Przypisy

Ilissos — rzeka opływająca w starożytności Ateny od płd., za murami miejskimi. [przypis edytorski]

Ilissos — rzeka w Attyce, wypływająca z gór Hymetu i okrążająca od płd. Ateny. [przypis edytorski]

Ilissos — rzeka w Attyce, wypływająca z gór Hymetu i okrążająca od południa Ateny. [przypis edytorski]

Ilissus a. Ilissos — rzeka opływająca Ateny od płd. [przypis edytorski]

Ilium — Ilion; Troja. [przypis edytorski]

Ilium (łac.) a. Ilion (gr.) — poetycka nazwa Troi, od imienia jej założyciela, Ilosa; w literaturze średniowiecznej, u Chaucera (Troilus and Criseyde) i Lydgate'a (Troy Book): nazwa zamku trojańskiego, rezydencji Priama. [przypis edytorski]

Ilium — Troja; por. tytuł epopei Homera o wojnie trojańskiej: Iliada. [przypis edytorski]

Il l'abhorre (fr.) — Nie znosi jej. [przypis edytorski]

illacja — zastrzeżenie. [przypis edytorski]

Il l'adore! (fr.) — Uwielbia ją! [przypis edytorski]

illegalny — nielegalny. [przypis edytorski]

Illiberia, właśc. Illiberis — rzym. nazwa daw. miasta w pobliżu późniejszej Grenady; kolonia grecka Elibyrge (Elybirge) założona w V w. p.n.e., opanowana przez Kartaginę, później przez Rzymian, w okresie wizygockim znana jako Elwira, w czasach kalifatu Kordoby stolica prowincji, po rozpadzie kalifatu na pocz. XI w. została porzucona na rzecz łatwiejszej do obrony Grenady. [przypis edytorski]

Illiers — miejscowość we Francji, w pobliżu Chartres; ob. Illiers-Combray. [przypis edytorski]

Illium — Troja, miasto opisane w Iliadzie, rządzone przez króla Priama. [przypis edytorski]

Illmo Sr. A. de A. F., chefe da commissao de Terras de Itajahy (port.) — „Szanowny Pan A. de A. F., szef do spraw kolonizacji w Itajahy” (Illmo, skrót od: ilustríssimo). [przypis edytorski]

Illmo Sr. V. de P. chefe da commissao de Terras de Blumenau (port.) — Szanowny Pan A. de A. F., szef do spraw kolonizacji w Blumenau (Illmo, skrót od: ilustríssimo). [przypis edytorski]

illuminizm — dziś w tym znaczeniu: iluminatyzm, idee charakteryzujące iluminatów. [przypis edytorski]

illusion à décrire (fr.) — iluzja do opisania. [przypis edytorski]

illustre confrère (fr.) — sławny kolega. [przypis edytorski]

ILLUSTRIS AC GENEROSE DOMINE… — list przetłumaczony w Dodatku IV. [przypis edytorski]

illustris (łac.) — oświecony. [przypis edytorski]

illustrissima (wł.) — najznakomitsza. [przypis edytorski]

illustrissimus princeps (łac.) — najjaśniejszy książę. [przypis edytorski]

Il me dit qu'il est un homme libre, citoyen du monde (fr.) — Mówi mi, że jest wolnym człowiekiem, obywatelem świata. [przypis edytorski]

Ilmen — jezioro na płd. od Petersburga, w pobliżu którego leży Nowogród Wielki. [przypis edytorski]

Il m'ordonne des remèdes, je ne les prends point et je gueris (fr.) — On mi przepisuje lekarstwa, ja ich nie zażywam i wracam do zdrowia (tłum. T. Boy-Żeleński). [przypis edytorski]

Il n'aime pas les femmes. Le sais-tu? (fr.) — Nie lubi kobiet. Czy wiesz? [przypis edytorski]

il n'avait point de lit dans son appartement, tant il était exact a coucher dans celui de la reine (fr.) — nie miał łóżka w swej komnacie, więc skrupulatnie sypiał u królowej (cytat z książki Charlesa de Brosses Lettres familières écrites d'Italie). [przypis edytorski]

Il ne faut pour chercher midi à quatorze heures (fr.) — nie trzeba analizować wszystkiego, zadręczać się. [przypis edytorski]

Il ne nous attendra pas longtemps (fr.) — Nie będzie na nas długo czekać. [przypis edytorski]

ilnijapa do razgawor (zniekszt. fr. i ros.: Il n'y a pas du розговор) — nie ma rozmowy. [przypis edytorski]

ilnijapa (zniekszt. fr. il n'y a pas) — nie ma. [przypis edytorski]

il nostro amore per Alfredo (wł.) — naszej miłości do Alferda. [przypis edytorski]

Il n'y a pas des sots si incommodes que ceux qui ont de l'esprit! (fr.) — Nie ma bardziej nieznośnych głupców niż inteligentni głupcy (François de La Rochefoucauld, Maksymy i rozważania moralne). [przypis edytorski]

il n'y a qu'un pas (fr.) — jest nie więcej niż krok. [przypis edytorski]

iloczas — różnicowanie czasu wymowy głosek i wyróżnianie w języku samogłosek długich i krótkich; iloczas występował w staroż. grece i łacinie, stanowił postawę poezji antycznej. [przypis edytorski]

Iloczyn liczb skrajnych w proporcji równy jest iloczynowi środkowych — szkolna reguła wyrażająca zależność arytmetyczną: jeśli $a\; :\; b\; =\; c\; :\; d$, to $a\; ·\; d\; =\; b\; ·\; c$. [przypis edytorski]

ilość członków — dziś popr.: liczba członków. [przypis edytorski]

ilość książek — popr.: liczba książek. [przypis edytorski]

ilość ludzi — dziś popr.: liczba ludzi. [przypis edytorski]

ilość — popr.: liczba (chodzi o ludzi, a więc obiekty policzalne). [przypis edytorski]

ilość spraw — dziś popr.: liczba spraw. [przypis edytorski]

iloście — dziś popr.: ilości. [przypis edytorski]

Ilos — syn Trosa, jeden z przodków Trojan. [przypis edytorski]

ilot a. ilota — popr.: helota, niewolnik państwowy w staroż. Sparcie; helotami stawali się mieszkańcy krajów podbitych przez Spartę. [przypis edytorski]

ilota — popr.: helota, niewolnik państwowy w staroż. Sparcie; helotami stawali się mieszkańcy krajów podbitych przez Spartę. [przypis edytorski]

ilota — popr.: helota, niewolnik państwowy w staroż. Sparcie; helotami stawali się mieszkańcy krajów podbitych przez Spartę. [przypis edytorski]

ilotów — właściwie helotów, niewolników państwowych w Sparcie; helotami stawali się mieszkańcy krajów podbitych przez Spartę. [przypis edytorski]

il padre santo (wł.) — święty ojciec. [przypis edytorski]

Il pastor fido (wł.: Wierny pasterz) — tragikomedia pasterska z 1590 autorstwa Giovanniego Battisty Guariniego; także tytuł opartej na niej opery Georga Friderica Haendla z 1712. [przypis edytorski]

Il Penseroso (wł.: poważny) — wiersz Johna Miltona z 1645, którego podmiot liryczny kontempluje życie, pogrążając się w melancholii, która, jak uważa, przyniosłaby mu natchnienie; jego przeciwieństwem jest podmiot liryczny wiersza L'Allegro: radosny i korzystający z życia. [przypis edytorski]

il piccolo santo (wł.) — mały święty. [przypis edytorski]

Il Principe (wł.) — Książę (1513) traktat Niccolò Machiavellego o sprawowaniu władzy, w którym autor przekonuje, że dla dobra państwa obowiązkiem władcy jest skuteczność, nawet jeśli wymaga podejmowania działań nieetycznych. [przypis edytorski]

il reconnut ce que c'est que la roue de la transmigration… (fr.) — rozpoznał, co jest kołem wędrówki dusz, które nosi pięć znaków, które jest jednocześnie ruchome i nieruchome; i zatriumfował nad wszystkimi sposobami przyjścia na świat, zniszczenia itd. [przypis edytorski]

il s'agit d'une divinité étrangère (fr.) — odnosi się do obcego bóstwa. [przypis edytorski]

il santo (wł.) — święty. [przypis edytorski]

il sera gâté (fr.) — zepsuje się, będzie zepsuty. [przypis edytorski]

il serait cruel (fr.) — było by okrutne. [przypis edytorski]

ils sont passés pour moi (fr.) — dla mnie już przeminęły. [przypis edytorski]

ils trouvent la situation (fr.) — dosł. znajdują sytuację; odnajdują się (w sytuacji), udaje im się usytuować, zyskują godziwy byt itd. [przypis edytorski]

Ils viendront là! (fr.) — Przyjdą tam! Nadchodzą! [przypis edytorski]

il Trovatore (wł.) — Trubadur, tytułowy bohater opery Verdiego z 1853. [przypis edytorski]

i ludzie, i bogi — dziś popr. froma B. l. mn: i ludzi, i bogów. [przypis edytorski]

ilu (…) ludzi (…) wpadli w nędzę albo rozpili się, albo (…) kradną — dziś popr.: ilu (…) ludzi (…) wpadło (…) rozpiło się (…) kradnie. [przypis edytorski]

iluminaci a. Zakon Iluminatów (z łac. illuminatus: oświecony) — tajne stowarzyszenie założone w Bawarii w 1776, mające na celu propagowanie oświeceniowych idei równości i racjonalizmu; w 1784 razem z innymi tajnymi stowarzyszeniami zakazane przez państwo i zlikwidowane. [przypis edytorski]

iluminacja — efektowne, odświętne oświetlenie. [przypis edytorski]

iluminacja — oświetlenie, zwł. intensywne i w celach dekoracyjnych. [przypis edytorski]

iluminacja — rzęsiste, świąteczne oświetlenie. [przypis edytorski]

iluminować — tu: oświetlić. [przypis edytorski]

iluminowany (daw.) — oświetlony. [przypis edytorski]

Ilus, Assarak, Dardan, założyciel Troi (mit. gr., mit. rzym.) — Ilus założył Ilion, Assarak, jego brat, objął po nim władzę; Dardan, syn Jowisza ożeniony z córką Teukra, objął dziedzictwo poprzed­nich. [przypis edytorski]

ilustracja zagadki — w oryginale niemieckim znajduje się tutaj rysunek kluczyka; nie możemy jednak posłużyć się tą ilustracją, ponieważ nie ma jej w polskim tłumaczeniu, stanowiącym bazę dla publikacji Wolnych Lektur. [przypis edytorski]

„Ilustrowany Kurier Codzienny” (IKC) — wysokonakładowy dziennik informacyjny wydawany w Krakowie w latach 1910–1939; pierwszy dziennik ogólnopolski; po przewrocie majowym w 1926 prorządowy. [przypis edytorski]

„Ilustrowany Kurier Codzienny” — wysokonakładowy dziennik informacyjny wydawany w Krakowie w latach 1910–1939; pierwszy dziennik ogólnopolski. [przypis edytorski]

iluzje — złudzenia (zwł. optyczne); Dulskiej jednak chodzi o aluzje (łac. allusio): napomknienia, nawiązania do czegoś nie wprost, ale w sposób zawoalowany, przytyki. [przypis edytorski]

iluzjon (daw.) — kino. [przypis edytorski]

iluzjon — tu: kino. [przypis edytorski]

il veritiero, l'uomo verace (wł.) — prawdomówny, człowiek prawdomówny. [przypis edytorski]

Ilwa (łac. Ilva) — dziś: Elba, wyspa na Morzu Tyrreńskim. [przypis edytorski]

Il y a de quoi (fr.) — jest od czego. [przypis edytorski]

Il y a la manière (fr.) — Należy zachować umiar. [przypis edytorski]

il y a le moi qui demeure (fr.) — jest tam jaźń, która pozostaje. [przypis edytorski]

im Abstreich — beim Herunterhandeln. [przypis edytorski]

imać — brać. [przypis edytorski]

imać — brać; tu: dotykać. [przypis edytorski]

imać — chwytać, brać się za co. [przypis edytorski]

imać — chwytać. [przypis edytorski]

imać czego (daw., gw.) — chwytać za co, brać się za co. [przypis edytorski]

imać (daw.) — chwytać, brać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — chwytać, łapać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — chwytać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — chwytać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — chwytać, tu: pojmać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — dotykać; tu: brać, ująć. [przypis edytorski]

imać (daw.) — łapać, chwytać. [przypis edytorski]

imać (daw.) — trzymać; tu: więzić. [przypis edytorski]

imać (daw.) — tu: ująć, aresztować. [przypis edytorski]

imać — łapać, chwytać, brać się za coś. [przypis edytorski]

imać — łapać, chwytać. [przypis edytorski]

imać — łapać. [przypis edytorski]