Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7206 przypisów.
bardzoś roztropnie myślał (daw.) — konstrukcja z ruchoma końcówką czasownika; inaczej: bardzo roztropnie myślałeś. [przypis edytorski]
bardzo trudną onę rzecz znajdują (starop. konstrukcja zdaniowa) — uważają tę rzecz (sprawę) za bardzo trudną; dochodzą do wniosku, że jest to bardzo trudna rzecz (sprawa). [przypis edytorski]
bardzo wielu mężczyzn a szczególnie wiele kobiet nie są stworzeni do pożycia małżeńskiego — przy sposobności pragnę sprostować tu błąd dosyć upowszechniony, że kobiet rodzi się wogóle więcej, aniżeli mężczyzn i tym sposobem jakby sama natura wskazuje: „dwie na jednego”. Tymczasem, o ile można sprawdzić, rodzi się prawie jednakowa ilość dzieci obu płci, a nawet chłopców nieco więcej, aniżeli dziewcząt, ale w „podstawowym wieku” młodzież płci męzkiej prowadzi takie życie, że umiera jej lub wpada w obłąkanie daleko więcej, aniżeli kobiet. A i w późniejszym wieku śmiertelność wśród mężczyzn jest większą wskutek „grzechów młodości”. [przypis autorski]
bares geld (z niem. bares Geld) — gotówka. [przypis edytorski]
baresgeld (z niem.) — gotówką. [przypis edytorski]
bares geld (z niem.) — gotówka; a. w wyrażeniu z podawaną sumą: gotówką. [przypis edytorski]
Bareto, Thobias (1839–1889) — brazylijski filozof, poeta oraz krytyk literacki. [przypis edytorski]
bareż — lekka tkanina z wełny, bawełny, jedwabiu lub mieszaniny tych materiałów; nazwa pochodzi od francuskiego miasta Barèges w Pirenejach, gdzie wyrabiano takie materiały. [przypis edytorski]
bareżowa — zrobiona z lekkiego materiału. [przypis edytorski]
Bargello rzymski w orszaku stu pięćdziesięciu zbirów — zbirami nazywano we Włoszech stróżów porzadku publicznego, ich dowódcą był bargello. [przypis redakcyjny]
bargello (wł.) — szef policji miejskiej. [przypis redakcyjny]
Barham — wieś w Anglii, w hrabstwie Kent, 10 km na płd.-wsch. od miasta Canterbury i 96 km na wsch. od centrum Londynu; po raz pierwszy wspomniana w źródłach w roku 799. [przypis edytorski]
bariń — panie. [przypis edytorski]
B. A. Ringer, za: B. Balazs, Coda: A Short History of Book Piracy [w:] Media Piracy in Emerging Economies, red. J. Karaganis, Social Science Research Council 2011, s. 409. [przypis autorski]
Bariola, Luigi (Aloysius) (ok. 1568–1628) — włoski jurysta, augustianin z Mediolanu. [przypis edytorski]
Baris — hebr. bîrah (zamek). [przypis tłumacza]
baritus — tak Rzymianie nazywali śpiew czy też krzyk wojenny legionów i Germanów, a także i ryk słoni [por. baryton (z gr. barys: ciężki, głęboki, silny; barytonos: o niskim brzmieniu) głos męski, pośredni między tenorem a basem; red. W.L.]. [przypis autorski]
Barjac — lokaj kardynała de Fleury, ministra. [przypis tłumacza]
Barjezus oślepiony — Dz 12, 11. [przypis tłumacza]
Bar Kapara a. Szymon bar Kappara — słynny żydowski poeta i gawędziarz znany ze swojej mądrości; działał w Cezarei w okresie pomiędzy ostatnią generacją tannaitów a pierwszą amoraitów (ok. 180–220). [przypis edytorski]
barkarola — tradycyjna pieśń weneckich gondolierów. [przypis edytorski]
barkarola — typ pieśni śpiewanej przez gondolierów, a także wywodząca się od niej instrumentalna forma muzyczna; tu chodzi o utwór F. Chopina Barkarola Fis-dur, op. 60. [przypis edytorski]
barkarola — utwór muz. wzorowany na pieśniach weneckich gondolierów. [przypis edytorski]
barkarola (z wł.) — tradycyjna pieśń weneckich gondolierów o rytmie odtwarzającym ruch wioseł. [przypis edytorski]
barka się na słodkie wysunęła morze — C'est un amas d'eaux douces qui se partagent ensuite et canaux, fontaines, cascades etc. [przypis autorski]
bark — dziś popr.: barków. [przypis edytorski]
bark — dziś popr. forma D. lm: barków. [przypis edytorski]
bark — dziś popr. forma D.lm: barków, tj. ramion. [przypis edytorski]
barkeeper — bufetowy, kelner. [przypis autorski]
Barking — wcześniej miasto należące do hrabstwa Essex, aktualnie wschodnia dzielnica Londynu, zamieszkiwana w dużej mierze przez obcokrajowców. [przypis edytorski]
Barkis gotów — w oryg. Barkis is willin', co można również tłumaczyć jako „ma zamiar”. [przypis edytorski]
Barkla — hrabstwo Berkeley w Anglii. [przypis redakcyjny]
Barkobek właśc. Szymon Bar-Kochba (zm. 135 r. n.e.) — przywódca ostatniego powstania narodowego (132–135 r.) przeciw władzy Cesarstwa Rzymskiego nad Judeą; utworzył niepodległe państwo izraelskie, sprawując w nim władzę jako nasi (książę), które ostatecznie zostało podbite przez Rzymian po dwóch latach wojny; przez sławnego rabina Akibę został ogłoszony mesjaszem, od niego też otrzymał przydomek Bar Kochba, co oznacza po aramejsku „Syn Gwiazdy” i stanowi odniesienie do biblijnej Księgi Liczb (Lb 17, 24 o wschodzącej Gwieździe Jakuba). [przypis edytorski]
Bar-Koziwa — syn miasta Koziwa, którego rabi Akiwa obdarzył imieniem Bar-Kochba; Syn Gwiazdy. Po klęsce, którą poniósł, i śmierci na polu bitwy nazwano go dwuznacznym imieniem Bar-Koziwa; Syn Kłamstwa. [przypis tłumacza]
bark — ramię. [przypis edytorski]
bark szerokich — tu: dobrze zbudowany; szeroki w ramionach. [przypis edytorski]
bark — trójmasztowy żaglowiec z ożaglowaniem rejowym na pierwszych dwóch masztach a gaflowym na ostatnim. [przypis edytorski]
barkułab — burgrabia (wołoski). [przypis redakcyjny]
barłóg — legowisko niedźwiedzia lub dzika; potocznie o niechlujnym, nędznym posłaniu. [przypis edytorski]
barłóg — legowisko. [przypis edytorski]
barłóg — leże niedźwiedzia. [przypis edytorski]
barłóg — nędzne legowisko. [przypis edytorski]
barłóg — nędzne, niechlujne legowisko. [przypis edytorski]
barłóg — niechlujne posłanie. [przypis edytorski]
barłóg — tu: (pot.) nieporządne posłanie. [przypis edytorski]
barłożyć (daw.) — bredzić, opowiadać głupoty. [przypis edytorski]
barłożyć (daw.) — pleść bzdury. [przypis edytorski]
Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 100 km na płn. wschód od Kamieńca Podolskiego, 60 km na zachód od Winnicy. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom drugi
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na płd. zachód od Winnicy. [przypis edytorski]
Bar — miasto i twierdza w środkowo-zach. części Ukrainy, położone nad rzeką Rów, ok. 60 km na południe od Chmielnika. [przypis redakcyjny]
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
Henryk Sienkiewicz, Ogniem i mieczem, Ogniem i mieczem, tom pierwszy
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bar micwa — dosłownie znaczy „Syn przykazań”. W trzynastym roku życia chłopiec żydowski zaczyna odpowiadać za swoje uczynki, za wypełnianie przykazań. Z tej okazji odbywa się w bóżnicy wielka uroczystość nosząca tę nazwę. [przypis tłumacza]
bar micwa — dosł. „syn przepisów”. Każdy chłopiec w dniu swoich trzynastych urodzin staje się pełnoletni wobec obowiązujących przepisów religijnych. W tym dniu nakłada po raz pierwszy tefilin i odtąd odpowiada za wszystkie swoje postępki. Podczas tej ceremonii wygłasza przemówienie, w którym popisuje się znajomością Pisma Świętego lub Talmudu. Następnie jego ojciec publicznie dziękuje Bogu, że wybawił go od poniesienia kary za grzechy syna, za którego dotąd był odpowiedzialny wobec Stwórcy. [przypis tłumacza]
bar micwa — uroczystość odprawiana, gdy chłopiec żydowski osiąga w trzynastym roku życia pełnoletność religijną. [przypis tłumacza]
bar micwa — uroczystość odprawiana, gdy chłopiec żydowski osiąga w trzynastym roku życia pełnoletność religijną. [przypis edytorski]
barmycwa, popr. bar micwa — uroczystość odprawiana, gdy chłopiec żydowski osiąga w trzynastym roku życia pełnoletność religijną. [przypis edytorski]
Barnabotti — tak nazywano ubogą szlachtę, od dzielnicy św. Barnaby, gdzie mieszkała w domach należących do państwa. W XVIII w. stanowiła ona prawdziwy proletariat i niejednokrotnie podnosiła bunty. [przypis tłumacza]
barnasz kąsa (starop.) — zbroja gniecie. [przypis redakcyjny]
barnasz (starop.) — zbroja. [przypis redakcyjny]
Barnum, Phineas Taylor (1810–1891) — amerykański impresario, przedsiębiorca cyrkowy; założyciel Barnum and Bailey Circus. [przypis edytorski]
Barnum, Phineas Taylor — (1810–1891) amerykański impresario, przedsiębiorca cyrkowy; założyciel Barnum and Bailey Circus. [przypis edytorski]
Barnum, Phineas Taylor (1810–1891) — amerykański przedsiębiorca cyrkowy. [przypis edytorski]
Barnum, Phineas Taylor (1810–1891) — amerykański przedsiębiorca cyrkowy, założyciel Barnum and Bailey Circus. [przypis edytorski]
Baro, Balthazar (1596–1650) — francuski poeta, dramatopisarz; autor m.in. sielankowej sztuki La Clorise, pastorale, dedykowanej kardynałowi Richelieu adaptacji epizodu z powieści Astrea, której premiera miała miejsce w Hôtel de Bourgogne w 1631. [przypis edytorski]
Barochiah, właśc. Berechia (1725–1740) — przywódca żydowskiej grupy sabbatajczyków, wnuk Sabbataja Cwi, czczony przez nich jako kolejne wcielenie duszy mesjasza wcielonej wcześniej w Dawida, Eliasza, Jezusa, Mahometa i Sabbataja Cwi. [przypis edytorski]
Baroco i Baralipton — terminy scholastycznej logiki, charakteryzujące wchodzącymi w te słowa samogłoskami naturę danych sylogizmów. [przypis tłumacza]
baroko — formułka ułatwiająca zapamiętanie jednej z form wnioskowania (sylogizmu). [przypis redakcyjny]
barometr aneroidowy a. barometr sprężynowy — wynaleziony w 1844 roku przez fr. uczonego L. Vidiego przyrząd do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, którego zasadniczą częścią jest szczelnie zamknięta próżniowa puszka membranowa, która przy zmianie ciśnienia nieznacznie się odkształca, a przekładnie przenoszą wzmocniony ruch na wskazówkę skali. W przeciwieństwie do wcześniejszych barometrów cieczowych ten typ przyrządu nie jest wrażliwy na odchylenie od pozycji pionowej ani na zmiany temperatury otoczenia (powodujące zmianę gęstości cieczy). [przypis edytorski]
barometr — przyrząd do pomiaru ciśnienia atmosferycznego; łamaniem w kościach, co może być użyte jako podręczny barometr: podczas wilgotnej, wietrznej pogody z niskim ciśnieniem atmosferycznym chorzy na reumatoidalne zapalenie stawów odczuwają bóle określane jako „łamanie w kościach”. [przypis edytorski]
barometryczny — tu: dotyczący ciśnienia atmosferycznego. [przypis edytorski]
baron de Faeneste — bohater satyrycznej powieści Agrippy d'Aubignégo Przygody barona de Faeneste. [przypis redakcyjny]
baron de Nucingen — patrz: Cezar Birotteau, Ojciec Goriot, Blaski i nędze życia kurtyzany. [przypis edytorski]
baron de Tott — autor pamiętników z Turcji. [przypis edytorski]
baronet — angielski tytuł szlachecki. [przypis edytorski]
baronetem, właścicielem niewielkich dóbr lennych — Hendon ma na myśli klasę baronetów, barones minores, w przeciwieństwie do mianowanych przez parlament baronów — nie zaś ustanowiony później stopień szlachecki. [przypis autorski]
baronet — najniższy dziedziczny angielski tytuł szlachecki. [przypis edytorski]
baronet — najwyższy stopień wśród niższej szlachty angielskiej. [przypis edytorski]
Baronius — Cesare Baronio (1538–1607), wł. kardynał, historyk Kościoła katolickiego a. Justus Baronius Calvinus (ok. 1570 – po 1608), niem. teolog, uczeń Cesare Baronia, autor pism apologetycznych. [przypis edytorski]
Baronius, Cezary, właśc. Cesare Baronio (1538—1607) — włoski kardynał, historyk Kościoła katolickiego. [przypis edytorski]
baronostwo — tu: para małżeńska: baron i baronowa; baron: tytuł szlachecki używany w różnych krajach europejskich, zazwyczaj niższy niż wicehrabia lub hrabia. [przypis edytorski]
baron pochowany naprzeciwko swej żony — aluzja do dwuwiersza z komedii L. De Boissy Złudne pozory, gdzie jest mowa o człowieku, który jakby zmarł za życia w niedobranym małżeństwie: Ci-git, sans avoir rendu l'ame,/ Le baron entree vis-a-vis de sa femme. („Tu spoczywa, nie oddawszy ducha, baron pochowany naprzeciwko swej żony”). [przypis redakcyjny]
Baron — słynny aktor. [przypis tłumacza]
baron — tu w znaczeniu: średniowieczny pan feudalny. [przypis redakcyjny]
baron — tytuł szlachecki używany w różnych krajach europejskich, zazwyczaj niższy niż wicehrabia lub hrabia; w Anglii używany po podboju normańskim (XI w.), początkowo tożsamy z tytułem lorda, oznaczał pana feudalnego zasiadającego w radzie królewskiej. [przypis edytorski]
baron Żyl — w innej wersji: szlachetny Idzi. [przypis edytorski]
barować się (daw., gw.) — zmagać się, siłować się. [przypis edytorski]
barować się (daw., gw.) — zmagać się z czymś a. kimś, brać się za bary. [przypis edytorski]
barować się — tu: siłować się, brać się za bary z kimś a. czymś. [przypis edytorski]
Barrault, Jean-Louis (1910–1994) — mim, działający też jako reżyser, scenarzysta i aktor. [przypis edytorski]
Barrès, Maurice (1862–1923) — francuski pisarz, polityk, teoretyk francuskiego nacjonalizmu, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
Barrès, Maurice (1862–1923) — francuski powieściopisarz, eseista, polityk i teoretyk nacjonalizmu; od 1889 członek Izby Deputowanych. [przypis edytorski]
Barrès, Maurice (1862–1923) — francuski powieściopisarz, eseista, polityk i teoretyk nacjonalizmu. [przypis edytorski]
Barrès, Maurice (1862–1923) — francuski powieściopisarz, polityk, teoretyk francuskiego nacjonalizmu. [przypis edytorski]
Barrès, Maurice (1862–1923) — powieściopisarz i nacjonalista francuski. [przypis edytorski]
Barren — ogólna nazwa, nadawana pustyniom i nieurodzajnym okolicom północnej Kanady. Słowo to, nie dające się na polski przetłumaczyć, ma podobne znaczenie, jak np. dżungla, step, pampasy itp. [przypis tłumacza]
Barrett Browning, Elizabeth (1806–1861) — jedna z najwybitniejszych poetek brytyjskich epoki wiktoriańskiej. [przypis edytorski]
Barrière du Roule — Weehawken. [przypis autorski]
Barry, Paul de (1587–1661) — francuski jezuita, autor popularnych książek dewocyjnych, rektor kolegiów jezuickich m.in. w Awinionie i Nimes. [przypis edytorski]
Barskich — konfederatów barskich. [przypis edytorski]
Barszczanie — konfederaci barscy. [przypis edytorski]
