Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | pospolity | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | wulgarne | zdrobnienie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 4398 przypisów.
Okeanos — po łacinie: Oceanus; stąd polskie słowo ocean. [przypis edytorski]
Okeanos — wielka rzeka otaczająca świat, a zarazem jedno z pierwotnych bóstw wody. [przypis edytorski]
okej — w gwarze obozowej: żołnierz amerykański. [przypis edytorski]
okienko pozostało pustym (…) a pan Kazimierz (…) markotnym — dziś: okienko pozostało puste, a pan Kazimierz markotny. [przypis edytorski]
okierka — zdrobnienie od „oksza”, czyli topór. [przypis edytorski]
okiść — ciężki śnieg na gałęziach drzew. [przypis edytorski]
okiść — ciężki śnieg na gałęziach drzew. [przypis edytorski]
okiść — gruba warstwa ciężkiego śniegu powodująca łamanie gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — gruba warstwa przymarzniętego śniegu. [przypis edytorski]
okiść — przymarznięty śnieg okrywający gałąź. [przypis edytorski]
okiść — przymarznięty śnieg okrywający gałąź. [przypis edytorski]
okiść — przypominający liście śnieg przyrośnięty do gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — śnieg a. szron na gałęziach drzew; tu: biały blask wokół księżyca. [przypis edytorski]
okiść — śnieg przymarznięty do gałęzi. [przypis edytorski]
okiść — śnieg przymarznięty do gałęzi (tu metaforycznie: białe kwiaty). [przypis edytorski]
okiść — zamarznięty śnieg zwieszający się z gałęzi. [przypis edytorski]
okkupańcie — zniekształcona (być może pod wpływem francuskiego occuper) forma słowa „okupant”. [przypis edytorski]
okładki — tu: ozdobna okładzina na rękojeści broni. [przypis edytorski]
okład z gorczycy — tradycyjny środek rozgrzewający, stosowany w leczeniu reumatyzmu. [przypis edytorski]
oklaskiem — dziś popr.: oklaskami. [przypis edytorski]
oklask — poklask, brawa, uznanie. [przypis edytorski]
oklep a. na oklep — bez siodła. [przypis edytorski]
oklep — bez siodła. [przypis edytorski]
oklep — jadąc na koniu bez siodła. [przypis edytorski]
oknem powyrzucali — mowa o tzw. drugiej defenestracji praskiej; 23 maja 1618 – z okna Zamku Królewskiego na Hradczanach wyrzucono cesarskich namiestników (Jarosława Borzitę z Martinic i Wilhelma Slavatę) oraz sekretarza Fabriciusa. Powód stanowiła antyprotestancka polityka cesarza Macieja. Wydarzenie to uznaje się za początek wojny trzydziestoletniej. [przypis edytorski]
okno weneckie (archit.) — duże okno, podzielone pionowo na trzy części. [przypis edytorski]
Oknus a. Oknos (mit. gr.) — uosobienie powolności, wahania i zwlekania, po śmierci skazany na bezsensowną pracę: wieczne splatanie słomianego sznura, którego koniec zjada osioł. [przypis edytorski]
Oknus — założyciel Mantui (miejsca pochodzenia Wergiliusza), wg. mit. rzym. syn wróżki Manto i Tybru. [przypis edytorski]
okny (daw.) — dziś forma N.lm: oknami. [przypis edytorski]
okół (daw.) — dziś: okolica. [przypis edytorski]
okólnik (daw.) — tu: podwórze. [przypis edytorski]
okólnik — ogrodzona część pastwiska lub podwórza, przeznaczona dla bydła, koni lub owiec; tu: miejscowy najemny pracownik rolny; w oryginale „ogólnicy” zam. okólnicy. [przypis edytorski]
okólnik — ogrodzona część pastwiska. [przypis edytorski]
okólnik — pismo służbowe z poleceniami albo wskazówkami wydane w jednym egzemplarzu i przekazywane obiegiem między odbiorcami. [przypis edytorski]
okólnik — pismo służbowe z poleceniami a. wskazówkami wydane w jednym egzemplarzu i przekazywane obiegiem między odbiorcami. [przypis edytorski]
okólnik — pismo zawierające wskazówki, rady. [przypis edytorski]
okólnik — tu: rodzaj urzędowego pisma obiegowego, które wysyłane jest do wszystkich zainteresowanych stron. Zawiera ogólne wskazówki bądź zalecenia wydawane odgórnie do podległych mu organów państwowych. [przypis edytorski]
oków — dziś raczej: (z) okowów. [przypis edytorski]
oków — okowy, kajdany; przen. niewola. [przypis edytorski]
oko dnia pięknego — Szymon Szymonowic, Żeńcy, w. 17; w oryginale z innym szykiem: „Słoneczko, śliczne oko, dnia oko pięknego”. [przypis edytorski]
około (daw.) — przyimek wiążący wykonywaną czynność z jej przedmiotem, bez wskazywania bliższych szczegółów. [przypis edytorski]
około (daw.) — przyimek wiążący wykonywaną czynność z jej przedmiotem: wokół, dokoła, nad. [przypis edytorski]
około (daw.) — w pobliżu. [przypis edytorski]
około dwóch miliardów dorosłych — liczba ludności na Ziemi szybko rośnie: Antoine de Saint-Exupéry pisał tę książkę w 1943 roku; w 1950 r. na świecie żyło szacunkowo 2,5 miliarda ludzi, w 2000 r. już 6 miliardów, a w 2020 r. około 7,8 miliardów dorosłych i dzieci. [przypis edytorski]
około św. Michała — tj. 29 września. [przypis edytorski]
okołot (daw., gw.) — omłócony snop zboża. [przypis edytorski]
około trzeciej godziny dnia — tj. dziewiątej rano. [przypis edytorski]
okołować — okrążyć. [przypis edytorski]
okolać — dziś: okalać. [przypis edytorski]
okola — dziś popr.: okala. [przypis edytorski]
okolica — tu: otoczenie (w oryginale niem. Gesichtskreis: horyzont, widnokrąg, pole a. zakres widzenia). [przypis edytorski]
okolica — zaścianek, wieś drobnoszlachecka. [przypis edytorski]
okoliczna szlachta — drobna szlachta, żyjąca w okolicach, tj. w zaściankach. [przypis edytorski]
okolicznie (daw.) — korzystając z okoliczności, z okazji. [przypis edytorski]
okoliczności, których pani nie wie — dziś popr.: okoliczności, których pani nie zna. [przypis edytorski]
okolny (daw.) — okalający, otaczający. [przypis edytorski]
okolny — dziś: dookolny; okalający. [przypis edytorski]
okolny — dziś: okólny, czyli okoliczny, sąsiedni. [przypis edytorski]
okolny — tu: okolony, otoczony; por. okalać: utworzyć obwódkę, otok wokół jakiegoś przedmiotu. [przypis edytorski]
Okoń Eugeniusz (1881–1949) — ksiądz katolicki, działacz polskiego ruchu ludowego, prezes Chłopskiego Stronnictwa Radykalnego, współorganizator tzw. republiki tarnobrzeskiej, poseł na Sejm Ustawodawczy oraz I kadencji w II RP. [przypis edytorski]
Okon — dziś popr.: Oconee, ob. nazwa rzeki oraz hrabstwa w Georgii, na płn. od Florydy. [przypis edytorski]
o kontrakciech — dziś popr. forma Msc.lm: o kontraktach. [przypis edytorski]
Okopcone szkło — do znalezienia plam w „oślepiającym blasku swego ideału”, tak jak dla uniknięcia utraty wzroku obserwuje się Słońce przez okopcone nad ogniem szkło. W XVII w. dzięki teleskopom odkryto ciemne plamy na powierzchni Słońca. [przypis edytorski]
okopiny — tu: okopywanie ziemniaków; czynność pielęgnacyjna przy hodowli roślin. [przypis edytorski]
okopowizna — roślina okopowa. [przypis edytorski]
okopy — dziś popr. forma N.lm: okopami. [przypis edytorski]
okopy szwedzkie — okopy z czasów potopu szwedzkiego (1655–1660). [przypis edytorski]
oko — tu: oczko na kości do gry. [przypis edytorski]
okowa — kajdany, łańcuchy (zwykle występuje w lm: okowy). [przypis edytorski]
okowane (starop.) — okute. [przypis edytorski]
okowany — okuty. [przypis edytorski]
okowany — skuty kajdanami. [przypis edytorski]
okowany (starop.) — okuty. [przypis edytorski]
okowany — w kajdanach. [przypis edytorski]
okowita (daw.) — mocna wódka lub nieoczyszczony spirytus; z łac. aqua vitae: woda życia. [przypis edytorski]
okowita (daw.) — wódka. [przypis edytorski]
okowita (daw., z łac. aqua vitae: woda życia) — wódka, mocny alkohol. [przypis edytorski]
okowita (daw., z łac. aqua vitae: woda życia) — wódka, mocny alkohol. [przypis edytorski]
okowita — mocna wódka lub nieoczyszczony spirytus. [przypis edytorski]
okowita — wódka; źródłosłów: aqua vitae (łac.), woda życia. [przypis edytorski]
okowita — wódka; źródłosłów: aqua vitae (łac.), woda życia. [przypis edytorski]
okowy — daw. forma N.lm; dziś popr.: okowami (tj. kajdanami, łańcuchami). [przypis edytorski]
okowy (daw.) — kajdany. [przypis edytorski]
okowy — dziś popr. forma N. lm: okowami. [przypis edytorski]
okowy — kajdany. [przypis edytorski]
okowy (starop.) — kajdany. [przypis edytorski]
okowywa — dziś popr. forma: okuwa. [przypis edytorski]
okowy — więzy, kajdany. [przypis edytorski]
o Kozacze — dziś popr. forma Msc: o Kozaku. [przypis edytorski]
okpić — oszukać. [przypis edytorski]
okpis (gw.) — oszust. [przypis edytorski]
okrągłe jezioro — zapewne chodzi o Wielki Staw. [przypis edytorski]
okrągły dom — tu: ateński prytanejon, centrum administracyjne miasta, gdzie urzędowali prytanowie i podejmowano delegacje z innych państw. [przypis edytorski]
okrąglak — okorowany pień drzewa. [przypis edytorski]
okrążne (daw.) — opłata. [przypis edytorski]
okraj — brzeg, skraj. [przypis edytorski]
okrajek — brzeżek. [przypis edytorski]
okraj (reg.) — skraj, kraniec. [przypis edytorski]
okrasa (daw.) — ozdoba. [przypis edytorski]
okrasa (daw.) — ozdoba, upiększenie. [przypis edytorski]
