Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 13066 przypisów.
pikielhauba (niem. Pickelhaube) — hełm skórzany, z elementami metalowymi, zwieńczony na czubku wysokim szpikulcem, wprowadzony w 1842 r. przez króla Fryderyka Wilhelma IV jako ochronne nakrycie głowy pruskiej piechoty. Pikielhauba była wykonana z utwardzonej, barwionej na czarno i lakierowanej na wysoki połysk skóry, metalowy szpikulec, najbardziej charakterystyczny element, służył do mocowania na hełmie ozdobnego pióropusza z włosia końskiego, używanego w połączeniu z mundurem galowym. W całości wykonane z metalu pikielhauby stosowane były przez kirasjerów (ciężką jazdę), w takim rodzaju hełmu występował kanclerz Otto von Bismarck. [przypis edytorski]
pikielhauba — skórzany niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem. [przypis edytorski]
pikielhauba (z niem.) — niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem, używany w latach 1842–1918. [przypis edytorski]
pikier (daw., z fr.) — ujeżdżacz koni. [przypis edytorski]
pikieta — dawna gra w karty dla dwóch osób, pochodząca z Francji. [przypis edytorski]
pikieta — dawna gra w karty. [przypis edytorski]
pikieta — dawna nazwa placówki wystawianej w celu obserwowania nieprzyjaciela. [przypis edytorski]
pikieta — gra karciana, pochodząca z Francji, znana od XIV w. [przypis edytorski]
pikieta — gra w karty dla dwóch osób, rumel. [przypis edytorski]
pikieta — tu: posterunek. [przypis edytorski]
pikle — mieszanka warzyw marynowanych w occie. [przypis edytorski]
pikle — pikantna marynata warzywna. [przypis edytorski]
pikling — lekko solony, wędzony śledź. [przypis edytorski]
piknie (gw.) — pięknie. [przypis edytorski]
pikolo — chłopiec pracujący w restauracji (częściej: pikolak). [przypis edytorski]
pikolo (przestarz., z wł.) a. pikolak (pot.) — chłopak usługujący w restauracji, hotelu itp. [przypis edytorski]
pikolo (z wł. piccolo: mały) — tu: chłopiec usługujący w hotelu, restauracji itp. [przypis edytorski]
pikowy — wykonany z piki: dwuwarstwowej, bawełnianej tkaniny, która z jednej strony pokryta jest delikatnym, wypukłym wzorem. [przypis edytorski]
pikowy — wykonany z piki; pika: prążkowana, gęsta tkanina bawełniana a. jedwabna. [przypis edytorski]
pikowy — zrobiony z prążkowanej tkaniny bawełnianej lub jedwabnej. [przypis edytorski]
piktadėjas — piktadarys. [przypis edytorski]
piktadėjus — piktadarys. [przypis edytorski]
piła — ryba z gatunku chrzęstnoszkieletowych dwuśrodkowych żyjąca w Oceanie Spokojnym i Atlantyckim, znana potocznie jako ryba piła, piła a. piła zwyczajna. [przypis edytorski]
Piłat a. Poncjusz Piłat — w latach 26–36/37 rzymski prefekt Judei, który przewodził procesowi Jezusa Chrystusa. [przypis edytorski]
Piłat niewinnie wlazł w Credo — Credo (łac.: wierzę) to starożytna chrześcijańska formuła streszczająca główne zasady wiary, używana jako wyznanie wiary oraz modlitwa; Poncjusz Piłat, rzymski prefekt Judei, który wg ewangelii przewodniczył procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził wyrok na niego, w wierze chrześcijańskiej jest postacią podrzędną, w Credo jego imię znalazło się wyłącznie w celu zaznaczenia historyczności postaci Jezusa, który wg tekstu formuły został „umęczon pod Ponckim Piłatem”, tj. za jego rządów. [przypis edytorski]
Piłat — właśc. Poncjusz Piłat prefekt Judei z ramienia Cesarstwa Rzymskiego w latach 26–36/37 n.e. Według Nowego Testamentu przewodniczył procesowi Jezusa Chrystusa i zatwierdził wyrok na niego. [przypis edytorski]
Piłsudski, Józef (1867–1935) — dowódca wojskowy, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, w czasie I wojny światowej organizator Legionów Polskich i dowódca I Brygady Legionów; od lipca 1917 do listopada 1918 internowany prze Niemców w Magdeburgu; naczelnik państwa po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918; wycofał się z polityki w roku 1922, by w 1926 przejąć władzę w wyniku tzw. przewrotu majowego. [przypis edytorski]
piłsudski — wiersz jest również dostępny w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Ballada z tamtej strony. [przypis edytorski]
piłsudski — wiersz jest również dostępny w tomie poetyckim Józefa Czechowicza Dzień jak co dzień. [przypis edytorski]
Pilades a. Pylades (mit. gr.) — syn władcy Fokidy, Strofiosa, i Anaksibii, kuzyn i przyjaciel Orestesa. [przypis edytorski]
Pilades (mit. gr.) — syn Strofiosa, króla Fokidy. Znany z wielkiej przyjaźni ze swoim kuzynem Orestesem, któremu pomógł w zemście na zabójcach jego ojca, Agamemnona. [przypis edytorski]
Pilak — eg. Pa-iu-rek, gr. File, wyspa na Nilu na I katarakcie (dziś na Jeziorze Nasera), w 1. nomie Górnego Egiptu, przy granicy z Nubią, ok. 670 km na południe od Memfis. Uważana za jedno z miejsc pochówku Ozyrysa. [przypis edytorski]
pilaster — dekoracyjny płaski filar połączony ze ścianą. [przypis edytorski]
pilaster — detal architektoniczny w formie kolumny przylegającej do ściany. [przypis edytorski]
pilaster — płaski, ozdobny filar wbudowany w ścianę. [przypis edytorski]
pilastr a. pilaster — półkolumna, element architektoniczny. [przypis edytorski]
Pilatus (…) imionami z Pisma Świętego — imię rzymskiego prefekta Judei, Poncjusza Piłata (łac. Pontius Pilatus) w czasach Jezusa. [przypis edytorski]
Pilatus — Piłat. [przypis edytorski]
pilaw — potrawa wschodnia z ryżu i z tłustej baraniny. [przypis edytorski]
pilch (daw., gw.) — popielica, szary gryzoń wielkości szczura, aktywny nocą. [przypis edytorski]
pilen (daw.) — dziś: pilny. [przypis edytorski]
pileous (łac.) — rodzaj nakrycia głowy. [przypis edytorski]
Pilestredet — jedna z najdłuższych ulic w centrum Oslo. [przypis edytorski]
pilić — naglić. [przypis edytorski]
pilić — namawiać do pospiechu. [przypis edytorski]
pilić — poganiać. [przypis edytorski]
pilić — szybko podążać, pilnie dążyć. [przypis edytorski]
Pilica — miasto w woj. śląskim, w pow. zawierciańskim, u źródeł rzeki Pilicy; ok. 10 km na płd. od wsi Solca. [przypis edytorski]
pilionis — pilininkas, pilies gynėjas. [przypis edytorski]
Pillati, Henryk (1832–1894) — polski malarz, rysownik, karykaturzysta. [przypis edytorski]
Pillnitz — dawniej miejscowość w Niemczech, obecnie jedna z dzielnic Drezna. W 1791 r. podpisano tutaj deklarację, w której Leopold II (1747–1792) i Fryderyk Wilhelm II (1744–1797) wezwali europejskich władców do przywrócenia porządku w ogarniętej rewolucją Francji, co Francuzi odebrali jako wypowiedzenie wojny. [przypis edytorski]
pilnikarz — dawniej rzemieślnik wyrabiający pilniki i tarniki. [przypis edytorski]
pilno czynią — usilnie starają się. [przypis edytorski]
pilno — dziś: pilnie; uważnie. [przypis edytorski]
pilności (daw.) — starania. [przypis edytorski]
pilno (starop.) — pilnie; uważnie. [przypis edytorski]
pilny (daw.) — czujny; uważny. [przypis edytorski]
pilny — tu: staranny. [przypis edytorski]
pilon — dziś popr.: pylon (gr.: brama), monumentalna brama wejściowa świątyni egip., złożona z pary wież o prostokątnej podstawie, zwężających się ku górze, połączonych niższą częścią obramowującą wejście. [przypis edytorski]
pilot — tu: osoba zajmująca się zawodowo przeprowadzaniem statków przez niebezpieczne miejsca, znająca lokalne warunki i doradzająca kapitanowi statku podczas nawigacji i manewrów w porcie. [przypis edytorski]
Pilowi — Peelowi; Peel, Robert (1788–1850): polityk, premier Wielkiej Brytanii w latach 1834–1835 oraz 1841–1846. [przypis edytorski]
pilśń — mocno zbity materiał wełniany. [przypis edytorski]
pilśnianki (starop.) — buty filcowe (z pilśni). [przypis edytorski]
pilśniany — dziś popr.: pilśniowy. [przypis edytorski]
pilśniowy — wykonany z gęstego, zbitego materiału produkowanego z włókien wełny. [przypis edytorski]
pilśniowy — zrobiony z pilśni: gęstego, zbitego materiału otrzymywanego z wełny lub sierści króliczej, zajęczej itp. [przypis edytorski]
Pilwite (mit. litew.) — bóstwo dostatku, bogactwa. [przypis edytorski]
pilyj — trump.: pilyje. [przypis edytorski]
pilzner — gatunek jasnego piwa produkowany w Pilznie. [przypis edytorski]
pilzner — gatunek jasnego piwa produkowany w Pilznie, w zach. Czechach. [przypis edytorski]
pilzner — gatunek jasnego piwa. [przypis edytorski]
Pilzno — polskie miasto w woj. podkarpackim, w powiecie dębickim. [przypis edytorski]
Pimander, właśc. Pojmander (z gr. Ποιμάνδρης) — dosł.: pasterz mężów, przewodnik; nie jest to tytuł księgi, lecz imię boga w pismach hermetycznych; występuje w Corpus Hermeticum, gdzie Pojmander określany jest jako „umysł suwerenny” (gr. ὁτῆςαὐ θεντίαςνοῦς), rozum Absolutu. [przypis edytorski]
Pimat — Per-Medżet (gr. Oksyrynchos), stolica 19, nomu Górnego Egiptu. Położona ok. 70 km na południowy wschód od Henen-Nesut (Herakleopolis). [przypis edytorski]
Pimichin — niewielka rzeka dorzeczu Orinoko. [przypis edytorski]
pimy — rodzaj obuwia zimowego. [przypis edytorski]
pińczowscy margrabiowie — tytuł margrabiów otrzymali od papieża w 1605 r. Myszkowscy, a następnie dziedzicznie przeszedł on na Wielopolskich. [przypis edytorski]
Pińsk — miasto położone u ujścia rzeki Piny do Prypeci, w płd.-zach. części dzisiejszej Białorusi; od 1241 r. było stolicą diecezji prawosławnej. [przypis edytorski]
Pińszczyzna — region Podlasia obejmujący tereny w okolicach miasta Pińsk, ob. płd. część Białorusi; dawniej słabo dostępny, pokryty lasami i bagnami. [przypis edytorski]
pinaculum (łac.) — szczyt. [przypis edytorski]
pinakoteka (z gr.) — galeria obrazów. [przypis edytorski]
pina — prie audeklo ar drabužio krašto prisiuvamas mezginys. [przypis edytorski]
pinassa — mniejsza łódź będąca na wyposażeniu statku i służąca jego komunikacji z lądem. [przypis edytorski]
pince-nez (fr.) — binokle; okulary, które utrzymują się na nosie za pomocą elementu sprężynującego lub przytrzymywane ręką za pionowy uchwyt. [przypis edytorski]
pince-nez (fr.) — daw. eleganckie okulary mocowane na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
pince-nez (fr.) — okulary damskie osadzone na rączce i przykładane do oczu. [przypis edytorski]
pince-nez (fr.) — okulary, których oba szkła złączone są razem elastycznym drucikiem, działającym jak sprężyna, dzięki czemu mogą również utrzymać się na nosie. [przypis edytorski]
pince-nez — rodzaj okularów mocowanych bezpośrednio na nosie za pomocą sprężynki. [przypis edytorski]
pince-nez (z fr.) — rodzaj okularów bez uchwytów, utrzymujących się na nosie dzięki sprężynującemu elementowi. [przypis edytorski]
pince-nez (z fr.; wym.: pęsne) — binokle; okulary, które utrzymują się na nosie za pomocą elementu sprężynującego lub przytrzymywane ręką za pionowy uchwyt. [przypis edytorski]
pince sans rire (fr.) — szyderczy; ścichapęk. [przypis edytorski]
pinceta a. pęseta — szczypce służące do chwytania drobnych przedmiotów. [przypis edytorski]
pincetem — dziś popr. r.m.: pincetą. [przypis edytorski]
Pinchas — arcykapłan, prorok, syn Eleazara, wnuk Aarona. Midrasz odwołuje się do Pinchasa znanego kulturze żydowskiej z przysłowia: „Postępować jak Zimri, a prosić o nagrody, jak Pinchas” (Lb 25,7-14). [przypis edytorski]
Pinchas — arcykapłan, prorok, syn Eleazara, wnuk Aarona. [przypis edytorski]
Pinchas — syn Helego, brat Chofniego; podczas składania ofiar Jahwe bracia zawłaszczali sobie mięso, cudzołożyli również z kobietami służącymi przy Namiocie Spotkania. Za karę bracia mieli umrzeć tego samego dnia. Chofni i Pinchas zabrali Arkę Przymierza na bitwę z Filistynami. Bitwa zakończyła się dotkliwą klęską Izraelitów. Arka została przechwycona, a obaj bracia zginęli. [przypis edytorski]
Pinchin Lane — fikcyjna ulica w Londynie; kiedy w 1889 na Pinchin Street znaleziono okaleczone zwłoki kobiety, zbrodnię tę przypisywano seryjnemu mordercy Kubie Rozpruwaczowi, który grasował rok wcześniej. [przypis edytorski]
Pincio — historyczne wzgórze rzymskie. [przypis edytorski]
Pincio — wzgórze w Rzymie, nienależące do siedmiu głównych wzgórz, położone na północ od Kwirynału. [przypis edytorski]
pinczer — rasa małego psa. [przypis edytorski]
