Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | czeski | dawne | francuski | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | rosyjski | rodzaj żeński | środowiskowy | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2417 przypisów.
układł się (starop. forma) — ułożył się, położył się. [przypis edytorski]
układłszy (daw.) — dziś popr.: ułożywszy. [przypis edytorski]
układli — dziś popr. forma: ułożyli. [przypis edytorski]
układli — dziś popr.: ułożyli, poukładali. [przypis edytorski]
układli — dziś: ułożyli. [przypis edytorski]
układli się — dziś popr.: ułożyli się. [przypis edytorski]
układny (daw.) — zgodliwy, grzeczny. [przypis redakcyjny]
Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu (ang. General Agreement on Tariffs and Trade, GATT), którego następcą jest Światowa Organizacja Handlu (WTO). [przypis autorski]
układ orograficzny — ukształtowanie gór; od: orografia (z gr. oros: góra, grapho: piszę), nauka zajmująca się opisem gór lub innych dużych form rzeźby powierzchni Ziemi (morfografia). [przypis edytorski]
Układ ten [z Turcją] (…) wobec położenia, w jakim obecna wojna postawi prawdopodobnie Rosję, sądzę, że może wam wystarczyć na to, byście bezpiecznie przeprowadzili swe dzieło — i Mably radzi przede wszystkim starać się o współdziałanie Turcji. Rosjanie porwali się na rzeczy, które przechodzą ich siły. Nie mogą równocześnie walczyć z Polską i z Turcją. Ta wojna na dwa fronty musi ich wyczerpać i w końcu muszą odczuć własną słabość. Dlatego należy starać się przede wszystkim o to, by Turcja wytrwała, i samym nie należy przedwcześnie broni składać. Trzeba wojnę przewlekać jak najdłużej, uzbroić się w cierpliwość i odwagę. „Trzeba rozwinąć działalność wśród Turków i dodając im odwagi wobec ich pierwszych niepowodzeń, nie pozwolić im na przyjęcie haniebnego pokoju… Wasze zbawienie leży w wytrwałości Porty w podtrzymywaniu tej wojny”. [przypis redakcyjny]
układ — tu: podstawa i kierunek polityki. [przypis redakcyjny]
układy — dziś popr. forma N. lm: układami. [przypis edytorski]
ukłaść (daw.) — ułożyć. [przypis edytorski]
ukłaść się (daw.) — dziś: ułożyć się, położyć się. [przypis edytorski]
ukłon trafić — naśladować ukłony. [przypis redakcyjny]
ukląc — dziś: uklęknąć. [przypis edytorski]
uklejnica — rodzaj sieci. [przypis autorski]
uklejnice — rodzaj ryb. [przypis autorski]
u Kleszcza — zapewne chodzi o Zakopiańską, warszawską kawiarnię z dancingiem na ul. Niecałej, częściowo w Ogrodzie Saskim, własność firmy Erazm Kleszcz i S-ka. [przypis edytorski]
uknorius (lenk.) — pasaginė vinis. [przypis edytorski]
Ukochana sylweta! — Werter ma na myśli sylwetkę Loty, którą sam narysował; por. list z 20 lutego. [przypis redakcyjny]
Ukochani przez bogów umierają młodo — cytat z gr. dramaturga Menandra (342–291 p.n.e.). [przypis edytorski]
ukoić — uspokoić, pocieszyć. [przypis edytorski]
ukoje — dziś popr.: ukojenia. [przypis edytorski]
ukojenia i zrównoważenia uczuć tego rodzaju — Wyraz κάθαρσις (katharsis) znaczy dosłownie: oczyszczenie. Jakie znaczenie przywiązywał do niego Arystoteles, określić dzisiaj dokładnie niepodobna, zwłaszcza że i w Polityce (VIII, 7) dostatecznych o tym wyjaśnień nie znajdujemy. Zdaje się, że wytłumaczenie tego wyrazu przez „ukojenie i zrównoważenie” jest stosunkowo najodpowiedniejsze. Było zrazu mniemanie, że Arystoteles w tym miejscu gdzieś musiał podać określenie „katharsis”, ale że ustęp ten zaginął. Przeciwko zdaniu temu przemawiają jednak niektóre ważne względy. Najprzód, rozjaśniając pojęcie tego wyrazu już w tym rozdziale, byłby zmuszony mówić o wielu warunkach tragedii, które porządek rzeczy pozwalał mu dopiero później rozwinąć, musiałby był zatem albo mówić niezrozumiale, albo porządek rozbioru zwichnąć. Ale i na innym miejscu w naszym tekście mowy o tym być nie mogło, bo miejsca takiego stosownego w rozprawie naszej nie ma dzisiaj nigdzie. Natomiast z ustępu jednego w Proklosie (diss.[ertatio] 4, 1 Pracli in Platonis Rem Publicam Commentarii, p. 362) wypływa, że Arystoteles, występując przeciw zdaniu Platona, potępiającemu zarówno tragedię, jak komedię, bronił jednego i drugiego i wykazywał bezpodstawność takiego surowego sądu rozbiorem wpływu wywieranego na widzów tak przez tragedię, jak przez komedię. Jest więc rzeczą najprawdopodobniejszą, że wyjaśnienie owej „katharsis”, które jeszcze Proklos czytał, musiało znajdować się w drugiej księdze Poetyki, dzisiaj nieznanej, i to po rozbiorze komedii. [przypis tłumacza]
ukojić (starop.) — tu: uspokoić. [przypis edytorski]
ukoju — D.lp; dziś: ukojenia. [przypis edytorski]
ukołysaj — dziś popr. forma 2 os. lp trybu rozkazującego: ukołysz. [przypis edytorski]
Ukołysany, marzył o wilku żelaznym — Podług tradycji, wielki książę Gedymin miał sen na Górze Ponarskiej o wilku żelaznym i za radą Wajdeloty Lizdejki założył miasto Wilno. [przypis autorski]
ukoleba — dziś popr. forma: ukolebie; ukolebać — ukołysać; tu: uspokoić. [przypis edytorski]
ukoloryzowane — ozdobione. [przypis redakcyjny]
ukończyła pensją (daw.) — dziś: ukończyła pensję. [przypis edytorski]
ukonfederować się — stowarzyszyć się; konfederacja — regionalny lub ogólnokrajowy związek szlachty, dążącej do zrealizowania określonych celów. [przypis edytorski]
ukontentować (daw.) — zadowolić. [przypis edytorski]
ukontentować — zadowolić. [przypis edytorski]
ukontentowanie — daw. odczuć zadowolenie, satysfakcję. [przypis edytorski]
ukontentowanie (daw.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie (daw., z łac.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie (z łac.) — zadowolenie. [przypis edytorski]
ukontentowanie (z łac.) — zadowolenie, radość. [przypis edytorski]
ukontentowan — ukontentowany (daw. krótka forma przym.), zadowolony. [przypis edytorski]
ukontentowany (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]
ukorzeniu — w wydaniu z r. 1870: upokorzeniu. [przypis redakcyjny]
ukos — tu: pokos. [przypis edytorski]
ukować (starop. forma) — ukuć, wykuć. [przypis edytorski]
ukować — wykuć. [przypis edytorski]
ukowany — ukuty, wykuty. [przypis edytorski]
ukradła ćwierć Wergiliusza — Opowieść Nanny o baronie jest parafrazą przygód Eneasza i Dydony z Eneidy Wergiliusza. [przypis redakcyjny]
ukradł Brandymarta ojcu maluśkiego i na Sylwańskiej pilno fortecy go chował — (Sylwańska forteca: Rocca Sylvana); Bardyn, sługa Monodanta, króla Dammogiru, obrażony przez niego, wykradł mu z zemsty syna Bramadora, którego przezwał Brandymartem, i sprzedał go panu na Rocca Silvana. Później, żałując swego postępku, pozostał przy dziecku jako wychowawca. [przypis redakcyjny]
ukradli sprzęty kościelne do mszy i ukryli je pod dzwonnicą (…) oto (…) strasznie alegoryczne określenie — Znaczenie tej aluzji ciemne. [przypis tłumacza]
ukraiński (daw.) — kresowy, pograniczny. [przypis edytorski]
ukraina (daw.) — kresy, granica. [przypis edytorski]
ukraina (daw.) — kresy, pogranicze. [przypis edytorski]
ukraina (starop.) — pogranicze, kresy państwa. [przypis redakcyjny]
ukraina — tu: kresy, granica. [przypis edytorski]
ukraina — tu: kresy. [przypis edytorski]
ukraina — tu: pogranicze. [przypis edytorski]
ukrain'scher — Die Ukraine erstreckt sich im weiteren Sinne zu beiden Seiten des Dniepr von SW nach NO in einer Länge von 70 und einer Breite von 20-30 Meilen. Sie war vom 16.-18. Jahrhundert der Zankapfel zwischen Polen, Russen und Türken. Nachdem sich ein Teil ihrer Bewohner an Rußland angeschlossen, wurden diese nun Grenzwächter der Moskowiter gegen das polnische Klein-Rußland wie gegen die Türkei, und in Moskau nannte man sie deshalb u kraina, d. i. die an der Grenze. Die Ukraine erstreckt sich im weiteren Sinne zu beiden Seiten des Dniepr von SW nach NO in einer Länge von 70 und einer Breite von 20-30 Meilen. Sie war vom 16.-18. Jahrhundert der Zankapfel zwischen Polen, Russen und Türken. Nachdem sich ein Teil ihrer Bewohner an Rußland angeschlossen, wurden diese nun Grenzwächter der Moskowiter gegen das polnische Klein-Rußland wie gegen die Türkei, und in Moskau nannte man sie deshalb u kraina, d. i. die an der Grenze. [przypis tłumacza]
ukrajać — dziś popr.: ukroić. [przypis edytorski]
ukrajny — pograniczny. [przypis edytorski]
ukrasić (daw.) — ozdobić. [przypis edytorski]
ukrasić — upiększyć. [przypis edytorski]
ukraszono — raczej spodziewalibyśmy się: ukradziono. [przypis redakcyjny]
ukrócić — tu: pohamować. [przypis edytorski]
ukrócić — zmniejszyć, powstrzymać. [przypis redakcyjny]
ukróciciel — poskromiciel; ten, który ukrócił (siłą) czyjeś dążenia, aspiracje, plany. [przypis edytorski]
ukryć — tu: zakryć. [przypis edytorski]
ukryli byli — konstrukcja czasu zaprzeszłego; znaczenie: ukryli wcześniej, uprzednio. [przypis edytorski]
ukryte światło stanęło na korcu — por Mt 5,14-16: Wy jesteście światłem świata. 14 Nie może się ukryć miasto leżące na górze. 15 Ani nie zapalają lampy i nie kładą jej pod korcem, lecz na świeczniku, i świeci wszystkim w domu. 16 Niech tak świeci wasze światło przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i oddali chwałę Ojcu waszemu w niebie. [przypis edytorski]
ukryty — tu: zakryty. [przypis edytorski]
ukrzepiający (daw.) — pokrzepiający, wzmacniający. [przypis edytorski]
ukrzepić (daw.) — wzmocnić. [przypis edytorski]
ukrzepić — wzmocnić. [przypis edytorski]
ukrzepienie — umocnienie, pokrzepienie. [przypis edytorski]
ukrzywdzić (daw.) — skrzywdzić, wyrządzić krzywdę. [przypis edytorski]
ukrzyżowaliście i zgładzili (daw.) — konstrukcja, w której końcówka fleksyjna pierwszego czasownika ma zastosowanie również dla kolejnego (kolejnych); dziś: ukrzyżowaliście i zgładziliście. [przypis edytorski]
u księcia wojewody wileńskiego — u Janusza Radziwiłła herbu Trąby (1612–1655), hetmana wielkiego litewskiego i wojewody wileńskiego. [przypis edytorski]
u Księcia — Zapewne u Ks. Adama Czartoryskiego. [przypis redakcyjny]
ukształcenie (daw.) — ukształtowanie; wykształcenie. [przypis edytorski]
ukształcenie — ukształtowanie. [przypis edytorski]
ukształcony (daw.) — wykształcony. [przypis edytorski]
u któregom się (…) znajdował — u którego się znajdowałem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]
ukulturowany — dziś popr.: ukulturalniony a. kulturalny. [przypis edytorski]
ukusić (starop.) — ukąsić, ugryźć. [przypis edytorski]
ukusić — ugryźć, skosztować. [przypis edytorski]
ukvatnai (brus.) — noriai. [przypis edytorski]
ukwalifikowany (daw.) — wykwalifikowany. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop. forma) — skwapliwy. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — pospieszny; pochopny. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, pochopny, prędki, szybko działający. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, pochopny. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, pośpieszny. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy; pospiesznie działający. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, prędki, pospieszny. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, śpieszący się, niecierpliwy. [przypis redakcyjny]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, skory (do czegoś), bardzo się śpieszący, pośpieszny. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — skwapliwy, skory; działający (zbyt) pospiesznie. [przypis edytorski]
ukwapliwy (starop.) — szybki, pochopny. [przypis edytorski]
ukwefiony — mający twarz zasłoniętą kwefem: chustą, zasłoną, welonem. [przypis edytorski]
