Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 454 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | botanika | chemiczny | dawne | filozoficzny | francuski | geografia, geograficzny | grecki | gwara, gwarowe | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | polski | portugalski | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 3665 przypisów.
ile go stawało (starop.) — ile da rady; ile mu starczy sił itp. [przypis edytorski]
ile grochów — dziś raczej: ile ziarnek grochu. [przypis edytorski]
ile koń wystarczy — właśc.: ile koń wyskoczy; możliwie najszybciej. [przypis edytorski]
ilekroć razy — błąd logiczny (kontaminacja); popr.: ilekroć a. ile razy. [przypis edytorski]
ilekroć razy — dziś popr.: ile razy a. ilekroć. [przypis edytorski]
ilekroć razy stosunek podwojony wzrasta lub maleje… — stosunek podwojony jest według Beaulavona wynikiem pomnożenia dwóch równych stosunków, z których każdy nazywa się stosunkiem pojedynczym. A zatem , ponieważ zaś , więc w wyniku otrzyma się . Wykładnikiem stosunku będzie zatem ( wyrażone liczbą ludności wyznaczy siłę rządu). [przypis tłumacza]
ilekroć zastanawiam się nad rządami, zawsze w badaniach mych znajduję nowe powody miłowania rządu mego kraju! — hołd złożony Genewie: jej ustrój najbliższy jest ideałowi prawności, wyłożonemu w Umowie. [przypis tłumacza]
ilekrotnie — dziś: ilekroć. [przypis edytorski]
Ile nauka jej zgodna z mym słowem — Tu poeta najwyraźniej objawia zdanie, że filozofia o tyle jest godną tego nazwania, ile jest zgodną ze znaczeniem pierwotnym swojego źródłosłowu; to jest miłością mądrości, jaka się zamyka w słowie bożym. [przypis redakcyjny]
ile — niż. [przypis redakcyjny]
Ile od świtu (…) zawsze igrająca — Przez sferę, którą porównywa do dziecka ciągle igrającego, poeta według owoczesnych pojęć astronomicznych wyobraża całą budowę nieba ze wszystkimi ciałami niebieskimi. Poetyczne wyrażenie początkowych sześciu wierszy tej pieśni w treściwej prozie dałoby się tak wyrazić: do zachodu słońca jeszcze zostawało dnia trzy godziny. [przypis redakcyjny]
ile — o ile. [przypis edytorski]
I lepiej być miastu bez murów, rzekł jeden, niżli bez praw — być może nawiązanie do słów Heraklita z Efezu: „Lud powinien walczyć w obronie prawa, tak jak w obronie murów miasta” (Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów IX 1.2). [przypis edytorski]
Ile płacisz drób? — dziś: ile płacisz za drób? [przypis edytorski]
ile przełożony — ponieważ był przełożonym. [przypis edytorski]
ile roków (gw., daw.) — ile lat. [przypis autorski]
ileś bronił — dziś raczej: ile broniłeś. [przypis edytorski]
Iles Britanniques (fr.) — wyspy brytyjskie. [przypis redakcyjny]
il est au courant (fr.) — jest na bieżąco. [przypis edytorski]
Il est avec le ciel des accommodements (fr.) — Z niebem można się porozumieć; parafraza słów ze sztuki Moliera Świętoszek (akt IV, scena 5): Le ciel défend, de vrai, certains contentements; Mais on trouve avec lui des accommodements (Jest w takim czynie niby dla nieba rzecz zdrożna, ale porozumienie z nim wynaleźć można; tłum. Kazimierz Zalewski). [przypis edytorski]
Il est beau, n'est-ce pas? (fr.) — Jest piękny, nieprawdaż? [przypis edytorski]
Il est cocu, le chef de gare (fr.) — Naczelnik stacji jest rogaczem; słowa fr. piosenki, powiedzonko do dziś popularne we Francji. W 1925 r. ukazała się komedia o tym tytule, której autorami byli André Mouëzy-Éon i Nicolas Nancey. [przypis edytorski]
il est correct (fr.) — on jest w porządku. [przypis edytorski]
Il est içi — ma foi (fr.) — On tu jest, a to dopiero. [przypis edytorski]
il est indigne des grands coeurs de repandre le trouble, qu'ils ressentent (fr.) — jest niegodziwością wielkich serc szerzyć wśród innych niepokój, który same odczuwają (Clotilde de Vaux). [przypis edytorski]
il est mourru par désespoir — umarł z rozpaczy (błąd w formie czasownikowej, powinno być: il est mort w passé composé a. il mourut w passé simple). [przypis edytorski]
ile stóp pchlich jesteś ode mnie oddalony? Przecie, jak mówią, takimi pomiarami się zajmujesz — docinki Syrakuzańczyka opierają się na komedii Arystofanesa pt. Chmury (w. 145), ośmieszającej Sokratesa. Przedstawiono ją w teatrze w 423 r., a zatem w roku 420, kiedy uczta nasza się odbywa, mogły dowcipy odnoszące się do Sokratesa być jeszcze w pamięci i krążyć między ludem. Ksenofont podczas przedstawienia komedii był jeszcze dzieckiem, znał ją tylko z lektury. [przypis tłumacza]
Il est permis de violer l'histoire à la condition de lui faire un enfant (fr.) — Można gwałcić historię pod warunkiem, że się ją obdarzy dzieckiem. [przypis edytorski]
Il est très beau (fr.) — Jest bardzo piękny. [przypis edytorski]
ile to wart był talent złota — talent attycki wart był przeszło 5000 koron. [przypis tłumacza]
i lewy i prawy — i grzeszny i sprawiedliwy. [przypis redakcyjny]
Ilex paraguanensis (łac., bot.) — ostrokrzew paragwajski; jego potoczna hiszpańska nazwa to yerba mate, a portugalska erva-mate. [przypis edytorski]
ile że (daw.) — jako że, ponieważ. [przypis edytorski]
ile że (daw.) — jako że. [przypis edytorski]
ile że (daw.) — ponieważ. [przypis edytorski]
ile że — jako że, ponieważ. [przypis edytorski]
ile, że — jako że, ponieważ. [przypis edytorski]
ileżem razy musiał — daw. konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: ileż razy musiałem. [przypis edytorski]
ile że (przetarz.) — jako że, ponieważ. [przypis edytorski]
ile że wojna domowa jest największym nieszczęściem — W tym i w wielu poprzedzających ustępach mieszczą się aluzje do frondy, którą Francja przebyła i od której wiele ucierpiała. [przypis tłumacza]
ileż nieszczęść spadło na ostatniego księcia Burgundii (…) Czyliż rycina pieczęci nie była pierwszą (…) — por. Pamiętniki Filipa de Commines, V, 1; Plutarch, Życie Mariusza. [przypis tłumacza]
Ileż! niewinnych ofiar pomowionych o czary i inne występki poległo na stosach — dziś popr. wykrzyknik w środku zdania powinien być usunięty; tu: zostawiono ten rodzaj daw. zapisu oddającego stan emocjonalny osoby mówiącej. [przypis edytorski]
Ileż zwad (…) stworzyła na świecie wątpliwość co do znaczenia sylaby hoc — Montaigne ma tu na myśli kontrowersję katolików i protestantów w kwestii dogmatu transsubstancjacji. [przypis tłumacza]
il fallait faire bonne mine à mauvais jeu (fr.) — trzeba robić dobrą minę do złej gry. [przypis edytorski]
il fant profiter du moment (fr.) — trzeba wykorzystać moment. [przypis edytorski]
Il faut avoir des opinions. (fr.) — trzeba mieć swoje zdanie. [przypis edytorski]
il faut le défendre (fr.) — nie trzeba na to pozwalać. [przypis edytorski]
Il faut, que jeunesse se passe (fr.) — trzeba, aby młodość przeminęła. [przypis edytorski]
il faut que la jeunesse se passe (fr.) — młodość musi się wydarzyć, przejść; odpowiednik polskiego powiedzenia: młodość musi się wyszumieć. [przypis edytorski]
Il faut, qu'il aille au collège (fr.) — powinien iść do szkoły. [przypis edytorski]
Il faut qu'ils se contrebalancent (fr.) — muszą się równoważyć. [przypis edytorski]
il faut travailler (fr.) — tu: trzeba jechać. [przypis edytorski]
il faut tuer les passions (fr.) — trzeba zabić namiętności. [przypis edytorski]
il fo to prędr (zniekszt. fr. il faut prenre) — trzeba pojąć. [przypis edytorski]
il Gran Cancelliere di Lituania, il Maresciallo della corte… — mowa tu zapewne o Marszałku nadw. koronnym, którym był Jan Klemens Branicki (przypisywano mu wpływ na hetmana W. lit., Sapiehę). [przypis autorski]
Il Gran Maresciallo — Jan Sobieski. [przypis autorski]
ilgu — nuobodu, ilgesinga, liūdna. [przypis edytorski]
iliackie (…) bitwy — przedstawienia walk podczas wojny trojańskiej; przymiotnik iliacki od: Iliada. [przypis edytorski]
iliacki — trojański; z Ilionu. [przypis edytorski]
Iliacos intra muros peccatur et extra (łac.) — Wewnątrz trojańskich murów błądzą i poza nimi (Horacy, Listy, I, 2, w. 16). [przypis edytorski]
Iliada — epopeja opiewająca wojnę Achajów (Greków) z Ilionem (Troją), jej autorstwo przypisuje się Homerowi (VIII w. p.n.e.). [przypis edytorski]
Iliada — epos Homera, w którym bohater, Achilles, odmawia udziału w walce. [przypis edytorski]
Iliada niechęci (odiorum Ilias) — zwrot przez Plauta zapewne z greckiego oryginału przejęty (Ίλιάς κακών Demostenesa), zawdzięcza swe powstanie motywowi gniewu Achillesa, który jest głównym wątkiem całej wielkiej epopei. Zwrotu tego (niewątpliwie pod wpływem Plauta) użył też Cicero: tanta malorum impendet Ilias (Att. VIII, 11, 3). Publiczność Plauta musiała widocznie już coś niecoś wiedzieć o epopei Homera. [przypis tłumacza]
Iliada nieszczęść — przen.: tyle nieszczęść wskutek wojny trojańskiej, ile opisuje Iliada Homera. [przypis edytorski]
Iliada — powstały w VIII lub VII wiek p.n.e. epos opowiadający o wojnie trojańskiej, którego autorstwo przypisywane jest starogreckiemu epikowi i śpiewakowi Homerowi. [przypis edytorski]
Iliadek (…) tłum — procesja błagalna Trojanek. [przypis edytorski]
Iliadki — Trojanki. [przypis edytorski]
Ilia, kapłanka-królowa — Rea Sylwia, bohaterka legend rzym.; córka króla miasta Alba Longa, Numitora, zmuszona do złożenia ślubów czystości, została westalką, kapłanką wiecznego ognia Westy; jednak ze związku z bogiem wojny, Marsem, urodziła bliźnięta, Romulusa i Remusa. [przypis edytorski]
Ilidże — w dzisiejszej pisowni tureckiej: Ilıca, miejscowość ok. 15 km na zach. od Erzurum. [przypis edytorski]
ilijoński — należący do Troi (Ilionu). [przypis edytorski]
ilijoński — trojański (od Ilion — Troja). [przypis edytorski]
I like you (ang.) — Lubię pana. [przypis edytorski]
ilioński — trojański. [przypis edytorski]
Ilion — Troja. [przypis edytorski]
Ilion — Troja; tu forma wydłużona: Ilijon (zgodna z daw. wymową) dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]
Iliria — staroż. kraina na wsch. wybrzeżu Adriatyku, obejmująca tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii i Albanii. [przypis edytorski]
Iliria — utworzone w 1809 r. przez Napoleona królestwo złożone m.in z Dalmacji, Gorycji, Triestu oraz części Chorwacji. [przypis edytorski]
ili (ros.) — czy. [przypis edytorski]
Ilirowie — ludność niegreckiego pochodzenia w płn.-zach. części Bałkanu, bardzo szeroko rozgałęziona w Europie południowej w czasach przedhistorycznych. [przypis tłumacza]
Ilirowie — na zachodnim pobrzeżu Adriatyku, oddzieleni od morza tylko Dalmatami. [przypis tłumacza]
Iliryjczyk — mieszkaniec Ilirii, krainy historycznej na terenie dzisiejszej Serbii, Bośni, Czarnogóry i Chorwacji. Iliryzmem nazywał się ruch dążący do rozwoju kultury i zjednoczenia południowych Słowian. [przypis edytorski]
iliryjski — przym. od Iliria: staroż. kraina na wsch. wybrzeżu Adriatyku, obejmująca tereny obecnej Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii i Albanii. [przypis edytorski]
Ilissos — rzeka opływająca Ateny od południa. [przypis edytorski]
Ilissos — rzeka opływająca w starożytności Ateny od płd., za murami miejskimi. [przypis edytorski]
Ilissos — rzeka w Attyce, wypływająca z gór Hymetu i okrążająca od płd. Ateny. [przypis edytorski]
Ilissos — rzeka w Attyce, wypływająca z gór Hymetu i okrążająca od południa Ateny. [przypis edytorski]
Ilissos — rzeka w Grecji. [przypis redakcyjny]
Ilissus a. Ilissos — rzeka opływająca Ateny od płd. [przypis edytorski]
Iliud (…) una (łac.) — „Lecz tego ci nie mówią, że w owych opałach,/ Nie będziesz miał tych pragnień ani zachceń zgoła!” (Lucretius, De rerum natura, III, 913; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ilium — Ilion; Troja. [przypis edytorski]
Ilium (łac.) a. Ilion (gr.) — poetycka nazwa Troi, od imienia jej założyciela, Ilosa; w literaturze średniowiecznej, u Chaucera (Troilus and Criseyde) i Lydgate'a (Troy Book): nazwa zamku trojańskiego, rezydencji Priama. [przypis edytorski]
Ilium — Troja; por. tytuł epopei Homera o wojnie trojańskiej: Iliada. [przypis edytorski]
Il l'abhorre (fr.) — Nie znosi jej. [przypis edytorski]
illacja — zastrzeżenie. [przypis edytorski]
Il l'adore! (fr.) — Uwielbia ją! [przypis edytorski]
Illa-hu, Alla-hu, tymi słowami kończy się wzywanie na modlitwę czyli muczim obwoływany z wież minaretów. [przypis autorski]
Illa lingua ac character quo antiquitus scripta est (…) (łac.) — Ks. II: „Ów język i charakter, w którym z dawien dawna spisane było prawo, przetrwał tak aż do Siedemdziesięciu”. [przypis tłumacza]
Illam (…) ruinam (łac.) — „Więc jeśli przemoc sroga przedwcześnie mi porwała/ Tę lepszą część mej duszy;/ To na cóż czekam jeszcze z tą drugą częścią z ciała/ Z tym „ja” mniej miłym, wiotszym?/ Wszak dzień ów, dzień rozłąki, obu nas w grobie kruszy!” (Horatius, Odae, II, 17, 5; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
Ille (…) amor — Ovidius, Remedia amoris, 429. [przypis tłumacza]
ille beatus (…) est (łac.) — „Tego szczęście jest złote, jego pozłacane” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 115; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]
