiek. [przypis edytorski]

co — tu dziś popr.: coś. [przypis edytorski]

co — tu dziś popr.: czego. [przypis edytorski]

co — tu: jak. [przypis edytorski]

co — tu: którym. [przypis edytorski]

co tu ma do czynienia — co tu robi. [przypis edytorski]

co tydzień dawał pięćdziesiąt groszy — za ówczesne 50 gr można było kupić więcej, niż dzisiaj, a 12 zł, o których mowa niżej, stanowiło pokaźną sumę nie tylko dla dziecka. [przypis edytorski]

co tygodnia — dziś raczej: co tydzień. [przypis edytorski]

Co tyle wody dał mi żłopać — aluzja do popularnej metody torturowania podejrzanych. [przypis edytorski]

co tyle wody dał mi żłopać — aluzja do popularnej metody torturowania podejrzanych. [przypis edytorski]

co tylko — dopiero co, niedawno. [przypis edytorski]

co tylko sił mu staje (daw.) — co tylko sił mu starczy. [przypis edytorski]

co tylko — tylko co; właśnie, niedawno. [przypis edytorski]

Co uczyniłem synowi Priama — Achilles zabił w walce Hektora, syna Priama, po czym wlókł jego zwłoki za rydwanem. [przypis edytorski]

Co uczyniliście dla jednego z maluczkich, mnie uczyniliście — Mt 25,40. [przypis edytorski]

cou de cygne et les épaules d'albâtre (fr.) — szyję łabędzią i alabastrowe ramiona. [przypis edytorski]

Coudenhove-Kalergi, Richard (1894–1972) — polityk austriacki, głosił idee zjednoczenia państw Europy, założyciel Ligi Paneuropejskiej. [przypis edytorski]

Coudenhove-Kalergi, Richard Nikolaus Eijiro (1894–1972) — polityk austriacki, twórca paneuropeizmu, autor książki Pan-Europe (wyd. Wiedeń 1923) oraz wydawca pisma „Paneuropa”, na łamach którego propagował utworzenie jednego państwa europejskiego. Urodzony w Tokio, był synem Japonki Mitsu Aoyamy i arystokraty austriackiego, Henryka Jana Marii Coudenhove-Kalergi, dyplomaty austro-węgierskiego, jego prababką ze strony ojca była słynna muza romantyków, Maria Kalergis. [przypis edytorski]

couleur (fr.) — kolor. [przypis edytorski]

couleur locale (fr.) — koloryt lokalny. [przypis edytorski]

country (ang.) — kraj; wieś. [przypis edytorski]

county (ang.) — okręg, hrabstwo. [przypis edytorski]

coup d'état (fr.) — przewrót. [przypis edytorski]

coup d'état (fr.) — zamach stanu, przewrót. [przypis edytorski]

coup de force (fr.) — nagły atak; gwałtowny akt przemocy. [przypis edytorski]

coup de foudre (fr.) — miłość od pierwszego wejrzenia. [przypis edytorski]

coup de grace (fr.) — dosł. cios łaski, cios miłosierdzia; śmiertelny cios dobijający kogoś nadmiernie cierpiącego lub ciężko rannego; coups (lm. od coup): ciosy. [przypis edytorski]

coup du théâtre właśc. coup de théâtre (fr.) — dosł. cios (sztych) teatralny; przen. nagłe a. nieoczekiwane zdarzenie w sztuce, teatralny trik dający dramatyczny efekt. [przypis edytorski]

coupé d'amour (fr.) — przedział miłości. [przypis edytorski]

coupé (fr.) — przedział kolejowy. [przypis edytorski]

coupé (fr.) — przedział. [przypis edytorski]

coupé (fr.) — przedział w wagonie kolejowym. [przypis edytorski]

coupé — tu: przedział. [przypis edytorski]

Couperin, François (1668–1733) — francuski kompozytor. [przypis edytorski]

coup (fr.) — cios, uderzenie. [przypis edytorski]

co­ups d'éclat, które są często tylko coups de tête, a kończą się zwykle na coups de force — idiomatyczne wyrażenia francuskie ze słowem coup, oznaczającym cios, wybuch: co­ups d'éclat: wyczyny; coups de tête: spontaniczne decyzje, zachcianki; coups de force: zamachy stanu. [przypis edytorski]

courage (fr.) — odwagi. [przypis edytorski]

Courage, madame (fr.) — odwagi, proszę pani. [przypis edytorski]

Courbet, Gustave (1819–1877) — francuski malarz, naturalista. [przypis edytorski]

Courbet, Gustave (1819–1877) — malarz francuski, przedstawiciel realizmu, często odnoszący się w swej twórczości do zjawisk społecznych. [przypis edytorski]

Courbet, Gustave (1819–1877) — malarz francuski, przedstawiciel realizmu, często odnoszący się w swej twórczości do zjawisk społecznych; członek Rady Komuny Paryskiej. [przypis edytorski]

cour d'amour (fr. dosł.: trybunał miłości) — średniowieczna zabawa dworska naśladująca procedury sądowe, trybunał złożony z dam wysokiego rodu, które rozstrzygały skomplikowane kwestie związane z miłością. [przypis edytorski]

Courier, Paul Louis (1772–1825) — francuski hellenista i publicysta liberalny; jeden z najbardziej zaciekłych krytyków rządów Restauracji, atakował je w szeregu listów i pamfletów. [przypis edytorski]

Courier, Paul-Louis (1772–1825) — pisarz i publicysta francuski, słynny z pamfletów politycznych, wymierzonych przeciwko dworowi, szlachcie i duchowieństwu w epoce restauracji Burbonów, zapalony miłośnik hellenizmu, niesforny poprzednio oficer armii napoleońskiej. Brzozowskiemu znany był, zdaje się, tylko pośrednio z lektury Sainte-Beuve'a, który pisał o nim w Causeries du Lundi (tom 6. ed. Garnier-Frères), skąd także powziął był Brzozowski wiadomość o Armandzie Carrelu, wydawcy czterotomowych pism Couriera (1834). Patrz przypis do wpisu z dnia 21 XII w Pamiętniku. Jednotomowy wybór pism Couriera, wystarczający do zapoznania się z tym publicystą, wydał Charles Simond w bibliotece Les prosateurs illustres français et etrangers. (Paris. Louis Michaud). [red. WL]. [przypis edytorski]

Courier — prawdop. Paul Louis Courier (1773–1825), francuski badacz greckiej starożytności i pisarz polityczny. [przypis edytorski]

Cournot, Antoine Augustin (1801–1877) — francuski ekonomista i filozof; profesor uniwersytetu w Grenoble i Dijon; zastosował metody matematyczne do badań ekonomicznych, sformułował analizę krzywej popytu oraz teorię cen monopolowych. [przypis edytorski]

cours d'amour (fr. dosł.: trybunały miłości) — legendarne średniowieczne sądy dworskie złożone z dam wysokiego rodu, które rozstrzygały skomplikowane kwestie związane z miłością. [przypis edytorski]

Courteline, Georges (1858–1929) — francuski prozaik i dramaturg, zasłynął zwłaszcza jako autor fars. [przypis edytorski]

Courtilz de Sandras, Gatien (1644–1712) — francuski powieściopisarz, dziennikarz, publicysta; autor prac historycznych i politycznych, biografii i na wpół fikcyjnych „pamiętników” postaci historycznych z niedalekiej przeszłości m.in. La Vie de Jean-Baptiste Colbert (Życie Jean-Baptisty Colberta, 1695) oraz Mémoires de M. d'Artagnan (Pamiętniki pana d'Artagnan, 1700), na podstawie których Aleksander Dumas stworzył postać D'Artagnana, bohatera swoich powieści. [przypis edytorski]

Court, Joseph-Desire (1797–1865) — malarz francuski, autor portretów i scen historycznych. [przypis edytorski]

Cousin! Comme c'est ennuyant ici (fr.) — Kuzynie! Jak tu nudno! [przypis edytorski]

cousine (fr.) — kuchnia. [przypis edytorski]

cousin germain (fr.) — syn wuja bądź ciotki. [przypis edytorski]

Cousin, Victor (1792–1867) — francuski filozof i historyk filozofii, popularyzator niem. filozofii klasycznej (gł. Schellinga, ale również Hegla); w swoich poglądach łączył empiryzmu ze spirytualistyczną filozofią religii; autor hasła „sztuka dla sztuki”; minister oświecenia publicznego, dyrektor École normale supérieure, członek Institut de France, pełnił ważną rolę we fr. systemie szkolnictwa. [przypis edytorski]

Cousin, Victor (1792–1867) — francuski filozof i historyk filozofii, popularyzator niemieckiej filozofii klasycznej. [przypis edytorski]

coute que coute (fr.) — bez względu na koszty. [przypis edytorski]

coute que coute (fr.) — za wszelką cenę. [przypis edytorski]

Couture, Thomas (1815–1879) — francuski malarz, przedstawiciel akademizmu; znany szczególnie z obrazu Rzymianie okresu upadku (1847), który odniósł wielki sukces na wystawie w Salonie Paryskim. [przypis edytorski]

Covent Garden — dzielnica w Londynie, na której centralnym placu (Covent Garden Piazza) mieścił się niegdyś targ owocowo-warzywny. [przypis edytorski]

Cowan Bridge — wieś w Anglii, w hrabstwie Lancashire. [przypis edytorski]

co ważniejsza — daw. forma; znaczenie: co jest ważniejsze, że. [przypis edytorski]

cowboy star (ang.) — kowbojska gwiazda. [przypis edytorski]

co większa — dziś: co więcej. [przypis edytorski]

co więtsza (starop.) — co więcej; w dodatku. [przypis edytorski]

co wiedzieć gdzie się rozleci — nie wiadomo, gdzie się rozproszy. [przypis edytorski]

co wielka (starop. konstrukcja) — co było wielkie. [przypis edytorski]

co wlazło — dziś raczej: ile wlazło; ile wlezie (ile się da). [przypis edytorski]

co w poeciej marzyło się głowie — co się marzyło w głowie poety. [przypis edytorski]

co wypowiedziałem w artykule „Ojczyzny” — chodzi prawdodobnie o artykuł „»Salt«; thi »Christenhed« er: Christendoms Forraadnelse; »en christen Verden« er: Affaldet fra Christendommen” (duń.), ktory ukazał się 30 marca 1855 roku w n.76 gazety „Fædrelandet” duń. („Ojczyzna”). [przypis edytorski]

Co wy ta wiecie (gw.) — co wy tam wiecie. [przypis edytorski]

coypu (z hiszp.), właśc. nutria amerykańska, Myocastor coypus (biol.) — gatunek roślinożernego gryzonia z rodziny nutriowatych, żyjącego pierwotnie w płd. części Ameryki Płd. [przypis edytorski]

Coysevox, Antoine (1640–1720) — francuski rzeźbiarz barokowy. [przypis edytorski]

coż — dziś: cóż. [przypis edytorski]

coż (starop.) — tu: który. [przypis edytorski]

co żywo (daw.) — jak najszybciej. [przypis edytorski]

co żywo — jak najszybciej. [przypis edytorski]

co za człowiek jest — jakim człowiekiem jest. [przypis edytorski]

co zalecało go — dziś: co było jego zaletą. [przypis edytorski]

co za przyczyna była do bratobójczej wojny Żydów… — z powodu zgwałcenia i śmierci kobiety w mieście Gibea, doszło do krwawej wojny domowej między plemionami Izraela; opowiada o tym biblijna Księga Sędziów. [przypis edytorski]

co zrobić z tym fantem — jak wybrnąć z tej sytuacji. [przypis edytorski]

co zupełnie na Jima patrzyło (przestarz.) — co było zupełnie podobne do [zachowania] Jima. [przypis edytorski]

Co zwiążecie albo osądzicie na ziemi, to będzie zawiązano i osądzono na niebie — Mt 18, 18. [przypis edytorski]

co zwycięża nemejskiego smoka — nawiązanie do dwunastu prac Heraklesa, z których pierwszą było zabicie lwa nemejskiego. [przypis edytorski]

Crabbe, George (1754–1832) — angielski poeta romantyczny, częstow swojej twórczości odwołujący się do doświadczeń narkotycznych. [przypis edytorski]

Crainquebille — opowiadanie Anatola France'a z 1901. [przypis edytorski]

Cramm, Gottfried Freiherr von (1909–1976) — tenisista niemiecki, uważany za najlepszego na świecie zawodnika. W 1938 roku oskarżony o homoseksualizm, w przepisach hitlerowskich traktowany jak przestępstwo i skazany w maju 1938 na 10 miesięcy więzienia. [przypis edytorski]

Cranach, Lucas (1472–1553) — niemiecki malarz i grafik, jeden głównych przedstawicieli niemieckiego renesansu. [przypis edytorski]

Crashaw, Richard (1612–1649) — angielski poeta metafizyczny. [przypis edytorski]

crazy (ang.) — zwariowany, zbzikowany. [przypis edytorski]

Crébillion, Prosper Jolyot de (1674–1762) — poeta i dramaturg, członek Akademii Francuskiej, znany ze swoich tragedii o akcji osadzonej w starożytnym Rzymie. [przypis edytorski]

Crébillon, Prosper Jolyot de (1674–1762) — dramaturg francuski, autor przesyconych grozą tragedii, osadzonych zazwyczaj w realiach starożytnego Rzymu. [przypis edytorski]

Crébillon, Prosper Jolyot de (1674–1762) — francuski dramaturg, autor przesyconych grozą tragedii klasycystycznych; jego dramat Atrée et Thyeste (1707) opowiada o nienawiści i krwawej zemście między dwoma braćmi, zapoczątkowanej uprowadzeniem żony Atreusza przez Thyestesa. [przypis edytorski]

Crébillon, Prosper Jolyot de (1674–1762) — francuski dramaturg, autor przesyconych grozą tragedii klasycystycznych, m.in. dramatu Kserkses, którego tytułowym bohaterem jest król Persji. [przypis edytorski]

Crébillon, Prosper Jolyot de (1707–1777) — francuski pisarz, libertyn, autor skandalicznych powieści, które obrazowały kulisy życia salonowego, oraz opowiadań o tematyce erotycznej (Noc i chwila, Igraszki kącika przy kominku); zwany Crébillonem młodszym (juniorem) dla odróżnienia od jego ojca, autora przesyconych grozą tragedii, noszącego te same imiona. [przypis edytorski]

Crébillon, Prosper Jolyot de (1707–1777) — francuski pisarz, libertyn, autor skandalicznych powieści, które obrazowały kulisy życia salonowego, oraz opowiadań o tematyce erotycznej (Noc i chwila, Igraszki kącika przy kominku). [przypis edytorski]

crêmerie (fr.) — mleczarnia (tu w znaczeniu: mały zakład gastronomiczny). [przypis edytorski]

crêpe de Chine (fr.) — krepa chińska, krepdeszyn, rodzaj miękkiej i lekkiej tkaniny jedwabnej o gładkim, płóciennym splocie. [przypis edytorski]

creatio ex nihilo (łac.) — tworzenie z niczego. [przypis edytorski]

creatio mundi ex nihilo (łac.) — stworzenie świata z niczego. [przypis edytorski]

creator spiritus (łac.) — duch twórca. [przypis edytorski]