Przypisy

Menander (342–291 p.n.e.) — komediopisarz grecki, główny przedstawiciel komedii nowej i komedii charakterów. [przypis edytorski]

Menander z Samary ( I/II w. n.e.) — Menander z Kapparetaii w Samarii, uczeń Szymona zw. Magiem, działający w Antiochii w Syrii; miał twierdzić, że może powodować siłami aniołów-stwórców świata; miał nazywać siebie zbawcą zesłanym przez prymarne siły rządzące wszechświatem i obiecywać, że każdy, kto przyjmie jego imię na chrzcie, uzyska nieśmiertelność; jego uczniami mieli być Saturnin i Bazylides (głównym źródłem informacji pozostają jednak zwalczający gnozę autorzy chrześcijańscy). [przypis edytorski]

Menas a. Menodorus (I w. p.n.e.) — jeden z dowódców floty Sekstusa Pompejusza, wyzwoleniec jego ojca; w 40 p.n.e. zdobył Sardynię dla Sekstusa, wypędzając gubernatora ustanowionego przez Oktawiana; w 38 p.n.e. poddał wyspę Oktawianowi, otrzymując w nagrodę rangę ekwity; w 36 p.n.e. powrócił do Sekstusa Pompejusza, ale niezadowolony z jego podejrzliwości, ponownie zmienił stronę. [przypis edytorski]

menaża (daw.) — stołówka wojskowa. [przypis edytorski]

menażeria — dawniej miejsce, w którym gromadzono zwierzęta (najczęściej egzotyczne) w celu pokazywania ich publiczności. [przypis edytorski]

menażeria — dzikie zwierzęta w klatkach pokazywane publiczności. [przypis edytorski]

menażeria — dzikie zwierzęta zgromadzone najczęściej w celu pokazywania ich publiczności. [przypis edytorski]

menażeria — miejsce, w którym są trzymane zwierzęta na pokaz. [przypis edytorski]

menażka — blaszane naczynie, używane do posiłków w wojsku i na obozach turystycznych. [przypis edytorski]

menażować (neol., z fr. ménager) — oszczędzać, szanować. [przypis edytorski]

menaż (przestarz., z fr.) — stołówka; kasyno wojskowe. [przypis edytorski]

Men chapt (jid.) — Łapią [ludzi]? [przypis edytorski]

Mendès, Catulle (1841–1909) — fr. pisarz, poeta (znany z wyrafinowanej wersyfikacji) oraz krytyk. [przypis edytorski]

mendel — 15 sztuk. [przypis edytorski]

Mendel a. Mendola — góra we włoskich Alpach, w regionie Trydent-Górna Adyga, w prowincji Trydent. [przypis edytorski]

mendel (daw.) — 15 sztuk; ćwierć kopy. [przypis edytorski]

mendel (daw.) — 15 sztuk. [przypis edytorski]

mendel (daw.) — piętnaście sztuk. [przypis edytorski]

Mendel, Gregor (1822–1884) — austriacki zakonnik, prekursor genetyki, w 1866 r. opisał prawa dziedziczenia, ujawniające się podczas hodowli grochu, przy krzyżowaniu osobników o różnych kolorach kwiatów lub nasion. [przypis edytorski]

mendelkowy pas — pas perski z cienkiej przędzy jedwabnej. [przypis edytorski]

Mendelson, Stanisław (1857–1913) — polski polityk i publicysta, działacz ruchu robotniczego. [przypis edytorski]

Mendelson, Stanisław (1858–1913) — początkowo działacz socjalistyczny; w 1880 r. jeden z oskarżonych w procesie socjalistów w Krakowie (obok Ludwika Waryńskiego i 34 in. działaczy), więziony przez władze pruskie w l. 1882–1884, współzałożyciel II Proletariatu (1888) oraz PPS (1892), w 1893 wystąpił z PPS na tle konfliktu z SDKPiL, zw. z ruchem ludowym w Galicji. Pierwszą jego żoną była działaczka socjalistyczna Maria Jankowska-Mendelson (1850–1909), drugą, od 1912 r. Maria Sokołow, córka Nahuma Sokołowa, jednego z liderów ruchu syjonistycznego; pod koniec życia współpracował z żydowskim czasopismem „Przegląd codzienny”, podejmując publicystyczną walkę z endecją. [przypis edytorski]

Mendelssohn-Bartholdy, Felix (1809–1847) — niemiecki kompozytor, pianista i dyrygent okresu romantyzmu. [przypis edytorski]

Mendelssohn, Mojżesz (1729–1786) — filozof i pisarz, prekursor oświecenia żydowskiego w Europie. [przypis edytorski]

Mendelssohn, Moses (1729–1786) — filozof żydowski i niemiecki, pisarz, tłumacz oraz krytyk literacki. [przypis edytorski]

Mendelssohnowie — rodzina pochodzenia żydowskiego, do której należało wielu bankierów, a także artystów i muzyków, wywodząca się od Mosesa (Mojżesza) Mendelssohna (1729–1786), filozofa i pisarza, prekursora oświecenia żydowskiego w Europie. [przypis edytorski]

mendel — tu: 15 snopów zboża ustawionych razem na polu (niekiedy 12 lub 10 snopów). [przypis edytorski]

mendel (z niem. mandel) — zwyczajowa miara liczbowa: 15 sztuk, czyli ¼ kopy. [przypis edytorski]

Mendicanti, właśc. San Lazzaro dei Mendicanti — barokowy kościół w Wenecji. [przypis edytorski]

Mendog a. Mindowe (lit. Mindaugas, ok. 1203–1263) — zjednoczyciel, książę, a następnie król Litwy. [przypis edytorski]

Mendog (ok. 1203–1263) — wielki książę litewski, według niektórych historyków koronował się na króla Litwy. [przypis edytorski]

Mendoza, Pedro Hurtado de (1578–1641) — hiszpański jezuita, teolog i filozof, wykładał m.in. na renomowanym uniwersytecie w Salamance. [przypis edytorski]

mendyk (daw.) — żebrak. [przypis edytorski]

Mendżyl — dziś popr.: Mandżil, miasto w płn. Iranie, u podnóża gór Elburs, nad rzeką Safid Rud, tuż przy zaporze wodnej, zbudowanej w 1962. [przypis edytorski]

Menelaj dostał go pod pasem — zranił go pod linią pasa. [przypis edytorski]

Menelaos — brat Agamemnona, syn Atreusa. Jego żonę Helenę porwał Parys, co stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaos — król Sparty; porwanie przez Parysa jego żony, Heleny, stanowiło przyczynę wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaos (mit. gr.) — król Sparty, brat Agamemnona; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaos (mit. gr.) — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaos — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaos — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

Menelaus (łac.) a. Menelaos (gr.) — król Sparty; jego żona Helena została uprowadzona przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

menelaus, właśc. Morpho menelaus — gatunek motyla z rodziny rusałkowatych. [przypis edytorski]

Menelik II właśc. Sahle Marjam (1844–1913) — cesarz Abisynii (od 1889); gdy Włosi usiłowali Abisynii narzucić swój protektorat, Menelik przeciwstawił się temu zbrojnie w pierwszej wojnie włosko-abisyńskiej (1894–1896), zakończonej bitwą pod Aduą, w której włoski korpus inwazyjny został rozgromiony przez wojska etiopskie, przez co Włochy utraciły niemal całą siłę zbrojną w tej części Afryki. [przypis edytorski]

Menel — Menelaos (imie skrócone dla rytmu). [przypis edytorski]

mener (z fr. meneur) — przywódca. [przypis edytorski]

mener (z fr.) — przywódca ugrupowania lub stronnictwa, lider; dosł.: wiodący. [przypis edytorski]

Menes — legendarny władca, który zjednoczył Dolny i Górny Egipt. [przypis edytorski]

Menesteus — dowódca Ateńczyków, syn Peteosa. [przypis edytorski]

menestrel (z fr. ménestrel) — minstrel; wędrowny a. nadworny śpiewak, wykonawca i twórca poezji nawiązującej do motywów tradycyjnych legend i ballad ludowych; zajęcie popularne w XIII i XIV w. w Europie. [przypis edytorski]

Menes — utożsamiany z Narmerem, ok. 3100 p.n.e., pierwszy władca I dynastii, uważany za twórcę państwa, zjednoczyciela dwu krajów: Górnego i Dolnego Egiptu. Według tradycji założył miasto Memfis, leżące pomiędzy obiema krainami. [przypis edytorski]

Menes — władca, który wg Manetona, zhellenizowanego kapłana egipskiego z III w. p.n.e., zjednoczył Dolny i Górny Egipt i w ten sposób stał się pierwszym faraonem; współcześnie zwykle utożsamiany z Narmerem (ok. 3100 p.n.e.), historycznym zjednoczycielem Egiptu i założycielem pierwszej dynastii. [przypis edytorski]

Menes (z litew. Mėnulis) — księżyc. [przypis edytorski]

Menger, Carl (1840–1921) — austriacki ekonomista, twórca austriackiej szkoły ekonomii; stworzył (równocześnie z L. Walrasem i W. S. Jevonsem) teorię wartości granicznej, w której wartość dobra nie jest obiektywna, zależna od jego wewnętrznych właściwości i stała dla każdej jednostki tego dobra, ale zależy od poziomu satysfakcji, jaką dany człowiek odnosi ze zużytkowania ostatniej jednostki. [przypis edytorski]

Mengs, Anton Raphael (1728–1779) — niemiecki malarz i teoretyk sztuki, nadworny malarz Augusta III, przedstawiciel późnego baroku, następnie klasycyzmu; wielokrotnie wspominany w pamiętnikach Casanovy. [przypis edytorski]

menhir — prehistoryczny pionowo ustawiony blok kamienny, prawdop. o znaczeniu kultowym. [przypis edytorski]

menhir (z bretońskiego: wysoki kamień) — obelisk pełniący prawdopodobnie funkcje kultowe; ustawiony pionowo, najczęściej zaostrzony ku górze, nieociosany lub ociosany tylko częściowo głaz, rozpoznawalny znak kultury celtyckiej, spotykany w Europie na terenach dzisiejszej Anglii, Irlandii, Bretanii, Skandynawii, Francji, na Płw. Iberyjskim i na Korsyce, znany także w Afryce, Azji i Ameryce; menhiry o wysokości od 4 do 20 m, osiągające do 50 ton wagi, występują pojedynczo, ustawione w szereg (tzw. alignment) lub w formie kręgów kamiennych (kromlechów); pochodzą głównie z neolitu (od IV tysiąclecia p.n.e.) i wczesnej epoki brązu. [przypis edytorski]

Meniceusz — właśc. Menoikeus, uczeń Epikura. [przypis edytorski]

Menier — marka czekolady, popularnej we Francji w XIX w. [przypis edytorski]

meningitis (z gr.) — zapalenie opon mózgowych. [przypis edytorski]

Menjou, Adolphe Jean (1890–1963) — amer. aktor filmu niemego i dźwiękowego, współpracował z gwiazdami kina: Polą Negri, Marleną Dietrich, Charliem Chaplinem; w 1931 r. był nominowany do Oskara za rolę w filmie Strona tytułowa (The Front Page); nosił charakterystyczny zarost: wąsy wystrzyżone w kształt trójkąta od nosa ku kącikom ust. [przypis edytorski]

Menoitios — ojciec Patroklesa. [przypis edytorski]

Menojtija syn — Patroklos. [przypis edytorski]

Menojtijos — ojciec Patroklesa. [przypis edytorski]

Menojtijosowicz — rusycyzm oznaczający: syn Menojtiosa; ob. używa się formy zapożyczonej z greki: Menojtijada. [przypis edytorski]

menora (hebr.) — siedmioramienny ozdobny kandelabr i symbol Izraela. Menora jest jednym z najstarszych symboli religii żydowskiej. Początkowo używana przez Żydów w Przybytku Mojżeszowym przed Arką Przymierza i w Świątyni Jerozolimskiej. Symbolizuje ona krzew gorejący, który Mojżesz zobaczył na górze Synaj. Pierwsza (i przez długi czas jedyna) menora została wykonana dokładnie według instrukcji Mojżesza zapisanych w Księdze Wyjścia (Wj 25,31–40). [przypis edytorski]

menora — święty, złoty, siedmioramienny świecznik, ustawiony w Przybytku Mojżeszowym, a później w świątyni jerozolimskiej; symbol judaizmu. [przypis edytorski]

menora — siedmioramienny świecznik używany w Świątyni Jerozolimskiej (także: świecznik chanukowy); symbol judaizmu; jeden z elementów występujących w herbie państwa Izrael. [przypis edytorski]

Mensa Bonsu (ok. 1840–1896) — dziesiąty władca Królestwa Aszante, panujący od 1874, w 1883 obalony i wygnany przez swoją siostrę. [przypis edytorski]

mensa — główna część ołtarza w formie płyty lub skrzyni na nóżkach. [przypis edytorski]

mensa (łac.: stół) — blat ołtarza. [przypis edytorski]

mensa (łac.) — stół. [przypis edytorski]

mensa (łac.) — stół; tu: stół stanowiący główną część ołtarza. [przypis edytorski]

mensa — stół stanowiący główną część ołtarza. [przypis edytorski]

mensa (z łac.) — stół ofiarny, ołtarz. [przypis edytorski]

mensa (z łac.) — tu: stół. [przypis edytorski]

Menschen! helft mir, Menschen! (niem.) — Ludzie! Pomóżcie mi, ludzie! [przypis edytorski]

Menschen wägen auf deinem mörderischen Dolch keine Luftblase auf — Menschen bedeuten dir nichts. [przypis edytorski]

Menschheit — Menschlichkeit. [przypis edytorski]

Menschliches, Allzumenschliches (niem.) — Ludzkie, arcyludzkie; szkice estetyczno-literackie Nietzschego, wydane w l. 1878–1880. [przypis edytorski]

Menschliches, Allzumenschliches (niem.) — Ludzkie, arcyludzkie; szkice estetyczno-literackie Nietzschego, wydane w l. 1878–80. [przypis edytorski]

menses (łac.) — menstruacja. [przypis edytorski]

mens, mentis (łac.) — rozum. [przypis edytorski]

mens, mentis (łac.) — rozum; tu B. lp mentem. [przypis edytorski]

mens sana in corpore sano (łac. przysł.) — w zdrowym ciele zdrowy duch. [przypis edytorski]

mens sana in corpore sano (łac.) — w zdrowym ciele zdrowy duch. [przypis edytorski]

mens sana in corpore sano (łac.) — w zdrowym ciele zdrowy duch. [przypis edytorski]

mensura — tu: blizna po pojedynku. [przypis edytorski]

mensura — zasady i rytuały związane z pojedynkami, praktykowanymi m.in. w korporacjach akademickich. [przypis edytorski]

mental„hinterland” (ang.) — głębia mentalna, duchowa. [przypis edytorski]

mente captus (łac.) — chory na umyśle. [przypis edytorski]

mente captus (łac.) — szaleniec, dziwak. [przypis edytorski]

mente captus (łac.) — szalony. [przypis edytorski]

mente captus (łac.) — upośledzony na umyśle. [przypis edytorski]

mente captus — (lat.) verrückt. [przypis edytorski]

mentes (łac.) — umysły. [przypis edytorski]

mention honorable (fr.) — wyróżnienie. [przypis edytorski]

mention honorable (fr.) — zaszczytna wzmianka [przypis edytorski]

mentiris impudentissime (łac.) — kłamiecie najbezczelniej. [przypis edytorski]

mentlik (z niem.) — tu: płaszczyk. [przypis edytorski]