Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | drukarstwo, drukowany | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | staropolskie | szwedzki | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | żeglarskie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 14953 przypisów.

str. 22 Słowackiego (Lambro) — chodzi o dwa fragmenty: „Oto mój żywioł, ta ciemność ponura (…) W sennych marzeniach” oraz „Dzisiaj ja nie chcę zabijać słowami (…) Stanie się długim i ciężkim konaniem!”, pochodzące z powieści poetyckiej Słowackiego Lambro, pieśń II, 12 oraz pieśń I, 8. [przypis edytorski]

str. 261 trójwiersz Leopardiego — chodzi o fragment: „(…) być tylko cieniem / Którego skrzydła anielskie unoszą / Między nicością i grobów marzeniem…”, pochodzący z wiersza Asnyka Endymion, mylnie przez autora Próchna przypisany wł. poecie romantycznemu, Giaco­mo Leopardiemu (1798–1837). [przypis edytorski]

str. 55 fragment sonetu Miriama — chodzi o sonet Stimmung Miriama (Zenona Przesmyckiego), zaczynający się od słów „Samotnyś. Błądzisz. W wyobraźni chorej (…)”. [przypis edytorski]

strącona w otchłań istota — Lucyfer. [przypis redakcyjny]

Strącone liście — utwór został opublikowany w zbiorze Z jednego strumienia: szesnaście nowel przez dziesięciu autorów z przedmową Elizy Orzeszkowej. Przedmowa autorstwa Elizy Orzeszkowej dostępna jest w bibliotece Wolne Lektury — Red. WL. [przypis edytorski]

Strącony, tędy snadź on z nieba spadał — Tu Dante wyobraża sobie, że Lucyfer na nieznajomą jeszcze za jego czasów stronę kuli ziemskiej i której jasnowidzeniem swojego geniuszu mógł się domyślać, spadł z nieba, że ląd stały przestraszony jego upadkiem, skrył się pod powierzchnię Oceanu i wynurzył się z głębokości jego na wschodniej półkuli, na której Góra Syjon tworzy punkt przeciwległy. Niemniej wszakże poruszyła się przestraszona ziemia w swoich wnętrznościach, kiedy Lucyfer spadając aż do jej środka sam sobą ją przewiercił. Część ziemi, jaką wyrzucił wiercąc ją sobą, utworzyła górę czyśćcową, ląd jedyny, jaki według pomysłu poety na owej półkuli się znajduje. W środku zaś ziemi jest piekło, z którego poeci w tej chwili wychodzą. [przypis redakcyjny]

strąd (reg.) — brzeg morski, wybrzeże. [przypis edytorski]

strąd (z kaszub.) — strefa lądu najbliższa morzu. [przypis edytorski]

strąga — zagroda do dojenia owiec w górach. [przypis edytorski]

Strążyska — Dolina Strążyska, położona w Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]

Strabla — wieś w woj. podlaskim, w pow. bielskim, ze stacją kolejową na trasie Białystok–Lublin. [przypis edytorski]

Strabon — geograf gr. żyjący na początku n.e.; zajmował się również historią naturalną. [przypis edytorski]

Strabon, mimo świadectwa Apolodora, wątpi, aby królowie greccy z Baktriany zaszli dalej niż Seleukos i Aleksander — Macedończycy z Baktriany, Indii i Ariany, oddzieliwszy się od królestwa Syrii, utworzyli wielkie mocarstwo. [przypis autorski]

Strabon (ok. 63 p.n.e.–ok. 24 n.e.) — grecki geograf i podróżnik, autor obszernego dzieła Geōgraphiká (Geografia); od 25 p.n.e. przebywał w Egipcie, popłynął Nilem do Asuanu i granic Etiopii. [przypis edytorski]

Strabon powiada, że handel Rzymian z Indiami był o wiele znaczniejszy niż handel królów egipskich — Powiada w ks. II, że Rzymianie posiali sto dwadzieścia statków, a w ks. XVII, że królowie greccy ledwie dwadzieścia. [przypis autorski]

strachać się (daw.) — bać się, obawiać się. [przypis edytorski]

strachać się (daw.) — bać się. [przypis edytorski]

strachajło — pot. o człowieku tchórzliwym. [przypis edytorski]

strach go przejął (…) który w niem przedtem, jako żyw, nie postał (starop.) — przejął go strach, który w nim (nigdy) przedtem, jak długo żył, nie zrodził się. [przypis edytorski]

Strach Malabaru — niżej: Strachy Malabaru. Wybrzeże Malabarskie to kraina geograficzna w Indiach, nad Morzem Arabskim. W XIX i w pierwszej połowie XX wieku w posiadaniu Wielkiej Brytanii. W polskim tłumaczeniu Malabaro to także imię bohatera wiersza, w tekście angielskim Malabar to nazwa statku, zaś wiersz Noela nosi tytuł Wrak Malabaru. [przypis edytorski]

Strach mnie zdjął, patrząc na ciebie — dziś popr.: strach mnie zdjął, gdy patrzyłam na ciebie. [przypis edytorski]

strach (…) nie tylko sam jest przykrym uczuciem, ale także (…) niszczy wszelkie przyjemne uczucia — widać, że Ksenofont czytał dzieła filozoficzne (Platona), roztrząsające zagadnienia z zakresu psychologii. [przypis tłumacza]

strach paniczny — πανικῷ δείματι (od słowa „Pan”, nagły, niespodziewany, niedający się wytłumaczyć). Wyrażenie to, mające i u nas prawo obywatelstwa, zachowałem. [przypis tłumacza]

Strach pomyśleć, że jakaś nawet i w domu Hadesa siedzi dusza…Iliada XXIII 103–104, Achilles mówi o śnie, w którym zobaczył widmo poległego Patroklosa. [przypis edytorski]

strach próżni — łac. horror vacui (strach przed pustką): historyczny pogląd, oparty na wywodach starożytnych filozofów greckich, polegający na stwierdzeniu, że w naturze nie jest możliwe występowanie próżni („natura nie znosi próżni”), gdyż otaczające pustkę cząstki natychmiast by ją wypełniły. [przypis edytorski]

strach sąsiada — strach przed sąsiadem (kotem). [przypis redakcyjny]

strach to w nim sprawuje (starop.) — strach to w nim sprawia; sprawia to jego strach. [przypis edytorski]

stracić na zawodzie — przegrać w wyścigach. [przypis edytorski]

stracić rezon — tu: przytomności. [przypis autorski]

stracić się (daw.) — przepaść, zaginąć, zabłąkać się. [przypis edytorski]

straciemy — dziś popr. forma 3.os.lm. cz. przysz.: stracimy. [przypis edytorski]

straciłaś najlepszą matkę — Barbara z Krasińskich Świdzińska, naprzód starościna, potem kasztelanowa radomska, umarła 8 września 1789 roku, zostawiwszy sześć córek: Anielę, Franciszkę. Mariannę, Zofię, Bonę, Krystynę, i dwóch synów: Jana i Kajetana. [przypis autorski]

Straciłem widok ogniska słońc Słońca — Tym Słońcem Słońc jest Pan Bóg, którego światłości oglądanie udziałem jest wiernych błogosławionych. [przypis redakcyjny]

stracił — w wyd. Czubka i poprzednich Bibl. Nar.: „utracił”. [przypis redakcyjny]

stracim (daw.) — tu: forma krótsza użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; dziś: stracimy. [przypis edytorski]

straciwszy serce o oparciu się — zwątpiwszy w możliwość obrony. [przypis edytorski]

straconą została — dziś z M.: stracona została. [przypis edytorski]

„Straconych zachodów miłości”, komedii, której źródła dotąd nie odkryto — wypadek wyjątkowy. Drugim takim utworem, z pewnymi zastrzeżeniami, jest Sen nocy letniej. [przypis tłumacza]

Stracony raj — poemat epicki w 12 księgach autorstwa angielskiego poety Johna Miltona (1608–1674), opowiadający o buncie aniołów pod wodzą Szatana; przyjęta obecnie polska wersja tytułu brzmi: Raj utracony. [przypis edytorski]

stradać a. postradać (daw.) — stracić. [przypis edytorski]

Strada Chiatamone — ulica w Neapolu. [przypis redakcyjny]

stradiotka (starop.) — jeździeckie szaty krótkie. [przypis redakcyjny]

Stradivarius, właśc. Antonio Stradivari (1643 lub 1644–1737) — włoski mistrz lutniczy z Cremony, jeden z najwybitniejszych budowniczych instrumentów w historii. [przypis edytorski]

Stradivarius, właśc. Antonio Stradivari (1643 lub 1644 –1737) — włoski mistrz lutniczy z Cremony, jeden z najwybitniejszych budowniczych instrumentów w historii. [przypis edytorski]

stradny (daw.) — biedny, nędzny. [przypis redakcyjny]

stradny (daw.) — znużony. [przypis redakcyjny]

Stradom — mowa o osadzie Straduny. [przypis edytorski]

stradyjetka a. stradyjatka a. stradyjotka (daw.) — podbita futrem kurtka jeździecka używana w XVI–XVII w. [przypis edytorski]

stragarz (przest., reg.) — sosrąb, gruba belka stropowa biegnąca środkiem wzdłuż całego pułapu i podtrzymująca go. [przypis edytorski]

strajk włoski — forma protestu pracujących, polegająca na tym, że pracy się nie przerywa, ale wykonuje się ją drobiazgowo i bardzo powoli. [przypis edytorski]

straktować — ułożyć się. [przypis redakcyjny]

stramūžyti — parti. [przypis edytorski]

Strand — gł. arteria w gminie Westminster, w środkowej części Londynu. [przypis edytorski]

stranieri (wł.) — cudzoziemcy. [przypis autorski]

stranno (ros.) — dziwnie. [przypis edytorski]

strapienie — zmartwienie, kłopot. [przypis edytorski]

strapiona — zmartwiona. [przypis edytorski]

strapiony — zmartwiony. [przypis edytorski]

strapontena (z fr.) — składane siedzenie, oszczędzające miejsce; dostawka. [przypis edytorski]

straśnie (gw.) — strasznie. [przypis edytorski]

Strasbourg — miasto w płn.-wsch. Francji przy granicy niemieckiej na Renie. [przypis edytorski]

strasno (gw.) — straszna. [przypis edytorski]

Strasser, Otto (1897–1974) — bliski współpracownik, później konkurent Hitlera, reprezentant tzw. lewego skrzydła ruchu nazistowskiego. W 1930 r. założył własną organizację „Czarny Front” w opozycji do NSDAP Od 1934 r. na emigracji, w 1955 r. powrócił do Niemiec. [przypis edytorski]

Strasser, Otto — przywódca antykapitalistycznej frakcji nazistów, na skutek konfliktu z Hitlerem w roku 1930 odszedł z NSDAP i założył własne ugrupowanie „Czarny Front”. [przypis edytorski]

straszące każdego prawowiernego sofizmata — cytat z uwagi o Emilu Rousseau zamieszczonej w „Monitorze” w 1765; Emil zawiera ustęp znany jako „Wyznanie wiary wikarego sabaudzkiego”, stanowiący rodzaj wykładu chrystianizmu oderwanego od wszelkiego określonego wyznania i będący główną przyczyną potępienia tego utworu; sofizmat: rozumowanie z rozmysłem zbudowane fałszywie, a pozornie wyglądające na poprawne. [przypis edytorski]

straszliwe okrucieństwa Domicjana przeraziły wielkorządców, tak iż lud odżył nieco pod jego panowaniem — Rządy jego były wojskowe, co stanowi jedną z odmian despotycznego ustroju. [przypis autorski]

straszliwszym jest — dziś z M.: straszliwszy jest. [przypis edytorski]

straszliwym ciosem będzie dla mnie twoje milczenie — ten list został bez odpowiedzi. [przypis tłumacza]

straszliwy (starop.) — strachliwy, bojaźliwy. [przypis edytorski]

straszną pieśnią Erynij — tj. żądaniem zemsty za poległych bohaterów. [przypis redakcyjny]

Straszne Dni — dziesięć dni pokuty od Rosz-haszana do Jom Kipur, podczas których decyduje się los człowieka, czy będzie żył lub umrze. [przypis tłumacza]

Straszne Dni — Dziesięć dni pokuty od Rosz-haszana do Jom Kipur, podczas których decyduje się los człowieka, czy będzie żył lub umrze. [przypis tłumacza]

Straszne Dni (hebr. Jomin Noroim) — tak nazywają Żydzi święta Nowego Roku i Sądnego Dnia, bowiem wówczas — według ich wierzeń religijnych — Bóg sądzi ludzi i wyznacza im los, zgodny z ich dotychczasowymi postępkami. [przypis tłumacza]

Straszne Dni (hebr. Jomin Noroim) — tak nazywają Żydzi święta Nowego Roku i Sądnego Dnia, bowiem wówczas, według ich wierzeń religijnych, Bóg sądzi ludzi i wyznacza im los, zgodny z ich dotychczasowymi postępkami. [przypis edytorski]

straszne Mene-Tekel — aluzja do słów mene, tekel, ufarsin (a. mene tekel fares), które wg biblijnej Księgi Daniela zostały wypisane ognistymi zgłoskami przez tajemniczą rękę na ścianie podczas uczty Baltazara, króla babilońskiego i w szczytowym momencie jego triumfów stanowiły zapowiedź upadku i śmierci władcy; słowa zwyczajowo są tłumaczone: „policzone, zważone, podzielone” i odnoszą się do sądu Boga, na którym podsumowane zostaje w sposób ostateczny życie ludzkie. [przypis edytorski]

straszni dzidą — budzący zgrozę ze względu na swoje uzbrojenie. [przypis edytorski]

Straszniejsza jeszcze była tzw. żordoczka — Fr. Olechnowicz, op. cit., s. 83–84. [przypis autorski]

strasznieś mnie (…) skrzywdził — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: strasznie mnie skrzywdziłeś. [przypis edytorski]

straszny sternik, syn Erebu i Nocy (mit. gr.) — Charon, bóstwo opiekuńcze umierających, przewoźnik dusz przez rzekę Acheron (a. Styks) w Hadesie, krainie zmarłych. [przypis edytorski]

straszydłem — potwornością. [przypis redakcyjny]

stratagème (fr.) — podstęp. [przypis edytorski]

strateg (gr. strategos) — w starożytnej Grecji i w państwach hellenistycznych: wysoki rangą dowódca armii lub floty. [przypis edytorski]

strateg (gr. strategos) — w starożytnej Grecji i w państwach hellenistycznych: wysoki rangą dowódca wojskowy; generał. [przypis edytorski]

strategia — tu: urząd stratega, w staroż. Grecji wysokiego rangą dowódcy wojskowego; w Atenach corocznie wybierano 10 strategów, po jednym z każdej jednostki administracyjnej. [przypis edytorski]

strategia — tu: urząd stratega, w staroż. Grecji wysokiego rangą dowódcy wojskowego; w Atenach od 501 p.n.e. corocznie wybierano 10 strategów, po jednym z każdej jednostki administracyjnej. [przypis edytorski]

strategika (daw.) — sztuka wojenna; z gr. strategos: dowódca wojsk. [przypis edytorski]

strategik — dziś popr.: strateg. [przypis edytorski]

strategos (gr.) — dowódca wojsk, strateg. [przypis edytorski]

strategowie — od r. 501 wybierano corocznie w Atenach 10 strategów (wodzów), co miesiąca wymagane było dla nich „wotum zaufania”. Kierowali oni poborem wojskowym, sprawowali dowództwo nad armią i flotą, strzegli karności wojskowej. Mieli też znaczenie polityczne: stawiali wnioski przed Radą i przed Zgromadzeniem ludowym (zwłaszcza w sprawie środków pieniężnych na wojnę), zawierali układy, podpisywali pokój, zdawali Radzie sprawę, wprowadzali przed Radę posłów państw obcych, pobierali daniny na rzecz Związku Morskiego. [przypis tłumacza]