Przypisy

fatum (łac.) — przeznaczenie. [przypis edytorski]

Fauste, precor, gelida quando pecus omne sub umbra ruminat (łac.) — Faustusie, chciałbym, skoro całe stado w chłodnym cieniu przeżuwa… (początek pierwszej eklogi Baptysty Spagnoliego, pierwszego wiersza w podręczniku do łaciny ówczesnych szkół średnich). [przypis edytorski]

fawor (daw., z łac.) — przychylność; wyróżnienie, łaska; względy. [przypis edytorski]

fawor (z łac.) — łaska. [przypis edytorski]

febris aurea (łac.) — gorączka złota. [przypis edytorski]

febris (łac.) — dreszcze, gorączka. [przypis edytorski]

febris (łac.) — gorączka, dreszcze. [przypis edytorski]

febris (łac.) — gorączka. [przypis edytorski]

Februarii (łac.) — lutego. [przypis edytorski]

februarius, februarii (łac.) — luty. [przypis edytorski]

felicitas (łac.) — szczęście, błogosławieństwo, pomyślność. [przypis edytorski]

felicytować (daw., z łac. felicitas: szczęście, pomyślność) — gratulować. [przypis edytorski]

femurały (z łac. femur: udo) — krótkie, obcisłe spodnie, przylegające do uda. [przypis edytorski]

fero, tuli, latum, ferre (łac.) — nieść, formy podstawowe czasownika. [przypis edytorski]

ferować (z łac.) — orzekać, postanawiać; dziś w wyrażeniu: ferować wyrok. [przypis edytorski]

ferrum pomatum a. ferri pomatum (łac., med.) — jabłczan żelazowy, dawny preparat żelazowy stosowany jako środek wzmacniający przy leczeniu niedokrwistości, otrzymywany przez działanie soku jabłkowego na opiłki żelaza. [przypis edytorski]

fert fama (łac.) — wieść niesie. [przypis edytorski]

feruła (z łac. ferula) — berło, pałka. [przypis edytorski]

ferventissimi amoris mei (łac.) — najgorętszej miłości mojej. [przypis edytorski]

fiant pilulae, et pereat mundus (łac.) — zrób pigułki, choćby zginął świat. Forma fiant (zrób, wykonaj; dosł.: niech będzie zrobione) była używana w farmacji na wystawianych po łacinie receptach. [przypis edytorski]

fiat iustitia, et pereat mundus (łac.) — niech stanie się sprawiedliwość, choćby zginął świat. [przypis edytorski]

fiat (łac.) — dosł.: niech się stanie; tu w nawiązaniu do wyrażenia z łac. wersji modlitwy chrześcijańskiej: Fiat voluntas Tua (bądź wola Twoja), w znaczeniu: „wola”. [przypis edytorski]

fiat (łac.) — niech się stanie. [przypis edytorski]

fiat lux (łac.) — niech się stanie światło. [przypis edytorski]

Fiat lux (łac.) — Niech się stanie światło. [przypis edytorski]

fiat lux (łac.) — niech stanie się światło. [przypis edytorski]

fiat! pereat! (łac.) — niech się stanie! niech zginie! [przypis edytorski]

fiat vita, cui vita (łac.) — niech się stanie życie, komu życie (w domyśle: jest pisane, jest przewidziane); trawestacja słów z Biblii, z Księgi Rodzaju, fiat lux: niech się stanie światło. [przypis edytorski]

Fiat voluntas Tua! (łac.) — bądź wola Twoja. [przypis edytorski]

Fiat voluntas tua (łac.) — bądź wola Twoja. [przypis edytorski]

fibra (daw., z łac.) — włókno. [przypis edytorski]

fibr a. fibra (z łac., daw.) — włókno mięśniowe lub nerwowe. [przypis edytorski]

fibra (z łac.) — nerw (dosł. włókno). [przypis edytorski]

fibry (daw., z łac.) — włókna, nerwy. [przypis edytorski]

fibry (z łac.) — włókna. [przypis edytorski]

fibula (łac.) — przypominająca agrafkę sprzączka do spinania szat. [przypis edytorski]

fideikomis (z łac. fidei comissum: powierzone w zaufaniu) — rodzaj zapisu testamentowego polegający na nieformalnym poleceniu przez spadkodawcę, by spadkobiorca przekazał część spadku osobie trzeciej. [przypis edytorski]

filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — pokrewieństwo, powiązanie pomiędzy dwoma osobami a. rzeczami, z których jedna pochodzi od drugiej. [przypis edytorski]

filiacja (z łac. filiatio: synostwo) — powiązanie pomiędzy osobami oparte na pochodzeniu. [przypis edytorski]

filiorum Belial (łac.) — synów Beliala. [przypis edytorski]

finalna rezolucja (z łac.) — ostateczne postanowienie. [przypis edytorski]

fines (łac.) — granice. [przypis edytorski]

Finis Cataloniae? (łac.) — Koniec Katalonii? [przypis edytorski]

finis coronat opus (łac.) — koniec wieńczy dzieło. [przypis edytorski]

finis (łac.) — koniec. [przypis edytorski]

finis (łac.) — koniec; tu: koniec lekcji. [przypis edytorski]

firmament (z łac.) — sklepienie niebieskie. [przypis edytorski]

firma (z łac. firmus: stały, trwały, mocny) — nazwa, pod którą działa przedsiębiorstwo, tu przen.: nazwisko osoby mającej ustaloną reputację, dobrą sławę w jakiejś dziedzinie. [przypis edytorski]

Fiskus (z łac. fiscus: koszyk na pieniądze) — Skarb Państwa a. organy administracyjne ściągające podatki; termin funkcjonujący już w staroż. Rzymie. [przypis edytorski]

fizjonomia (z łac.) — tu: wygląd. [przypis edytorski]

fizys (z łac.) — twarz. [przypis edytorski]

flagrante delicto (łac.) — na gorącym uczynku. [przypis edytorski]

flama (przestarz., z łac. flamma: płomień) — kobieta będąca w danej chwili obiektem czyjejś przelotnej miłostki, romansu. [przypis edytorski]

flama (przestarz., z łac. flamma: płomień) — osoba (zwłaszcza kobieta) będąca w danej chwili obiektem czyjejś przelotnej miłostki, romansu. [przypis edytorski]

flamen, lm. flaminowie (z łac.) — kapłan w starożytnym Rzymie służący jednemu z bogów oficjalnego panteonu państwowego; najważniejszych trzech flaminów zajmowało się kultem Trójcy Kapitolińskiej: Jowisza, Marsa i Kwiryna. [przypis edytorski]

flatus vocis (łac.) — nazwa bez odpowiednika w rzeczywistości. [przypis edytorski]

flawa coma (łac.) — płowa peruka, określenie kobiety lekkich obyczajów. [przypis edytorski]

flegmona (z łac., med.) — ropowica, ostre ropne zapalenie luźnej tkanki łącznej, najczęściej wywołane zakażeniem bakteryjnym. [przypis edytorski]

Flora Petrinsularis (łac.) — Roślinność Wyspy Św. Piotra. [przypis edytorski]

flores gratitudinis (łac.) — kwiaty wdzięczności. [przypis edytorski]

floresy (z łac. flores: kwiaty) — ozdoby, ornamenty przedstawiające gałązki, łodygi i kwiaty. [przypis edytorski]

fluid (z łac.) — czar, prąd czy energia płynąca z człowieka. [przypis edytorski]

fluid (z łac. fluidus: płynny) — wg spirytystów substancja emanująca z ludzi i duchów. [przypis edytorski]

fluksja (daw.; z łac. fluxio: upływ) — zapalenie dziąseł lub okostnej, często połączone ze zbieraniem się ropy; tu zniekształcona forma: flukcja. [przypis edytorski]

flukta (z łac.) — fale, wody, toń. [przypis edytorski]

flukta (z łac.) — tu: wody. [przypis edytorski]

foedus, foederis (łac.) — przymierze, związek; por. federacja. [przypis edytorski]

foetor judaicus (łac.) — smród żydowski. W średniowieczu wierzono, że Żydzi wydzielają odór, który miał być karą za zbrodnię, której dopuścili się na Jezusie, i mogą się go pozbyć tylko przez chrzest. Przekonanie o charakterystycznym odrażającym zapachu Żydów przez kolejne stulecia uprawomocniało ich wykluczanie i antysemityzm. Tu i dalej jako ponawiany przez autora epitet pod adresem wad religii żydowskiej i religii od niej pochodzących. [przypis edytorski]

foliał (z łac.) — księga wielkich rozmiarów. [przypis edytorski]

formaliter (łac.) — formalnie, legalnie. [przypis edytorski]

formosus (łac.) — piękny, przystojny. [przypis edytorski]

fornicaria (łac.) — kobieta lekkich obyczajów; tu B. lp. fornicariam: kobietę lekkich obyczajów. [przypis edytorski]

forsa (daw., z łac.) — siła, moc. [przypis edytorski]

forsa (daw., z łac.) — siła, moc. [przypis edytorski]

forsan dominatio vestra loąuitur latine? (łac.) — może waszmość pan mówi po łacinie? [przypis edytorski]

forsa (z łac.) — przewaga, przemoc. [przypis edytorski]

forsa (z łac.) — tu: siła. [przypis edytorski]

forsa (z łac.) — tu: trud, wysiłek, przeciwność. [przypis edytorski]

fortalicja (z łac.) — budowla obronna lub umocniony dwór szlachecki. [przypis edytorski]

fortalicja (z łac. fortalicium) — niewielka budowla o cechach obronnych: dwór na wzniesieniu, strażnica z wieżą a. zameczek. [przypis edytorski]

fortalicje (z łac.) — umocnienia, fortyfikacje. [przypis edytorski]

fortes fortuna juvat (łac.) — los sprzyja odważnym. [przypis edytorski]

fortunam (łac.) — los (B.lp). [przypis edytorski]

Fortuna variabilis, deus… (łac.) — fortuna zmienną jest, a bóg… [przypis edytorski]

fossa defensa (łac.) — fosa obronna. [przypis edytorski]

fossa trochanterica (łac., med.) — termin anatomiczny: dół krętarzowy. [przypis edytorski]

Franciscus bipes nero (łac.) — dwunogi czarny Franciszek. [przypis edytorski]

frater (łac.) — brat. [przypis edytorski]

frater (łac.) — brat; tu: zakonnik. [przypis edytorski]

fraternizować się (z łac.) — prowadzić życie towarzyskie, utrzymywać kontakty (dosł.: bratać się). [przypis edytorski]

frater (z łac.) — brat, braciszek; tu w znaczeniu: zakonnik. [przypis edytorski]

fratres, rapiamus, capiamus, fugiamusque (łac.) — bracia, porywajmy, chwytajmy i uciekajmy. [przypis edytorski]

fraus (łac., r.ż.) — oszustwo. [przypis edytorski]

frigidarium (łac.) — pomieszczenie w łaźni przeznaczone do ochładzania się. [przypis edytorski]

fructum (łac.) — owoc. [przypis edytorski]

fructum (łac.) — owoc; tu B. lm fructa: owoce. [przypis edytorski]

frukta (daw., z łac.) — owoce. [przypis edytorski]

frukta (z łac.) — owoce. [przypis edytorski]

fruktowy (z łac. a. z ros.) — owocowy. [przypis edytorski]

fruktyfikować (daw., z łac. fructificare: owocować) — tu: czerpać korzyści. [przypis edytorski]