Przypisy

Echo (mit. gr.) — nimfa, ukarana przez Zeusa utratą głosu, mogła tylko powtarzać cudze słowa. [przypis edytorski]

Echo — w mitologii gr. nimfa, która ukrywała przed Herą romanse Zeusa; za karę Hera ukarała ją w ten sposób, że odebrała jej możliwość mówienia własnymi słowami, przez co Echo musiała zacząć powtarzać cudze. [przypis edytorski]

echt (niem.) — prawdziwie. [przypis edytorski]

echt (niem.) — prawdziwy; prawdziwie. [przypis edytorski]

Ech, to jest manicheizm!, to arianizm!… — manicheizm: powstała w III w. w Persji uniwersalistyczna religia dualistyczna, silnie zwalczana przez chrześcijan i kapłanów zoroastryjskich; później epitetu „manicheizm” używano w chrześcijaństwie pod adresem różnych poglądów dualistycznych; arianizm: odłam wczesnego chrześcijaństwa uznający, że Chrystus nie jest równy Bogu Ojcu, potępiony w 325 na soborze nicejskim; pelagianizm: nurt wczesnego chrześcijaństwa uznający, że skutki grzechu pierwszej pary ludzkiej nie rozciągają się na resztę ludzkości, a łaska Boga nie jest konieczna dla zbawienia, potępiony w 431 na soborze efeskim; idealizm: pogląd uznający istnienie realnego świata niematerialnych idei, bytów duchowych oraz nierealność bądź wtórność świata materialnego wobec nich; spinozyzm: racjonalistyczna filozofia Spinozy, wg której istnieje jedna, wieczna i wszechogarniająca substancja, nazywana naturą lub Bogiem, zaś wolna wola jest złudzeniem; naturalizm: pogląd tłumaczący całość zjawisk rzeczywistości przyczynami naturalnymi; panteizm: pogląd utożsamiający Boga ze światem, z przyrodą; racjonalizm: pogląd uznający rozum za jedyne źródło poznania, odrzucający intuicję, objawienie itp.; spirytualizm: pogląd przyjmujący, że realnie istnieją wyłącznie byty duchowe (dusze); mistycyzm: występujący w różnych religiach nurt uznający możliwość bezpośredniego łączenia się duszy człowieka z Bogiem, Absolutem lub transcendentną rzeczywistością. [przypis edytorski]

echy — dziś popr. forma N.lm: echami. [przypis edytorski]

Eckermann, Johann Peter (1792–1854) — niemiecki pisarz i poeta, najbardziej znany z książki Rozmowy z Goethem (1836). [przypis edytorski]

Eckermann, Johann Peter (1792–1854) — poeta niemiecki, znany jako autor Rozmów z Goethem. [przypis edytorski]

Eckersberg — dziś: Okartowo. [przypis edytorski]

Eckersberg — dziś: Okartowo, wieś nad jeziorem Śniardwy w województwie warmińsko-mazurskim, powiat piski, gmina Orzysz. [przypis edytorski]

Eckhard von Hochheim, lepiej znany jako Mistrz Eckhart — (ok. 1260–ok. 1328) — teolog , filozof i mistyk, przedstawiciel mistyki nadreńskiej; oskarżony o herezję z powodu głoszenia tzw. religii serca, w której kontakt człowieka z Bogiem odbywa się przez kontemplację własnej duszy, będącej częścią Boga (przez co religia staje się zbędna); ówczesny papież Jan XXII wydał bullę potępiająca tezy z jego tekstów jako heretyckie. [przypis edytorski]

Eclipse (koń) (1764–1789) — słynny angielski koń wyścigowy, który wygrywał wszystkie gonitwy; szacuje się, że obecnie ponad 80% koni wyścigowych jest jego potomkami. [przypis edytorski]

ecrasez l'infâme (fr.) — zmiażdżcie hańbę. [przypis edytorski]

ecrasons l'infâme (fr.) — zniszczmy tę hańbę. [przypis edytorski]

Eczmiadzyn — ob. Wagharszapat, miasto w Armenii, nad granicą z Turcją, 18 km na zach. od Erywania; znajduje się w nim najstarsza i najważniejsza świątynia ormiańska, będąca jednocześnie najstarszą katedrą na świecie, zbudowana w 301–303 n.e., zaraz po tym, jak król Tiridates III jako pierwszy władca w historii przyjął chrześcijaństwo. [przypis edytorski]

Edda — cykl staroskandynawskich pieśni o początku świata, pochodzeniu, tradycjach i podbojach ludów Skandynawii; składa się z Eddy starszej pochodzącej z IX wieku i Eddy młodszej z XIII wieku. Spisanie tych tekstów miało być dziełem Islandczyka Snorriego Sturlusona. [przypis edytorski]

Edda — cykl staroskandynawskich pieśni o początku świata, pochodzeniu, tradycjach i podbojach ludów Skandynawii; składa się z Eddy starszej pochodzącej z IX wieku i Eddy młodszej z XIII wieku. Spisanie tych tekstów ma być dziełem Islandczyka Snorriego Sturlusona. [przypis edytorski]

Edda — najstarszy zabytek literatury skandynawskiej. [przypis edytorski]

Eddie Polo (1875–1961) — austriacko-amerykański aktor epoki niemego kina. [przypis edytorski]

Eddington, Arthur Stanley (1882–1944) — brytyjski astronom i fizyk, ceniony także jako autor książek popularnonaukowych. [przypis edytorski]

Eddington, Bohr, Planck i Einstein — wybitni fizycy 1. poł. XX w., zaangażowani w rozwój teorii względności i mechaniki kwantowej. [przypis edytorski]

Edel sei der Mensch, hilfreich und gut (niem.) — człowiek szlachetny, czyli uczynny i dobry. [przypis edytorski]

Eden — biblijny raj, miejsce stworzone przez Boga dla pierwszych ludzi. [przypis edytorski]

Eden — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości. [przypis edytorski]

Eden — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości; tu jako synonim pośmiertnego raju w niebie. [przypis edytorski]

Eden (bibl.) — rajski ogród. [przypis edytorski]

Eden (hebr.) — biblijny rajski ogród, miejsce pierwotnej szczęśliwości. [przypis edytorski]

Edfu — miasto w południowym Egipcie na zachodnim brzegu Nilu, ok. 90 km na południe od Teb, 100 km na północ od Asuanu. Ośrodek kultu Horusa, stolica 2. nomu Górnego Egiptu. [przypis edytorski]

Edgeworth, Maria (1767–1849) — autorka poczytnej powieści Zamek Rackrent. [przypis edytorski]

Edgeworth, Maria (1767–1849) — pisarka pochodzenia angielsko-irlandzkiego, autorka utworów dla dorosłych i dzieci. [przypis edytorski]

Edison, Thomas Alva (1847–1931) — amerykański wynalazca i przedsiębiorca, twórca m.in. żarówki elektrycznej i pierwszej elektrowni wytwarzającej prąd na użytek publiczny. [przypis edytorski]

Edison, Thomas Alva (1847–1931) — amerykański wynalazca i przedsiębiorca, twórca m.in. żarówki elektrycznej i pierwszej elektrowni wytwarzającej prąd na użytek publiczny. [przypis edytorski]

Edison, Thomas Alva (1847–1931) — amerykański wynalazca, opatentował m. in. żarówkę elektryczną (1879). [przypis edytorski]

editio castrata (łac.) — wydanie ocenzurowane przez pozbawienie pewnych fragmentów (dosł.: wykastrowane). [przypis edytorski]

edition de luxe (fr.) — wydanie luksusowe. [przypis edytorski]

editio princeps (łac.) — dotyczy książek: pierwsze wydanie, w szczególności cennego tekstu; tu przenośnie: cenny, wiekowy trunek. [przypis edytorski]

editio princeps (łac.) — pierwsze wydanie (pierwodruk); editio princeps Arlenii: Flavii Josephi Antiquitates Judaicae et de Bello Judaico Libri, Graece, ex recensione Arnoldi Arlenii, Basilea, Froben, 1544. [przypis edytorski]

edlen — Zähne. [przypis edytorski]

Edmund Spenser (1552–1599) — angielski poeta i humanista. [przypis edytorski]

Edmund Wasilewski (1814–1846) — poeta związany z Krakowem, jego patriotyczne wiersze z muzyką Stanisława Moniuszki były bardzo popularne. [przypis edytorski]

Edmund Wasilewski — w wydaniu źródłowym nie podano nazwiska autora. [przypis edytorski]

Edo — dawna nazwa faktycznej stolicy Japonii w okresie władzy szogunów, zanim w roku 1868 rezydujący w Kioto cesarz przeniósł do niej swoją siedzibę i zmienił nazwę Edo na Tokio. [przypis edytorski]

Edomici — lud zachodniosemicki wywodzący się z ziemi Edom, później Idumea (stąd: Idumejczycy), położonej na południe od Morza Martwego. Byli blisko spokrewnieni z Izraelitami. Wg Księgi Rodzaju Edomici wywodzą się od Ezawa, zwanego też Edomem. Od czasów panowania Heroda Wielkiego, który pochodził z Idumei mianem Edomity zaczęto nazywać każdego Rzymianina; było to określenie pejoratywne. [przypis edytorski]

Edomit właśc. Edomita — staroż. lud semicki, zamieszkujący krainę położoną na płd. od Morza Martwego (Edom a. Idumeę), ich praojcem miał być biblijny Ezaw, brat Jakuba, wnuk Abrahama; ich nazwa pochodzi od hebr. słowa edom: czerwony. [przypis edytorski]

Edom — kraj ciągnący się na południe od Judei i Morza Martwego aż do Morza Czerwonego. [przypis edytorski]

Edom — tu w znaczeniu Rzym, Cesarstwo Rzymskie. W tradycji judaistycznej panowanie Rzymian skojarzono z Herodem Wielkim Idumejczykiem, czyli Edomitą, który był pierwszym nieżydowskim władcą Judei. Stąd utożsamiono termin Edom z terminem Rzym. [przypis edytorski]

Edończycy — zamieszkały w Tracji lud grecki, uznawany za skłonny do pijaństwa. [przypis edytorski]

Edonowie — Trakowie. [przypis edytorski]

edredoński puch — dziś popr.: edredonowy puch, niezwykle delikatne, dobrze izolujące pierze dzikiej kaczki zamieszkującej obszary arktyczne, zwanej edredonem, kaczką edredonową. [przypis edytorski]

edredony — tu: puchowa pościel, wykonana z piór jednego z kilku gatunków kaczek edredonów (łac. Somateriini), ptaków żyjących na morskich wybrzeżach w bardzo zimnym klimacie. Samice tych kaczek wyrywają sobie puch (drobne piórka), aby zbudować gniazdo; ten puch był od wieków zbierany przez ludzi i ceniony jako wyjątkowo miękki i ciepły. Robiono z niego pościel, a nawet ubrania. [przypis edytorski]

Edrisi, dziś: Al-Idrisi, właśc. Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi (1100–1166) — arabski kartograf, geograf i podróżnik działający na dworze króla Sycylii Rogera II; autor geograficznego opisu świata oraz jego przedstawienia na mapie pt. Księga przyjemnych podróży przez nieznane lądy, w Europie znanego jako Tabula Rogeriana (łac. dosł.: Mapa Rogera) lub Księga Rogera. [przypis edytorski]

Edwarda VI Tudor (1537–1553) — jedyny syn króla Henryka VIII Tudora i jego trzeciej żony Joanny Seymour; od 1547 król Anglii. [przypis edytorski]

Edward Broel-Plater (1871–1958) — z rodu hr. Platerów, z którego wywodziła się m.in. Emilia Plater; otrzymał majątek wraz z przyległymi terenami wsi Osuchów (województwo mazowieckie, powiat żyrardowski, gmina Mszczonów) jako posag swej żony Joanny z Tyszkiewiczów (1877–1928); po jej śmierci Osuchów stał się formalnie własnością ich najstarszej córki, Izabeli Platerówny, aż do konfiskaty w zw. z reformą rolną w 1944 r. Z urody Edward Plater reprezentował typ postawnego, dość szczupłego mężczyzny z pokaźnym siwym wąsem. [przypis edytorski]

Edward Gibbon (1737–1794) — brytyjski historyk, autor książki The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (Dzieje i upadek Imperium Rzymskiego). [przypis edytorski]

Edward I Długonogi (1239–1307) — król Anglii od 1272. [przypis edytorski]

Edward IV (1442–1483) — król Anglii w latach 1461–1483, z krótką przerwą w latach 1470–1471. [przypis edytorski]

Edward Leszczyński (1880–1921) — poeta, tłumacz, teoretyk literatury, członek Zielonego Balonika; szwagier Tadeusza Boya-Żeleńskiego. [przypis edytorski]

Edward Matecki ps. „Edek” (1922–2015) — żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej, podchorąży AK, walczył w składzie Grupy „Północ”, robinson warszawski. [przypis edytorski]

Edward Tudor (1537–1553) — jedyny syn króla Henryka VIII Tudora i jego trzeciej żony Joanny Seymour; od 1547 król Anglii, Edward VI. [przypis edytorski]

Edward VII (1841–1910) — król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii i dominiów brytyjskich oraz cesarz Indii, syn królowej Wiktorii. [przypis edytorski]

Edward VII (1841–1910) — od 1901 król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii i dominiów brytyjskich oraz cesarz Indii; syn królowej Wiktorii, od 1841 książę Walii; jego żoną była Aleksandra Duńska (1844–1925). [przypis edytorski]

Edward VII (1841–1910) — syn królowej Wiktorii i księcia Alberta, od 1901 król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii i dominiów brytyjskich oraz cesarz Indii. [przypis edytorski]

Edward VIII (1894–1972) — od 20 stycznia 1936 król Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej oraz dominiów, cesarz Indii; abdykował 11 grudnia 1936, kiedy jego decyzja o poślubieniu rozwiedzionej Amerykanki Wallis Simpson wywołała stanowczy sprzeciw Kościoła, brytyjskiego gabinetu oraz rządów dominiów. [przypis edytorski]

Edward Wyznawca (ok. 1002–1066) — król Anglii (od 1042), pierwszy z władców Anglii pochowanych w Opactwie Westminsterskim. [przypis edytorski]

Edwin, właśc. Edwin Weiss — członek żydowskiego ruchu oporu, należał do pierwszej piątki, która wyruszyła do lasu; zginął w czasie wojny. [przypis edytorski]

edycja — wydanie. [przypis edytorski]

Edygej (1352–1419) — dowódca tatarski, podwładny Timura, potem chan Złotej Ordy. [przypis edytorski]

edykta — dziś popr. B. lm.: edykty; edykt: w państwie rzymskim rozporządzenie prawne ogłoszone przez najwyższe władze, tu: edykty cesarskie przeciwko religiom pogańskim. [przypis edytorski]

edykt nantejski — akt prawny wydany w 1598 r. w Nantes przez Henryka IV, kończący trzydziestoletni okres wojen religijnych we Francji między protestantami (hugenotami) i katolikami; edykt ustanawiał wolność wyznania i równouprawnienie obu wyznań (swoboda kultu protestantów nie obowiązywała jedynie w Paryżu), przywracał protestantom prawa polityczne (sprawowanie urzędów) i ekonomiczne; zniesienie edyktu nantejskiego przez Ludwika XIV w 1685 r. (edykt z Fontainebleau), zaowocowało szeregiem represji oraz masową emigracją protestantów z Francji (głównie do Szwajcarii, Prus, Holandii i Anglii). [przypis edytorski]

edykt nantejski — akt prawny wydany w 1598 w Nantes przez Henryka IV, kończący trzydziestoletni okres wojen religijnych we Francji między protestantami (hugenotami) i katolikami; edykt ustanawiał wolność wyznania i równouprawnienie obu wyznań, przywracał protestantom prawa polityczne (sprawowanie urzędów) i ekonomiczne; zniesienie edyktu nantejskiego przez Ludwika XIV w 1685 zaowocowało szeregiem represji oraz masową emigracją protestantów z Francji. [przypis edytorski]

edykt „przeciwko matematykom, wróżbitom i innym oszustom…” — Kodeks Justyniana IX, 18 (z inną kolejnością: maleficis et mathematicis et ceteris similibus); matematykami nazywano wówczas astrologów, gdyż do przewidywania przyszłości ze zmian układu planet i gwiazd potrzebne było dokonywanie skomplikowanych obliczeń, wykraczających poza inne praktyczne zastosowania. [przypis edytorski]

edykt z r. 1673 — być może chodzi o edykt z 19 marca 1673 r., wprowadzający obowiązek korzystania z drukowanych i opieczętowanych formularzy w przypadku aktów cywilnych i sądowych, specjalnych pokwitowań, prowizji, nominacji etc. [przypis edytorski]

edyl — w staroż. Rzymie urzędnik nadzorujący porządek i bezpieczeństwo w mieście, odpowiadający też za aprowizację, handel i organizację igrzysk. [przypis edytorski]

edyl (z łac.) — urzędnik nadzorujący porządek i bezpieczeństwo miasta. [przypis edytorski]

Edynburg (ang. Edinburgh, gael. Dùn Éideann) — stolica Szkocji (od 1437 r.), obecnie miasto w Wielkiej Brytanii (od zjednoczenia Szkocji z Anglią w 1707 r.). [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, jako niemowlę pozostawiony przez rodziców na śmierć za sprawą przepowiedni; przeżył jednak i wyrokiem przeznaczenia zabił ojca oraz, nieświadom co czyni, poślubił własną matkę. Gdy dowiedział się prawdy, oślepił się i udał się na wygnanie. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, jako niemowlę pozostawiony przez rodziców na śmierć za sprawą przepowiedni; przeżył jednak i wyrokiem przeznaczenia zabił ojca i nieświadom co czyni, poślubił własną matkę. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, jako niemowlę pozostawiony przez rodziców na śmierć za sprawą przepowiedni; przeżył jednak i wyrokiem przeznaczenia zabił ojca i nieświadom, co czyni, poślubił własną matkę. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, z powodu przepowiedni jako niemowlę porzucony przez rodziców (Lajosa i Jokastę) na śmierć na górze Kitairon; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Kiedy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Następnie rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, a w nagrodę został obwołany królem i poślubił wdowę po swoim poprzedniku, Jokastę, swoją prawdziwą matkę; miał z nią czworo dzieci: Polinika, Eteoklesa, Ismenę i Antygonę. Kiedy Edyp dowiedział się, że nieświadomie wypełnił przepowiednię, oślepił się i udał na wygnanie. Wówczas władzę w Tebach objął brat Jokasty, Kreon. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, z powodu przepowiedni jako niemowlę porzucony przez rodziców na śmierć; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Dowiedziawszy się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Kiedy rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, w nagrodę został obwołany królem i poślubił wdowę po swoim poprzedniku (swoją prawdziwą matkę). Ostatecznie odkrywszy prawdę, że nieświadomie wypełnił przepowiednię, oślepił się i udał się na wygnanie. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, z powodu przepowiedni jako niemowlę porzucony przez rodziców na śmierć; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Kiedy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, w nagrodę został obwołany królem i poślubił wdowę po swoim poprzedniku, swoją prawdziwą matkę. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, z powodu przepowiedni jako niemowlę porzucony przez rodziców na śmierć; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Kiedy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Kiedy rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, w nagrodę został obwołany królem i poślubił wdowę po swoim poprzedniku, swoją prawdziwą matkę. Kiedy dowiedział się, że nieświadomie wypełnił przepowiednię, oślepił się i udał się na wygnanie. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — król Teb, z powodu przepowiedni jako niemowlę porzucony przez rodziców na śmierć; uratowany przez pasterza, wychowywał się jako syn króla Koryntu. Kiedy dowiedział się od wyroczni, że zabije ojca i poślubi matkę, porzucił Korynt. Podczas wędrówki zabił w kłótni nieznajomego starca, który w rzeczywistości był jego ojcem. Kiedy rozwiązał zagadkę Sfinksa i uratował Teby przed potworem, w nagrodę został obwołany królem i poślubił wdowę po swoim poprzedniku (swoją prawdziwą matkę). Kiedy dowiedział się, że nieświadomie wypełnił przepowiednię, oślepił się i udał się na wygnanie. [przypis edytorski]

Edyp (mit. gr.) — rozwiązał zagadkę Sfinksa, skrzydlatego potwora o głowie kobiety i tułowiu lwa, który czatował na podróżnych zmierzających do Teb i zadawał im trudne pytanie-zagadkę, a gdy nie umieli odgadnąć odpowiedzi, pożerał ich. Edyp udzielił poprawnej odpowiedzi, a wtedy Sfinks rzucił się w przepaść. [przypis edytorski]

Eeden, Frederik van (1860–1932) — holenderski pisarz, z zawodu lekarz psychiatra. [przypis edytorski]

efdur, właśc. F-dur — oznaczenie tonacji muzycznej w skali durowej z jednym bemolem. Aby zagrać na klawiaturze pianina gamę F-dur, należy zacząć od dźwięku f (fa) i przejść do następnego f po białych klawiszach, jedynie zamiast białego klawisza h (si) należy uderzyć czarny klawisz b (dlatego w zapisie nutowym figuruje jeden bemol). [przypis edytorski]

efeb (gr. ephebos) — pot. piękny młodzieniec; w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 18–20 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe (efebię), które poprzedzało uzyskanie pełnego obywatelstwa. [przypis edytorski]

efeb (gr.) — pot. piękny młodzieniec; w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 18–20 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe (efebię), które poprzedzało uzyskanie pełnego obywatelstwa. [przypis edytorski]

efeb (gr.) — pot. piękny młodzieniec; w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 18–20 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe (efebię), które poprzedzało uzyskanie pełnego obywatelstwa. [przypis edytorski]

efebie (z łac. efeb: młodzieniec) — sale, boiska i place do ćwiczeń dla młodych chłopców. [przypis edytorski]

efeb — młodzieniec grecki w wieku 18–20 lat, odbywający służbę wojskową; synonim chłopięcej piękności. [przypis edytorski]

efeb (staroż.) — piękny młodzieniec. [przypis edytorski]

efeb — tu: piękny młodzieniec (pierwotnie słowo to oznaczało mężczyznę w wieku 18-20 lat w trakcie obowiązkowej służby wojskowej). [przypis edytorski]

efeb — w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 18–20 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe (efebię), które poprzedzało uzyskanie pełnego obywatelstwa. [przypis edytorski]

efeb — w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 18–20 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe; przen.: piękny młodzieniec. [przypis edytorski]

ef-ef — świetnie, doskonale. [przypis edytorski]

efekta — dziś popr.: efekty. [przypis edytorski]

efekt a. Effektenkammer — w gwarze obozowej magazyn mienia więźniarskiego. [przypis edytorski]

efekty goyowskie, błysk latarń oświetlających każden fałd ubrania na piersiach, kontur podniesionych rąk, żelazo luf karabinowych, wymierzonych w tę pierś, zarys jakichś postaci żołnierskich już rozpływający się w czarnogranatowym tle nocy — odniesienie do obrazu Francisco Goi Rozstrzelanie powstańców madryckich (1814), ukazującego rozstrzelanie przez francuski pluton egzekucyjny grupy powstańców przeciwko władzy napoleońskiej, dokonane 3 maja 1808. [przypis edytorski]

efemeryczny — krótkotrwały, ulotny. [przypis edytorski]