Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 161842 przypisów.
bujność — obfitość plonu, wybujałość. [przypis redakcyjny]
bujności — z[amiast:] nadzwyczajnej żyzności zagonów. [przypis redakcyjny]
bujny — tu: duży, rozrośnięty. [przypis edytorski]
bujowisko — sfalowane morze. [przypis edytorski]
buj (z hol.; żegl.) — boja, pława. [przypis edytorski]
bukanierzy — zajmujący się piractwem i myślistwem zbiegowie i przestępcy pochodzenia angielskiego, francuskiego i holenderskiego, zamieszkujący XVI–XVII w. wyspy Wielkich Antyli. [przypis edytorski]
bukaszka (daw.) — chrząszcz. [przypis edytorski]
bukat — młody byczek rzeźny; w ogóle sztuka młodego bydła rzeźnego o wadze do 200 kg (a. skóra z takiego zwierzęcia). [przypis edytorski]
Bukaty, Antoni (1808–1876) — filozof, historyk, matematyk; uczestnik powstania listopadowego, od 1832 roku przebywał na emigracji we Francji, gdzie ukończył szkołę budowy dróg i mostów, uzyskując tytuł inżyniera; pracował w budownictwie w Kanadzie; jako filozof rozwijał wątki mesjanistyczne zapoczątkowane przez Józefa Hoene-Wrońskiego; był autorem m.in. następujących prac: Sprawa Polski wywołana przed sąd miecza i polityki w roku 1830 (1833), Polska w apostazji, czyli w tak zwanym russo-sławianizmie, i apoteozie, czyli w tak zwanym gallo-kosmopolityzmie (…) (1842), Hoene-Wroński i jego udział w rozwinięciu ostatecznym wiedzy ludzkiej (1844) Trzy grzechy śmiertelne Polski (wyd. pośmiertne 1887). [przypis edytorski]
bukiew — owoce buka. [przypis edytorski]
bukłaczek (starop.) — naczynie do wody. [przypis redakcyjny]
bukłak — pojemnik na napoje. [przypis redakcyjny]
bukłak — skórzany worek do przewożenia płynów. [przypis edytorski]
bukłak (starop.) — [tu:] naczynie do noszenia trunku. [przypis redakcyjny]
bukoliczny — sielankowy, idylliczny, pogodny. [przypis edytorski]
bukoliczny — sielski. [przypis edytorski]
bukolika — sielanka, idylla. Bukoliki to dzieło rzymskiego poety Wergiliusza (70–19 p.n.e.). [przypis edytorski]
bukolika (z gr.) — sielanka; tu: obraz pełen spokoju i harmonii. [przypis edytorski]
Bukowina — historyczna kraina w Europie Wschodniej pomiędzy Karpatami Wschodnimi a środkowym Dniestrem. [przypis edytorski]
Bukowina Łopuszańska — polana na południowy zachód od Turbacza. [przypis edytorski]
Bukowina — właśc. Bukowina Tatrzańska, wieś podhalańska w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim. [przypis edytorski]
Bukowski, Henryk (1839–1900) — polski antykwariusz zamieszkały w Szwecji, bardzo zasłużony dla Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu, od 1891 r. członek wieczysty towarzystwa tegoż muzeum; pochodził z Kowieńszczyzny, był uczestnikiem powstania styczniowego, a następnie emigrantem politycznym. W Sztokholmie założył w 1870 r. polski antykwariat (dziś: Dom Aukcyjny Bukowskis), pełniący przez lata rolę polskiej stacji naukowej w Szwecji; był współzałożycielem muzeum historii kultury Nordiska Museet; członek Ligi Polskiej. [przypis edytorski]
buksa — inaczej: prycza. [przypis edytorski]
buksa — mocna, gruba lina okrętowa; szczególnie lina używana do holowania statku. [przypis edytorski]
buksa — prycza. [przypis edytorski]
buksa — prycza. [przypis edytorski]
buksa — w gwarze obozowej dwupiętrowa prycza więzienna. [przypis edytorski]
buksa — w gwarze obozowej: prycza. [przypis edytorski]
bukse — spodnie. [przypis autorski]
buksy — spodnie. [przypis redakcyjny]
bukszpan (niem. Buchsbaum) — rodzaj drzewa. [przypis redakcyjny]
bukszpryt — inaczej: dziobak; drzewce wystające poziomo a. lekko wznosząco do przodu z dziobu żaglowca. [przypis edytorski]
bukszpryt — maszt pochyły nad samym dziobem okrętu. [przypis redakcyjny]
bukszpryt — rodzaj pochyłego masztu wystającego przed dziób statku. [przypis edytorski]
bukszpryt — rodzaj pochyłego masztu wystającego przed dziób statku. [przypis redakcyjny]
Bukszwedyn, popr.: Buxhoeveden, Friedrich Wilhelm von (1750–1811) — rosyjski generał piechoty, pochodzenia niemiecko-bałtyckiego; uczestnik wojny rosyjsko-tureckiej i rosyjsko-szwedzkiej; w czasie insurekcji kościuszkowskiej brał udział w szturmie Pragi; w 1794 mianowany przez gen. Suworowa gubernatorem Warszawy, funkcję tę pełnił do czasu przekazania miasta Prusom w 1795. [przypis edytorski]
bukwiczka — betonica; ta i inne wymienione tu zioła składały [się na] apteczkę domową. [przypis redakcyjny]
bułanek — koń bułany, tzn. płowy, żółtawobrązowy. [przypis edytorski]
bułane, myszate, kasztanowate — określenie barwy sierści koni: jasnobrązowe, szare, brązowe. [przypis edytorski]
bułanka (gw.) — żółtawobrązowy koń o czarnej grzywie i czarnym ogonie. [przypis edytorski]
bułany — określenie maści konia: płowy, jasnobrązowy z czarną grzywą i ogonem. [przypis edytorski]
bułany — określenie maści konia: płowy, jasnobrązowy z czarną grzywą. [przypis edytorski]
bułany — określenie żółtawobrązowej maści konia. [przypis edytorski]
bułany — płowy, żółtawobrązowy koń, z czarną grzywą i czarnym ogonem. [przypis edytorski]
bułat — była to w dawnej Polsce nazwa szabli tureckiej albo perskiej, wykonanej z bardzo twardej i sprężystej stali. [przypis edytorski]
bułat (daw.) — stal. [przypis redakcyjny]
bułat (daw.) — stal, zwł. stalowe ostrze. [przypis redakcyjny]
bułat — rodzaj szabli pochodzenia orientalnego; niezwykle ostrej, o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze, wykonanej z bardzo twardej i sprężystej stali, zw. stalą damasceńską. [przypis edytorski]
bułat — stal, klinga. [przypis redakcyjny]
bułat — stalowe ostrze bądź stal, z której wyrabiano broń białą. [przypis edytorski]
bułat — stal. [przypis redakcyjny]
bułat — stal, z której produkowano broń; tu: miecz. [przypis edytorski]
bułat — szeroka szabla turecka z doskonałej stali. [przypis autorski]
bułat — tu: miecz pochodzący z Persji lub Turcji, wykuty ze stali damasceńskiej. [przypis edytorski]
bułat (tur.) — rodzaj szabli o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze; bułat był wykonany z twardej i sprężystej stali (tzw. damasceńskiej), co decydowało o jego wielkiej ostrości i wytrzymałości; daw. także ogólnie: wysokogatunkowa stal, stalowe ostrze. [przypis edytorski]
bułat (tur.) — rodzaj szabli o krótkiej, zakrzywionej, rozszerzającej się klindze; bułat był wykonany z twardej i sprężystej stali (tzw. damasceńskiej), co decydowało o jego wielkiej ostrości i wytrzymałości. [przypis edytorski]
buława — broń o kulistej głowicy, charakterystyczna dla wojsk Wschodu; w Polsce była jedynie symbolem władzy, nie używano jej w celach militarnych. [przypis edytorski]
buława (daw.) — broń o kulistej głowicy. [przypis edytorski]
buława hetmańska złożona jako votum przez Michała Paca, hetmana wielkiego litewskiego — obacz: testament Paca w Wizer[unki] i rozstrz[ąsania naukowe], tomik 18. [przypis autorski]
buława lakońska — σκυτάλα λακωνικά, wałek, który dostawał wódz lakoński: takiej samej grubości drugi wałek zatrzymywali eforowie, aby odczytać raporty wodza i przesłać mu tajne rozkazy. Korespondencja odbywała się za pomocą wąziutkich pasków pergaminu, które nawijano, splot koło splotu, na wałek i pisano na nich poprzecznie drobno; potem paski zdejmowano, oddawano je posłańcowi, aby je wręczył tej osobie, która miała taki sam wałek. Ta nawijała paski powtórnie, litery układały się jak przedtem i pismo odczytywano. Tu obaj mężowie odczytali sekret bardzo szybko na swoich buławach. [przypis tłumacza]
buława — rodzaj broni, mała maczuga. [przypis edytorski]
buława (z tatar.) — laska, maczuga; znak władzy hetmańskiej; hetmaństwo. [przypis redakcyjny]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej; tu: tytuł hetmana. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: tytuł hetmana wielkiego litewskiego. [przypis redakcyjny]
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: urząd hetmana wielkiego litewskiego. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — rodzaj broni, mała maczuga, często ozdobna; w XVII w. symbol władzy wojskowej; przen.: stanowisko dowódcy. [przypis edytorski]
buława (z tur.) — symbol władzy wojskowej; rodzaj broni, mała maczuga, często ozdobna. [przypis redakcyjny]
buławę wielką lub polną — hetmaństwo wielkie lub polne. [przypis redakcyjny]
buł, b[u]ułe (gw.) — był, były [przypis edytorski]
Bułgakow, Siergiej (1871–1944) — rosyjski filozof i teolog, duchowny prawosławny; głosił apokatastazę (powszechne zbawienie wszystkich ludzi) oraz sofiologię (pogląd, że Mądrość Bożą należy utożsamiać z istotą Boga). [przypis edytorski]
Bułhak, Jan (1876–1950) — wybitny fotograf. [przypis edytorski]
Bułhakow, Michaił (1891–1940) — pisarz i dramaturg rosyjski, autor powieści Mistrz i Małgorzata. [przypis edytorski]
bułka cienka — bułka z drobno mielonej mąki. [przypis edytorski]
buły — bulle; ten zdrajca ma z Rzymu buły, iż nie rozgrzeszy, aż mu co dadzą: [autor] chce tu powiedzieć, że nie udzieli Żyd [pożyczki] bez wielkiego zysku. [przypis redakcyjny]
bula — kopulaste lub okrągławe wzniesienie górskie. [przypis edytorski]
bula — właśc. bulla; oficjalny dokument papieski. [przypis edytorski]
bulbių — dabar: bulvių. [przypis edytorski]
bulby (białorus.) — ziemniaki. [przypis edytorski]
bulbynas — bulvių priaugusi vieta. [przypis edytorski]
buldeneż — fr. boule de neige, dosł.: kula śniegu; tu: najpierw użyte jako nazwa kwiatu (dziś: odmiana peonii), a następnie w znaczeniu dosłownym. [przypis edytorski]
buldeneż — krzew ozdobny, należący do odmiany kaliny, o dużych, kulistych, najczęściej białych kwiatostanach. [przypis edytorski]
buldeneż — krzew parkowy o kulistych kwiatostanach. [przypis edytorski]
buldeneż — śnieguliczka; rodzaj krzewu o białych a. różowych drobnych kwiatach zgrupowanych w kiście oraz białych, drobnych owocach. [przypis edytorski]
bulding (z ang.) — budynek. [przypis edytorski]
buletin a. biuletyn (z fr.) — ogłoszenie, zawiadomienie. [przypis redakcyjny]
Bulikama — błoto w okolicach Witerby, z którego wypływa jasny i przeźroczysty strumień. Kobiety rzymskie, między nimi wiele nierządnic, zjeżdżały się tam w upalne dni lata i brały kąpiele. [przypis redakcyjny]
bulion — pożywny rosół z mięsa i jarzyn. [przypis redakcyjny]
bulla Bonifacego VIII, zakazująca pod klątwą dysekcji ciał ludzkich po śmierci — wydana w 1299 papieska bulla Detestande feritatis była skierowana przeciwko ówczesnej praktyce traktowania zwłok wysoko postawionych, ważnych osób: zgodnie z ich wolą ciało rozczłonkowywano, pobierano poszczególne organy i gotowano dla oddzielenia kości, co umożliwiało pochówek różnych części ciała w różnych ważnych religijnie miejscach, a także ułatwiało transport do ziemi ojczystej w przypadku śmierci daleko od niej. [przypis edytorski]
bulla — Bulla Aleksandra VII (16 października 1656). [przypis tłumacza]
bulla — dekret papieski, Urban VIII: papież 1644–1655. [przypis redakcyjny]
bulla — dokument papieski. [przypis edytorski]
bulla (hist.) — oficjalny dokument kościelny wydany przez papieża w ważnych sprawach. [przypis edytorski]
bulla (łac.) — medalion z amuletem, noszony przez chłopców rzymskich. [przypis edytorski]
bulla — oficjalny dokument papieski. [przypis edytorski]
bulla Piusa V „Contra clericos” — bulla Piusa V Contra clericos sodomitas okładała najcięższymi karami mnichów i księży hołdujących temu grzechowi. [przypis tłumacza]
bullatus (łac.) — na podstawie bulli, papierowy. [przypis redakcyjny]
bulla — urzędowy dokument papieski dotyczący ważnych spraw. [przypis edytorski]
bulla — urzędowy dokument papieski dotyczący ważnych spraw. [przypis edytorski]
bulla — urzędowy dokument papieski. [przypis edytorski]
bullė — popiežiaus prisakymas. [przypis edytorski]
