Przypisy

Władzisława króla węgierskiego — mowa o Władysławie IV Warneńczyku. [przypis edytorski]

właść (daw.) — to, czym się włada. [przypis edytorski]

właść — dziś popr.: włość. [przypis edytorski]

właść — władza. [przypis edytorski]

właść — własność, posiadanie. [przypis edytorski]

właść — własność. [przypis edytorski]

właść — własność; włość. [przypis edytorski]

właściciel jedenastohektarowego kawałka — W Kfar Jechezkiel każdy moszawnik posiada 108 dunamów gruntu: 85 zajmuje w tym rola, 13 zabudowania gospodarcze, 5 ogród warzywny, 5 pardes. [co to za przypis? autora? w źródle - skan 91, strona 92]. [przypis edytorski]

właścicielów — dziś popr. forma B. lm: właścicieli. [przypis edytorski]

właścicielów — dziś popr. forma D. lm: właścicieli. [przypis edytorski]

właścicielów ziemi powiększyć — tj. zwiększyć liczbę właścicieli ziemi. [przypis edytorski]

właściciel prawy — tutaj: właściciel z mocy prawa; faktycznie posiadający prawo własności. [przypis edytorski]

właściwem — daw. forma przymiotnika w N.lp określającego rzeczownik w rodzaju żeńskim a. nijakim (tu: miejsce); dziś ujednolicona do formy daw. męskiej: właściwym. [przypis edytorski]

Właśc.: „Jestem jak mrówka wychowana w lesie, / Gdy ją na środek stawu wiatr zaniesie” — dwa końcowe wersy wiersza Adama Mickiewicza Morlach w Wenecji (powst. 1827/1828) opisującego wyobcowanie emigranta. [przypis edytorski]

właśnie (daw.) — tu: właściwie; w odpowiedni sposób. [przypis edytorski]

właśnie (daw.) — we właściwy sposób. [przypis edytorski]

właśniej (daw.) — bardziej właściwie. [przypis edytorski]

właśniej (starop.) — właściwiej, trafniej. [przypis edytorski]

właśniem go przekręcił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie go przekręciłem. [przypis edytorski]

właśniem (…) przypatrywała (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika, dziś: właśnie (…) przypatrywałam się. [przypis edytorski]

właśniem takiego sobie wymarzył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie takiego sobie wymarzyłem. [przypis edytorski]

właśniem (…) wysłał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: właśnie wysłałem. [przypis edytorski]

właśnie przez wiarę swą w poznawalność świata — jest tu oczywiście mowa o Schellingu z okresu jego Naturphilozophe, nie zaś o późniejszym filozofie „objawienia”. Nie znaczy to, aby w moim mniemaniu ta ostatnia faza filozoficznej działalności Schellinga zasługiwała na lekceważenie, z jakim się spotyka we współczesnych popularnych historiach filozofii. [przypis edytorski]

Właśnie tego wieczora donieśli jej dalecy pielgrzymi, że umarł jakiś stary król Dawid (…) — w tym miejscu na marginesie poniższego wywodu znajduje się adnotacja: Wieści ówczesnego świata”. [przypis edytorski]

właśność — własność, właściwość. [przypis edytorski]

Własi la rut o wilaż (zniekszt. fonet. fr.) — zapewne: voici route au village (tutaj jest droga do wioski). [przypis edytorski]

Własną pierś rozdarłem i broczę krwią — cytat z wiersza Micińskiego Jaki lekki – zwinny…, należącego do cyklu W pośród Raju z tomiku W mroku gwiazd. [przypis edytorski]

Własną ręką podpisano (…) A za zgodność: Hadramelach — przedrzeźnianie formy ukazów carskich. [przypis edytorski]

własną wolą — z własnej woli; własnowolnie. [przypis edytorski]

własnem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: własnym. [przypis edytorski]

własnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: własnymi. [przypis edytorski]

własnemi — dziś popr.: własnymi. [przypis edytorski]

Własnemi odwiedzisz kroki — dziś popr.: odwiedzisz własnymi krokami; tj. pójdziesz tam osobiście, zobaczysz to na własne oczy. [przypis edytorski]

własne stronnictwo polityczne — mowa o Narodowej Demokracji, współtworzącej rządy koalicyjne w latach 1923–1926. [przypis edytorski]

własność — tu: cecha przyrodzona. [przypis edytorski]

własność — tu: właściwość, cecha. [przypis edytorski]

własny (daw.) — tu: właściwy. [przypis edytorski]

własny (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]

własny (daw.) — właściwy. [przypis edytorski]

własnymi słowy — dziś popr. forma N. lm: własnymi słowami. [przypis edytorski]

własnymi winy — dziś: własnymi winami. [przypis edytorski]

własnym sumptem — na własny koszt. [przypis edytorski]

własny (starop.) — właściwy, prawdziwy. [przypis edytorski]

własny — właściwy. [przypis edytorski]

własta (daw.) — władczyni. [przypis edytorski]

własta — władczyni. [przypis edytorski]

włast (daw.) — władca. [przypis edytorski]

w Ł. — autor kształcił się w Łomży. [przypis edytorski]

włóczebne — ludowy zwyczaj wielkanocny; w drugi dzień Wielkanocy chłopcy chodzą po domach z życzeniami i pobożnymi pieśniami, wypraszając jajka i inne jedzenie; także same podarunki za takie śpiewanie. [przypis edytorski]

włóczenie — wyrównywanie nierówności górnej warstwy gleby za pomocą włóki, ciągniętego po powierzchni pola narzędzia, złożonego z belki lub kilku połączonych łańcuchami belek. [przypis edytorski]

włócznie (…) z jednym grotem na końcu — Ksenofont zwraca na to uwagę, ponieważ greckie włócznie oprócz grotu na jednym końcu, na drugim miały zaostrzoną piętę, dzięki której broń można było wbić w ziemię. [przypis edytorski]

włócznióm — dziś popr. forma C. lm: włóczniom. [przypis edytorski]

włóka — 30 morg, tj. ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. jednostka miary powierzchni, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — daw. miara powierzchni gruntu. [przypis edytorski]

włóka — dawna jednostka powierzchni gruntu, równa 30 morgom, ok. 17 ha. też: łan. [przypis edytorski]

włóka — dawna miara powierzchni gruntu, równa 30 morgom, tj. wynosząca ok. 18 ha. [przypis edytorski]

włóka — miara powierzchni: 30 mórg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóka — miara powierzchni: 30 morg, ok. 17,9 ha (179 550 m²). [przypis edytorski]

włóko — wywłoko (przekleństwo, obelga). [przypis edytorski]

włósie — dziś popr.: włosie. [przypis edytorski]

włóżże — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że. [przypis edytorski]

Włochów — tj. Comédie-Italienne, teatr paryski, założony w XVII w., gdzie w przeciwieństwie do Comédie-Française oferowano repertuar włoski. [przypis edytorski]

Włochy a. Wołochy — tu daw.: ludy z południa Europy. [przypis edytorski]

Włochy — dziś popr. forma M. lm: Włosi. [przypis edytorski]

Włochy — dziś popr. forma M.lm: Włosi. [przypis edytorski]

Włochy (starop. forma) — (z) Włochami. [przypis edytorski]

Włodarkiewicz, Jan (1900–1942) — podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, komendant TAP, jeden z założycieli Frontu Odrodzenia Polski, pierwszy komendant organizacji dywersyjnej „Wachlarz”. W czasie kampanii wrześniowej 1939 miał za zadanie tworzyć rezerwowe oddziały kawalerii, został przydzielony do Ośrodka Zapasowego Kawalerii w Garwolinie i 15 września sformował we Włodawie improwizowany szwadron kawalerii. Walczył w szeregach Armii „Lublin”, w 41 Rezerwowej Dywizji Piechoty, gdzie dowodził sformowanym z rozbitków kawaleryjskim oddziałem rozpoznawczym. 15 października w okolicy Mrozów k. Warszawy rozwiązał oddział. W listopadzie 1939 założył, wspólnie z Witoldem Pileckim, organizację konspiracyjną Tajna Armia Polska, w której był komendantem (pseud. Darwicz, Jan, Odważny), a która wraz z innymi w 1940 weszła w skład Konfederacji Narodu. W Konfederacji Narodu Włodarkiewicz dowodził pionem wojskowym, tj. tzw. Konfederacją Zbrojną (TAP weszła w jej skład). Latem 1941 r. Włodarkiewicz, jako współtwórca koncepcji „Wachlarza”, został mianowany przez gen. Roweckiego „Grota” jego komendantem. We wrześniu 1941 podporządkował się, wraz z większością członków Konfederacji Zbrojnej, Związkowi Walki Zbrojnej. Od jesieni 1941 poświęcił się pracy przy organizacji „Wachlarza”, do którego włączył część współpracowników z TAP. Zmarł nagle, w niewyjaśnionych dotychczas okolicznościach 18/19 marca 1942 r. we Lwowie przeprowadzając inspekcję I Odcinka „Wachlarza”. [przypis edytorski]

włodarz a. włódarz (daw.) — tu: pracownik zarządzający robotnikami rolnymi w folwarku. [przypis edytorski]

włodarz (daw.) — tu: pracownik zarządzający robotnikami rolnymi w folwarku. [przypis edytorski]

włodarze a namiestnicy — w oryg. łac. villici ac vicedomini. [przypis edytorski]

włodarz — osoba kierująca robotnikami folwarcznymi w dawnym majątku ziemskim. [przypis edytorski]

włodarzyć — rządzić, gospodarować. [przypis edytorski]

włodarzyć — rządzić. [przypis edytorski]

Włodawa — miasto położone w województwie lubelskim, we wschodniej Polsce. W czasie II wojny światowej, pod koniec września 1939 r., gen. Franciszek Kleeberg utworzył tu tzw. Rzeczpospolitą Włodawską, jeden z ostatnich bastionów niepodległej Polski. [przypis edytorski]

włodyka (daw.) — tu: pan, władca. [przypis edytorski]

włodyka — rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych. [przypis edytorski]

Włodzimiérz, właśc. Włodzimierz I Wielki (zm. 1015) — wnuk księżnej Olgi (890–969), książę kijowski, święty prawosławny i katolicki. [przypis edytorski]

Włodzimierz Łubieński (1824–1849) — przyjaciel Norwida, z którym poznał się w 1845. [przypis edytorski]

Włodzimierz Miarczyński (1879–1846) — aktor. [przypis edytorski]

Włodzimierz — miasto w Rosji, nad rzeką Klaźmą, 200 km na wsch. od Moskwy; mieści się w nim największe więzienie Rosji więzienie centralne, założone w 1783 z rozkazu carycy Katarzyny II. [przypis edytorski]

Włodzimierz Perzyński (1877–1930) — pisarz; współpracował z „Głosem” i „Tygodnikiem Ilustrowanym”; autor m.in. komedii Aszantka (1906). [przypis edytorski]

Włodzimierz Terlikowski (1873–1951) — malarz, związany z École de Paris. [przypis edytorski]

Włodzimierz — tj. rosyjski order św. Włodzimierza. [przypis edytorski]

w łodzi — nawiązanie do mit. gr. i łodzi Charona, przewożącej zmarłych do Hadesu. [przypis edytorski]

włoka (a. włóka) — dwa skrzyżowane kije, na których po skończonej orce ciągnie się pług z pola do domu; por. czasowniki: włóczyć, wlec. [przypis edytorski]

włok — sieć do połowu ryb dennych. [przypis edytorski]

w łono przyjmuje (starop.) — tu: przyjmuje na łono; przytula, tuli, osłania sobą. [przypis edytorski]

włość — majątek, posiadłość, własność. [przypis edytorski]

włość — miejsce zamieszkania, siedziba. [przypis edytorski]

włość — włościanie, chłopi. [przypis edytorski]

włościański — chłopski. [przypis edytorski]

włościański (daw.) — chłopski. [przypis edytorski]

włościanin (daw.) — chłop. [przypis edytorski]

włościanin (daw.) — chłop, rolnik. [przypis edytorski]

włościanin (daw.) — chłop; rolnik. [przypis edytorski]

„Włościanin” — pismo dla ludu, wydawane w Krakowie w latach 1869–1879. [przypis edytorski]

włości (daw.) — duży majątek ziemski. [przypis edytorski]